AvAstiN
9th November 2008, 09:06 PM
نام آنفلوآنزاي پرندگان براي همگان آشناست ، بيماري ترسناک و مرگباري که از پرندگان به انسان سرايت مي کند. اين بيماري تنها بيماري نيست که از حيوان به انسان سرايت مي کند ، در واقع بيش از يک سوم از 500بيماري عفوني انسان از دسته بيماري هاي مشترک ميان انسان و دام است.
پس حتي اگر روزي در سال را نيز به اين بيماري ها اختصاص بدهند ، چندان اقدام دور از ذهني نيست.
بيماري هاي قابل انتقال ميان حيوان و انسان در اصل از گروه باکتري ها ، ويروس ها ، قارچها و انگلها هستند. مهمترين بيماري هاي مشترک ميان انسان و دام که در کشور ما ديده مي شود ، مي توان به تب مالت ، سالک ، هاري ، سياه زخم ، کيست هيداتيک و تب خونريزي دهنده کريمه کنگو اشاره کرد. از طرفي ديگر به دلايل مختلف ، خطر ورود بيماري هاي ديگر مانند جنون گاوي ، تب دره ريفت ، آنفلوانزاي پرندگان و... را نبايد ناديده گرفت.
بيماري هاي مشترک ميان انسان و حيوان يکي از مشکلات نظام سلامت به شمار مي رود و بايد نظام مراقبت از بيماري هاي مشترک دامي و انساني افزايش يابد. از سال 81 تا 85 برخي بيماري ها مانند سالک ، تب مالت و حيوان گزيدگي افزايش يافته است.
سالانه بيش از 400ميليارد تومان هزينه از سوي وزارت بهداشت براي بيماري هاي مشترک ميان انسان و حيوان صرف مي شود ؛ در حالي که بسياري از دست اندرکاران ، اين بودجه را به نسبت گستردگي کار مورد نياز بسيار ناچيز مي دانند.
يادگاري سالک
حتما تاکنون جاي زخمي فرورفته و پايدار را در صورت برخي افراد مشاهده کرده ايد. اين زخم ردپاي هميشه ماندگار سالک است. عامل بيماري سالک ، انگل تک ياخته اي است که در زخمهاي پوستي ناشي از اين بيماري در انسان ، جوندگان و سگ مبتلا به سالک وجود دارد. ناقل بيماري سالک ، پشه ريزي به نام پشه خاکي است.
پشه خاکي در طول روز در پناهگاه هاي گرم ، تاريک و مرطوب ، شکافهاي عميق ديوارها ، اماکن متروکه مخروبه ، اصطبل ها، اطراف توده هاي زباله ، کودهاي حيواني ، لانه جوندگان ، پشت اشياي ثابت منزل مانند کمد يا قاب عکس استراحت و در ساعات اوليه شب ، شروع به فعاليت خونخواري و تغذيه مي کند. 350 ميليون نفر در جهان در خطر ابتلا به سالک هستند و 12ميليون نفر تاکنون به اين بيماري مبتلا شده اند که سالانه يک ميليون و 500 هزار نفر به آمار مبتلايان افزوده مي شود. اين بيماري در ايران نيز به صورت بومي ديده مي شود. شعار امسال روز ملي مبارزه با بيماري هاي قابل انتقال ميان حيوان و انسان «کنترل سالک ، وظيفه همه است» تعيين شد. اين شعار حساسيت مساله را بخوبي نشان مي دهد. بد نيست بدانيم سال گذشته بيش از 23هزار مورد سالک انساني در کشور به ثبت رسيد در حالي که در سال 1380 ، 4هزار و 505مورد ابتلا به سالک گزارش شده بود. دکتر شيرزادي ، رئيس اداره بيماري هاي قابل انتقال ميان حيوان و انسان درخصوص افزايش آمار مبتلايان به سالک مي گويد: «علت افزايش ابتلاي به سالک در 5 سال گذشته ، فراهم بودن شرايط زيست ناقل اين بيماري به عللي چون جمع آوري نکردن نخاله هاي ساختماني ، تغيير روش کشاورزي و استفاده از کودهاي دامي ، وجود مخروبه ها و شرايط آب و هوايي مستعد براي رشد ناقل اين بيماري است». بعلاوه عوامل تراکم جمعيت بويژه در حومه شهرها، وضعيت بهداشت محيط خيلي نامناسب ، سوءتغذيه ، مهاجران و نگهداري کبوتر و پرندگان ، سبب افزايش جمعيت پشه خاکي ناقل و نهايتا تماس بيشتر افراد با پشه خاکي و انتقال سالک شده است.
