kamanabroo
6th October 2009, 01:06 AM
حرص بزني، فرار مي?کند! http://img.tebyan.net/big/1388/07/14812322347501251351229612867182114255211.jpg
خداوند در قرآن، تامين رزق و روزي همه ما را به عهده گرفته است؛ خيال?تان راحت!
کار همه ما شده بيشتر دويدن و کمتر رسيدن. خيلي واضح است؛ مردم را نگاه کنيد، بيشترشان يک گلايه دارند؛ اينکه در خرج زندگي?شان مانده?اند. مي?گويند از کله سحر شروع مي?کنيم به دويدن تابوق... به اميد اينکه بالاخره به جايي برسيم ولي گويا هر چه بيشتر مي?دويم، کمتر به دست مي?آوريم. فکر مي?کنيد مشکل کار کجاست؟ اصلا اين جنب?وجوش?ها براي چيست؟ فقط براي به دست آوردن روزي؟ فکر مي?کنيد ما آفريده شده?ايم که به دنبال ارتزاق باشيم يا اينکه رزق و روزي براي ما آفريده شده؟ اين رزق و روزي يکي از ملزومات حيات ماست يا هدف اول و آخر خلقتمان؟ اگر بخواهيم تعارف را کنار بگذاريم، بايد بپذيريم که همين هدف ساده، تنها دليل زندگي براي بعضي از مردم شده. براي به دست آوردن روزي تلاش مي?کنيم و آخرش هم هشتمان گرونه?مان است!
بهترين روشي که قرآن براي افزايش روزي به ما پيشنهاد ميکند، تقوا پيشه کردن است، آيه هم تا دلتان بخواهد داريم؛ نمونهاش آيه 3 سوره طلاق که ميگويد: «و هر کس تقواي الهي پيشه کند، خداوند راه نجاتي براي او فراهم ميکند و او را از جاي که گمان ندارد روزي ميدهد.»
اصلا مگر خدا در آيه 6 سوره هود نگفته که «هيچ جنبده?اي خلق نشد مگر آنکه رزقش براي خدا واجب است». پس داستان چيست؟
چرا بعضي?ها در ناز و نعمتند و بعضي ديگر به نان شب محتاج؟
چرا موضوع به اين سادگي تبديل شده به پيچيده?ترين و بغرنج?ترين مساله?اي که حتي از قانون نسبيت اينشتين هم سخت?تر به نظر مي?آيد براي اين مشکل بايد ريشه?اي وجود داشته باشد؟
مي?دانيد، اصلا بايد در جاي ديگري به دنبال حل مساله? باشيم؛ جايي که فکر مي?کنم تمام سوالاتمان را جواب مي?دهد و منبع موثقي است براي به دست آوردن اطلاعاتي که مي?تواند راهگشا باشد.
بايد سراغ آيات قرآن و احاديث رفت که هميشه تنها راه آگاهي ما بوده?اند. شايد اين گونه بينش ما نسبت به رزق و روزي و راه?هاي به?دست آوردن آن عوض شود؛ اصلا خدا را چه ديده?ايد. شايد اوضاعمان بهتر شد.
هر چيزي که جانداران روي کره خاکي را در بقاي حيات کمک کند، رزق مي?گويند. اين شايد کامل?ترين تعريف رزق باشد.
در قرآن کريم رزق به 2 معنا به کار مي?رود؛ رزق مادي و رزق معنوي. در هر 2 صورت هم به معناي عطاي جاري است؛ يعني محبتي که خدا به بنده?اش دارد.
- رزقهاي دنيايي
روشن است که هرچه داريم، رزقي است که از جانب خدا عطا شده و هر کس به اندازه ظرفيتش از آن بهرهمند ميشود اما خداوند چند نمونه از رزقهاي دنيايي را در قرآن مورد اشاره قرار داده؛ مثلاً در آيه 172 سوره بقره آمده است: «اي کساني که ايمان آوردهايد، از روزيهاي پاکيزهاي که براي شما قرار داديم، بخوريد».
رزقهاي مادي از زمين و آسمان برايمان ميآيد، باران، آفتاب و برف از آسمان و ميوهها، حيوانات و کلي چيز ديگر هم از زمين. براي حرفمان سند قرآني هم داريم؛ آيه 32 سوره ابراهيم در اين باره ميگويد: «خداست که آسمانها و زمين را خلق کرد و از آسمان آبي نازل کرد که با آن ميوهها را براي روزي شما پديد آورد».
