MAHDIAR
25th November 2009, 12:16 AM
e-bookیا کتاب الکترونیکی، پدیده ای تازه است و انتظار می رود طی چند سال آینده نظام آموزش و اطلاع رسانی را با دگرگونی هایی اساسی مواجه کند. کتاب الکترونیکی، صرفا نسخه های الکترونیکی مطالب مکتوب نیست، بلکه می توانند علاوه برمتن، صوت وتصاویر را شامل شود. کتاب های الکترونیک درقالب فایل هایی است که می تواند توسط یک رایانه اجرا شود مانند قالب های Word Text ،HTML ،PDF و فایل های اجرایی EXE درمی آید.سادگی در اجرا، جستجو در متن، داشتن قالب زیبا، منسجم بودن مطالب، امکان عرضه یا فروش ساده و سریع تر و داشتن قابلیت افزودن امکانات مالتی مدیا از جمله ویژگی های کتاب الکترونیکی است.
● توسعه e-book یا کتاب الکترونیکی در جهان http://www.elonex.com/ebook/Elonex_ebook_01.jpg (http://www.elonex.com/ebook/Elonex_ebook_01.jpg)
نهادهای بسیار زیادی با درک اهمیت این رسانه، به حمایت و گسترش این پدیده نوپا اقدام می کنند که قصد آن ها توسعه هرچه بیشتر نشر الکترونیک و بهادادن به این پدیده است. برای مثال، نمایشگاه کتاب فرانکفورت ۷جایزه سالانه برای کتاب های الکترونیکی برگزیده اختصاص داده است که شامل جایزه ای ویژه به مبلغ صد هزار دلار است. هم چنین جنبشی تحت عنوان پروژه گوتنبرگ(Project Gutenberg) شکل گرفته است که هدف آن تبدیل کتاب های عادی به کتاب های الکترونیکی است. هزاران کتاب که تا کنون در کتابخانه ها و یا کلکسیون های خصوصی موجود بود اکنون درقالب دیجیتال در دسترس همگان قرار می گیرد.
● مزایا و ویژگی های کتاب های الکترونیکی:
۱) Portability :سهولت انتقال و یک پارچگی مطالب
اطلاعات پردازش شده می تواند با سرعت بالا جابه جا شود. با توسعه میکروچیپ ها، فناوری فایبراپتیک و اینترنت، ارتباطات دیجیتال می تواند به سهولت هرچه بیشتر و به صورت بلادرنگ (Real Time) منتقل شود. کتاب های الکترونیکی می تواند به صورت download و یا به شکل ضمیمه به ایمیل(attachment)، عرضه شوند و نیز قابل ذخیره در دیسکت و یا CD-ROM است.
۲) Versatility :انسجام مطالب و تنوع کاربرد
در حال حاضر مردم دسترسی بیشتری به اطلاعات دارند و می توانند بر اساس آن تصمیمات بهتری بگیرند. در مقایسه با قالب های رایج متنی، کتاب های الکترونیکی در عین دسته بندی مطالب به صورت فهرست یا موضوعی، به صورت وحدت یافته تبادل آن ها با یکدیگر را همراه با سهولت جستجو فراهم می کند.
۳) Interactivity : تبادل بینابین مطالب با یکدیگر
ترغیب شدن بیشتر برای ادامه خواندن، سهولت نگهداری و یاد سپاری مطالب و توانایی بیشتر در کنترل مطالب از جمله موارد بسیار مهم برای خواننده است.
یک کتاب الکترونیکی با امکاناتی مثل وجود فرامتن (Hyperlink) امکان تبادل بینابین مطالب و نیز مرور هم زمان آن ها با یکدیگر را فراهم می کند. این راحتی جستجو به ویژه برای افرادی که با مطالب تحقیقاتی سر و کار دارند، بسیار حایز اهمیت است.
۴) :edia Capability پشتیبانی از امکانات مالتی مدیا
کتاب های الکترونیکی حتی این امکان را فراهم کرده است که کاربران فقط به مطالب کتاب گوش دهند! نرم افزارهایی هم چون Microsoft Reader از امکانات بسیار خوبی از جمله خواندن متون برخوردار است. این مطلب برای افرادی مثل نابینایان و یا کسانی که مشکل خواندن مطالب را دارند نوید بخش عصری تازه در آموزش و اطلاع رسانی است.