متاسفانه هم اکنون خانه سازي و سدسازي ها در کشور بدون توجه به استعداد منطقه از نظر ابتلاي به سالک صورت مي گيرد. براساس گزارش هاي وزارت بهداشت خراسان ، گرگان ، سمنان ، قم ، تهران ، بعضي مناطق شهر تهران ، اصفهان ، يزد ، فارس ، هرمزگان ، بوشهر ، سيستان و بلوچستان ، خوزستان ، کرمان و ايلام از استان هايي هستند که ميزان آلودگي آنها به سالک بيشتر است و متاسفانه در سالهاي اخير ، اين بيماري به شهرهايي که سابق بر اين از اين نظر مشکلي نداشتند نيز گسترش يافته است.
در کنترل سالک ، شهرداري ها نقش بسيار مهمي دارند. آسفالت کردن خيابان ها ، کوچه ها ، مرمت حفرات و شکافهاي موجود ، جمع آوري زباله ها و دفن بهداشتي آنها، از انتقال بيماري جلوگيري مي کند.
تب مالت
بيماري تب مالت در سراسر جهان وجود دارد ولي اين بيماري به صورت بيماري بومي در ايران است که به طور پراکنده در بيشتر نقاط ايران ديده مي شود. ميزان شيوع تب مالت در ايران از 24 در 100هزار نفر در سال 79 به 39 در 100هزار نفر در سال گذشته افزايش يافته است.
معاون سلامت وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکي نيز اعلام کرد: شيوع بيماري تب مالت در کشور طي 3 سال گذشته بيش از 30درصد افزايش يافته است.
بيماري تب مالت بيشتر در مناطق غربي و شمال غرب کشور شايع است و استان هاي همدان ، آذربايجان و کردستان بيشترين ميزان ابتلا به اين بيماري را دارند. بستني مهمترين فرآورده لبني است که مي تواند باعث بروز بيماري تب مالت شود. بستني به دليل انجماد شير و استفاده از خامه مهمترين فرآورده اي است که باعث بيماري تب مالت مي شود. استفاده از شيرهاي غيرپاستوريزه در تهيه بستني نيز يکي ديگر از دلايل انتقال اين بيماري از طريق بستني است. پس در خوردن بستني سنتي با احتياط عمل کنيد.
هاري مرگبار
يکي ديگر از بيماري هاي مشترک انسان و دام ، بيماري هاري است. اين بيماري که از راه تماس مستقيم يا مورد گزش قرار گرفتن توسط حيوان هار به انسان منتقل مي شود ، از جمله بيماري هايي است که انتشار جهاني دارد. در اين بيماري ، مرگ انسان يا حيوان مبتلا حتمي است.
در ايران از سال 1358 تا 1363 به دنبال شيوع روزافزون هاري در تهران ، طرح مبارزه با بيماري هاري و از بين بردن سگهاي ولگرد به اجرا درآمد. در سال 1367 تهران عاري از اين بيماري شد. در آذر 1379 يک نمونه گربه هار در شمال تهران تشخيص داده شد. از آن زمان تاکنون موارد مثبت ديگري نيز تاييد شده است.