آيه 13 سوره غافر هم فقط رزقهاي آسماني را نشان ميدهد: «خدا آن کسي است که آياتش را به شما نشان داد و از آسمان روزي بر شما نازل کرد».در آيه 24 سوره سبا هم آمده است: «آن کسي که روزي شما را از آسمان و زمين نازل ميکند، خداست، نه کسي ديگري». حتي درباره اينکه کداميک از حيوانات زبان بسته را هم بخوريم، در آيه 142 سوره انعام داريم: « و همچنين، چارپاياني که بار ميبرند يا در خوربار برداشتن نيستند. از هر چه خدا به شما روزي داده است، بخوريد و از شيطان پيروي مکنيد که او دشمن آشکار شماست».
يکي ديگر از مسائلي که در حوزه رزق مادي مطرح است، شيوه به دست آوردن آن است. در روايات ديني ما بارها اين موضوع مورد اشاره قرار گرفته است: «رزق و روزي شما مقسوم است»؛ يعني سهم شما از پيش تعيين شده و تلاش اضافه اين سهم را افزايش نميدهد؛ به همين دليل است که عالمان «رزق مقسوم» را يکي از شاخههاي اصلي اين بحث ميدانند.
در آيه 32 سوره زخرف آمده است: «ما معيشت آنها را در حيات دنيا ميانشان تقسيم کرديم».
حضرت امير (ع) هم در نامه 31 نهجالبلاغه که به فرزندش امام حسن (ع) نوشتهاند و مسير را براي همه ما روشن کردهاند؛ «اي فرزندم! بدان رزق 2 نوع است؛ يکي آن رزقي که تو به دنبال آن هستي و دوم رزقي که آن به دنبال توست. رزق دوم طوري است که اگر به سوي آن نروي، به سوي تو ميآيد».
- از تو حرکت
خطبه 185 نهجالبلاغه کمي دقيقتر مطلب را تبيين ميکند؛ «به مورچه و کوچکي جثه او بنگريد که چگونه خلقت او با چشم و انديشه انسان درک نميشود. چگونه روي زمين راه ميرود و براي بهدست آوردن روزي تلاش ميکند. روزي مورچه هم تضمين شده است». همين جمله بايد آب پاکي را روي دست ما بريزد. وقتي خدا روزي اين موجود کوچک را هم ضامن شده، ديگر چه جاي غم ميماند؟ البته همه قبول داريم که بايد براي کسب روزي تلاش کرد و نبايد از آن سوي بام سقوط کرد.
سومين نوع رزق معنوي که در قرآن آمده، «رزق معلوم» است که در آيه 41 سوره صافات به آن اشاره شده: «براي آنان [بندگان مخلص] روزي معين و ويژهاي است».
حتماً اين حکايت قديمي را شنيدهايد: «مردي مکرر شنيده بوده که خدا ضامن روزي بندگان است. تصميم گرفت به گوشه مسجد برود و مشغول عبادت شود تا خدا روزياش را برساند. به مسجد رفت. هنگام ظهر از خدا طلب غذا کرد، خواستهاش اجابت نشد. شب شد و دوباره از خدا غذا خواست، باز هم بيفايده بود. کمکم داشت از گرسنگي جانش به لب ميرسيد که در تاريکي شب درويشي آمد و گوشه مسجد مشغول خوردن غذا شد. مرد گرسنه که ديد غذاي آن مرد در حال تمام شدن است، سرفهاي کرد تا او را از حضور خود مطلع کند. درويش گفت هر که هستي بفرما! مرد رفت و خود را سير کرد. بعد از غذا، همه ماجرا را براي درويش تعريف کرد. درويش گفت فکر کن حالا اگر سرفه نکرده بودي، از کجا بايد ميفهميدم که اينجايي تا تعارفت کنم؟».
شکي نيست که خدا روزيرسان است ولي انسان بايد براي به دست آوردن روزي تلاش کند. خدا به هيچکس تضمين نداده که بدون تلاش رزقش را برساند. آيا اين حديث معروف را شنيدهايد که «از جمله افرادي که دعايشان هرگز به اجابت نميرسد، کساني هستند که با تني سالم گوشه خانه مينشينند و براي گشايش روزي دعا ميکنند.»
