*مینا*
12th December 2009, 07:12 PM
http://www.aftab.ir/articles/science_education/education_training/images/621f796575fcc39a74a28d1945222a68.jpg
کشور سوئد در اوایل قرن بیستم در زمره فقیرترین کشورهای اروپایی بوده است. اکنون بر اساس آمار بین المللی و ارزیابی سازمان های بی طرف، یکی از پیشرفته ترین کشورهای صنعتی جهان بوده و مردم آن از بالاترین سطح رفاه زندگی برخوردارند. این دگرگونی نتیجه مبارزات درازمدت جنبش کارگری و سندیکایی و نیز سیاستگذاری سوسیال دموکراسی در این کشور است. این نیروها توانسته اند آزادی، برابری و عدالت اجتماعی را در این کشور نهادینه کرده و راه رشد و پیشرفت جامعه را هموار کنند.هدف از این نوشته نگاهی درونی به روابط و مناسبات جاری در سوئد و شناخت عواملی است که آن جامعه را به سوی پیشرفت سوق داده است.
همه بچه ها در شش سالگی می توانند در یک کلاس پیش دبستانی ثبت نام کنند. تحصیل در سوئد تا کلاس نهم برای همه اجباری است.
دوره های آموزشی بعد از مهد کودک تا پایان دبیرستان شامل پنج دوره است. بچه هایی که شش سال آنها تمام شده است وارد دوره پیش دبستانی می شوند. این دوره کودکان را با کتاب، کلاس، معلم و کار گروهی آشنا می کند. پس از پیش دبستانی، دوره سه ساله «پایه» شروع می شود. بعد از پایه، دوره «میانی» به مدت سه سال ادامه پیدا خواهد کرد. در دوره پایه و دوره میانی، شاگردان در طول سه سال با همان معلمی همراه هستند که آن دوره را با او آغاز می کنند. به این ترتیب رابطه بین معلم و شاگردانی که به خوبی یکدیگر را می شناسند بسیار صمیمانه و نزدیک خواهد بود.
● نمره دادن ممنوع
در دبستان های سوئد نمره دادن ممنوع است. مطالعات روانشناسی نشان می دهد درجه بندی کودکان از طریق نمره دادن، به شخصیت آنها آسیب می رساند. معلم از راه تماس نزدیکی که با شاگردان خود دارد، نقاط قوت و ضعف آنها را می شناسد. دانش آموزی که در مدرسه نمی تواند مانند سایر شاگردان به راحتی درس بخواند، بی تردید دچار مشکلاتی است که معلم باید به بررسی آنها بپردازد. بنابراین به جای نمره دادن و تشویق کردن بعضی از دانش آموزان و تحقیر کردن برخی دیگر، مدرسه باید به دانش آموزان ضعیف کمک کند. گاهی رابطه سایر دانش آموزان باعث گوشه نشینی و عقب افتادگی یک دانش آموز می شود. در این صورت وظیفه مدرسه است که این مشکل را از راه گفت وگو با دانش آموزان حل کند. گاهی عوارض بازدارنده دانش آموز ناشی از رفتاری است که با او در خانواده صورت می گیرد. سختگیری والدین در خانه می تواند باعث افسردگی یا ناآرامی دانش آموز شود. در چنین مواردی مدرسه، اداره اجتماعی را در جریان می گذارد. وظیفه اداره اجتماعی است که موقعیت خانواده دانش آموز و روابط افراد خانواده را مورد بررسی قرار داده و راه حل های مناسب را به کار گیرد.
● در مدارس چه می گذرد
در همه مراحل آموزشی از مهد کودک تا تحصیلات دانشگاهی دختران و پسران در کنار هم هستند و به طور مختلط در کلاس های درس و محیط آموزشی حضور دارند.
بچه ها از مهد کودک و دبستان عادت می کنند دیگران را با نام کوچک آنها صدا کنند. حتی معلم با اسم کوچک و ضمیر «تو» مورد خطاب قرار می گیرد.
در دبستان ها برای تمیز نگه داشتن محیط کلاس های درس، دانش آموزان قبل از ورود به کلاس کفش های خود را درمی آورند. با تمیز بودن زمین دانش آموزان و معلم می توانند در گردهمایی هایی که دارند، دایره وار روی زمین بنشینند. در این حالت جای همه شرکت کنندگان در گردهمایی موقعیت مشابهی دارد.
روزهای دوشنبه که آغاز هفته است شاگردان و معلم گرد هم می نشینند و بچه ها درباره آنچه در روزهای تعطیل انجام داده اند، برای همکلاسی ها و معلم خود صحبت می کنند. صحبت در برابر جمع به طور نوبتی بوده و همه باید در آن شرکت داشته باشند. به این ترتیب همه شاگردان می آموزند در برابر دیگران صحبت کنند. در محیط دبستان کوشش می شود از بروز اطلاعاتی که نشان دهنده تمایز خانواده ها از یکدیگر باشد، جلوگیری شود. به عنوان مثال معلم حق ندارد درباره شغل والدین کودک یا مذهب آنها سخنی به میان آورد. برملا شدن اطلاعات شخصی و خانوادگی در محیط آموزشی می تواند دانش آموزان را نسبت به یکدیگر متمایز کرده و بین آنها فاصله اندازد. هدف این است که عدم تبعیضات شغلی یا مذهبی از همان دوران کودکی در بچه ها نهادینه شود. تبلیغات و تلقینات مذهبی در سیستم آموزشی سوئد کاملاً ممنوع است. از سال سوم دبستان هرساله ضمن درس تاریخ و علوم اجتماعی، تاریخ مذاهب تدریس می شود. اما معلم حق ندارد نسبت به یک مذهب یا سیاست موضع گیری کند یا اینکه اعتقادات شخصی خود را برای شاگردان کلاس بیان کند.
همه مدارس دارای سالن ناهارخوری اند که دانش آموزان ناهار را در آنجا صرف می کنند. در مناطقی که خانواده های کارگری زندگی می کنند، صبحانه نیز در مدارس آماده می شود تا بچه هایی که مایل باشند، قبل از شروع کلاس ها از آن استفاده کنند.
در همه مدارس کتابخانه وجود دارد که به تعداد مورد نیاز کتاب، نوار و سی دی در اختیار دارد. این کتابخانه ها به کتابخانه مرکزی شهر وصل هستند و از طریق آن تغذیه می شوند. در مدارس، بچه ها به خواندن کتاب به طور فردی یا گروهی تشویق می شوند. یکی از برنامه های جمعی این است که هرگاه دانش آموزی کتابی می خواند، خلاصه آن را برای بقیه تعریف کند. در هر مدرسه یی به ذوق و سلیقه کارکنان آن، راهکارهای گوناگون برای تشویق بچه ها به کتابخوانی وجود دارد. در یک مدرسه لوله پلاستیکی درازی در کنار حیاط مدرسه قرار داده اند. در هر کلاس نیز تعدادی گلوله پلاستیکی در دسترس است. وقتی دانش آموزی یک کتاب را به پایان می رساند، معلم او یکی از گلوله ها را در آن لوله پلاستیکی می اندازد. گنجایش لوله هزار گلوله است. همه می دانند وقتی ظرفیت لوله پر شود، جشن بزرگی در مدرسه برپا خواهد شد. تب خواندن کتاب به ویژه هنگامی که لوله بیش از نصف پر شده باشد، بالا می گیرد و بچه ها به کتابخوانی تشویق می شوند.