موارد حيوان گزيدگي در سال 85 بيش از 117 هزار مورد بوده است که 10 مورد آنها مبتلا به هاري شده اند. اين موضوع اهميت توجه به اين بيماري را نشان مي دهد.خوشبختانه واکسن و سرم ضدهاري در مراکز بهداشتي درماني کشور موجود است و تمام موارد مشکوک به صورت رايگان تحت پوشش درمان و پيشگيري واکسيناسيون هاري قرار مي گيرند.
خطر بيخ گوش ما
خطر بيماري هاي قابل انتقال ميان حيوان و انسان در ايران با وجود کشورهاي آلوده در همسايگي ما که برخي از آنها از ثبات سياسي لازم هم براي برخورداري از نظام سلامت مناسب محرومن د ، بيشتر است.
جدا از وضعيت عمومي سلامت در کشورهاي همسايه ، قاچاق دام از مرزهاي کشورهاي همسايه نيز موجب افزايش بيماري سياه زخم در برخي مناطق مرزي کشور شده است.
اعتبارات ناکافي
صرف نظر از بحث هميشه تکراري و کهنه کمبود و نبود اعتبارات درباره اين بيماري ها، نکته ديگري قابل توجه است.
براي مقابله با بيماري هاي قابل انتقال ميان حيوان و انسان ، واکسيناسيون دام و آزمايش از دامها صورت مي گيرد و در مواردي که لازم باشد حيوان هاي آلوده کشتار يا معدوم مي شوند و براي کشتار آنها به دامداران غرامت پرداخت مي شود. سال گذشته حدود 2 هزار راس گاو کشتار و يک ميليارد و 500 ميليون تومان غرامت به دامداران بابت کشتار دامهاي مبتلا به بروسلوز و سل گاوي پرداخت شد. همچنين 170ميليون تومان غرامت نيز براي معدوم کردن 100راس گاو و گوسفند هزينه شد. اين بودجه در اختيار سازمان دامپزشکي قرار دارد. از سوي ديگر قسمت ديگري از بودجه در اختيار وزارت بهداشت است که هماهنگي اين دو نهاد بسيار اهميت دارد. از سوي ديگر جلب مشارکت مالي ديگر سازمان ها براي کنترل و جلوگيري از انتقال بيماري هاي ميان انسان و حيوان بسيار ضروري است.
فصل مشترک
بيماري هاي مشترک ميان انسان و دام به هاري ، تب مالت و سالک ختم نمي شود. در سال 85 ، 200 مورد ابتلا به سياه زخم و 40 مورد تب کنگو در کشور ديده شده است.
350 مورد بيمار شناخته شده کيست هيداتيت ، آمار درخور توجهي است. خطر آنفلوانزاي پرندگان هنوز کشور را تهديد مي کند. سلامت انسان ، همواره يکي از دغدغه هاي بشري بوده و هست.
انسان سالم نقش اساسي و پايه اي در سلامت جامعه بشري دارد ؛ موضوعي که پايه گذار تمام پيشرفت ها و تمدنهاي بشري بوده است.
بيماري هاي قابل انتقال ميان انسان و حيوان ، فصل مشترک 2 حرفه پزشکي و دامپزشکي است که از نظر حفظ سلامت و بهداشت جوامع انساني و دامي داراي اهميت بسزايي است. نام اين دسته از بيماري ها نمايانگر مسووليت مشترک و خطيري است که به طور مشترک به عهده پزشکان و دامپزشکان در زمينه پيشگيري ، تشخيص و درمان اين گونه بيماري هاست.
اين بيماري ها علاوه بر وارد آوردن خسارات سنگين اقتصادي به دليل از ميان رفتن دامهاي بيمار ، سلامتي انسان را نيز تهديد مي کنند. براي مبارزه و کنترل اين بيماري ها ، سازمان هاي مختلفي دخالت دارند. به جز وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکي و سازمان دامپزشکي بايد به وزارت جهاد کشاورزي ، وزارت کشور و سازمان حفاظت محيطزيست نيز اشاره کرد. جز با همکاري و هماهنگي اين نهادها ، نمي توان اميدي به مبارزه با اين نوع بيماري ها داشت.
