moji5
9th November 2009, 05:01 PM
وست شما كليات
پوست وسيعترين، سنگين ترين و نيز موثرترين و پيچيده ترين عضو بدن میباشد. بطور متوسط كل سطح پوست فرد بالغ سطحیمعادل 2 - 1.7 متر مربع و وزنیمعادل 1/4 كيلوگرم دارد.
پوست يك عضو زنده است كه تنفس كرده خود را بازسازیكرده، اعمال فيزيولوژيك مختلفیانجام میدهد. چنانچه به عنوان يك چتر، يك سايبان يا يك پوشش محافظ عمل میكند.
پوست از سلولهای كاملا“ تمايز يافته تشكيل شده كه به سه لايه مشخص تقسيم میشود . بطور متوسط اين سه لايه با هم 2mm عمق دارند.
اولين وظيفه پوست عملكرد بعنوان يك مانع بين بدن و محيط میباشد.
- ساختار پوست
پوست ما شامل سه بافت اصلیاست كه هر كدام وظيفه خاص خود را انجام میدهند.
اپيدرم : خارجیترين لايه پوست، كه نازك بوده از اپيتليوم سنگفرشیساخته شده است. اين بافت خارجینقش اساسیدر محافظت بازیمیكند.
كراتينه شدن يكیاز اعمال اصلیاپيدرم است. سلولهایبازال (كراتينوسيت) هر 28 روز ميتوز (تقسيم سلولي) انجام میدهند و تقريبا“ جايگزين سلولهایديگر میشوند. اين سلولها با مسطح شدن و سنتز مواد جديد به تدريج متمايز میشوند. در پايان تكامل سلولهایشاخیساخته میشوند. در ابتدا سلولها با كمك يك “ سيمان “ به هم میچسبند سپس پوسته پوسته میشوند يا پوسته ريزیمیكنند.
زير اپيدرم لايه درم میباشد كه حاویعروق خوني، رشته هایعصبیو غدد پوست (سباسه و عرق ) میباشد. اين لايه هم يك بافت تغذيه ایو هم محافظ میباشد كه اجزایاصلیآن كلاژن ، الاستين و هيالورونيك اسيد انعطاف پذيریو الاستيسينه پوست را تامين كرده، پوست را در مقابل از دست دادن آب محافظت میكند.
عميق ترين لايه پوست هيپودرم میباشد كه بطرف پايين كشيده شده، به عضلات و بافتهایزيرين متصل است. هيپودرم شامل سلولهایچربیمیباشد كه به نام آديپوسيت شناخته میشوند و كار آنها محافظت از ارگانهایداخلیبدن و ايزوله كردن ساختارهایزيرين در مقابل تغييرات ناگهانیدمايیمیباشند.
- پوست اعمال مختلفیانجام میدهد از قبيل :
1-nbsp; 1- محافظت :
چتر، سايبان و پوشش همگیدر يكجا علاوه بر ضدآب بودن پوست، در واقع عمده سلولهایسطحیكه Corneocyte ها هستند يك محافظ طبيعیدر برابر تهاجمات خارجیبشمار میروند . كراتين مقاومت پوست در برابر مواد شيميايیرا افزايش میدهد و از طرف ديگر كلاژن و الاستين مقاومت در برابر تاثيرات مكانيكیو كشش را تامين میكند. چربیموجود در هيپودرم هم از ارگانهایداخلیدر برابر ضربات و صدمات خارجیمحافظت میكند.
در مجاورت نور آفتاب، پوست با ضخيم شدن بطور طبيعیدر برابر اشعه UV مقاومت میكند.
اپيدرم با فيلم محافظتیكه از ترشحات غدد سباسه و عرق تشكيل میگردد پوشيده شده است (امولسيون W/O ) فيلم آب – چربی
PH پوست :
فيلم آب – چربیبالانس PH پوست را در حدود 4.2 - 6.4 (متوسط 5.5 ) نگاه میدارد. سطح پوست هميشه در اسيديته پايين نگاه داشته میشود بنابراين از رشد ميكروب جلوگيریمیكند. صابون به علت خاصيت قليايیكه دارد با پوست واكنش میدهد و باعث تخريب فيلم محافظ آب – چربیمیشود.
2- درك
پوست يكیاز 5 ارگان حسیاست كه برایحسن لامسه تخصص يافته است پايانه هایعصبیكه در پوست میباشد قادر به درك :
- درد
- حس لامسه و فشار
- دما میباشد
3- سنتز
مواد ذيل توسط پوست سنتز میشوند :
- ملانين ----- طبيعیكه قسمتیاز اشعه خورشيد را جذب میكند.
