nafise sadeghi
6th October 2008, 07:01 AM
سرن چيست؟؟ What"s Cern
و Large Hadron Colliderيا LHC چيست؟
--------------------------------------------------------------------------------
اما سرن چيست؟ کجاست؟
سرن(CERN) بزرگترين مجموعه آزمايشگاهي دنيا در زمينه فيزيک ذرات بنيادي و فيزيک هسته اي است.اين مجموعه عظيم و منحصر بفرد در حاشيه شهر ژنو سوئيس در شهر ميرين و در مرزمشترک فرانسه و سوئيس واقع شده است.سرن در 29 سپتامبر سال 1954 ميلاديتوسط سازمان اروپائي تحقيقات هسته اي شکل گرفته و در طي اين مدت نزديک53سال توانسته نقش بسيار موثري در رشد و توسعه علم فيزيک داشته باشد.تحقيقات و آزمايشها و پژوهشهاي انجام شده در اين مرکز و کسب جوايز متعدد توسط دانشمندان و پژوهشگران فعال اين مرکز معتبر علمي دنيا(از جمله6 جايزهنوبل) خود نشان از اهميت سرن در عرصه تبادلات علمي دنيا دارد.
دولت سوئيس بعنوان پايه گذار اصلي سرن (به همراه 11 کشور اروپائي ديگر)در پنجاهمين سال تاسيس سرن و بعنوان هديه،مرکزى به نام «جهان علم و نوآورى» را که يک مرکز شبکه اى جديد و نيز مکانىبراى بازديد علاقه مندان است، به اين سازمان اهدا کرد.
در اين مرکز تحقيقات فيزيک هسته اي و ذرات بنيادي که مهمترين هدف آن "کشف رازهاى مبداء جهان"تعريف شده است هم اينک بيش از 3000 فيزيکدان و مهندس بعنوان کارکنان مقيم درزمينه هاي مختلف نظري و آزمايشگاهي مشغول بکار هستند.در سرن همچنين بيش از 6500 دانشمند از 500دانشگاه از 80کشور دنيا بصورت بازديدهاي کوتاه مدت به سرن مي آيند که خود نشان از همکاري بزرگ و بي نظير علمي دانشمندان وپژوهشگران عرصه علمي جهان دارد. به گفته «چارلز کلايبر» وزير علومو پژوهش هاى سوئيس، در50 سال گذشته سازمان اروپايى تحقيقات هسته اى کانون همايش و ملاقات دانشمندان مختلف جهان با ريشه هايى از تمامى ملت ها، فرهنگها، مذاهب و اقوام بوده است. کلايبر در مراسم جشن پنجاهمين سالگرد تاسيس «سرن» گفت: "در اين مرکز مناقشات و دشمنى هاى سياسى به هيچ وجه راه نداردو حکمفرمايى همين روحيه باعث شده است اين سازمان بتواند در چگونگى شکلگيرى تفکر انسان نسبت به طبيعت و آغاز جهان کمک هاى قابل ملاحظه اى داشته باشد".
به جز سوئيس 11کشور اروپائي ديگر که در تاسيس پروژه سرن همکاري داشتند عبارت بودند از:
بلژيک،دانمارک،آلمان،فرانس ه،يونان،بريتانياي کبير،ايتاليا،يوگسلاوي،هلن د،نروژ و سوئد.
و البته بعدها نيزکشورهاي اطريش (????)، اسپانيا (????-???? و بعد ????)، پرتغال (????)، فنلاند (????)، لهستان (????)، مجارستان (????)، جمهوري چک (????)، اسلوواکي (????) و سرانجام بلغارستان (????) به عضويت آن درآمدند.
اين کشورها اعضاي اصلي اداره کننده سرن هستند و از لحاظ اداري-مالي تامين کننده عمده هزينه هاي مالي سرن هستند.اين کشورها ساليانه حداقل مبلغي بالغ بر 5ميليون يورو پرداخت ميکنند که صد البته بسياري از اين کشورها علاوه برمبلغ حداقل فوق جهت هزينه هاي بسياري از پروژه هاي سرن بصورت مستقيم و غيرمستقيم مبالغ ديگري در نظر ميگيرند مثل آلمان و ايتاليا تاکنون فقط براي يکي از پروژه هاي سرن به اسم (LHC) تاکنون بيش از300ميليون يورو هزينه کرده اند.