علي اخوان بهبهاني-سلامت نيوز
پس حتي اگر روزي در سال را نيز به اين بيماري ها اختصاص بدهند ، چندان اقدام دور از ذهني نيست.
بيماري هاي قابل انتقال ميان حيوان و انسان در اصل از گروه باکتري ها ، ويروس ها ، قارچها و انگلها هستند. مهمترين بيماري هاي مشترک ميان انسان و دام که در کشور ما ديده مي شود ، مي توان به تب مالت ، سالک ، هاري ، سياه زخم ، کيست هيداتيک و تب خونريزي دهنده کريمه کنگو اشاره کرد. از طرفي ديگر به دلايل مختلف ، خطر ورود بيماري هاي ديگر مانند جنون گاوي ، تب دره ريفت ، آنفلوانزاي پرندگان و... را نبايد ناديده گرفت.
بيماري هاي مشترک ميان انسان و حيوان يکي از مشکلات نظام سلامت به شمار مي رود و بايد نظام مراقبت از بيماري هاي مشترک دامي و انساني افزايش يابد. از سال 81 تا 85 برخي بيماري ها مانند سالک ، تب مالت و حيوان گزيدگي افزايش يافته است.
سالانه بيش از 400ميليارد تومان هزينه از سوي وزارت بهداشت براي بيماري هاي مشترک ميان انسان و حيوان صرف مي شود ؛ در حالي که بسياري از دست اندرکاران ، اين بودجه را به نسبت گستردگي کار مورد نياز بسيار ناچيز مي دانند.
يادگاري سالک
حتما تاکنون جاي زخمي فرورفته و پايدار را در صورت برخي افراد مشاهده کرده ايد. اين زخم ردپاي هميشه ماندگار سالک است. عامل بيماري سالک ، انگل تک ياخته اي است که در زخمهاي پوستي ناشي از اين بيماري در انسان ، جوندگان و سگ مبتلا به سالک وجود دارد. ناقل بيماري سالک ، پشه ريزي به نام پشه خاکي است.
پشه خاکي در طول روز در پناهگاه هاي گرم ، تاريک و مرطوب ، شکافهاي عميق ديوارها ، اماکن متروکه مخروبه ، اصطبل ها، اطراف توده هاي زباله ، کودهاي حيواني ، لانه جوندگان ، پشت اشياي ثابت منزل مانند کمد يا قاب عکس استراحت و در ساعات اوليه شب ، شروع به فعاليت خونخواري و تغذيه مي کند. 350 ميليون نفر در جهان در خطر ابتلا به سالک هستند و 12ميليون نفر تاکنون به اين بيماري مبتلا شده اند که سالانه يک ميليون و 500 هزار نفر به آمار مبتلايان افزوده مي شود. اين بيماري در ايران نيز به صورت بومي ديده مي شود. شعار امسال روز ملي مبارزه با بيماري هاي قابل انتقال ميان حيوان و انسان «کنترل سالک ، وظيفه همه است» تعيين شد. اين شعار حساسيت مساله را بخوبي نشان مي دهد. بد نيست بدانيم سال گذشته بيش از 23هزار مورد سالک انساني در کشور به ثبت رسيد در حالي که در سال 1380 ، 4هزار و 505مورد ابتلا به سالک گزارش شده بود. دکتر شيرزادي ، رئيس اداره بيماري هاي قابل انتقال ميان حيوان و انسان درخصوص افزايش آمار مبتلايان به سالک مي گويد: «علت افزايش ابتلاي به سالک در 5 سال گذشته ، فراهم بودن شرايط زيست ناقل اين بيماري به عللي چون جمع آوري نکردن نخاله هاي ساختماني ، تغيير روش کشاورزي و استفاده از کودهاي دامي ، وجود مخروبه ها و شرايط آب و هوايي مستعد براي رشد ناقل اين بيماري است». بعلاوه عوامل تراکم جمعيت بويژه در حومه شهرها، وضعيت بهداشت محيط خيلي نامناسب ، سوءتغذيه ، مهاجران و نگهداري کبوتر و پرندگان ، سبب افزايش جمعيت پشه خاکي ناقل و نهايتا تماس بيشتر افراد با پشه خاکي و انتقال سالک شده است.