از قديم هم گفتهاند از تو حرکت، از خدا برکت که البته توفيق حرکت و تلاش را هم بايد از خدا خواست. قرآن هم بر اين موضوع تاکيد بسياري دارد. در آيه 14 سوره نحل ميخوانيم: «او خداي است که دريا را براي شما مسخر کرد تا از گوشتتر و تازه (ماهيان حلال) آن تغذيه کنيد و از زيورهاي آن (در و مرجان) استخراج کرده و تن را بياراييد و کشتيها را در آن روان بينيد که سينه آب را ميشکافند (تا به تجارت و سفر رفته) و از فضل خدا روزي طلبيد و باشد که شکر خدا به جاي آريد».
همچنين در آيه 73 سوره قصص آمده است: «و از رحمت خود شب و روز را براي شما قرار داد تا در شب بياراميد و [در روز] رزق و روزي بجوييد، باشد که سپاسگزاري کنيد».
http://img.tebyan.net/big/1388/07/20953436913016204147183133376922715419069.jpg
- رزقهاي معنوي
رزقهاي معنوي روي ديگر اين سکه را نشان ميدهند که البته مهمتر است. خداوند در قرآن گفته است که رزق شما فقط در دنيا خلاصه نميشود. آيه 169 سوره آل عمران ميگويد:«هرگز مپندار آنان که در راه خدا کشته شدهاند، مرد گانند. آنها زندهاند و نزد پروردگارشان روزي ميخورند». مهمترين رزق معنوياي که خداوند براي بندگانش در نظر گرفته، همين رزقي است که در اين آيه مورد اشاره قرار گرفته و به «رزق کريم» تعبير ميشود. آيه 4 سوره انفال و آيه 50 سوره حج هم رزق کريم را مخصوص «مومنان واقعي» و «آنهايي که عمل صالح انجام ميدهند» دانسته است. البته در بعضي تفاسير از جمله «تفسير نمونه» آمده است که احتمال دارد اين رزق کريم شامل نعمتهاي دنيايي هم باشد اما گروه ديگري از مفسران رزق کريم را فقط براي آن دنيا دانستهاند.
نوع ديگر رزق اخروي، «رزق حسن» است که در آيه 58 سوره حج مورد اشاره قرار گرفته است: «و کساني که در راه خدا هجرت کردند، سپس کشته شدند يا به مرگ طبيعي از دنيا رفتند، خداوند به آنها روزي نيکويي ميدهد». در تفسير «مجمع البيان»، رزق حسن اين گونه تعريف شده است: «رزق حسن اشاره به نعمتهايي دارد که وقتي چشم انسان به آن ميافتد، چنان مجذوب ميشود که نميتواند ديده از آن بر گيرد و به غير آن نگاه کند و تنها خدا قدرت دارد که اين روزي را به کسي دهد.» در اخروي بودن رزق حسن هيچ ترديدي نيست؛ چرا که اين آيه رزق حسن را براي آنهايي که از دنيا رفتهاند، بيان کرده است.
سومين نوع رزق معنوي که در قرآن آمده، «رزق معلوم» است که در آيه 41 سوره صافات به آن اشاره شده: «براي آنان [بندگان مخلص] روزي معين و ويژهاي است». تفسير «الميزان» رزق معلوم را اين گونه توضيح ميدهد: «يعني خداوند در بهشت به بندگان مخلص خود رزقي ميدهد که غير از رزق ديگر بهشتيان است و هيچ شباهتي به رزق ديگران ندارد؛ به دليل اينکه آنان جز به خداي تعالي به هيچ چيز ديگري وابستگي ندارند؛ نه به زينت زندگي دنيا و نه به نعمتهاي آخرت؛ چرا که در دل ايشان غير از خدا چيز ديگري نيست». در آيه 77 همين سوره آمده است: «در آنچه خدا به تو عطا کرده است، سراي آخرت را بجوي و سهم خود را از دنيا فراموش مکن».
- حرص زدن ممنوع!
يک نکته را نبايد فراموش کرد؛ خدا روزي تمام بندگان را حلال قرار داده. رزق حرام هم همان رزق توست که خودت حرامش کردي! ميدانيد چرا روزي بعضي حرام ميشود؟ دليلش اين است که خيلي از ما صبر نداريم تا رزقمان در موعد مقرر سراغمان بيايد؛ براي همين سراغ راههاي ميانبر ميرويم و روزي پاک را خراب ميکنيم. روايت است که اگر کمي در رسيدن روزيتان تاخير افتاد، گيج نشويد و براي به دست آوردن آن هم دست به گناه نبريد.
