گفتگو با عثمان طه خطاط شهير قرآن

[kamanabroo]

گفتگو با عثمان طه خطاط شهير قرآن
http://img.tebyan.net/big/1387/05/9433131251721811092502251093849131593138.jpg


اشاره:
روزهاي نخستي كه خواندن قرآن را ياد گرفتيد، يادتان هست؟ يادتان مي‏آيد كه بيشتراستادها براي آنكه كتاب قرآن‏آموزان يكي باشد، چه نصيحتي مي‏كردند؟ بيشتر آنها مي‏گفتند از قرآن «عثمان طه » استفاده كنيد و البته كلي دليل هم براي اين حرفشان مي‏آوردند؛ «قرآن عثمان طه زيباتر نوشته شده و خواندنش براي آنهايي كه تازه مي‏خواهند قرائت را آغاز كنند، آسان‏تر است.»
بسياري از ما با قرآن‏هايي كه عثمان طه نوشته، با كتاب خدا آشنا شد‏ه‏ايم و اين ويژگي مشترك بسياري از مسلمانان جهان است.
استاد عثمان حسين طه –بدون ترديد- شناخته شده‏ترين كاتب وحي است، با آنكه بسياري از ايرانيان– به اشتباه- تصور مي كنند كه عثمان طه سال ها پيش از دنيا رفته اما ايشان اكنون در مدينه زندگي مي كنند و اين روزها هم مشغول كتابت قرآن هستند. ابتدا قصد داشتيم مطلبي درباره ايشان تهيه كنيم اما يكي از دوستان پيشنهاد داد با استاد گفت وگو كنيم. خوشبختانه با همراهي صميمانه مدير انتشارات نويد شيراز- علي نويدگويي- توانستيم زماني را از استاد بگيريم و چند دقيقه گفت وگوي تلفني با ايشان انجام دهيم.
نكته ضروري: استاد عثمان طه چند سال پيش گفت‏وگويي با گروه تواشيح ثقلين انجام دادند، ايشان از ما خواستند پاسخ سؤال‏هاي تكراري را از همان گفت‏وگو استخراج كنيم.
استاد عثمان طه در گفت وگوي اختصاصي با همشهري آيه، اجازه استفاده از خط خود را به ايراني‏ها داد.


سلام استاد! حتما دوستان به شما گفته‏اند كه ما از يك مجله قرآني ايراني به نام «آيه» با شما تماس گرفته‏ايم.
بله، خوشحالم از اينكه در كشور شما مجله‏هاي تخصصي قرآني فعاليت دارند، برايتان آرزوي موفقيت مي‏كنم.براي ما جالب و البته كمي عجيب است كه شما مي‏توانيد فارسي صحبت كنيد!
بسياري از دوستانم اين موضوع را به من گفته‏اند. من به ايران علاقه دارم و بسيار دوستدار خط نستعليقم. گاهي اوقات حتي در منزل، شبكه‏هاي ايراني را تماشا مي كنم؛ به خصوص شبكه خبر را. دوستان ايراني فراواني دارم. آنها هر وقت به مدينه مي‏آيند به من سر مي‏زنند، يكي از دوستانم آقاي نويد است كه شما به واسطه ايشان مرا پيدا كرديد.يعني فقط علاقه شما به ايراني‏ها باعث شد كه زبان فارسي را تا حدودي ياد بگيريد؟
من غير از زبان عربي با دو زبان فارسي و تا حدودي هم تركي آشنا هستم و دليل آن زيبايي خط اين دو است. به قول معروف فارسي شكر است، تركي هنر است و لفظ، عرب است. دوست دارم زماني كه مشغول نوشتن خط نستعليق مي‏شوم، معناي كلمات را بدانم تا از كتابت لذت بيشتري ببرم. البته هنوز آن طور كه دوست دارم، فارسي را ياد نگرفته‏ام ولي هر وقت دوستان فارسي زبانم به ديدنم مي‏آيند، اشكالاتم را از آنها مي‏پرسم و برطرف مي‏كنم.با اين همه علاقه به ايران، چرا تا كنون به كشور ما سفر نكرده‏ايد؟
من يك شغل دولتي دارم و به همين دليل با محدوديت‏هاي بسياري مواجهم. تعهدات شغلي‏ام به‏گونه‏اي است كه اولا در طول سال فقط يك ماه مرخصي دارم كه در آن وقت محدود فقط فرصت مي كنم وطنم سوريه را زيارت كنم و به خانواده و بستگانم سري بزنم. من سال‏هاي بسياري است كه در مدينه مقيم شده‏ام، آپارتمانم در محله «مفروشات» است و در چاپخانه قرآن فعاليت دارم.البته ما شنيده‏ايم كه قرار است به زودي به ايران سفر كنيد. درست است؟
خيلي دوست دارم، در برنامه‏ام سفر به ايران را قرار داده‏ام و احتمال دارد به زودي به ايران سفر كنم. احتمالا پاييز امسال به دعوت دوست خوبم آقاي نويد به شيراز مي‏روم. شنيده‏ام شهر زيبايي است. دوست دارم آنجا را ببينم.يعني به تهران نمي‏آييد؟
باور كنيد نمي‏دانم. هنوز برنامه دقيق سفر مشخص نشده است. همه چيز محتمل است!دوست نداشتم قرآني كه من نوشته‏ام بدون اجازه چاپ شود و با قيمت بالا به فروش برسد. حتما مي‏دانيد كه در كشور عربستان قرآن خريد و فروش نمي‏شود و فقط هديه داده مي‏شود. از اين شرايط گلايه داشتم.