- ويتامين D3 , D2 اثر ضد پوكیاستخوان
- كلاژن و الاستين جهت ثبات و انعطاف پذيریپوست
- ليپيدهایدرون سلولیجهت بهبود سد پوستي
4- تبادل
- تنظيم درجه حرات ( از طريق تعريق)
- تبادلات تنفسي
- جذب و نفوذ از طريق پوست
- خورشيـد و پـوست
طيف خورشيدیبه چند دسته تقسيم میشود : اشعه كيهاني، اشعه گاما، اشعه ايكس، اشعه UV (UVA, UVB)، نور مرئیو مادون قرمز
-UV در پوست
90% اشعه UV در پوست جذب میشود و فقط 10% آن به درم میرسد. UVA تا انتهایدرم نفوذ میكند و نورمرئیو مادون قرمز حتیعميق تر در پوست نفوذ میكند.
-
علاوه بر اثرات مطلوب از قبيل: برنزه شدن، سنتز ويتامين D، احساس گرما، بهبودیبعضیمشكلات پوستی( پسوريازيس) خورشيد اثرات مضرینيز دارد كه به طول موج، شدت نور، طول مدت مواجهه با نور، نوع پوست و سن بستگیدارد.
- در بچه هایكوچك
10 سال اول زندگیاز اهميت بالايیبرخوردار است. 90% سرطانهایپوستیدر مناطقیاز پوست كه در مجاورت نور آفتاب است رخ میدهد. به همين دليل نبايد بچه ها در مقابل نور آفتاب باشند. بچه ها بايد در مقابل نور آفتاب به خوبیمحافظت شوند.
- در پوست نرم و شكننده :
اين پوست ها مستعد لك شدن و قرمز شدن هستند. اين علائم در اثر قرار گرفتن در معرض نور تشديد میشوند. به همين دليل اين نوع پوستها بايد در مقابل نورآفتاب به خوبیمحافظت شوند.
- در پوستهایآكنه ای:
پوستهايیبا استعداد بروز آكنه نبايد به مدت طولانیدر معرض نورآفتاب باشند. گر چه اين يك واقعيت است كه پوست تحت نفوذ نور خورشيد ابتدا خشك تر میشود، اين بهبود ظاهریبه سرعت منجر به بروز و افزايش جدیآكنه خواهد شد.
-
با نفوذ اشعه UVA به عمق درم، پوست واكنشیبسمت پيریپوستینشان میدهد. نفوذ UVA متناسب با اشعه دريافتیو جمع شده است.
مواجهه زياد با اشعه هایUV میتواند باعث پيریزودرس پوست شود كه با موارد زير مشخص میشود :
- پوست خشك و پوسته پوسته
- لكه هایقهوه ایواضح
- تغييرات در درم
- كاهش سنتر و پايين آمدن كيفيت فيبرهایكلاژن و الاستين
پيریزودرس پوست كه در اثر نور خورشيد ايجاد میشود عمدتا“ موجب پيگمانتاسيون نامنظم پوست من جمله پارگیمويرگهایخونی(تلانژكت �� �زي) میشود.
- تختخواب های خورشيدی و UVA :
امروزه بيشتر سازندگان معروف تختخواب هایخورشيدیفقط از لولهایتشعشع UVA استفاده میكنند. با اين وجود، ميزان UVA جهت برنزه شدن در تختخواب هایخورشيدیبه ميزان قابل توجهیبيشتر از UVA مورد نياز جهت برنزه شدن در نور طبيعیخورشيد میباشد. اگر چه خطر UVB از UVA كمتر میباشد ولیتختخوابهایخورشيدیاثرات بسيار نامطلوبیبر پيریزودرس میگذارند
محافظت طبيعیپوست در مقابل نور خورشيد
پوست مكانيزيهایدفاعیطبيعیدر برابر اشعه مضر نور خورشيد دارد.
- توليد ملانين
پوست به كمك تشكيل ملانين جلوینفوذ اشعه UV را میگيرد و با جذب اين اشعه توسط پيگمانها تا حدودیاز اثرات مضر UV جلوگيریمیكند. ملانين از ملانوسيت ها كه در پوست هستند تشكيل میشود و در محل اتصال درم و اپيدرم جايگزين میشود.