● چگونگی ساخت کتاب های الکترونیکی
برای ساخت و عرضه یک کتاب الکترونیکی به موارد ذیل احتیاج است:
▪ مطالب مکتوب
▪ نرم افزاری برای تبدیل این مطالب به قالب الکترونیکی
▪ سایتی که وظیفه بازاریابی محصولات را به عهده بگیرد؛ البته در این بین باید به بعضی فنون بازاریابی آشنایی داشت
▪ راه کاری برای دریافت وجوه نقدی به صورت online
▪ روشی برای ارسال کتاب الکترونیکی به متقاضی
یکی از روش های رایج برای ساخت کتاب الکترونیکی، عرضه مطالب درقالب PDF است که توسط کاربران مکینتاش نیز قابل خواندن است و برای کار با این قالب و یا تبدیل فایل های Word به PDF باید مجموعه نرم افزاری Adobe Acrobat از جملهReader ، Writer وDistiller و یا سایر نرم افزارهای کار با فایل های PDF را در اختیار داشت. اما به طور معمول مخاطبان کتاب های الکترونیکی قالب EXE یا خوداجرا را برای خواندن بیشتر ترجیح می دهند. برای این گونه فایل ها نیز نرم افزار وجود دارد.
● ارزش های افزوده نشر کتاب در محیط وب
فرآیندهایی که ارزش های جدیدی به نشر کتاب در محیط وب می افزایند، عبارت است از:
الف) دسترسی هم زمان به نسخه ای واحد ازکتاب الکترونیکی
محیط وب این امکان را در اختیار ناشران و نویسندگان قرار می دهد تا بتوانند نسخه ای واحد از کتاب های خود را به طور هم زمان در دسترس تعداد زیادی از خوانندگان قرار دهند و بدین ترتیب در هزینه های گزاف چاپ، صحافی، و توزیع کتاب با شمارگان بالا صرفه جویی کنند. به تعبیر دیگر، فقط کافی است یک نسخه از کتاب تولید شود و در محیط وب در دسترس قرار گیرد، بدین ترتیب همه خوانندگان قادر خواهند بود به طور هم زمان کتاب مورد نظر را مطالعه کنند.
ب) افزودن اطلاعات چند رسانه ای
محیط وب، این امکان را می دهد تا به راحتی علاوه بر متن، صوت، تصویر و ویدئو نیز در کتاب های الکترونیکی گنجانده شود. در دنیای چاپی فقط می توان عکس های رنگی یا سیاه و سفید را به کتاب اضافه کرد و امکان استفاده از صوت، انیمیشن و ویدئو به عنوان بخشی از کتاب و یا اطلاعات تکمیلی به منظور تفهیم هر چه بهتر مفاهیم وجود ندارد. چنین رویکردی امروزه، به ویژه در برخی دایرة المعارف ها و فرهنگ های موجود در محیط وب دیده می شود.
● توسعه e-book یا کتاب الکترونیکی در جهان http://www.elonex.com/ebook/Elonex_ebook_01.jpg (http://www.elonex.com/ebook/Elonex_ebook_01.jpg)
نهادهای بسیار زیادی با درک اهمیت این رسانه، به حمایت و گسترش این پدیده نوپا اقدام می کنند که قصد آن ها توسعه هرچه بیشتر نشر الکترونیک و بهادادن به این پدیده است. برای مثال، نمایشگاه کتاب فرانکفورت ۷جایزه سالانه برای کتاب های الکترونیکی برگزیده اختصاص داده است که شامل جایزه ای ویژه به مبلغ صد هزار دلار است. هم چنین جنبشی تحت عنوان پروژه گوتنبرگ(Project Gutenberg) شکل گرفته است که هدف آن تبدیل کتاب های عادی به کتاب های الکترونیکی است. هزاران کتاب که تا کنون در کتابخانه ها و یا کلکسیون های خصوصی موجود بود اکنون درقالب دیجیتال در دسترس همگان قرار می گیرد.
● مزایا و ویژگی های کتاب های الکترونیکی:
۱) Portability :سهولت انتقال و یک پارچگی مطالب
اطلاعات پردازش شده می تواند با سرعت بالا جابه جا شود. با توسعه میکروچیپ ها، فناوری فایبراپتیک و اینترنت، ارتباطات دیجیتال می تواند به سهولت هرچه بیشتر و به صورت بلادرنگ (Real Time) منتقل شود. کتاب های الکترونیکی می تواند به صورت download و یا به شکل ضمیمه به ایمیل(attachment)، عرضه شوند و نیز قابل ذخیره در دیسکت و یا CD-ROM است.
