آبجی
25th November 2009, 11:40 AM
سازمان جهانی بهداشت ( WHO ) در گزارش جدیدی نسبت به خاصیت سرطان زایی گاز رادون که ممکن است نامحسوس باشد، هشدار داد. رادون یک گاز رادیواکتیو و بی‌اثر شیمیایی است که به طور طبیعی بوجود می‌آید. این گاز هیچ بو، رنگ و طعمی ندارد. رادون از تجزیه رادیو اکتیو طبیعی اورانیوم تولید می‌شود که در سنگها و خاک یافت می‌شود. گاز رادون در آب هم یافت می‌شود.
به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز ، رادون به سادگی از زمین وارد هوا می‌شود که در آنجا در میان فرآورده‌های تخریبی فرار موسوم به بازمانده‌های رادون متلاشی می‌شود. بازمانده‌های رادون در حین تجزیه، ذرات رادیواکتیو آنها منتشر می‌کنند و به بخارات، غبار و سایر ذرات در هوا ملحق می‌شوند.
وقتی نفس می‌کشیم ، پس مانده‌های رادون روی سلولهای جدا مجاری تنفسی قرار می‌گیرند که در اینجا ذرات آلفا می‌توانند به مولکول وراثتی DNA آسیب برسانند و احتمالا سبب بروز سرطان ریه می‌شوند.
مقدار رادون در هوای آزاد معمولا خیلی پایین است. متوسط مقدار رادون در هوای آزاد بین ۵ تا ۱۵ بکرل بر متر مکعب (Bq/m۳) است (فعالیت رادیواکتیویته رادون در مقیاس بکرل با علامت اختصاری (Bq) اندازه گیری می‌شود). هر یک بکرل مطابق با دگرگونی (متلاشی شدن) یک هسته اتمی در ثانیه است. غلظت رادون در هوا از روی نسبت تعداد دگرگونی‌ها در ثانیه بر یک متر مکعب از هوا (Bq/m۳) محاسبه می‌شود. در محیط‌های بسته میزان رادون بیشتر است و بالاترین مقدار آن در محل‌هایی از قبیل معادن، غارها و تسهیلات بهبود آب یافت می‌شود.
● تاثیرات رادون روی سلامتی:
در بسیاری از کشورها، رادون دومین عامل مهم ابتلا به سرطان ریه بعد از سیگار است. نسبت موارد ابتلا به سرطان‌های ریه ناشی از رادون از ۳ تا ۱۴ درصد تخمین زده می‌شود. اثرات مهم این گاز روی سلامت در معدن کاران اورانیوم دیده شده است که در تماس با مقادیر زیادی از رادون قرار دارند. اما مطالعات در اروپا، امریکای شمالی و چین تایید کرده است که غلظت کمتر رادون – مانند آنچه در خانه‌ها یافت می‌شود – نیز خطراتی برای سلامتی دارد و اساسا در بروز سرطان‌های ریه در سراسر جهان تاثیرگذار است.
در ازای هر ۱۰۰(Bq/m۳) افزایش غلظت رادون، خطر بروز سرطان ریه ۱۶ درصد بیشتر می‌شود. ارتباط دوز – واکنش خطی است یعنی خطر ابتلا به سرطان ریه به طور نسبی با افزایش تماس با رادون، بیشتر می‌شود. رادون در افراد سیگاری بیشتر عامل بروز سرطان است.
● رادون در منازل:
▪ برای اکثر مردم، بیشترین میزان تماس با رادون از خانه ناشی می‌شود. غلظت رادون در یک خانه به نکات زیر بستگی دارد:
۱) مقدار اورانیوم در سنگها و خاک‌های زیر ساختمانی
۲) راه‌های موجود برای نفوذ رادون به درون خانه
۳) میزان تبادل بین هوای داخل و خارج که به ساخت منزل، عادات وسایل تهویه‌ای ساکنان و درزگیری پنجره‌ها بستگی دارد.
۴) رادون از راه‌های زیر وارد خانه‌ها می‌شود:
۵) ترک خوردگی‌های موجود در اتصالات بتونی سقف – دیوار
۶) شکاف‌های موجود در سقف
۷) منافذ کوچک در دیوارهای بلوکی توخالی
۸) کارتل‌ها و فاضلاب‌ها
۹) مقدار رادون معمولا در زیرزمین‌ها، سردابه‌ها و سایر مناطق سازه‌ای در تماس با خاک بیشتر است.
غلظت‌های رادون می‌تواند بین خانه‌های مجاور هم فرق کند و در یک خانه هم روز به روز یا ساعت به ساعت فرق کند. به دلیل این افت و خیزها، محاسبه میانگین سالانه غلظت رادون در هوای بسته نیازمند اندازه‌های متوسط غلظت این گاز حداقل به مدت ۳ ماه است.