ميزان پيگمانهایروشن هرشخص، بسته به ژنيتك افراد میباشد. افراد با پوست خيلیروشن و كك و مك دار با موهایقرمز، عموما“ پيگمانهایروشن سنتز میكنند. برنزه شدن اين افراد بسيار مشكل و حتیغير ممكن میباشد. افرادیكه به آسانیبرنزه میشوند، تعداد بيشتریپيگمانهایتيره توليد میكنند.
- ضخيم شدن پوست
- يوروكانيك اسيد، ماده اصل عرق (عمل خفيف حفاظتي)
رطـوبت پـوست
جهت حفظ خصوصيات طبيعیپوست، رطوبت پوست بايد متعادل نگه داشته شود.
وقتیلايه فوقانیاپيدرم تقريبا“ 13% آب داشته باشد. ميزان رطوبت آن مطلوب میباشد.
- عوامل شيميايی: پاك كننده ها، كف ها و غيره
- عوامل فيزيولوژيك : پيریژنتيكي، به همراه كم شدن عناصریكه استراتوم كورنئوم (لايه بالایپوست) را میسازند
- عوامل پاتولوژيك : اگزما، ايكتيوز، پسوريازيس و غيره
- عوامل محيطي: باد، سرما، آفتاب، رطوبت كم و غيره
- محافظت از پوست در برابر عوامل نامساعد محيطی(باد- سرما-خورشيد-تهويه هوا و غيره)
- عدم استفاده از صابونها و پاك كننده هایمورد استفاده كه چربیطبيعیپوست را تخريب میكند.
- عدم استفاده از لوسيونهایجمع كننده حاویالكل كه فيلم آب- چربیرا تخريب میكنند.
- استفاده از مرطوب كننده ها (صبحها و / يا عصرها)
- پير شـدن پوست
پيریيك حادثه فيزيولوژيك طبيعیاست. در حال حاضر ثابت شده است كه متوسط سن جمعيتها در دنيا رو به افزايش است در اروپا 56% زنان بالای30 سال عمر دارند. در بلژيك اين نسبت 70% است. در اين راستا، پوست و مخصوصا“ پيریپوست اهميت بيشتریمیيابد. اگر چه تمام اعضایبدن پير میشوند ولیپوست تنها عضویاست كه فرآيند پيریرا بصورت كاملا“ مشهود نمايان میسازد. بنابراين ظاهر پوست برایبيشتر خانمها از اهميت فوق العاده ایبرخوردار است. پيرینتيجة اجتناب ناپذير رشد میباشد و تغييرات مكانيكیو فيزيولوژيكیرا در قسمتهایمختلف پوست منعكس میكند.
- چند علت مختلف سالخوردگی:
پيریژنيتكیپوست و تمام فاكتورهایداخلي
مواجهه با آفتاب
ساير عوامل خارجي، نظير عادات زندگي، مصرف داروهایخاص، غفلت از محصولات محافظ پوست و غيره
خورشيد تمام انواع اشعه ها را از خود ساتع میكند. از جمله آنها اشعه ماوراء بنفش است كه به سه باند تجزيه میشود. اشعه هایUVC, UVB, UVA. خوشبختانه اشعه UVC كه امواج كوتاهیدارد و برایزندگیموجودات زنده بسيار مضر است توسط لايه ازن جذب شده، به زمين نمیرسد.
بنابراين وقتیما خودمان را در مقابل نور آفتاب قرار میدهيم، پوست ما اشعه UVB ( با طول موج متوسط ) و UVA ( با طول موج بلند) را دريافت میكند.
اثرات بيولوژيك اشعه ماوراء بنفش
اشعه هایUV پوست را به تيره شدن وا میدارند. كه اين نتيجة تاثير UV رویسلولهایتخصص يافته اپيدرم به نام ملانوسيت ها میباشد. ملانوسيت ها سلولهایستاره شكل هستند كه در لايه بازال اپيدرم با قرار گرفته اند. ملانوسيت ها پيگمانهایتيره ملانين را میسازند كه در زير سلولهایكوچك بنام ملانوزوم كپسوله میشوند. اين ملانوزوم ها از ملانوسيت ها به سلولهایاصلیاپيتليال (كراتينوسيت ها) منتقل میشوند.
اشعه خورشيد ملانوسيت ها را تحريك كرده موجب تكثير آنها میشود و توليد ملانين را در آنها افزايش میدهد، اشعه خورشيد همچنين انتقال ملانوزومها از ملانوسيت ها به كراتينوسيت ها را تسريع میكند. بنابراين يك پوست تيره نتيجه افزايش جمعيت ملانوسيت ها و افزايش ملانين در كراتينوسيت ها میباشد.