محض اطلاع:
بزرگترين برنامه کنوني سرن،علاوه بر تحقيقات گوناگون در زمينه فيزيک هسته اي و ذرات بنيادي،اجراي پروزه بزرگ LHC (Large Hadron Collider) يا همان" ابرتصادم گر هادرونى"است که بعنوان بزرگترين پروژه تحقيقاتي جهان شناخته ميشود. ابرتصادم گر هادرون يک شتاب دهنده ذرات با انرژى و پيچيدگى بى نظير و بى سابقه است که نتيجه آن همکارىو مشارکت جهانى براى آشکارسازى بخش جديد پنهانى از حقيقت است.
دسته دوم از کشورهاي مشارکت کننده در سرن،شش کشور آمريکا،روسيه،ژاپن،ترکيه،ه ند و اسرائيل هستند که بعنوان ناظر در سازمان تحقيقات هسته اي سرن حضور دارند.اين کشورها هم سهم و مشارکت فعالي در انجام پروژه هاي تحقيقاتي سرن و همچنين در تامين هزينههاي مالي و تجهيزات سرن دارند.براي مثال تاکنون ايالات متحده رقمي بالغ بريک ميليارد دلار براي پروژه LHC هزينه کرده است.
و امادسته سوم از کشورهاي مشارکت کننده در سرن،کشورهاي غير عضو سازمان اروپائي تحقيقات هسته اي هستند که در برنامه هاي مختلف تحقيقاتي سرن مشارکت دارند.اين دسته که شامل 26کشور است عبارتند از:
الجزاير،آرژانتين،ارمنستان ،آذربايجان،بلاروس،برزيل،چ ين،کانادا،کرواسي،قبرس،است وني، گرجستان، ايسلند،ايرلند،مکزيک،مراکش ،پاکستان، پرو، روماني، صربستان ،اسلوني،آفريقاي جنوبي،کره جنوبي،تايوان،اوکراين وايران.
اين کشورها بسته به توانائي هاي علمي و تحقيقاتي خود مي توانند در پروژههاي آزمايشگاهي و نظري سرن شرکت مي کنند.در حقيقت،عمده ترين بهره اين کشورها از همکاري با سرن،تماس نزديک و خارج از محدوديت هاي متداول (سياسي) با تکنولوژي نوين و کسب مستقيم و بي واسطه دانش علمي و فني است.
بعد از عضويت رسمي ايران در سرن در سال2001 ميلادي و همکاري با سرن درزمينه پروژه بزرگ LHC و ساخت و تامين قطعاتي از اين پروژه هم اينک هفت پژوهشگر و سه دانشجو دوره دکترا در زمينه فيزيک ذرات بنيادي در سرن مشغول پژوهش و تحقيقات هستند و همچنين قرار است دو دانشجوي ديگردوره دکترا به اين جمع اضافه شود.لازم به ذکر است که مشارکت انفرادي فيزيکدانان ايراني در سرن به قبل از سال2000 بر مي گردد.
پيش از اين درباره شتابدهنده خوشه هاي پروتوني LHC با محيطي بالغ بر 27 کيلومتربه مختصر گفته شد که بزرگترين پروژه تحقيقاتي جهان به شمار ميرود.هدف ازپروژه LHC ساخت دو پر انرژي پروتوني با انرژي بيش از Tev 7 است که بابرخورد دادن اين دو پرتو و آشکارسازي ذرات حاصل از اين برهمکنش آنهاساختار دروني مواد و ذرات بنيادي سازنده آنها شناخته شود.پروژه LHC بابودجه اي بالغ بر شش ميليارد دلار از سال1995 شروع شده و راه اندازي آن وشروع آزمايشهاي مربوطه براي انتهاي سال 2007 پيش بيني شد است. بد نيست بدانيد که هزينه ساختماني که اين شتابدهنده در آن نصب مي شود بالغ بر 500ميليون فرانک سوئيس است و پيش بيني مي شود که هزينه نهائي آن بعد از انجام تمام مقدمات و آزمايشات در نهايت بالغ بر 10ميليارد يورو شود.