کتاب، دفتر و نوشت افزار در دوره دبستان و دبیرستان رایگان است و در اختیار همه دانش آموزان قرار می گیرد. در هر کلاسی کمدی ویژه برای این وسایل قرار دارد که کلید آن در اختیار معلم است و دانش آموزان وسایل مورد نیاز خود را از او دریافت می کنند.
در هر دبستان یک روانشناس حضور دارد تا مسائل دانش آموزان را مورد بررسی قرار داده و راهکارهای مناسب ارائه دهد. نظافت و جمع آوری وسایل در کلاس های درس با کمک و نظارت معلم و همکاری شاگردان صورت می گیرد. هفته یی یک بار میز و صندلی و گنجه های کتاب و سایر وسایل کلاس درس تمیز شده و مرتب چیده می شود. در هر کلاس یک دستشویی با آب گرم و سرد وجود دارد که به نظافت دانش آموزان کمک می کند. نظافت کف اتاق ها و اماکن عمومی مدرسه توسط نظافتچی مدرسه انجام می شود.
کمک هزینه یی که از بدو تولد به هر کودک تعلق می گیرد تا ۱۵سالگی به مادر پرداخت می شود و سپس به عنوان پول توجیبی به خود دانش آموز پرداخت می شود.
در مدارس سوئد بچه ها یونیفورم (لباس متحدالشکل) ندارند. اصولاً در فرهنگ دموکراتیک سوئد پوشش یک مساله شخصی است که هر کس به هر شکل که خود دوست دارد می تواند در ملاء عام ظاهر شود.
در هر کلاس درس، دانش آموزان از طریق رای دادن دو نفر را به نمایندگی خود انتخاب می کنند. این انتخاب گردشی بوده و هرچندگاه تکرار می شود. نمایندگان مسوولیت ارتباط با کلاس های دیگر و نیز سالن غذاخوری را برعهده می گیرند. نمایندگان کلاس ها در گروهی به نام شورای دانش آموزان شرکت می کنند. در این شورا یکی از معلمان نیز به عنوان نماینده مدرسه حضور دارد. دانش آموزان مسائل مورد نیاز خود را با این معلم در میان گذاشته و از این طریق خواست های خود را به مدیریت مدرسه می رسانند.
در سوئد هرگونه تحقیر، تنبیه و مجازات دانش آموزان جرم است. هرگاه معلمی مرتکب چنین جرمی شود به دادگاه فرستاده خواهد شد و در صورت محکومیت، شغل معلمی را از دست خواهد داد.
در دوره متوسطه (از هفتم تا نهم) امتحانات دوره یی و پایان سالی وجود دارد و دانش آموزان نمره دریافت می کنند. شورای دانش آموزی در دوره متوسطه و دبیرستان یک نفر را از میان خود به عنوان سخنگوی شورا تعیین می کند که در جلسات معلمان و هیات مدیره مدرسه حضور دارد و بین دانش آموزان و کادر رهبری مدرسه به اطلاع رسانی می پردازد.
● آموزش امور جنسی در مدارس
سوئدی ها پیشتاز آموزش امور جنسی در مدارس هستند. آموزش جنسی به عنوان بخشی از درس زیست شناسی از سال ها پیش در این کشور رایج بوده است. این آموزش از کلاس چهارم دبستان شروع می شود و تا کلاس نهم ادامه دارد. هدف از این آموزش آشنایی با بیولوژی اعضای جنسی و چگونگی روابط جنسی سالم و نیز اطلاعات وسیعی پیرامون بیماری های مقاربتی است. تاکنون برخی خانواده ها به ویژه خانواده های مهاجران فرزندان خود را از شرکت در کلاس های آموزش جنسی منع می کردند و قانون نیز کسی را مجبور به شرکت در این کلاس ها نمی کرد. اکنون دولت سوئد لایحه یی را در دست دارد که بر اساس آن همه دانش آموزان باید در کلاس های شنا، ورزش و آموزش جنسی شرکت کنند. شرکت آنها در این کلاس ها اجباری است و والدین دانش آموزان نمی توانند فرزندان شان را از شرکت در این آموزش ها بازدارند.
برخی آموزش جنسی در دوره ابتدایی را مورد انتقاد قرار داده و معتقدند باعث می شود بچه ها در سنین پایین به معاشرت های جنسی بپردازند. اما آمار نشان می دهد در کشورهایی مانند امریکا و انگلیس که آموزش جنسی مانند سوئد شفاف و سازمان یافته نیست، جوانان در سنین پایین تری نسبت به سوئد فعالیت جنسی خود را شروع می کنند و میزان سقط جنین و ابتلا به بیماری های مقاربتی بیشتر از سوئد است.
● مدارس خصوصی
در سوئد اکنون مدارس خصوصی نیز می توانند در کنار مدارس دولتی به کار آموزش بپردازند. مدارس خصوصی در سایر کشورها هزینه خود را از راه کسب شهریه از والدین کودکان تامین می کنند. اما در سوئد شهرداری ها موظف هستند هزینه یی را که برای آموزش هر کودک در مدارس دولتی در نظر گرفته اند به مدرسه خصوصی که دانش آموز در آن ثبت نام کرده است بپردازند.
در حال حاضر هزینه آموزش یک دانش آموز در سوئد تا پایان دوره ابتدایی به طور متوسط معادل ۱۰ هزار دلار و هزینه یک دانش آموز در دوره دبیرستان معادل ۱۲ هزار دلار است.
آزادی در انتخاب مدرسه به اقلیت های قومی و مهاجرین سوئد نیز فرصت می دهد از مدارس خصوصی مورد علاقه خود از جمله مدارسی که به زبان خانوادگی آنها تدریس می کنند، استفاده کنند.
روش و برنامه آموزشی مدارس خصوصی باید مطابق با برنامه هایی باشد که برای مدارس دولتی تدوین شده است. اکنون چندین مدرسه خصوصی نیز برای اقلیت های مذهبی در سوئد دایر است که هزینه آنها مانند سایر مدارس خصوصی از سوی شهرداری منطقه تامین می شود و دانش آموزان به تحصیلات رایگان در مدرسه دلخواه شان می پردازند.
● نفی خشونت و ترویج مدارا
در سوئد هرگونه مجازات کودکان ممنوع است. در خانه، در مدرسه، در محیط بازی و در کوچه و خیابان کودکان باید امنیت و آسایش داشته باشند. در محیط خانه و مدرسه حتی تحقیر کودکان و تهدید لفظی آنها جرم است. کسی که کودک آزاری کرده باشد تعقیب و مجازات می شود. این قانون پدر و مادر کودک را نیز دربرمی گیرد.