مهمترين كار پيگمانتاسيون ملانين محافظت در برابر اشعه UV است.
به همين دليل است كه پوست ما در اولين روزهایكنار ساحل به آسانیمیسوزد و پوست افراد تيره نمیسوزد.
مواجهه با آفتاب يكیاز فاكتورهایاصلیپيریپوستیمیب اشد. كه پيرینوریPhotoaging ناميده میشود. پيرینوریمربوط به تغييرات عميق در فيبرهایپوست (كلاژن و الاستين) و نيز بینظمیپيگمانتاسيون میباشد. نتيجه پيرینوریچين و چروكها و لكه هایپيگمانته پوستیاست. اشعه خورشيد همچنين موجب تغيير مولكولهایDNA حامل اطلاعات ژنتيكیسلولهایپوست ما میشود. اين تاثيرات میتوانند باعث مرگ سلولیيا تغيير در DNA شوند كه نتيجه اش سرطانهایپوستیاست.
در واقع، بيشتر سرطانهایپوستیدر نقاطیاز بدن است كه در معرض نور خورشيد هستند. شواهد زيادیوجود دارد كه بعضیسرطانهایپوستیدر بزرگسالان ممكن است با مواجهه زياد با نور خورشيد در دوران كودكیمرتبط باشد.
تا اين اواخر UVA به عنوان اشعه بیضرر تلقیمیشد. بهر جهت UVA به وفور در نور طبيعیوجود دارد و عميق تر از UVB در پوست نفوذ میكند. در حال حاضر شواهدیوجود دارد كه UVA بیضرر نيست و بسياریاز اثرات مضر اشعه خورشيد با UVB و همچنين UVA بوجود میآيد. اما اشعه ماوراء بنفش فقط اثرات مضر ندارد. بلكه موجب آرامش روحیشده و نيز در تشكيل ويتامين D موثر است. اشعه ماوراء بنفش همچنين در درمان بعضیمشكلات پوستیاز جمله پسوريازيس (نور درماني) استفاده میشود.
اولين و مهمترين كار در حفاظت از پوست اجتناب از نور خورشيد تا حد امكان میباشد. اين نكته مخصوصا“ در مورد اطفال و در ساعات گرم روز بايد رعايت شود. همچنين پوششهایمحافظ (كلاه، بلوز آستين بلند……..) موثرند.
يك راه حل بسيار موثر پوشاندن سطح پوست توسط يك لايه نازك ضد آفتاب است. ضد آفتابهایمختلفیدر بازار موجودند كه در سالهایاخير نيز پيشرفت چشمگيریجهت افزايش اثر بخشیو نيز تاثير بر زيبايیحاصل شده است. درجه حفاظت يك ضد آفتاب كه برایمقابله با UVB پيشنهاد میشود با فاكتور حفاظتیدر برابر خورشيد (SPF) اندازه گيریمیشود.
اگر يك ضد آفتاب SPF معادل 10 داشته باشد بدان معنیاست كه میتوانيم 10 باز از نظر زمانیبيشتر از زمانیكه پوست بدون محافظ قرمز میشود در برابر خورشيد بمانيم. بنابراين هر چه SPF بالاتر باشد، اثر حفاظتیآن در برابر UVB بيشتر است. برایمحافظت در برابر UVA از تست هایمتفاوتیاستفاده میشود.
يك ضد آفتاب خوب و موثر بايد جلویهر دو اشعه UVB, UVA را بگيرد و دارایيك فاكتورحفاظتیمناسب در برابر هر دو باشد. همچنين بايد با يك بار استفاده بر رویپوست هم در برابر اشعه خورشيد هم در برابر آب و شستشو موثر باشد. اثر بخشیمداوم محصولات ضد آفتاب در طول چندين ساعت دوام ضدآفتاب ناميده شده، پارامتر بسيار مهم و تعيين كننده ایدر حفاظت در برابر آفتاب میباشد.
ساير اثرات مضر آفتاب
- دهيدراتاسيون
- آفتاب سوختگي
در يك روز معين ، اشعه UVB میتواند باعث قرمزیشود. اين قرمزی24 ساعت بعد از در معرض نور قرار گرفتن مشخص میشود
- تغيير سيستم دفاع طبيعیپوست
- واكنشهایفتو شيميايیغير نرمال
- حساسيت نوري
- درماتوز نوري
- سرطانهایپوستی
پوست وسيعترين، سنگين ترين و نيز موثرترين و پيچيده ترين عضو بدن میباشد. بطور متوسط كل سطح پوست فرد بالغ سطحیمعادل 2 - 1.7 متر مربع و وزنیمعادل 1/4 كيلوگرم دارد.