قبل از هر چيزي لازم است بدانيد که براي پروژه LHC،چهار آزمايش بزرگ با آشکارسازهاي بسيار زياد طراحي شده استکه در چهار محل تلاقي دو پرتو
پروتوني قرارگرفته اند.اين آزمايشها عبارتنداز:
LHCB-ALICE-CMS-ATLAS
هر کدام از اين آزمايش هاي چهارگانه شامل مجموعه عظيمي از آشکارسازهاست که کار ساخت آنها توسط مراکز تحقيقاتي مختلف و دانشگاهها و شرکت هاي بزرگ صنعتي در سراسر جهان در حال اجراست.
آزمايش CMS (Compact Muon Solenoid) يکي از چهار آزمايش بزرگ پروژه LHC است.همکاري ايران در اين آزمايش در اولين قدم با ساخت قسمتي مکانيکي از آزمايش CMS باعنوان"ميز نگهدارنده اين آشکار ساز HF و محفظه استوانه اي پوشاننده آن"وبا نظارت مهندسان سرن و با انتقال دانش فني مربوطه به شرکت هپکو اراکبعنوان مجري اين آزمايش به انجام رسيد. اين ميز بايد بتواند قطعاتي بهوزن حدود 200 تا 300 تنرا تحمل کند که اجزاي آن با فاصله ميليمتري از يکديگر باز و بسته مي شوند. اين ميز در حقيقت يک دستگاه مکانيکي با تولرانس بسيار بالا به شمار مي رودکه هزينه ساخت آن نيز برعهده ايران است.
(مبلغي بالغ بر 600 ميليون تومان) دکتر محمد محمدي، متخصص فيزيک ذرات بنيادي و سرپرست گروه سازنده شتابدهنده سرن در ژنو، که از طرف دانشگاه فلوريدا اين مأموريت را عهده دار شدهاست در اين زمينه مي گويد:«براي ايران، موضوع اصلي فعاليت هاي پژوهشي ازاين قبيل، دستيابي به منافع اقتصادي آني نيست، بلکه منفعت اصلي،دستاوردهاي علمي است که از طريق مشارکت در يک پروژه علمي بين المللي، آنهم در بالاترين سطح پژوهش در حوزه فيزيک ذرات بنيادي نصيب کشورمان مي شود.»
همچنين براي آزمايش CMS چهار لايه مختلف از آشکارسازهاي RPC در دو قسمتانتهائي استوانه آن در نظر گرفته شده است که بايد سه لايه آن براي سال2007ميلادي و لايه چهارم براي آزمايش سال2010 آماده باشند.در ساخت PRC هايCMS چهار کشور ايتاليا،کره جنوبي،چين و پاکستان همکاري ميکنند.در مورد ساختلايه چهارم PRC هايCMS هم اکنون کشورهاي هند،ايران،کره و پاکستان مشغول بررسي براي قبول مسئوليت هستند و در نهايت با همکاري کشور ايتاليا انجام خواهد شد.درصورت موفقيت ايران در کسب مسئوليت ساخت RPCهاي لايه چهارمCMS در داخل کشور،اين پروژه اولين مشارکت آزمايشگاهي ايران در يک آزمايشگاه بزرگ بينالمللي خواهد بود.
در انتها لازم به يادآوري است که بدنبال مشارکت موفقيت آميز ابتدائي ايران در CMS پروژه تور(grid) را نيز به مواردهمکاري ايران و سرن نيز ميتوان اضافه کرد.در باب معرفي مختصري از پروژه تور(grid) بايد گفت که همانطور که وب براي به اشتراک گذاردن اطلاعات دراينترنت است،تور يک سرويس نرم افزاري براي به اشتراک گذاردن توان محاسبات يو فضاي ذخيره داده ها بين کامپيوترهاي متصل به اينترنت است و هدف نهائي ازآن ايجاد يک شبکه وسيع جهاني محاسباتي و اطلاعاتي است.