در برنامه های ویژه کودکان در تلویزیون دولتی به کودکان یادآور می شوند کسی حق مجازات یا توهین به آنها را ندارد. در همین برنامه ها شماره تلفن هایی که کودکان بتوانند وضعیت خود را به آنها گزارش کنند و کمک بگیرند نیز اعلام می شود. معلم ها وظیفه دارند حقوق کودکان و وظایف بزرگسالان را نسبت به آنها آموزش دهند و شماره تلفن های پلیس و مددکاران اجتماعی را در اختیار دانش آموزان بگذارند.
هرگاه در مدرسه درگیری بین دانش آموزان صورت گیرد همه بچه های کلاس به یک گردهمایی با نظارت معلم دعوت می شوند و جریان درگیری به اطلاع همه می رسد. آنگاه خود دانش آموزان از راه گفت وگو به حل و فصل مساله می پردازند. به این وسیله بچه ها یاد می گیرند همه اختلافات خود را با بحث و گفت وگو حل کنند. سیستم آموزشی سوئد تاکید بر نفی خشونت و ترویج مدارا دارد.
● حمایت از حیوانات
در سوئد قانون حمایت از حیوانات وجود دارد. این قانون به منظور پیشگیری از اذیت و آزار حیوانات تدوین شده است. تا به حال افراد بسیاری به خاطر آزار حیوانات جریمه شده یا به زندان افتاده اند. جرم برخی از آنها اذیت کردن سگ، به جنگ واداشتن خروس ها و حمل و نقل حیوانات اهلی با شرایط دشوار بوده است. گروه های حیوان دوست به مناسبت های گوناگون به حرکات اعتراضی می پردازند. گاهی تظاهرات می کنند و دیگر بار راه را بر کامیون هایی که حیوانات را به کشتارگاه می برد، می بندند. چندی پیش گروه های حیوان دوست شبانه به یک مزرعه سمورها یورش برده بودند و صدها سمور را از قفس ها آزاد کرده بودند. سمورهایی که در قفس زاده شده و همان جا پرورش یافته بودند فرار کردن را نیاموخته بودند. تقریباً همه آنها روز بعد جمع آوری شدند.
گروه های حیوان دوست که به فعالیت های اعتراضی می پردازند اقلیتی بیش نیستند. اما فعالیت های اعتراضی آنها در رسانه های خبری منعکس می شود و توجه همه مردم را به مساله حمایت از حیوانات جلب می کند. فعالیت گروه هایی که آزار حیوانات را نکوهش می کنند به طور غیرمستقیم تاکید بر ضرورت احترام به حقوق و آزادی انسان نیز هست.
به عنوان یک نمونه از برخورد سوئدی ها با حیوانات رویدادی را بیان می کنم که از زبان یک بانوی ایرانی برای سایت اینترنتی «استکهلمیان» نقل شده بود؛«من همراه شوهر و دخترم تازه از ایران به سوئد آمده بودیم. یک روز معلم های کودکستان از ما دعوت کردند همراه سایر والدین و بچه ها به گردش در جنگل برویم. جنگل بسیار زیبایی بود و آن روز به همه ما خوش گذشت. در راه برگشت یک مار کوچک پیچ و تاب خوران در باریک راهی نمایان شد. بچه های سوئدی با دیدن مار به هیجان آمده و با شادی فریاد می کشیدند «ببینید، ببینید مار،» در همین حال ناگهان شوهرم با رشادت تمام به سوی بچه مار کوچک و غیرسمی حمله ور شد و با تمام نیرو، در برابر چشمان از حدقه درآمده سوئدی ها با لگد مار را له و لورده کرد.
شوهرم نگاهی فاتحانه به اطراف خود انداخت و منتظر بود مورد تحسین سوئدی ها قرار گیرد. بچه سوئدی ها ناراحت و گریان می گفتند «نه، نه، ولش کن، چه کار می کنی؟» ما آن روز با شرمساری فهمیدیم حتی حیوانات هم دارای حق و حقوقی هستند و نمی توان بی حساب و کتاب جان یک مار را گرفت. معلم کودکستان در حالی که با شماتت به شوهرم نگاه می کرد، برای وی توضیح داد در سوئد کشتن حیوانات ممنوع بوده و حتی جرم به حساب می آید. او اضافه کرد علاوه بر آن، به کار بردن خشونت و کشتن یک «مار» توسط شوهرم، آن هم در برابر چشمان کودکان، نیز عملی بسیار نادرست بوده است و تاثیر بدی بر روحیه کودکان خواهد گذاشت. ما با شرمساری زیر بار سنگین نگاه های شماتت آمیز بچه ها و والدین آنها به خانه برگشتیم و تا مدتی نگران آن بودیم که کارمان به پلیس و دادگاه هم بکشد.»
● کارگزاران حقوقی برای کمک به اقشار ضعیف جامعه
در سوئد علاوه بر همه نهادهای دولتی و قضایی، چند کارگزار حقوقی از سوی دولت برای مدت شش سال تعیین می شوند که هر یک از آنها دارای اختیارات تام بوده و تصمیمات آنها مانند احکام قضایی لازم الاجرا است. کارگزار حقوقی به بررسی و قضاوت در مورد اعمال هر نوع تبعیض یا فشار یا رفتار خلاف قانون در جامعه می پردازد. اکنون یک کارگزار حقوقی برای کودکان وجود دارد که به مسائل کودکان در خانواده و در سطح جامعه رسیدگی می کند. یک کارگزار حقوقی برای پیشگیری از تبعیض در زمینه های تبعیض جنسیتی، مذهبی، قومی، سنی یا تبعیض به علت نقص عضو و از این قبیل نیز فعالیت دارد. علاوه بر آن یک کارگزار حقوقی دولت نیز به تخلفات اداری رسیدگی می کند. کارگزاران حقوقی که به عنوان دبیر کل در نهادهای حقوقی خود کار می کنند، از میان حقوقدانان برجسته، پرتجربه و خوشنام انتخاب می شوند. آنها برای دفاع از حق ضایع شده شهروندان در سطوح مختلف جامعه فعالیت دارند. مهاجرینی که در بازار کار مورد تبعیض قرار گیرند، کودکانی که مورد ضرب و شتم یا تهدید بزرگسالان باشند، زنانی که به علت جنسیتی نتوانند کار مشابه مردان بگیرند و شهروندانی که در پیچ و خم کارهای اداری با مشکل روبه رو می شوند، می توانند هر کدام به یک کارگزار حقوقی شکایت برده و خواستار رسیدگی به حقوق خویش شوند.
به این ترتیب بسیاری از شکایات مربوط به تبعیض و قانون شکنی در خارج از روند دادگاه ها، به شیوه یی ساده تر و با سرعتی بیشتر توسط کارگزار حقوقی حل و فصل می شود.