پوست يك عضو زنده است كه تنفس كرده خود را بازسازیكرده، اعمال فيزيولوژيك مختلفیانجام میدهد. چنانچه به عنوان يك چتر، يك سايبان يا يك پوشش محافظ عمل میكند.
پوست از سلولهای كاملا“ تمايز يافته تشكيل شده كه به سه لايه مشخص تقسيم میشود . بطور متوسط اين سه لايه با هم 2mm عمق دارند.
اولين وظيفه پوست عملكرد بعنوان يك مانع بين بدن و محيط میباشد.
- ساختار پوست
پوست ما شامل سه بافت اصلیاست كه هر كدام وظيفه خاص خود را انجام میدهند.
اپيدرم : خارجیترين لايه پوست، كه نازك بوده از اپيتليوم سنگفرشیساخته شده است. اين بافت خارجینقش اساسیدر محافظت بازیمیكند.
كراتينه شدن يكیاز اعمال اصلیاپيدرم است. سلولهایبازال (كراتينوسيت) هر 28 روز ميتوز (تقسيم سلولي) انجام میدهند و تقريبا“ جايگزين سلولهایديگر میشوند. اين سلولها با مسطح شدن و سنتز مواد جديد به تدريج متمايز میشوند. در پايان تكامل سلولهایشاخیساخته میشوند. در ابتدا سلولها با كمك يك “ سيمان “ به هم میچسبند سپس پوسته پوسته میشوند يا پوسته ريزیمیكنند.
زير اپيدرم لايه درم میباشد كه حاویعروق خوني، رشته هایعصبیو غدد پوست (سباسه و عرق ) میباشد. اين لايه هم يك بافت تغذيه ایو هم محافظ میباشد كه اجزایاصلیآن كلاژن ، الاستين و هيالورونيك اسيد انعطاف پذيریو الاستيسينه پوست را تامين كرده، پوست را در مقابل از دست دادن آب محافظت میكند.
عميق ترين لايه پوست هيپودرم میباشد كه بطرف پايين كشيده شده، به عضلات و بافتهایزيرين متصل است. هيپودرم شامل سلولهایچربیمیباشد كه به نام آديپوسيت شناخته میشوند و كار آنها محافظت از ارگانهایداخلیبدن و ايزوله كردن ساختارهایزيرين در مقابل تغييرات ناگهانیدمايیمیباشند.
- پوست اعمال مختلفیانجام میدهد از قبيل :
1-nbsp; 1- محافظت :
چتر، سايبان و پوشش همگیدر يكجا علاوه بر ضدآب بودن پوست، در واقع عمده سلولهایسطحیكه Corneocyte ها هستند يك محافظ طبيعیدر برابر تهاجمات خارجیبشمار میروند . كراتين مقاومت پوست در برابر مواد شيميايیرا افزايش میدهد و از طرف ديگر كلاژن و الاستين مقاومت در برابر تاثيرات مكانيكیو كشش را تامين میكند. چربیموجود در هيپودرم هم از ارگانهایداخلیدر برابر ضربات و صدمات خارجیمحافظت میكند.
در مجاورت نور آفتاب، پوست با ضخيم شدن بطور طبيعیدر برابر اشعه UV مقاومت میكند.
اپيدرم با فيلم محافظتیكه از ترشحات غدد سباسه و عرق تشكيل میگردد پوشيده شده است (امولسيون W/O ) فيلم آب – چربی
PH پوست :
فيلم آب – چربیبالانس PH پوست را در حدود 4.2 - 6.4 (متوسط 5.5 ) نگاه میدارد. سطح پوست هميشه در اسيديته پايين نگاه داشته میشود بنابراين از رشد ميكروب جلوگيریمیكند. صابون به علت خاصيت قليايیكه دارد با پوست واكنش میدهد و باعث تخريب فيلم محافظ آب – چربیمیشود.
2- درك
پوست يكیاز 5 ارگان حسیاست كه برایحسن لامسه تخصص يافته است پايانه هایعصبیكه در پوست میباشد قادر به درك :
- درد
- حس لامسه و فشار
- دما میباشد
3- سنتز
مواد ذيل توسط پوست سنتز میشوند :
- ملانين ----- طبيعیكه قسمتیاز اشعه خورشيد را جذب میكند.