در اين نوشتار سعي شد تا حد امکان ازروي آوردن به مباحث تخصصي فيزيک ذرات بنيادي و همچنين فيزيک هسته اي ومبحث شتابدهنده ها و معرفي آنها پرهيز شود و هدف اصلي نويسنده معرفي خوانندگان و کاربران عزيز با سرن بعنوان بزرگترين مجموعه تحقيقاتي وآزمايشگاهي جهان در زمينه فيزيک ذرات بنيادي و همچنين پروژه هاي آن و نقشو همکاري ايران در انجام اين مهم بود.اميدوارم که اين مقاله مورد مفيدواقع شده باشد.
در تهيه اين نوشتار از منابع مطالعاتي و پايگاههاياطلاع رساني ويکي پديا،روزنامه شرق،سايت رسمي مرکز تحقيقاتي سرن،پايگاهاينترنتي و خبرنامه داخلي مرکز تحقيقات فيزيک نظري ايران(IPM) استفاده شده است.
پي نوشت:
طبق شنيده ها و شواهد موجود؛با توجه به رخدادهاو فرايندهاي سياسي که در طول اين چند ماه اخير و بعد از تصويب قطعنامه ضدايراني چند ماه پيش شوراي امنيت مبني بر ]فعلاً!![تحريم علمي و تکنولوژيکيايران در زمينه مباحث هسته اي و موشکي؛فرايند همکاري ايران و سرن در هالهاي از ابهام قرار گرفته است.متاسفانه به دليل شرايط خاص سياسي و اجماعجامعه جهاني بر عليه سياستها و ديپلماسي اخير ايران ،جامعه علمي کشوربخصوص دانشمندان و پژوهشگران فيزيک(هسته اي و ذرات بنيادي) و همچنيندانشمندان عرصه هوافضا بنا به شواهد بيشترين ضربه را متحمل شده اند.
و Large Hadron Colliderيا LHC چيست؟
--------------------------------------------------------------------------------
اما سرن چيست؟ کجاست؟
سرن(CERN) بزرگترين مجموعه آزمايشگاهي دنيا در زمينه فيزيک ذرات بنيادي و فيزيک هسته اي است.اين مجموعه عظيم و منحصر بفرد در حاشيه شهر ژنو سوئيس در شهر ميرين و در مرزمشترک فرانسه و سوئيس واقع شده است.سرن در 29 سپتامبر سال 1954 ميلاديتوسط سازمان اروپائي تحقيقات هسته اي شکل گرفته و در طي اين مدت نزديک53سال توانسته نقش بسيار موثري در رشد و توسعه علم فيزيک داشته باشد.تحقيقات و آزمايشها و پژوهشهاي انجام شده در اين مرکز و کسب جوايز متعدد توسط دانشمندان و پژوهشگران فعال اين مرکز معتبر علمي دنيا(از جمله6 جايزهنوبل) خود نشان از اهميت سرن در عرصه تبادلات علمي دنيا دارد.
دولت سوئيس بعنوان پايه گذار اصلي سرن (به همراه 11 کشور اروپائي ديگر)در پنجاهمين سال تاسيس سرن و بعنوان هديه،مرکزى به نام «جهان علم و نوآورى» را که يک مرکز شبکه اى جديد و نيز مکانىبراى بازديد علاقه مندان است، به اين سازمان اهدا کرد.