چندی پیش دو خانم مسلمان مقیم سوئد با پوشش سنتی و پیراهن های بلندی که دامن آنها تقریباً روی زمین کشیده می شد، وارد سالن یک استخر شنا شده بودند. ظاهراً آنها برخی از بستگان شان را همراهی می کردند که قصد داشتند از استخر شنا استفاده کنند. استخر های شنا در سوئد، مختلط است. وقتی مسوولان ورزشگاه، متوجه حضور آن خانم ها با لباس های نامناسب در آن محیط می شوند، از آن دو می خواهند سالن شنا را ترک کنند. بگومگویی صورت می گیرد و خانم ها از سالن شنا بیرون رانده می شوند. به گفته مسوولان، لباس های بلند خانم ها با ضوابط بهداشتی اطراف استخر مغایرت دارد.
این دو خانم، برخورد مسوولان ورزشگاه را به عنوان یک عمل تبعیض آمیز تلقی کرده و به کارگزار حقوقی ویژه تبعیض، شکایت بردند. پس از چندی حکم کارگزار حقوقی به نفع این خانم ها صادر شد و شهرداری منطقه یی که ورزشگاه در آن قرار دارد، موظف شد به خاطر توهین به این دو تماشاچی، به آنها خسارت بپردازد.
● پرداخت خسارت به کودکان خشونت دیده
در سوئد همه قربانیان خشونت مورد حمایت یک نهاد دولتی به نام «اداره پیشگیری از جرائم» قرار می گیرند. از سال ۲۰۰۶ قانونی نیز در حمایت از کودکان به اجرا درآمده است که طبق آن، دولت موظف است به کودکانی که شاهد اعمال خشونت نسبت به یکی از نزدیکان خود بوده اند، خسارت پرداخت کند. از نگاه قانون، این کودکان نیز قربانیان خشونت هستند.
پرداخت خسارت به عنوان پشتیبانی آشکار جامعه از کودک است. این حمایت می تواند بخشی از جراحات روحی کودک آسیب دیده را التیام بخشد.
منظور از کودکان در این قانون، همه افراد زیر ۱۸ سال هستند. این قانون شامل کسانی است که در سوئد مقیم هستند یا تبعه سوئد هستند. حتی اگر کودکی متعلق به خانواده یی مقیم سوئد، در خارج از این کشور شاهد اعمال خشونت نسبت به یکی از نزدیکان خود باشد، پس از بازگشت به سوئد حق دریافت خسارت را دارد.
تحقیقات روانشناسی نشان می دهد مشاهدات درگیری های خشونت بار، می تواند تا پایان زندگی بر ذهن کودکان سنگینی کرده و باعث عوارض روانی در آنها شود.
بنا بر این قانون، برای پرداخت خسارت به کودک لازم نیست وجود عوارض ناشی از دیدن خشونت، به اثبات برسد. تنها کافی است تصور شود ذهن کودک با دیدن صحنه های خشن، آزرده شده است.
پرداخت خسارت به کودکان آسیب دیده نیاز به حکم دادگاه ندارد. تنها گزارش پلیس، شاهد عینی یا گفته های کودک می تواند جرم را اثبات کرده و کودک به عنوان قربانی خشونت مورد حمایت قرار گیرد.
بیشترین موارد اعمال خشونت در خانواده در سوئد، مربوط به خانواده های مهاجر از کشورهای غیراروپایی یا خانواده های معتاد به الکل یا مواد مخدر است.
● پرداخت خسارت به کودکان تحقیر شده
همه مدارس وظیفه دارند محیط مدرسه را برای رفاه دانش آموزان از هرگونه تبعیضی پاک نگه دارند. گاهی دانش آموزی به علت همسو یا همگن نبودن با دیگر دانش آموزان، می تواند مورد بی اعتنایی، کم توجهی یا تحقیر قرار گیرد. آسیب روانی ناشی از چنین رفتاری، گاه دانش آموزی را از مدرسه دلزده کرده و علاقه او را به حضور در مدرسه از بین می برد. در سال های اخیر با اینکه مدارس در این مورد کنجکاوانه ناظر بر رفتار دانش آموزان هستند، اما در چند مورد، افرادی که باعث تحقیر یک دانش آموز شده بودند، در دادگاه محاکمه شده و به پرداخت غرامت محکوم شده اند. هرگاه کودکی مورد تحقیر قرار گیرد، کودک یا والدین او می توانند به «کارگزار حقوقی کودکان» شکایت کنند.
اخیراً وضعیت یک دانش آموز که به علت احساس حقارت، مدتی در خانه مانده بود، مورد بررسی «کارگزار حقوقی کودکان» قرار گرفت. پس از بررسی وضعیت دانش آموز، مدرسه وابسته به شهرداری مقصر شناخته شد و به توصیه کارگزار مبلغ قابل توجهی به عنوان خسارت به دانش آموز تحقیر شده پرداخت شد ضمن اینکه این دانش آموز با کمک مسوولان آموزش و پرورش در مدرسه مناسبی ثبت نام شد تا به تحصیل خود ادامه دهد.
● آموزش فعالیت های اجتماعی
در مدارس مختلف به ابتکار کارکنان مدرسه، برای برانگیختن احساس همبستگی بین انسان ها برنامه های متنوعی به کار گرفته می شود. در برخی دبستان ها سالروز تشکیل سازمان ملل جشن گرفته می شود. همه بچه ها شکل یک پرنده سفید را با مقوا بریده، نام کلاس و آدرس مدرسه و پیام صلح و دوستی را روی آن می نویسند و آن را در پوششی از نایلون قرار می دهند. سپس هر دانش آموز پرنده صلح خود را به یک بالن پر از گاز سبک وصل می کند. پس از سخنرانی و اعلام همبستگی با همه مردم جهان، یکباره همه بالن ها را در هوا رها می کنند. باد پیام های صلح را به هر سو می برد. گاه اتفاق می افتد که این پیام در کشوری دیگر فرود می آید و به دست کسی می رسد و دریافت کننده متقابلاً از طریق نامه پستی، پیام ستایش آمیز خود را ارسال می دارد.
در دوره متوسطه و دبیرستان، دانش آموزان برای آشنایی با زندگی شغلی، مدتی با نظارت مدرسه در یک محل، به مدت یک تا چند هفته کار می کنند و دستمزد دریافت می کنند. در بسیاری موارد با راهنمایی معلمان، درآمد کسب شده توسط دانش آموزان، از طریق بنگاه های خیریه و کمک رسانی برای کمک به کشورهای فقیر فرستاده می شود.