خيلي از ايراني‏ها گمان مي‏كنند كه شما فوت كرده‏ايد، در اين‏ باره چيزي مي‏دانيد؟بله، خبر دارم. خيلي از مردم فكر مي‏كنند عثمان طه چندين سال پيش مرده است. در اين خصوص خاطره‏اي به ذهنم مي‏رسد، روزي يك نفر در فرودگاه مرا ديد و مشتاقانه احوالپرسي كرد؛ سپس يكي از دوستانش را ديد، او را صدا كرد و گفت: «معرفي مي‏كنم، ايشان استاد عثمان طه، نگارنده قرآن است». دوستش گفت: «شوخي نكن، عثمان طه 200 سال پيش مرده است! »
هنر خوشنويسي را از چند سالگي شروع‏ كرديد؟
حدود8 سالم بود كه قلم در دست گرفتم و خوشنويسي را شروع كردم. هنوز هم بعضي از نمونه خط‏هاي دوران كودكي‏ام را دارم. البته اولين قرآن را در سن 30 سالگي نوشتم و انگيزه‏اي جز علاقه و خدمت به ساحت قرآن نداشتم.فكر مي‏كرديد كه اين‏قدر از خط شما استقبال‏ شود؟
اصلا پيش‏بيني نمي‏كردم كه چنين استقبالي از آن بشود و چنين جايگاهي پيدا كنم. مدتي بعد از كتابت قرآن، مرحوم حافظ اسد مرا طلبيد و از من قدرداني كرد؛ من هم يك قرآن نوشتم و به ايشان هديه كردم.خيلي‏ها به اشتباه تصور مي‏كنند كه كتابت قرآن به روش«ختم به آيه » ابداع شماست. در اين خصوص توضيح مي‏دهيد؟
من هميشه گفته‏ام كه روش كتابت «ختم به آيه» متعلق به من نيست. قرآن‏هايي را ديده‏ام مربوط به حدود 500 سال پيش كه به همين روش كتابت شده‏اند، اتفاقا من قرآن‏هايي هم دارم كه ختم به آيه نشده‏اند. خودم اين روش را از يك قرآن تركي ياد گرفتم.شما مدام مشغول نوشتن قرآن هستيد، قرآن‏هاي جديدي كه نوشته‏ايد چه فرقي با قبلي‏ها دارند؟
قرآن يك كتاب معمولي نيست كه بتوان به سادگي به اسرارش پي برد. من هر بار كه قرآن را مي‏نويسم، احساس مي‏كنم كه كارم نقص دارد و بايد آن را برطرف كنم. البته قرآني كه اخيرا تمام كردم و به چاپ رسيد از نظر من نسبت به قرآن قديم، از دقت بالايي برخوردار است و به نظرم حرفه‏اي‏تر است و از حيث قواعد خط، اندكي فرق دارد. البته بعد از انتشار اين قرآن، اعتراضات حفاظ قرآن برانگيخته شد مبني بر اينكه اين خط با قبلي فرق دارد و ما را به اشتباه مي‏اندازد. من هم گفتم قرآن قبلي براي شماست و حفّاظ جديد از قرآن جديد حفظ مي‏كنند.شنيده‏ايم كه فرزندان‏تان كار تذهيب قرآن‏هاي شما را انجام مي‏دهند.
بله، من چهار فرزند دارم؛ دو دختر و دو پسر. پسرانم احمد و محمد اين كار را با وسواس و علاقه بسيار انجام مي‏دهند. البته يكي از آنها در جده زندگي مي‏كند ولي ارتباطش را با من قطع نكرده است. يكي ديگر هم ليسانس هنرهاي زيبا و گرافيك دارد و با مشورت خودم كارها را انجام مي‏دهد.كداميك از خطاطان كشور ما را مي‏شناسيد؟
از راه دور كارهاي آنها را دنبال مي‏كنم، البته با استاد اميرخاني ارتباط صميمي‏تري دارم. خطاطان مسلمان ديگر را هم مي‏شناسم. استاد هاشم‏ البغدادي، خطاط مشهور عراقي دوست بنده است. يك خاطره هم از او دارم؛ روزي هاشم، قرآني نوشت و آن را براي چاپ به آلمان برد. در آلمان به ذهنش آمد كه الفاظ جلاله)الله( با رنگ قرمز چاپ شود، اما چون آلمان‏ها از فرق بين حركات كوتاه آگاهي نداشتند، يك كلمه را از الفاظ جلاله الگو و نمونه گرفتند كه مفتوح بود به اين ترتيب همه اسماء جلاله در قرآن هاشم، مفتوح شد! هاشم، خوشحال همراه با چندين كارتن قرآن برگشت، خوشبختانه هنگام برگشت، نزد من آمد و يك نسخه چاپي از قرآنش را به من هديه كرد و گفت اولين هديه را به تو مي‏دهم. همانجا متوجه آن اشكال شدم و گفتم اگر به اين شكل توزيع مي‏شد هيچ‏كس چاپخانه را مقصر نمي‏دانست، براي تو مشكل بزرگي‏ ايجاد مي‏شد.شما به جز خط نسخ و ثلث با خط ديگري هم آشنايي داريد ؟