● کاهش گاز رادون در منازل:
▪ میزان رادون در خانه‌ها را می‌توان به روشهای زیر کاهش داد:
۱) بهبود تهویه منزل
۲) جلوگیری از نفوذ رادون از زیرزمین به درون اتاق‌های مسکونی
۳) افزایش سیستم تهویه زیر کار
۴) نصب یک سیستم کارتل رادون در زیرزمین
۵) درزگیری سقف‌ها و دیوارها
۶) نصب یک سیستم تهویه یا فشار ساز مثبت.
ایمنی در برابر رادون به هنگام ساخت خانه‌های جدید ویژه در مناطقی با غلظت بالای رادون، باید مورد توجه قرار بگیرد. در اروپا و ایالات متحده آمریکا، گنجاندن ابزار محافظتی در خانه‌های جدید یک اقدام معمول شده است. در برخی کشورها این کار یک روش اجباری شده است. سیستم‌های منفعل تعدیل نشان داده شده که می‌توانند مقدار رادون موجود در محیط بسته را تا ۵۰ درصد کاهش دهند. وقتی فن‌های تهویه رادون هم به این سیستم‌ها افزوده شوند می‌توان مقدار کاهش رادون را حتی از این هم بیشتر کرد.
● رادون در آب شرب:
در بسیاری از کشورها آب شرب از منابع زیرزمینی از قبیل چشمه‌ها، چاه‌ها و گودال‌ها بدست می‌آیند. این منابع آب به طور طبیعی دارای غلظت بیشتری از رادون نسبت به آبهای سطحی حاصل از رودخانه‌ها، دریاچه‌ها و جویبارها هستند. تا این زمان، در مطالعات همه‌گیر شناسی ارتباطی بین رادون در آب آشامیدنی و سرطان دستگاه گوارش و سایر دستگاه‌های بدن یافت نشده است.
● واکنش سازمان جهانی بهداشت:
سازمان جهانی بهداشت ( WHO ) توصیه می‌کند که کشورها و برنامه‌های ملی برای کاهش خطر ناشی از تماس با متوسط ملی غلظت گاز رادون برای جوامع را اجرا کنند و هم چنین خطر متوجه افرادی را که در تماس با مقادیر بالا رادون هستند، کاهش دهند. کدهای ساختمانی برای کاهش مقدار رادون در خانه‌های تحت ساخت باید اجرا شوند. مقدار مرجع ملی ۱۰۰ (Bq/m۳) توصیه می‌شود اما اگر این مقدار تحت شرایط غالب مخصوص کشوری قابل دستیابی نباشد، مقدار مرجع نباید بیشتر از ۳۰۰ (Bq/m۳) شود.
به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز ، رادون به سادگی از زمین وارد هوا می‌شود که در آنجا در میان فرآورده‌های تخریبی فرار موسوم به بازمانده‌های رادون متلاشی می‌شود. بازمانده‌های رادون در حین تجزیه، ذرات رادیواکتیو آنها منتشر می‌کنند و به بخارات، غبار و سایر ذرات در هوا ملحق می‌شوند.
وقتی نفس می‌کشیم ، پس مانده‌های رادون روی سلولهای جدا مجاری تنفسی قرار می‌گیرند که در اینجا ذرات آلفا می‌توانند به مولکول وراثتی DNA آسیب برسانند و احتمالا سبب بروز سرطان ریه می‌شوند.
مقدار رادون در هوای آزاد معمولا خیلی پایین است. متوسط مقدار رادون در هوای آزاد بین ۵ تا ۱۵ بکرل بر متر مکعب (Bq/m۳) است (فعالیت رادیواکتیویته رادون در مقیاس بکرل با علامت اختصاری (Bq) اندازه گیری می‌شود). هر یک بکرل مطابق با دگرگونی (متلاشی شدن) یک هسته اتمی در ثانیه است. غلظت رادون در هوا از روی نسبت تعداد دگرگونی‌ها در ثانیه بر یک متر مکعب از هوا (Bq/m۳) محاسبه می‌شود. در محیط‌های بسته میزان رادون بیشتر است و بالاترین مقدار آن در محل‌هایی از قبیل معادن، غارها و تسهیلات بهبود آب یافت می‌شود.
● تاثیرات رادون روی سلامتی:
در بسیاری از کشورها، رادون دومین عامل مهم ابتلا به سرطان ریه بعد از سیگار است. نسبت موارد ابتلا به سرطان‌های ریه ناشی از رادون از ۳ تا ۱۴ درصد تخمین زده می‌شود. اثرات مهم این گاز روی سلامت در معدن کاران اورانیوم دیده شده است که در تماس با مقادیر زیادی از رادون قرار دارند. اما مطالعات در اروپا، امریکای شمالی و چین تایید کرده است که غلظت کمتر رادون – مانند آنچه در خانه‌ها یافت می‌شود – نیز خطراتی برای سلامتی دارد و اساسا در بروز سرطان‌های ریه در سراسر جهان تاثیرگذار است.