در همه دبیرستان ها یک مشاور تحصیلی حضور دارد که دانش آموزان می توانند برای کسب اطلاعات لازم پیرامون رشته های تحصیلی و بازار کار با وی مشورت کنند. علاوه بر آن هر ساله بروشورهای متعددی که شامل آخرین اطلاعات مربوط به بازار کار است در اختیار دانش آموزان قرار می گیرد.
http://www.aftab.ir/images/article/break.gif محسن نجات حسینی - سوئد روزنامه اعتماد ( www.etemaad.ir (http://www.etemaad.ir) )
کشور سوئد در اوایل قرن بیستم در زمره فقیرترین کشورهای اروپایی بوده است. اکنون بر اساس آمار بین المللی و ارزیابی سازمان های بی طرف، یکی از پیشرفته ترین کشورهای صنعتی جهان بوده و مردم آن از بالاترین سطح رفاه زندگی برخوردارند. این دگرگونی نتیجه مبارزات درازمدت جنبش کارگری و سندیکایی و نیز سیاستگذاری سوسیال دموکراسی در این کشور است. این نیروها توانسته اند آزادی، برابری و عدالت اجتماعی را در این کشور نهادینه کرده و راه رشد و پیشرفت جامعه را هموار کنند.هدف از این نوشته نگاهی درونی به روابط و مناسبات جاری در سوئد و شناخت عواملی است که آن جامعه را به سوی پیشرفت سوق داده است.
همه بچه ها در شش سالگی می توانند در یک کلاس پیش دبستانی ثبت نام کنند. تحصیل در سوئد تا کلاس نهم برای همه اجباری است.
دوره های آموزشی بعد از مهد کودک تا پایان دبیرستان شامل پنج دوره است. بچه هایی که شش سال آنها تمام شده است وارد دوره پیش دبستانی می شوند. این دوره کودکان را با کتاب، کلاس، معلم و کار گروهی آشنا می کند. پس از پیش دبستانی، دوره سه ساله «پایه» شروع می شود. بعد از پایه، دوره «میانی» به مدت سه سال ادامه پیدا خواهد کرد. در دوره پایه و دوره میانی، شاگردان در طول سه سال با همان معلمی همراه هستند که آن دوره را با او آغاز می کنند. به این ترتیب رابطه بین معلم و شاگردانی که به خوبی یکدیگر را می شناسند بسیار صمیمانه و نزدیک خواهد بود.
● نمره دادن ممنوع
در دبستان های سوئد نمره دادن ممنوع است. مطالعات روانشناسی نشان می دهد درجه بندی کودکان از طریق نمره دادن، به شخصیت آنها آسیب می رساند. معلم از راه تماس نزدیکی که با شاگردان خود دارد، نقاط قوت و ضعف آنها را می شناسد. دانش آموزی که در مدرسه نمی تواند مانند سایر شاگردان به راحتی درس بخواند، بی تردید دچار مشکلاتی است که معلم باید به بررسی آنها بپردازد. بنابراین به جای نمره دادن و تشویق کردن بعضی از دانش آموزان و تحقیر کردن برخی دیگر، مدرسه باید به دانش آموزان ضعیف کمک کند. گاهی رابطه سایر دانش آموزان باعث گوشه نشینی و عقب افتادگی یک دانش آموز می شود. در این صورت وظیفه مدرسه است که این مشکل را از راه گفت وگو با دانش آموزان حل کند. گاهی عوارض بازدارنده دانش آموز ناشی از رفتاری است که با او در خانواده صورت می گیرد. سختگیری والدین در خانه می تواند باعث افسردگی یا ناآرامی دانش آموز شود. در چنین مواردی مدرسه، اداره اجتماعی را در جریان می گذارد. وظیفه اداره اجتماعی است که موقعیت خانواده دانش آموز و روابط افراد خانواده را مورد بررسی قرار داده و راه حل های مناسب را به کار گیرد.
● در مدارس چه می گذرد
در همه مراحل آموزشی از مهد کودک تا تحصیلات دانشگاهی دختران و پسران در کنار هم هستند و به طور مختلط در کلاس های درس و محیط آموزشی حضور دارند.
بچه ها از مهد کودک و دبستان عادت می کنند دیگران را با نام کوچک آنها صدا کنند. حتی معلم با اسم کوچک و ضمیر «تو» مورد خطاب قرار می گیرد.
در دبستان ها برای تمیز نگه داشتن محیط کلاس های درس، دانش آموزان قبل از ورود به کلاس کفش های خود را درمی آورند. با تمیز بودن زمین دانش آموزان و معلم می توانند در گردهمایی هایی که دارند، دایره وار روی زمین بنشینند. در این حالت جای همه شرکت کنندگان در گردهمایی موقعیت مشابهی دارد.
روزهای دوشنبه که آغاز هفته است شاگردان و معلم گرد هم می نشینند و بچه ها درباره آنچه در روزهای تعطیل انجام داده اند، برای همکلاسی ها و معلم خود صحبت می کنند. صحبت در برابر جمع به طور نوبتی بوده و همه باید در آن شرکت داشته باشند. به این ترتیب همه شاگردان می آموزند در برابر دیگران صحبت کنند. در محیط دبستان کوشش می شود از بروز اطلاعاتی که نشان دهنده تمایز خانواده ها از یکدیگر باشد، جلوگیری شود. به عنوان مثال معلم حق ندارد درباره شغل والدین کودک یا مذهب آنها سخنی به میان آورد. برملا شدن اطلاعات شخصی و خانوادگی در محیط آموزشی می تواند دانش آموزان را نسبت به یکدیگر متمایز کرده و بین آنها فاصله اندازد. هدف این است که عدم تبعیضات شغلی یا مذهبی از همان دوران کودکی در بچه ها نهادینه شود. تبلیغات و تلقینات مذهبی در سیستم آموزشی سوئد کاملاً ممنوع است. از سال سوم دبستان هرساله ضمن درس تاریخ و علوم اجتماعی، تاریخ مذاهب تدریس می شود. اما معلم حق ندارد نسبت به یک مذهب یا سیاست موضع گیری کند یا اینکه اعتقادات شخصی خود را برای شاگردان کلاس بیان کند.
همه مدارس دارای سالن ناهارخوری اند که دانش آموزان ناهار را در آنجا صرف می کنند. در مناطقی که خانواده های کارگری زندگی می کنند، صبحانه نیز در مدارس آماده می شود تا بچه هایی که مایل باشند، قبل از شروع کلاس ها از آن استفاده کنند.
در همه مدارس کتابخانه وجود دارد که به تعداد مورد نیاز کتاب، نوار و سی دی در اختیار دارد. این کتابخانه ها به کتابخانه مرکزی شهر وصل هستند و از طریق آن تغذیه می شوند. در مدارس، بچه ها به خواندن کتاب به طور فردی یا گروهی تشویق می شوند. یکی از برنامه های جمعی این است که هرگاه دانش آموزی کتابی می خواند، خلاصه آن را برای بقیه تعریف کند. در هر مدرسه یی به ذوق و سلیقه کارکنان آن، راهکارهای گوناگون برای تشویق بچه ها به کتابخوانی وجود دارد. در یک مدرسه لوله پلاستیکی درازی در کنار حیاط مدرسه قرار داده اند. در هر کلاس نیز تعدادی گلوله پلاستیکی در دسترس است. وقتی دانش آموزی یک کتاب را به پایان می رساند، معلم او یکی از گلوله ها را در آن لوله پلاستیکی می اندازد. گنجایش لوله هزار گلوله است. همه می دانند وقتی ظرفیت لوله پر شود، جشن بزرگی در مدرسه برپا خواهد شد. تب خواندن کتاب به ویژه هنگامی که لوله بیش از نصف پر شده باشد، بالا می گیرد و بچه ها به کتابخوانی تشویق می شوند.