- ويتامين D3 , D2 اثر ضد پوكیاستخوان
- كلاژن و الاستين جهت ثبات و انعطاف پذيریپوست
- ليپيدهایدرون سلولیجهت بهبود سد پوستي
4- تبادل
- تنظيم درجه حرات ( از طريق تعريق)
- تبادلات تنفسي
- جذب و نفوذ از طريق پوست
- خورشيـد و پـوست
طيف خورشيدیبه چند دسته تقسيم میشود : اشعه كيهاني، اشعه گاما، اشعه ايكس، اشعه UV (UVA, UVB)، نور مرئیو مادون قرمز
-UV در پوست
90% اشعه UV در پوست جذب میشود و فقط 10% آن به درم میرسد. UVA تا انتهایدرم نفوذ میكند و نورمرئیو مادون قرمز حتیعميق تر در پوست نفوذ میكند.
-
علاوه بر اثرات مطلوب از قبيل: برنزه شدن، سنتز ويتامين D، احساس گرما، بهبودیبعضیمشكلات پوستی( پسوريازيس) خورشيد اثرات مضرینيز دارد كه به طول موج، شدت نور، طول مدت مواجهه با نور، نوع پوست و سن بستگیدارد.
- در بچه هایكوچك
10 سال اول زندگیاز اهميت بالايیبرخوردار است. 90% سرطانهایپوستیدر مناطقیاز پوست كه در مجاورت نور آفتاب است رخ میدهد. به همين دليل نبايد بچه ها در مقابل نور آفتاب باشند. بچه ها بايد در مقابل نور آفتاب به خوبیمحافظت شوند.
- در پوست نرم و شكننده :
اين پوست ها مستعد لك شدن و قرمز شدن هستند. اين علائم در اثر قرار گرفتن در معرض نور تشديد میشوند. به همين دليل اين نوع پوستها بايد در مقابل نورآفتاب به خوبیمحافظت شوند.
- در پوستهایآكنه ای:
پوستهايیبا استعداد بروز آكنه نبايد به مدت طولانیدر معرض نورآفتاب باشند. گر چه اين يك واقعيت است كه پوست تحت نفوذ نور خورشيد ابتدا خشك تر میشود، اين بهبود ظاهریبه سرعت منجر به بروز و افزايش جدیآكنه خواهد شد.
-
با نفوذ اشعه UVA به عمق درم، پوست واكنشیبسمت پيریپوستینشان میدهد. نفوذ UVA متناسب با اشعه دريافتیو جمع شده است.
مواجهه زياد با اشعه هایUV میتواند باعث پيریزودرس پوست شود كه با موارد زير مشخص میشود :
- پوست خشك و پوسته پوسته
- لكه هایقهوه ایواضح
- تغييرات در درم
- كاهش سنتر و پايين آمدن كيفيت فيبرهایكلاژن و الاستين
پيریزودرس پوست كه در اثر نور خورشيد ايجاد میشود عمدتا“ موجب پيگمانتاسيون نامنظم پوست من جمله پارگیمويرگهایخونی(تلانژكت �� �زي) میشود.
- تختخواب های خورشيدی و UVA :
امروزه بيشتر سازندگان معروف تختخواب هایخورشيدیفقط از لولهایتشعشع UVA استفاده میكنند. با اين وجود، ميزان UVA جهت برنزه شدن در تختخواب هایخورشيدیبه ميزان قابل توجهیبيشتر از UVA مورد نياز جهت برنزه شدن در نور طبيعیخورشيد میباشد. اگر چه خطر UVB از UVA كمتر میباشد ولیتختخوابهایخورشيدیاثرات بسيار نامطلوبیبر پيریزودرس میگذارند
محافظت طبيعیپوست در مقابل نور خورشيد
پوست مكانيزيهایدفاعیطبيعیدر برابر اشعه مضر نور خورشيد دارد.
- توليد ملانين
پوست به كمك تشكيل ملانين جلوینفوذ اشعه UV را میگيرد و با جذب اين اشعه توسط پيگمانها تا حدودیاز اثرات مضر UV جلوگيریمیكند. ملانين از ملانوسيت ها كه در پوست هستند تشكيل میشود و در محل اتصال درم و اپيدرم جايگزين میشود.