در اين مرکز تحقيقات فيزيک هسته اي و ذرات بنيادي که مهمترين هدف آن "کشف رازهاى مبداء جهان"تعريف شده است هم اينک بيش از 3000 فيزيکدان و مهندس بعنوان کارکنان مقيم درزمينه هاي مختلف نظري و آزمايشگاهي مشغول بکار هستند.در سرن همچنين بيش از 6500 دانشمند از 500دانشگاه از 80کشور دنيا بصورت بازديدهاي کوتاه مدت به سرن مي آيند که خود نشان از همکاري بزرگ و بي نظير علمي دانشمندان وپژوهشگران عرصه علمي جهان دارد. به گفته «چارلز کلايبر» وزير علومو پژوهش هاى سوئيس، در50 سال گذشته سازمان اروپايى تحقيقات هسته اى کانون همايش و ملاقات دانشمندان مختلف جهان با ريشه هايى از تمامى ملت ها، فرهنگها، مذاهب و اقوام بوده است. کلايبر در مراسم جشن پنجاهمين سالگرد تاسيس «سرن» گفت: "در اين مرکز مناقشات و دشمنى هاى سياسى به هيچ وجه راه نداردو حکمفرمايى همين روحيه باعث شده است اين سازمان بتواند در چگونگى شکلگيرى تفکر انسان نسبت به طبيعت و آغاز جهان کمک هاى قابل ملاحظه اى داشته باشد".
به جز سوئيس 11کشور اروپائي ديگر که در تاسيس پروژه سرن همکاري داشتند عبارت بودند از:
بلژيک،دانمارک،آلمان،فرانس ه،يونان،بريتانياي کبير،ايتاليا،يوگسلاوي،هلن د،نروژ و سوئد.
و البته بعدها نيزکشورهاي اطريش (????)، اسپانيا (????-???? و بعد ????)، پرتغال (????)، فنلاند (????)، لهستان (????)، مجارستان (????)، جمهوري چک (????)، اسلوواکي (????) و سرانجام بلغارستان (????) به عضويت آن درآمدند.
اين کشورها اعضاي اصلي اداره کننده سرن هستند و از لحاظ اداري-مالي تامين کننده عمده هزينه هاي مالي سرن هستند.اين کشورها ساليانه حداقل مبلغي بالغ بر 5ميليون يورو پرداخت ميکنند که صد البته بسياري از اين کشورها علاوه برمبلغ حداقل فوق جهت هزينه هاي بسياري از پروژه هاي سرن بصورت مستقيم و غيرمستقيم مبالغ ديگري در نظر ميگيرند مثل آلمان و ايتاليا تاکنون فقط براي يکي از پروژه هاي سرن به اسم (LHC) تاکنون بيش از300ميليون يورو هزينه کرده اند.
محض اطلاع:
بزرگترين برنامه کنوني سرن،علاوه بر تحقيقات گوناگون در زمينه فيزيک هسته اي و ذرات بنيادي،اجراي پروزه بزرگ LHC (Large Hadron Collider) يا همان" ابرتصادم گر هادرونى"است که بعنوان بزرگترين پروژه تحقيقاتي جهان شناخته ميشود. ابرتصادم گر هادرون يک شتاب دهنده ذرات با انرژى و پيچيدگى بى نظير و بى سابقه است که نتيجه آن همکارىو مشارکت جهانى براى آشکارسازى بخش جديد پنهانى از حقيقت است.
دسته دوم از کشورهاي مشارکت کننده در سرن،شش کشور آمريکا،روسيه،ژاپن،ترکيه،ه ند و اسرائيل هستند که بعنوان ناظر در سازمان تحقيقات هسته اي سرن حضور دارند.اين کشورها هم سهم و مشارکت فعالي در انجام پروژه هاي تحقيقاتي سرن و همچنين در تامين هزينههاي مالي و تجهيزات سرن دارند.براي مثال تاکنون ايالات متحده رقمي بالغ بريک ميليارد دلار براي پروژه LHC هزينه کرده است.
و امادسته سوم از کشورهاي مشارکت کننده در سرن،کشورهاي غير عضو سازمان اروپائي تحقيقات هسته اي هستند که در برنامه هاي مختلف تحقيقاتي سرن مشارکت دارند.اين دسته که شامل 26کشور است عبارتند از:
الجزاير،آرژانتين،ارمنستان ،آذربايجان،بلاروس،برزيل،چ ين،کانادا،کرواسي،قبرس،است وني، گرجستان، ايسلند،ايرلند،مکزيک،مراکش ،پاکستان، پرو، روماني، صربستان ،اسلوني،آفريقاي جنوبي،کره جنوبي،تايوان،اوکراين وايران.