کتاب، دفتر و نوشت افزار در دوره دبستان و دبیرستان رایگان است و در اختیار همه دانش آموزان قرار می گیرد. در هر کلاسی کمدی ویژه برای این وسایل قرار دارد که کلید آن در اختیار معلم است و دانش آموزان وسایل مورد نیاز خود را از او دریافت می کنند.
در هر دبستان یک روانشناس حضور دارد تا مسائل دانش آموزان را مورد بررسی قرار داده و راهکارهای مناسب ارائه دهد. نظافت و جمع آوری وسایل در کلاس های درس با کمک و نظارت معلم و همکاری شاگردان صورت می گیرد. هفته یی یک بار میز و صندلی و گنجه های کتاب و سایر وسایل کلاس درس تمیز شده و مرتب چیده می شود. در هر کلاس یک دستشویی با آب گرم و سرد وجود دارد که به نظافت دانش آموزان کمک می کند. نظافت کف اتاق ها و اماکن عمومی مدرسه توسط نظافتچی مدرسه انجام می شود.
کمک هزینه یی که از بدو تولد به هر کودک تعلق می گیرد تا ۱۵سالگی به مادر پرداخت می شود و سپس به عنوان پول توجیبی به خود دانش آموز پرداخت می شود.
در مدارس سوئد بچه ها یونیفورم (لباس متحدالشکل) ندارند. اصولاً در فرهنگ دموکراتیک سوئد پوشش یک مساله شخصی است که هر کس به هر شکل که خود دوست دارد می تواند در ملاء عام ظاهر شود.
در هر کلاس درس، دانش آموزان از طریق رای دادن دو نفر را به نمایندگی خود انتخاب می کنند. این انتخاب گردشی بوده و هرچندگاه تکرار می شود. نمایندگان مسوولیت ارتباط با کلاس های دیگر و نیز سالن غذاخوری را برعهده می گیرند. نمایندگان کلاس ها در گروهی به نام شورای دانش آموزان شرکت می کنند. در این شورا یکی از معلمان نیز به عنوان نماینده مدرسه حضور دارد. دانش آموزان مسائل مورد نیاز خود را با این معلم در میان گذاشته و از این طریق خواست های خود را به مدیریت مدرسه می رسانند.
در سوئد هرگونه تحقیر، تنبیه و مجازات دانش آموزان جرم است. هرگاه معلمی مرتکب چنین جرمی شود به دادگاه فرستاده خواهد شد و در صورت محکومیت، شغل معلمی را از دست خواهد داد.
در دوره متوسطه (از هفتم تا نهم) امتحانات دوره یی و پایان سالی وجود دارد و دانش آموزان نمره دریافت می کنند. شورای دانش آموزی در دوره متوسطه و دبیرستان یک نفر را از میان خود به عنوان سخنگوی شورا تعیین می کند که در جلسات معلمان و هیات مدیره مدرسه حضور دارد و بین دانش آموزان و کادر رهبری مدرسه به اطلاع رسانی می پردازد.
● آموزش امور جنسی در مدارس
سوئدی ها پیشتاز آموزش امور جنسی در مدارس هستند. آموزش جنسی به عنوان بخشی از درس زیست شناسی از سال ها پیش در این کشور رایج بوده است. این آموزش از کلاس چهارم دبستان شروع می شود و تا کلاس نهم ادامه دارد. هدف از این آموزش آشنایی با بیولوژی اعضای جنسی و چگونگی روابط جنسی سالم و نیز اطلاعات وسیعی پیرامون بیماری های مقاربتی است. تاکنون برخی خانواده ها به ویژه خانواده های مهاجران فرزندان خود را از شرکت در کلاس های آموزش جنسی منع می کردند و قانون نیز کسی را مجبور به شرکت در این کلاس ها نمی کرد. اکنون دولت سوئد لایحه یی را در دست دارد که بر اساس آن همه دانش آموزان باید در کلاس های شنا، ورزش و آموزش جنسی شرکت کنند. شرکت آنها در این کلاس ها اجباری است و والدین دانش آموزان نمی توانند فرزندان شان را از شرکت در این آموزش ها بازدارند.
برخی آموزش جنسی در دوره ابتدایی را مورد انتقاد قرار داده و معتقدند باعث می شود بچه ها در سنین پایین به معاشرت های جنسی بپردازند. اما آمار نشان می دهد در کشورهایی مانند امریکا و انگلیس که آموزش جنسی مانند سوئد شفاف و سازمان یافته نیست، جوانان در سنین پایین تری نسبت به سوئد فعالیت جنسی خود را شروع می کنند و میزان سقط جنین و ابتلا به بیماری های مقاربتی بیشتر از سوئد است.
● مدارس خصوصی
در سوئد اکنون مدارس خصوصی نیز می توانند در کنار مدارس دولتی به کار آموزش بپردازند. مدارس خصوصی در سایر کشورها هزینه خود را از راه کسب شهریه از والدین کودکان تامین می کنند. اما در سوئد شهرداری ها موظف هستند هزینه یی را که برای آموزش هر کودک در مدارس دولتی در نظر گرفته اند به مدرسه خصوصی که دانش آموز در آن ثبت نام کرده است بپردازند.
در حال حاضر هزینه آموزش یک دانش آموز در سوئد تا پایان دوره ابتدایی به طور متوسط معادل ۱۰ هزار دلار و هزینه یک دانش آموز در دوره دبیرستان معادل ۱۲ هزار دلار است.
آزادی در انتخاب مدرسه به اقلیت های قومی و مهاجرین سوئد نیز فرصت می دهد از مدارس خصوصی مورد علاقه خود از جمله مدارسی که به زبان خانوادگی آنها تدریس می کنند، استفاده کنند.
روش و برنامه آموزشی مدارس خصوصی باید مطابق با برنامه هایی باشد که برای مدارس دولتی تدوین شده است. اکنون چندین مدرسه خصوصی نیز برای اقلیت های مذهبی در سوئد دایر است که هزینه آنها مانند سایر مدارس خصوصی از سوی شهرداری منطقه تامین می شود و دانش آموزان به تحصیلات رایگان در مدرسه دلخواه شان می پردازند.
● نفی خشونت و ترویج مدارا
در سوئد هرگونه مجازات کودکان ممنوع است. در خانه، در مدرسه، در محیط بازی و در کوچه و خیابان کودکان باید امنیت و آسایش داشته باشند. در محیط خانه و مدرسه حتی تحقیر کودکان و تهدید لفظی آنها جرم است. کسی که کودک آزاری کرده باشد تعقیب و مجازات می شود. این قانون پدر و مادر کودک را نیز دربرمی گیرد.