ميزان پيگمانهایروشن هرشخص، بسته به ژنيتك افراد میباشد. افراد با پوست خيلیروشن و كك و مك دار با موهایقرمز، عموما“ پيگمانهایروشن سنتز میكنند. برنزه شدن اين افراد بسيار مشكل و حتیغير ممكن میباشد. افرادیكه به آسانیبرنزه میشوند، تعداد بيشتریپيگمانهایتيره توليد میكنند.
- ضخيم شدن پوست
- يوروكانيك اسيد، ماده اصل عرق (عمل خفيف حفاظتي)
رطـوبت پـوست
جهت حفظ خصوصيات طبيعیپوست، رطوبت پوست بايد متعادل نگه داشته شود.
وقتیلايه فوقانیاپيدرم تقريبا“ 13% آب داشته باشد. ميزان رطوبت آن مطلوب میباشد.
- عوامل شيميايی: پاك كننده ها، كف ها و غيره
- عوامل فيزيولوژيك : پيریژنتيكي، به همراه كم شدن عناصریكه استراتوم كورنئوم (لايه بالایپوست) را میسازند
- عوامل پاتولوژيك : اگزما، ايكتيوز، پسوريازيس و غيره
- عوامل محيطي: باد، سرما، آفتاب، رطوبت كم و غيره
- محافظت از پوست در برابر عوامل نامساعد محيطی(باد- سرما-خورشيد-تهويه هوا و غيره)
- عدم استفاده از صابونها و پاك كننده هایمورد استفاده كه چربیطبيعیپوست را تخريب میكند.
- عدم استفاده از لوسيونهایجمع كننده حاویالكل كه فيلم آب- چربیرا تخريب میكنند.
- استفاده از مرطوب كننده ها (صبحها و / يا عصرها)
- پير شـدن پوست
پيریيك حادثه فيزيولوژيك طبيعیاست. در حال حاضر ثابت شده است كه متوسط سن جمعيتها در دنيا رو به افزايش است در اروپا 56% زنان بالای30 سال عمر دارند. در بلژيك اين نسبت 70% است. در اين راستا، پوست و مخصوصا“ پيریپوست اهميت بيشتریمیيابد. اگر چه تمام اعضایبدن پير میشوند ولیپوست تنها عضویاست كه فرآيند پيریرا بصورت كاملا“ مشهود نمايان میسازد. بنابراين ظاهر پوست برایبيشتر خانمها از اهميت فوق العاده ایبرخوردار است. پيرینتيجة اجتناب ناپذير رشد میباشد و تغييرات مكانيكیو فيزيولوژيكیرا در قسمتهایمختلف پوست منعكس میكند.
- چند علت مختلف سالخوردگی:
پيریژنيتكیپوست و تمام فاكتورهایداخلي
مواجهه با آفتاب
ساير عوامل خارجي، نظير عادات زندگي، مصرف داروهایخاص، غفلت از محصولات محافظ پوست و غيره
خورشيد تمام انواع اشعه ها را از خود ساتع میكند. از جمله آنها اشعه ماوراء بنفش است كه به سه باند تجزيه میشود. اشعه هایUVC, UVB, UVA. خوشبختانه اشعه UVC كه امواج كوتاهیدارد و برایزندگیموجودات زنده بسيار مضر است توسط لايه ازن جذب شده، به زمين نمیرسد.
بنابراين وقتیما خودمان را در مقابل نور آفتاب قرار میدهيم، پوست ما اشعه UVB ( با طول موج متوسط ) و UVA ( با طول موج بلند) را دريافت میكند.
اثرات بيولوژيك اشعه ماوراء بنفش
اشعه هایUV پوست را به تيره شدن وا میدارند. كه اين نتيجة تاثير UV رویسلولهایتخصص يافته اپيدرم به نام ملانوسيت ها میباشد. ملانوسيت ها سلولهایستاره شكل هستند كه در لايه بازال اپيدرم با قرار گرفته اند. ملانوسيت ها پيگمانهایتيره ملانين را میسازند كه در زير سلولهایكوچك بنام ملانوزوم كپسوله میشوند. اين ملانوزوم ها از ملانوسيت ها به سلولهایاصلیاپيتليال (كراتينوسيت ها) منتقل میشوند.
اشعه خورشيد ملانوسيت ها را تحريك كرده موجب تكثير آنها میشود و توليد ملانين را در آنها افزايش میدهد، اشعه خورشيد همچنين انتقال ملانوزومها از ملانوسيت ها به كراتينوسيت ها را تسريع میكند. بنابراين يك پوست تيره نتيجه افزايش جمعيت ملانوسيت ها و افزايش ملانين در كراتينوسيت ها میباشد.