اين کشورها بسته به توانائي هاي علمي و تحقيقاتي خود مي توانند در پروژههاي آزمايشگاهي و نظري سرن شرکت مي کنند.در حقيقت،عمده ترين بهره اين کشورها از همکاري با سرن،تماس نزديک و خارج از محدوديت هاي متداول (سياسي) با تکنولوژي نوين و کسب مستقيم و بي واسطه دانش علمي و فني است.
بعد از عضويت رسمي ايران در سرن در سال2001 ميلادي و همکاري با سرن درزمينه پروژه بزرگ LHC و ساخت و تامين قطعاتي از اين پروژه هم اينک هفت پژوهشگر و سه دانشجو دوره دکترا در زمينه فيزيک ذرات بنيادي در سرن مشغول پژوهش و تحقيقات هستند و همچنين قرار است دو دانشجوي ديگردوره دکترا به اين جمع اضافه شود.لازم به ذکر است که مشارکت انفرادي فيزيکدانان ايراني در سرن به قبل از سال2000 بر مي گردد.
پيش از اين درباره شتابدهنده خوشه هاي پروتوني LHC با محيطي بالغ بر 27 کيلومتربه مختصر گفته شد که بزرگترين پروژه تحقيقاتي جهان به شمار ميرود.هدف ازپروژه LHC ساخت دو پر انرژي پروتوني با انرژي بيش از Tev 7 است که بابرخورد دادن اين دو پرتو و آشکارسازي ذرات حاصل از اين برهمکنش آنهاساختار دروني مواد و ذرات بنيادي سازنده آنها شناخته شود.پروژه LHC بابودجه اي بالغ بر شش ميليارد دلار از سال1995 شروع شده و راه اندازي آن وشروع آزمايشهاي مربوطه براي انتهاي سال 2007 پيش بيني شد است. بد نيست بدانيد که هزينه ساختماني که اين شتابدهنده در آن نصب مي شود بالغ بر 500ميليون فرانک سوئيس است و پيش بيني مي شود که هزينه نهائي آن بعد از انجام تمام مقدمات و آزمايشات در نهايت بالغ بر 10ميليارد يورو شود.
قبل از هر چيزي لازم است بدانيد که براي پروژه LHC،چهار آزمايش بزرگ با آشکارسازهاي بسيار زياد طراحي شده استکه در چهار محل تلاقي دو پرتو
پروتوني قرارگرفته اند.اين آزمايشها عبارتنداز:
LHCB-ALICE-CMS-ATLAS
هر کدام از اين آزمايش هاي چهارگانه شامل مجموعه عظيمي از آشکارسازهاست که کار ساخت آنها توسط مراکز تحقيقاتي مختلف و دانشگاهها و شرکت هاي بزرگ صنعتي در سراسر جهان در حال اجراست.
آزمايش CMS (Compact Muon Solenoid) يکي از چهار آزمايش بزرگ پروژه LHC است.همکاري ايران در اين آزمايش در اولين قدم با ساخت قسمتي مکانيکي از آزمايش CMS باعنوان"ميز نگهدارنده اين آشکار ساز HF و محفظه استوانه اي پوشاننده آن"وبا نظارت مهندسان سرن و با انتقال دانش فني مربوطه به شرکت هپکو اراکبعنوان مجري اين آزمايش به انجام رسيد. اين ميز بايد بتواند قطعاتي بهوزن حدود 200 تا 300 تنرا تحمل کند که اجزاي آن با فاصله ميليمتري از يکديگر باز و بسته مي شوند. اين ميز در حقيقت يک دستگاه مکانيکي با تولرانس بسيار بالا به شمار مي رودکه هزينه ساخت آن نيز برعهده ايران است.