در برنامه های ویژه کودکان در تلویزیون دولتی به کودکان یادآور می شوند کسی حق مجازات یا توهین به آنها را ندارد. در همین برنامه ها شماره تلفن هایی که کودکان بتوانند وضعیت خود را به آنها گزارش کنند و کمک بگیرند نیز اعلام می شود. معلم ها وظیفه دارند حقوق کودکان و وظایف بزرگسالان را نسبت به آنها آموزش دهند و شماره تلفن های پلیس و مددکاران اجتماعی را در اختیار دانش آموزان بگذارند.
هرگاه در مدرسه درگیری بین دانش آموزان صورت گیرد همه بچه های کلاس به یک گردهمایی با نظارت معلم دعوت می شوند و جریان درگیری به اطلاع همه می رسد. آنگاه خود دانش آموزان از راه گفت وگو به حل و فصل مساله می پردازند. به این وسیله بچه ها یاد می گیرند همه اختلافات خود را با بحث و گفت وگو حل کنند. سیستم آموزشی سوئد تاکید بر نفی خشونت و ترویج مدارا دارد.
● حمایت از حیوانات
در سوئد قانون حمایت از حیوانات وجود دارد. این قانون به منظور پیشگیری از اذیت و آزار حیوانات تدوین شده است. تا به حال افراد بسیاری به خاطر آزار حیوانات جریمه شده یا به زندان افتاده اند. جرم برخی از آنها اذیت کردن سگ، به جنگ واداشتن خروس ها و حمل و نقل حیوانات اهلی با شرایط دشوار بوده است. گروه های حیوان دوست به مناسبت های گوناگون به حرکات اعتراضی می پردازند. گاهی تظاهرات می کنند و دیگر بار راه را بر کامیون هایی که حیوانات را به کشتارگاه می برد، می بندند. چندی پیش گروه های حیوان دوست شبانه به یک مزرعه سمورها یورش برده بودند و صدها سمور را از قفس ها آزاد کرده بودند. سمورهایی که در قفس زاده شده و همان جا پرورش یافته بودند فرار کردن را نیاموخته بودند. تقریباً همه آنها روز بعد جمع آوری شدند.
گروه های حیوان دوست که به فعالیت های اعتراضی می پردازند اقلیتی بیش نیستند. اما فعالیت های اعتراضی آنها در رسانه های خبری منعکس می شود و توجه همه مردم را به مساله حمایت از حیوانات جلب می کند. فعالیت گروه هایی که آزار حیوانات را نکوهش می کنند به طور غیرمستقیم تاکید بر ضرورت احترام به حقوق و آزادی انسان نیز هست.
به عنوان یک نمونه از برخورد سوئدی ها با حیوانات رویدادی را بیان می کنم که از زبان یک بانوی ایرانی برای سایت اینترنتی «استکهلمیان» نقل شده بود؛«من همراه شوهر و دخترم تازه از ایران به سوئد آمده بودیم. یک روز معلم های کودکستان از ما دعوت کردند همراه سایر والدین و بچه ها به گردش در جنگل برویم. جنگل بسیار زیبایی بود و آن روز به همه ما خوش گذشت. در راه برگشت یک مار کوچک پیچ و تاب خوران در باریک راهی نمایان شد. بچه های سوئدی با دیدن مار به هیجان آمده و با شادی فریاد می کشیدند «ببینید، ببینید مار،» در همین حال ناگهان شوهرم با رشادت تمام به سوی بچه مار کوچک و غیرسمی حمله ور شد و با تمام نیرو، در برابر چشمان از حدقه درآمده سوئدی ها با لگد مار را له و لورده کرد.
شوهرم نگاهی فاتحانه به اطراف خود انداخت و منتظر بود مورد تحسین سوئدی ها قرار گیرد. بچه سوئدی ها ناراحت و گریان می گفتند «نه، نه، ولش کن، چه کار می کنی؟» ما آن روز با شرمساری فهمیدیم حتی حیوانات هم دارای حق و حقوقی هستند و نمی توان بی حساب و کتاب جان یک مار را گرفت. معلم کودکستان در حالی که با شماتت به شوهرم نگاه می کرد، برای وی توضیح داد در سوئد کشتن حیوانات ممنوع بوده و حتی جرم به حساب می آید. او اضافه کرد علاوه بر آن، به کار بردن خشونت و کشتن یک «مار» توسط شوهرم، آن هم در برابر چشمان کودکان، نیز عملی بسیار نادرست بوده است و تاثیر بدی بر روحیه کودکان خواهد گذاشت. ما با شرمساری زیر بار سنگین نگاه های شماتت آمیز بچه ها و والدین آنها به خانه برگشتیم و تا مدتی نگران آن بودیم که کارمان به پلیس و دادگاه هم بکشد.»
● کارگزاران حقوقی برای کمک به اقشار ضعیف جامعه
در سوئد علاوه بر همه نهادهای دولتی و قضایی، چند کارگزار حقوقی از سوی دولت برای مدت شش سال تعیین می شوند که هر یک از آنها دارای اختیارات تام بوده و تصمیمات آنها مانند احکام قضایی لازم الاجرا است. کارگزار حقوقی به بررسی و قضاوت در مورد اعمال هر نوع تبعیض یا فشار یا رفتار خلاف قانون در جامعه می پردازد. اکنون یک کارگزار حقوقی برای کودکان وجود دارد که به مسائل کودکان در خانواده و در سطح جامعه رسیدگی می کند. یک کارگزار حقوقی برای پیشگیری از تبعیض در زمینه های تبعیض جنسیتی، مذهبی، قومی، سنی یا تبعیض به علت نقص عضو و از این قبیل نیز فعالیت دارد. علاوه بر آن یک کارگزار حقوقی دولت نیز به تخلفات اداری رسیدگی می کند. کارگزاران حقوقی که به عنوان دبیر کل در نهادهای حقوقی خود کار می کنند، از میان حقوقدانان برجسته، پرتجربه و خوشنام انتخاب می شوند. آنها برای دفاع از حق ضایع شده شهروندان در سطوح مختلف جامعه فعالیت دارند. مهاجرینی که در بازار کار مورد تبعیض قرار گیرند، کودکانی که مورد ضرب و شتم یا تهدید بزرگسالان باشند، زنانی که به علت جنسیتی نتوانند کار مشابه مردان بگیرند و شهروندانی که در پیچ و خم کارهای اداری با مشکل روبه رو می شوند، می توانند هر کدام به یک کارگزار حقوقی شکایت برده و خواستار رسیدگی به حقوق خویش شوند.
به این ترتیب بسیاری از شکایات مربوط به تبعیض و قانون شکنی در خارج از روند دادگاه ها، به شیوه یی ساده تر و با سرعتی بیشتر توسط کارگزار حقوقی حل و فصل می شود.