در ازای هر ۱۰۰(Bq/m۳) افزایش غلظت رادون، خطر بروز سرطان ریه ۱۶ درصد بیشتر می‌شود. ارتباط دوز – واکنش خطی است یعنی خطر ابتلا به سرطان ریه به طور نسبی با افزایش تماس با رادون، بیشتر می‌شود. رادون در افراد سیگاری بیشتر عامل بروز سرطان است.
● رادون در منازل:
▪ برای اکثر مردم، بیشترین میزان تماس با رادون از خانه ناشی می‌شود. غلظت رادون در یک خانه به نکات زیر بستگی دارد:
۱) مقدار اورانیوم در سنگها و خاک‌های زیر ساختمانی
۲) راه‌های موجود برای نفوذ رادون به درون خانه
۳) میزان تبادل بین هوای داخل و خارج که به ساخت منزل، عادات وسایل تهویه‌ای ساکنان و درزگیری پنجره‌ها بستگی دارد.
۴) رادون از راه‌های زیر وارد خانه‌ها می‌شود:
۵) ترک خوردگی‌های موجود در اتصالات بتونی سقف – دیوار
۶) شکاف‌های موجود در سقف
۷) منافذ کوچک در دیوارهای بلوکی توخالی
۸) کارتل‌ها و فاضلاب‌ها
۹) مقدار رادون معمولا در زیرزمین‌ها، سردابه‌ها و سایر مناطق سازه‌ای در تماس با خاک بیشتر است.
غلظت‌های رادون می‌تواند بین خانه‌های مجاور هم فرق کند و در یک خانه هم روز به روز یا ساعت به ساعت فرق کند. به دلیل این افت و خیزها، محاسبه میانگین سالانه غلظت رادون در هوای بسته نیازمند اندازه‌های متوسط غلظت این گاز حداقل به مدت ۳ ماه است.
● کاهش گاز رادون در منازل:
▪ میزان رادون در خانه‌ها را می‌توان به روشهای زیر کاهش داد:
۱) بهبود تهویه منزل
۲) جلوگیری از نفوذ رادون از زیرزمین به درون اتاق‌های مسکونی
۳) افزایش سیستم تهویه زیر کار
۴) نصب یک سیستم کارتل رادون در زیرزمین
۵) درزگیری سقف‌ها و دیوارها
۶) نصب یک سیستم تهویه یا فشار ساز مثبت.
ایمنی در برابر رادون به هنگام ساخت خانه‌های جدید ویژه در مناطقی با غلظت بالای رادون، باید مورد توجه قرار بگیرد. در اروپا و ایالات متحده آمریکا، گنجاندن ابزار محافظتی در خانه‌های جدید یک اقدام معمول شده است. در برخی کشورها این کار یک روش اجباری شده است. سیستم‌های منفعل تعدیل نشان داده شده که می‌توانند مقدار رادون موجود در محیط بسته را تا ۵۰ درصد کاهش دهند. وقتی فن‌های تهویه رادون هم به این سیستم‌ها افزوده شوند می‌توان مقدار کاهش رادون را حتی از این هم بیشتر کرد.
● رادون در آب شرب:
در بسیاری از کشورها آب شرب از منابع زیرزمینی از قبیل چشمه‌ها، چاه‌ها و گودال‌ها بدست می‌آیند. این منابع آب به طور طبیعی دارای غلظت بیشتری از رادون نسبت به آبهای سطحی حاصل از رودخانه‌ها، دریاچه‌ها و جویبارها هستند. تا این زمان، در مطالعات همه‌گیر شناسی ارتباطی بین رادون در آب آشامیدنی و سرطان دستگاه گوارش و سایر دستگاه‌های بدن یافت نشده است.
● واکنش سازمان جهانی بهداشت:
سازمان جهانی بهداشت ( WHO ) توصیه می‌کند که کشورها و برنامه‌های ملی برای کاهش خطر ناشی از تماس با متوسط ملی غلظت گاز رادون برای جوامع را اجرا کنند و هم چنین خطر متوجه افرادی را که در تماس با مقادیر بالا رادون هستند، کاهش دهند. کدهای ساختمانی برای کاهش مقدار رادون در خانه‌های تحت ساخت باید اجرا شوند. مقدار مرجع ملی ۱۰۰ (Bq/m۳) توصیه می‌شود اما اگر این مقدار تحت شرایط غالب مخصوص کشوری قابل دستیابی نباشد، مقدار مرجع نباید بیشتر از ۳۰۰ (Bq/m۳) شود.