من با بيشتر خط‏ها آشنايي دارم و همه آنها را مي‏نويسم، ولي اعتقاد دارم هر خطاطي، خطي را بهتر از ديگرخطوط مي‏نويسد. تخصص من بيشتر خط نسخ است و اميرخاني در نستعليق ماهر است. البته بايد يك نكته را درباره رعايت نكردن نكاتي در خط ايراني عرض كنم و آن در نوشتن بعضي از كلمات است؛ مثلا در نوشتن «اللهم صل علي محمد و آل محمد » نبايد «صل علي » چسبيده به هم باشد؛ چرا كه كاملا غلط است و هيچ توجيهي ندارد و صحيح آن «صل علي » است.شما خودتان تاكنون صلوات شيعيان را نوشته‏ايد؟
بله، من شيعيان را دوست دارم. بارها صلوات بر پيامبر و خاندانش را نوشته‏ام، يك بار ديگر هم براي شما مي‏نويسم تا تقديم مخاطبانتان كنيد.متشكريم استاد.
يك هديه ديگر هم برايتان دارم كه آن را به همه ايراني‏ها تقديم كرده‏ام، عبارت «جمهوريه الاسلاميه في ايران» را برايتان نوشته‏ام، آن را هم از طرف من به ايراني‏ها هديه كنيد. من مي‏دانم كه ايراني‏ها دوستم دارند. در نمايشگاه قرآن كريم كه چند سال پيش در تهران برگزار شد، خط بنده هم به نمايش گذاشته شده بود. مسؤول غرفه كه اهل سوريه بود، به من گفت: «مردم ايران خيلي شما را دوست دارند. خيلي از مردم مرا به جاي شما اشتباه مي‏‏گرفتند، تصور مي‏كردند كه من عثمان طه هستم، مرا مي‏بوسيدند و عكس مي‏گرفتند». حرف دوستم علاقه مرا به ايراني‏ها بيشتر كرد.سؤال آخرما اين است؛ يكي از دوستان مي‏گفت شما از اينكه قرآن‏تان در ايران بدون اجازه منتشر مي‏شود، گلايه داريد. صحيح است؟
من قبلا گفته بودم كه از اين موضوع گلايه دارم. دوست نداشتم قرآني كه من نوشته‏ام بدون اجازه چاپ شود و با قيمت بالا به فروش برسد. حتما مي‏دانيد كه در كشور عربستان قرآن خريد و فروش نمي‏شود و فقط هديه داده مي‏شود. از اين شرايط گلايه داشتم.خب، حتما براي گرفتن اجازه به شما دسترسي ندارند.
قبول ندارم. من هميشه پذيراي ميهمان‏انم بوده‏ام. پيدا كردن من كار آساني است، به‏خصوص براي مسؤولان! من هميشه گفته‏ام كه روش كتابت «ختم به آيه» متعلق به من نيست. قرآن‏هايي را ديده‏ام مربوط به حدود 500 سال پيش كه به همين روش كتابت شده‏اند، اتفاقا من قرآن‏هايي هم دارم كه ختم به آيه نشده‏اند. خودم اين روش را از يك قرآن تركي ياد گرفتم.


در نهايت رضايت داديد يا خير؟
حدود 5 سال پيش تعدادي از دوستان ايراني نزد من آمدند و گفتند بيشتر مردم ايران از خط تو استفاده مي‏كنند، خوب نيست كه رضايت نداشته باشي، من هم به دليل علاقه‏ام به ايراني‏ها گفتم اشكال ندارد.
پس ما به خوانندگان‏مان بگوييم كه استاد عثمان طه اجازه استفاده از قرآنش را به ايراني‏ها داده است؟
سلام مرا به همه هم وطنانتان برسانيد و از طرف من به آنها بگوييد كه قرآن‏هاي مرا بخوانند و دعايم كنند.منبع: آيه، ضميمه قرآني همشهري جوان
تبيان