چندی پیش دو خانم مسلمان مقیم سوئد با پوشش سنتی و پیراهن های بلندی که دامن آنها تقریباً روی زمین کشیده می شد، وارد سالن یک استخر شنا شده بودند. ظاهراً آنها برخی از بستگان شان را همراهی می کردند که قصد داشتند از استخر شنا استفاده کنند. استخر های شنا در سوئد، مختلط است. وقتی مسوولان ورزشگاه، متوجه حضور آن خانم ها با لباس های نامناسب در آن محیط می شوند، از آن دو می خواهند سالن شنا را ترک کنند. بگومگویی صورت می گیرد و خانم ها از سالن شنا بیرون رانده می شوند. به گفته مسوولان، لباس های بلند خانم ها با ضوابط بهداشتی اطراف استخر مغایرت دارد.
این دو خانم، برخورد مسوولان ورزشگاه را به عنوان یک عمل تبعیض آمیز تلقی کرده و به کارگزار حقوقی ویژه تبعیض، شکایت بردند. پس از چندی حکم کارگزار حقوقی به نفع این خانم ها صادر شد و شهرداری منطقه یی که ورزشگاه در آن قرار دارد، موظف شد به خاطر توهین به این دو تماشاچی، به آنها خسارت بپردازد.
● پرداخت خسارت به کودکان خشونت دیده
در سوئد همه قربانیان خشونت مورد حمایت یک نهاد دولتی به نام «اداره پیشگیری از جرائم» قرار می گیرند. از سال ۲۰۰۶ قانونی نیز در حمایت از کودکان به اجرا درآمده است که طبق آن، دولت موظف است به کودکانی که شاهد اعمال خشونت نسبت به یکی از نزدیکان خود بوده اند، خسارت پرداخت کند. از نگاه قانون، این کودکان نیز قربانیان خشونت هستند.
پرداخت خسارت به عنوان پشتیبانی آشکار جامعه از کودک است. این حمایت می تواند بخشی از جراحات روحی کودک آسیب دیده را التیام بخشد.
منظور از کودکان در این قانون، همه افراد زیر ۱۸ سال هستند. این قانون شامل کسانی است که در سوئد مقیم هستند یا تبعه سوئد هستند. حتی اگر کودکی متعلق به خانواده یی مقیم سوئد، در خارج از این کشور شاهد اعمال خشونت نسبت به یکی از نزدیکان خود باشد، پس از بازگشت به سوئد حق دریافت خسارت را دارد.
تحقیقات روانشناسی نشان می دهد مشاهدات درگیری های خشونت بار، می تواند تا پایان زندگی بر ذهن کودکان سنگینی کرده و باعث عوارض روانی در آنها شود.
بنا بر این قانون، برای پرداخت خسارت به کودک لازم نیست وجود عوارض ناشی از دیدن خشونت، به اثبات برسد. تنها کافی است تصور شود ذهن کودک با دیدن صحنه های خشن، آزرده شده است.
پرداخت خسارت به کودکان آسیب دیده نیاز به حکم دادگاه ندارد. تنها گزارش پلیس، شاهد عینی یا گفته های کودک می تواند جرم را اثبات کرده و کودک به عنوان قربانی خشونت مورد حمایت قرار گیرد.
بیشترین موارد اعمال خشونت در خانواده در سوئد، مربوط به خانواده های مهاجر از کشورهای غیراروپایی یا خانواده های معتاد به الکل یا مواد مخدر است.
● پرداخت خسارت به کودکان تحقیر شده
همه مدارس وظیفه دارند محیط مدرسه را برای رفاه دانش آموزان از هرگونه تبعیضی پاک نگه دارند. گاهی دانش آموزی به علت همسو یا همگن نبودن با دیگر دانش آموزان، می تواند مورد بی اعتنایی، کم توجهی یا تحقیر قرار گیرد. آسیب روانی ناشی از چنین رفتاری، گاه دانش آموزی را از مدرسه دلزده کرده و علاقه او را به حضور در مدرسه از بین می برد. در سال های اخیر با اینکه مدارس در این مورد کنجکاوانه ناظر بر رفتار دانش آموزان هستند، اما در چند مورد، افرادی که باعث تحقیر یک دانش آموز شده بودند، در دادگاه محاکمه شده و به پرداخت غرامت محکوم شده اند. هرگاه کودکی مورد تحقیر قرار گیرد، کودک یا والدین او می توانند به «کارگزار حقوقی کودکان» شکایت کنند.
اخیراً وضعیت یک دانش آموز که به علت احساس حقارت، مدتی در خانه مانده بود، مورد بررسی «کارگزار حقوقی کودکان» قرار گرفت. پس از بررسی وضعیت دانش آموز، مدرسه وابسته به شهرداری مقصر شناخته شد و به توصیه کارگزار مبلغ قابل توجهی به عنوان خسارت به دانش آموز تحقیر شده پرداخت شد ضمن اینکه این دانش آموز با کمک مسوولان آموزش و پرورش در مدرسه مناسبی ثبت نام شد تا به تحصیل خود ادامه دهد.
● آموزش فعالیت های اجتماعی
در مدارس مختلف به ابتکار کارکنان مدرسه، برای برانگیختن احساس همبستگی بین انسان ها برنامه های متنوعی به کار گرفته می شود. در برخی دبستان ها سالروز تشکیل سازمان ملل جشن گرفته می شود. همه بچه ها شکل یک پرنده سفید را با مقوا بریده، نام کلاس و آدرس مدرسه و پیام صلح و دوستی را روی آن می نویسند و آن را در پوششی از نایلون قرار می دهند. سپس هر دانش آموز پرنده صلح خود را به یک بالن پر از گاز سبک وصل می کند. پس از سخنرانی و اعلام همبستگی با همه مردم جهان، یکباره همه بالن ها را در هوا رها می کنند. باد پیام های صلح را به هر سو می برد. گاه اتفاق می افتد که این پیام در کشوری دیگر فرود می آید و به دست کسی می رسد و دریافت کننده متقابلاً از طریق نامه پستی، پیام ستایش آمیز خود را ارسال می دارد.
در دوره متوسطه و دبیرستان، دانش آموزان برای آشنایی با زندگی شغلی، مدتی با نظارت مدرسه در یک محل، به مدت یک تا چند هفته کار می کنند و دستمزد دریافت می کنند. در بسیاری موارد با راهنمایی معلمان، درآمد کسب شده توسط دانش آموزان، از طریق بنگاه های خیریه و کمک رسانی برای کمک به کشورهای فقیر فرستاده می شود.
در همه دبیرستان ها یک مشاور تحصیلی حضور دارد که دانش آموزان می توانند برای کسب اطلاعات لازم پیرامون رشته های تحصیلی و بازار کار با وی مشورت کنند. علاوه بر آن هر ساله بروشورهای متعددی که شامل آخرین اطلاعات مربوط به بازار کار است در اختیار دانش آموزان قرار می گیرد.
http://www.aftab.ir/images/article/break.gif محسن نجات حسینی - سوئد روزنامه اعتماد ( www.etemaad.ir (http://www.etemaad.ir) )