متاسفانه هم اکنون خانه سازي و سدسازي ها در کشور بدون توجه به استعداد منطقه از نظر ابتلاي به سالک صورت مي گيرد. براساس گزارش هاي وزارت بهداشت خراسان ، گرگان ، سمنان ، قم ، تهران ، بعضي مناطق شهر تهران ، اصفهان ، يزد ، فارس ، هرمزگان ، بوشهر ، سيستان و بلوچستان ، خوزستان ، کرمان و ايلام از استان هايي هستند که ميزان آلودگي آنها به سالک بيشتر است و متاسفانه در سالهاي اخير ، اين بيماري به شهرهايي که سابق بر اين از اين نظر مشکلي نداشتند نيز گسترش يافته است.
در کنترل سالک ، شهرداري ها نقش بسيار مهمي دارند. آسفالت کردن خيابان ها ، کوچه ها ، مرمت حفرات و شکافهاي موجود ، جمع آوري زباله ها و دفن بهداشتي آنها، از انتقال بيماري جلوگيري مي کند.
تب مالت
بيماري تب مالت در سراسر جهان وجود دارد ولي اين بيماري به صورت بيماري بومي در ايران است که به طور پراکنده در بيشتر نقاط ايران ديده مي شود. ميزان شيوع تب مالت در ايران از 24 در 100هزار نفر در سال 79 به 39 در 100هزار نفر در سال گذشته افزايش يافته است.
معاون سلامت وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکي نيز اعلام کرد: شيوع بيماري تب مالت در کشور طي 3 سال گذشته بيش از 30درصد افزايش يافته است.
بيماري تب مالت بيشتر در مناطق غربي و شمال غرب کشور شايع است و استان هاي همدان ، آذربايجان و کردستان بيشترين ميزان ابتلا به اين بيماري را دارند. بستني مهمترين فرآورده لبني است که مي تواند باعث بروز بيماري تب مالت شود. بستني به دليل انجماد شير و استفاده از خامه مهمترين فرآورده اي است که باعث بيماري تب مالت مي شود. استفاده از شيرهاي غيرپاستوريزه در تهيه بستني نيز يکي ديگر از دلايل انتقال اين بيماري از طريق بستني است. پس در خوردن بستني سنتي با احتياط عمل کنيد.
هاري مرگبار
يکي ديگر از بيماري هاي مشترک انسان و دام ، بيماري هاري است. اين بيماري که از راه تماس مستقيم يا مورد گزش قرار گرفتن توسط حيوان هار به انسان منتقل مي شود ، از جمله بيماري هايي است که انتشار جهاني دارد. در اين بيماري ، مرگ انسان يا حيوان مبتلا حتمي است.
در ايران از سال 1358 تا 1363 به دنبال شيوع روزافزون هاري در تهران ، طرح مبارزه با بيماري هاري و از بين بردن سگهاي ولگرد به اجرا درآمد. در سال 1367 تهران عاري از اين بيماري شد. در آذر 1379 يک نمونه گربه هار در شمال تهران تشخيص داده شد. از آن زمان تاکنون موارد مثبت ديگري نيز تاييد شده است.
موارد حيوان گزيدگي در سال 85 بيش از 117 هزار مورد بوده است که 10 مورد آنها مبتلا به هاري شده اند. اين موضوع اهميت توجه به اين بيماري را نشان مي دهد.خوشبختانه واکسن و سرم ضدهاري در مراکز بهداشتي درماني کشور موجود است و تمام موارد مشکوک به صورت رايگان تحت پوشش درمان و پيشگيري واکسيناسيون هاري قرار مي گيرند.