(مبلغي بالغ بر 600 ميليون تومان) دکتر محمد محمدي، متخصص فيزيک ذرات بنيادي و سرپرست گروه سازنده شتابدهنده سرن در ژنو، که از طرف دانشگاه فلوريدا اين مأموريت را عهده دار شدهاست در اين زمينه مي گويد:«براي ايران، موضوع اصلي فعاليت هاي پژوهشي ازاين قبيل، دستيابي به منافع اقتصادي آني نيست، بلکه منفعت اصلي،دستاوردهاي علمي است که از طريق مشارکت در يک پروژه علمي بين المللي، آنهم در بالاترين سطح پژوهش در حوزه فيزيک ذرات بنيادي نصيب کشورمان مي شود.»
همچنين براي آزمايش CMS چهار لايه مختلف از آشکارسازهاي RPC در دو قسمتانتهائي استوانه آن در نظر گرفته شده است که بايد سه لايه آن براي سال2007ميلادي و لايه چهارم براي آزمايش سال2010 آماده باشند.در ساخت PRC هايCMS چهار کشور ايتاليا،کره جنوبي،چين و پاکستان همکاري ميکنند.در مورد ساختلايه چهارم PRC هايCMS هم اکنون کشورهاي هند،ايران،کره و پاکستان مشغول بررسي براي قبول مسئوليت هستند و در نهايت با همکاري کشور ايتاليا انجام خواهد شد.درصورت موفقيت ايران در کسب مسئوليت ساخت RPCهاي لايه چهارمCMS در داخل کشور،اين پروژه اولين مشارکت آزمايشگاهي ايران در يک آزمايشگاه بزرگ بينالمللي خواهد بود.
در انتها لازم به يادآوري است که بدنبال مشارکت موفقيت آميز ابتدائي ايران در CMS پروژه تور(grid) را نيز به مواردهمکاري ايران و سرن نيز ميتوان اضافه کرد.در باب معرفي مختصري از پروژه تور(grid) بايد گفت که همانطور که وب براي به اشتراک گذاردن اطلاعات دراينترنت است،تور يک سرويس نرم افزاري براي به اشتراک گذاردن توان محاسبات يو فضاي ذخيره داده ها بين کامپيوترهاي متصل به اينترنت است و هدف نهائي ازآن ايجاد يک شبکه وسيع جهاني محاسباتي و اطلاعاتي است.
در اين نوشتار سعي شد تا حد امکان ازروي آوردن به مباحث تخصصي فيزيک ذرات بنيادي و همچنين فيزيک هسته اي ومبحث شتابدهنده ها و معرفي آنها پرهيز شود و هدف اصلي نويسنده معرفي خوانندگان و کاربران عزيز با سرن بعنوان بزرگترين مجموعه تحقيقاتي وآزمايشگاهي جهان در زمينه فيزيک ذرات بنيادي و همچنين پروژه هاي آن و نقشو همکاري ايران در انجام اين مهم بود.اميدوارم که اين مقاله مورد مفيدواقع شده باشد.
در تهيه اين نوشتار از منابع مطالعاتي و پايگاههاياطلاع رساني ويکي پديا،روزنامه شرق،سايت رسمي مرکز تحقيقاتي سرن،پايگاهاينترنتي و خبرنامه داخلي مرکز تحقيقات فيزيک نظري ايران(IPM) استفاده شده است.
پي نوشت:
طبق شنيده ها و شواهد موجود؛با توجه به رخدادهاو فرايندهاي سياسي که در طول اين چند ماه اخير و بعد از تصويب قطعنامه ضدايراني چند ماه پيش شوراي امنيت مبني بر ]فعلاً!![تحريم علمي و تکنولوژيکيايران در زمينه مباحث هسته اي و موشکي؛فرايند همکاري ايران و سرن در هالهاي از ابهام قرار گرفته است.متاسفانه به دليل شرايط خاص سياسي و اجماعجامعه جهاني بر عليه سياستها و ديپلماسي اخير ايران ،جامعه علمي کشوربخصوص دانشمندان و پژوهشگران فيزيک(هسته اي و ذرات بنيادي) و همچنيندانشمندان عرصه هوافضا بنا به شواهد بيشترين ضربه را متحمل شده اند.