مهمترين كار پيگمانتاسيون ملانين محافظت در برابر اشعه UV است.
به همين دليل است كه پوست ما در اولين روزهایكنار ساحل به آسانیمیسوزد و پوست افراد تيره نمیسوزد.
مواجهه با آفتاب يكیاز فاكتورهایاصلیپيریپوستیمیب اشد. كه پيرینوریPhotoaging ناميده میشود. پيرینوریمربوط به تغييرات عميق در فيبرهایپوست (كلاژن و الاستين) و نيز بینظمیپيگمانتاسيون میباشد. نتيجه پيرینوریچين و چروكها و لكه هایپيگمانته پوستیاست. اشعه خورشيد همچنين موجب تغيير مولكولهایDNA حامل اطلاعات ژنتيكیسلولهایپوست ما میشود. اين تاثيرات میتوانند باعث مرگ سلولیيا تغيير در DNA شوند كه نتيجه اش سرطانهایپوستیاست.
در واقع، بيشتر سرطانهایپوستیدر نقاطیاز بدن است كه در معرض نور خورشيد هستند. شواهد زيادیوجود دارد كه بعضیسرطانهایپوستیدر بزرگسالان ممكن است با مواجهه زياد با نور خورشيد در دوران كودكیمرتبط باشد.
تا اين اواخر UVA به عنوان اشعه بیضرر تلقیمیشد. بهر جهت UVA به وفور در نور طبيعیوجود دارد و عميق تر از UVB در پوست نفوذ میكند. در حال حاضر شواهدیوجود دارد كه UVA بیضرر نيست و بسياریاز اثرات مضر اشعه خورشيد با UVB و همچنين UVA بوجود میآيد. اما اشعه ماوراء بنفش فقط اثرات مضر ندارد. بلكه موجب آرامش روحیشده و نيز در تشكيل ويتامين D موثر است. اشعه ماوراء بنفش همچنين در درمان بعضیمشكلات پوستیاز جمله پسوريازيس (نور درماني) استفاده میشود.
اولين و مهمترين كار در حفاظت از پوست اجتناب از نور خورشيد تا حد امكان میباشد. اين نكته مخصوصا“ در مورد اطفال و در ساعات گرم روز بايد رعايت شود. همچنين پوششهایمحافظ (كلاه، بلوز آستين بلند……..) موثرند.
يك راه حل بسيار موثر پوشاندن سطح پوست توسط يك لايه نازك ضد آفتاب است. ضد آفتابهایمختلفیدر بازار موجودند كه در سالهایاخير نيز پيشرفت چشمگيریجهت افزايش اثر بخشیو نيز تاثير بر زيبايیحاصل شده است. درجه حفاظت يك ضد آفتاب كه برایمقابله با UVB پيشنهاد میشود با فاكتور حفاظتیدر برابر خورشيد (SPF) اندازه گيریمیشود.
اگر يك ضد آفتاب SPF معادل 10 داشته باشد بدان معنیاست كه میتوانيم 10 باز از نظر زمانیبيشتر از زمانیكه پوست بدون محافظ قرمز میشود در برابر خورشيد بمانيم. بنابراين هر چه SPF بالاتر باشد، اثر حفاظتیآن در برابر UVB بيشتر است. برایمحافظت در برابر UVA از تست هایمتفاوتیاستفاده میشود.
يك ضد آفتاب خوب و موثر بايد جلویهر دو اشعه UVB, UVA را بگيرد و دارایيك فاكتورحفاظتیمناسب در برابر هر دو باشد. همچنين بايد با يك بار استفاده بر رویپوست هم در برابر اشعه خورشيد هم در برابر آب و شستشو موثر باشد. اثر بخشیمداوم محصولات ضد آفتاب در طول چندين ساعت دوام ضدآفتاب ناميده شده، پارامتر بسيار مهم و تعيين كننده ایدر حفاظت در برابر آفتاب میباشد.
ساير اثرات مضر آفتاب
- دهيدراتاسيون
- آفتاب سوختگي
در يك روز معين ، اشعه UVB میتواند باعث قرمزیشود. اين قرمزی24 ساعت بعد از در معرض نور قرار گرفتن مشخص میشود
- تغيير سيستم دفاع طبيعیپوست
- واكنشهایفتو شيميايیغير نرمال
- حساسيت نوري
- درماتوز نوري
- سرطانهایپوستی