خطر بيخ گوش ما
خطر بيماري هاي قابل انتقال ميان حيوان و انسان در ايران با وجود کشورهاي آلوده در همسايگي ما که برخي از آنها از ثبات سياسي لازم هم براي برخورداري از نظام سلامت مناسب محرومن د ، بيشتر است.
جدا از وضعيت عمومي سلامت در کشورهاي همسايه ، قاچاق دام از مرزهاي کشورهاي همسايه نيز موجب افزايش بيماري سياه زخم در برخي مناطق مرزي کشور شده است.
اعتبارات ناکافي
صرف نظر از بحث هميشه تکراري و کهنه کمبود و نبود اعتبارات درباره اين بيماري ها، نکته ديگري قابل توجه است.
براي مقابله با بيماري هاي قابل انتقال ميان حيوان و انسان ، واکسيناسيون دام و آزمايش از دامها صورت مي گيرد و در مواردي که لازم باشد حيوان هاي آلوده کشتار يا معدوم مي شوند و براي کشتار آنها به دامداران غرامت پرداخت مي شود. سال گذشته حدود 2 هزار راس گاو کشتار و يک ميليارد و 500 ميليون تومان غرامت به دامداران بابت کشتار دامهاي مبتلا به بروسلوز و سل گاوي پرداخت شد. همچنين 170ميليون تومان غرامت نيز براي معدوم کردن 100راس گاو و گوسفند هزينه شد. اين بودجه در اختيار سازمان دامپزشکي قرار دارد. از سوي ديگر قسمت ديگري از بودجه در اختيار وزارت بهداشت است که هماهنگي اين دو نهاد بسيار اهميت دارد. از سوي ديگر جلب مشارکت مالي ديگر سازمان ها براي کنترل و جلوگيري از انتقال بيماري هاي ميان انسان و حيوان بسيار ضروري است.
فصل مشترک
بيماري هاي مشترک ميان انسان و دام به هاري ، تب مالت و سالک ختم نمي شود. در سال 85 ، 200 مورد ابتلا به سياه زخم و 40 مورد تب کنگو در کشور ديده شده است.
350 مورد بيمار شناخته شده کيست هيداتيت ، آمار درخور توجهي است. خطر آنفلوانزاي پرندگان هنوز کشور را تهديد مي کند. سلامت انسان ، همواره يکي از دغدغه هاي بشري بوده و هست.
انسان سالم نقش اساسي و پايه اي در سلامت جامعه بشري دارد ؛ موضوعي که پايه گذار تمام پيشرفت ها و تمدنهاي بشري بوده است.
بيماري هاي قابل انتقال ميان انسان و حيوان ، فصل مشترک 2 حرفه پزشکي و دامپزشکي است که از نظر حفظ سلامت و بهداشت جوامع انساني و دامي داراي اهميت بسزايي است. نام اين دسته از بيماري ها نمايانگر مسووليت مشترک و خطيري است که به طور مشترک به عهده پزشکان و دامپزشکان در زمينه پيشگيري ، تشخيص و درمان اين گونه بيماري هاست.
اين بيماري ها علاوه بر وارد آوردن خسارات سنگين اقتصادي به دليل از ميان رفتن دامهاي بيمار ، سلامتي انسان را نيز تهديد مي کنند. براي مبارزه و کنترل اين بيماري ها ، سازمان هاي مختلفي دخالت دارند. به جز وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکي و سازمان دامپزشکي بايد به وزارت جهاد کشاورزي ، وزارت کشور و سازمان حفاظت محيطزيست نيز اشاره کرد. جز با همکاري و هماهنگي اين نهادها ، نمي توان اميدي به مبارزه با اين نوع بيماري ها داشت.
علي اخوان بهبهاني-سلامت نيوز