۲) Versatility :انسجام مطالب و تنوع کاربرد
در حال حاضر مردم دسترسی بیشتری به اطلاعات دارند و می توانند بر اساس آن تصمیمات بهتری بگیرند. در مقایسه با قالب های رایج متنی، کتاب های الکترونیکی در عین دسته بندی مطالب به صورت فهرست یا موضوعی، به صورت وحدت یافته تبادل آن ها با یکدیگر را همراه با سهولت جستجو فراهم می کند.
۳) Interactivity : تبادل بینابین مطالب با یکدیگر
ترغیب شدن بیشتر برای ادامه خواندن، سهولت نگهداری و یاد سپاری مطالب و توانایی بیشتر در کنترل مطالب از جمله موارد بسیار مهم برای خواننده است.
یک کتاب الکترونیکی با امکاناتی مثل وجود فرامتن (Hyperlink) امکان تبادل بینابین مطالب و نیز مرور هم زمان آن ها با یکدیگر را فراهم می کند. این راحتی جستجو به ویژه برای افرادی که با مطالب تحقیقاتی سر و کار دارند، بسیار حایز اهمیت است.
۴) :edia Capability پشتیبانی از امکانات مالتی مدیا
کتاب های الکترونیکی حتی این امکان را فراهم کرده است که کاربران فقط به مطالب کتاب گوش دهند! نرم افزارهایی هم چون Microsoft Reader از امکانات بسیار خوبی از جمله خواندن متون برخوردار است. این مطلب برای افرادی مثل نابینایان و یا کسانی که مشکل خواندن مطالب را دارند نوید بخش عصری تازه در آموزش و اطلاع رسانی است.
● چگونگی ساخت کتاب های الکترونیکی
برای ساخت و عرضه یک کتاب الکترونیکی به موارد ذیل احتیاج است:
▪ مطالب مکتوب
▪ نرم افزاری برای تبدیل این مطالب به قالب الکترونیکی
▪ سایتی که وظیفه بازاریابی محصولات را به عهده بگیرد؛ البته در این بین باید به بعضی فنون بازاریابی آشنایی داشت
▪ راه کاری برای دریافت وجوه نقدی به صورت online
▪ روشی برای ارسال کتاب الکترونیکی به متقاضی
یکی از روش های رایج برای ساخت کتاب الکترونیکی، عرضه مطالب درقالب PDF است که توسط کاربران مکینتاش نیز قابل خواندن است و برای کار با این قالب و یا تبدیل فایل های Word به PDF باید مجموعه نرم افزاری Adobe Acrobat از جملهReader ، Writer وDistiller و یا سایر نرم افزارهای کار با فایل های PDF را در اختیار داشت. اما به طور معمول مخاطبان کتاب های الکترونیکی قالب EXE یا خوداجرا را برای خواندن بیشتر ترجیح می دهند. برای این گونه فایل ها نیز نرم افزار وجود دارد.
● ارزش های افزوده نشر کتاب در محیط وب
فرآیندهایی که ارزش های جدیدی به نشر کتاب در محیط وب می افزایند، عبارت است از:
الف) دسترسی هم زمان به نسخه ای واحد ازکتاب الکترونیکی
محیط وب این امکان را در اختیار ناشران و نویسندگان قرار می دهد تا بتوانند نسخه ای واحد از کتاب های خود را به طور هم زمان در دسترس تعداد زیادی از خوانندگان قرار دهند و بدین ترتیب در هزینه های گزاف چاپ، صحافی، و توزیع کتاب با شمارگان بالا صرفه جویی کنند. به تعبیر دیگر، فقط کافی است یک نسخه از کتاب تولید شود و در محیط وب در دسترس قرار گیرد، بدین ترتیب همه خوانندگان قادر خواهند بود به طور هم زمان کتاب مورد نظر را مطالعه کنند.
ب) افزودن اطلاعات چند رسانه ای
محیط وب، این امکان را می دهد تا به راحتی علاوه بر متن، صوت، تصویر و ویدئو نیز در کتاب های الکترونیکی گنجانده شود. در دنیای چاپی فقط می توان عکس های رنگی یا سیاه و سفید را به کتاب اضافه کرد و امکان استفاده از صوت، انیمیشن و ویدئو به عنوان بخشی از کتاب و یا اطلاعات تکمیلی به منظور تفهیم هر چه بهتر مفاهیم وجود ندارد. چنین رویکردی امروزه، به ویژه در برخی دایرة المعارف ها و فرهنگ های موجود در محیط وب دیده می شود.