اميرالمومنين علي (ع) ميفرمايند: «بنده به سبب بيصبري، خودش را از روزي حلال محروم ميکند و بيشتر از روزي مقدر هم نصيبش نميشود» کمي دندان بر جگر گذاشتن همه چيز را درست ميکند. حضرت امام رضا (ع) هم ميفرمايد: «رزقت را از طريق حلال دنبال کن تا از راه حرام به دست نياوري. اگر حرام باشد، استفاده از آن هم حرام ميشود». در حديث قدسي هم آمده است: «همانا عبادت 10 جزء دارد که 9 جزء آن طلب روزي حلال است. پس چون خوراکي و نوشيدني خود را پاک کردي، در پناه و حمايت من هستي».
در قرآن هم بارها آمده که از روزي حلال بهره بگيريد؛ نمونهاش آيه 114سوره نحل: «از نعمتهايي که خدا روزي شما کرده است، حلال و پاکيزه بخوريد» براي به دستآوردن هر چيزي بايد تلاش کرد.
حتي امامان هم براي کسب روزي حلال تلاش ميکردند و عرق ميريختند. يکي از اصحاب ششمين امام(ع) ميگويد: «امام صادق(ع)» را ديديم که مشغول کار روي زمين خودشان هستند. گفتيم فداي شما شويم، يا به ما بفرماييد اين کار را انجام دهيم يا به غلامان خود! فرمودند نه، بگذاريد خودم کار کنم. من مايلم خداوند را در حالي ملاقات کنم که با دست خود کار کرده و با سختي دادن به خود در طلب رزق حلال باشم». سپس فرمودند: «حتي جدم علي (عليهالسلام) هم خود را براي طلب رزق حلال به زحمت ميانداخت». البته تلاش براي کسب روزي يک چيز است و حرص زدن براي جمع کردن مال، چيز ديگر. حضرت امير(ع) ميفرمايند: «يکي از عوامل گرفتاري انسان و غفلت از خدا، نگراني از رزق است».
رزق مقدر را کسي نميتواند از تو بگيرد، تلاش اضافه هم آن را اضافه نميکند. امام صادق(ع) ميفرمايند: «اگر بندهاي در سوراخي باشد رزق او به او خواهد رسيد. پس در طلب آن حريص نباشيد».
در قرآن کريم رزق به دو معنا به کار مي?رود؛ رزق مادي و رزق معنوي. در هر دو معنا هم به معناي عطاي جاري است؛ يعني محبتي که خدا به بنده?اش دارد.
خداوند چندين بار در قرآن فرموده که به هر کس بخواهم روزي وسيع ميدهم؛ نمونهاش آيه 39 سوره سباء: «يقينا پروردگارم روزي را براي هر کس از بندگانش بخواهد، وسعت ميدهد يا تنگ ميگيرد». اما بهترين روشي که قرآن براي افزايش روزي به ما پيشنهاد ميکند، تقوا پيشه کردن است، آيه هم تا دلتان بخواهد داريم؛ نمونهاش آيه 3 سوره طلاق که ميگويد: «و هر کس تقواي الهي پيشه کند، خداوند راه نجاتي براي او فراهم ميکند و او را از جاي که گمان ندارد روزي ميدهد.»
منبع:
آيه، ضميمه قرآني همشهري جوان، نوشته ي محبوبه شعاعي
تنظيم براي تبيان_ شکوري
خداوند در قرآن، تامين رزق و روزي همه ما را به عهده گرفته است؛ خيال?تان راحت!
کار همه ما شده بيشتر دويدن و کمتر رسيدن. خيلي واضح است؛ مردم را نگاه کنيد، بيشترشان يک گلايه دارند؛ اينکه در خرج زندگي?شان مانده?اند. مي?گويند از کله سحر شروع مي?کنيم به دويدن تابوق... به اميد اينکه بالاخره به جايي برسيم ولي گويا هر چه بيشتر مي?دويم، کمتر به دست مي?آوريم. فکر مي?کنيد مشکل کار کجاست؟ اصلا اين جنب?وجوش?ها براي چيست؟ فقط براي به دست آوردن روزي؟ فکر مي?کنيد ما آفريده شده?ايم که به دنبال ارتزاق باشيم يا اينکه رزق و روزي براي ما آفريده شده؟ اين رزق و روزي يکي از ملزومات حيات ماست يا هدف اول و آخر خلقتمان؟ اگر بخواهيم تعارف را کنار بگذاريم، بايد بپذيريم که همين هدف ساده، تنها دليل زندگي براي بعضي از مردم شده. براي به دست آوردن روزي تلاش مي?کنيم و آخرش هم هشتمان گرونه?مان است!
بهترين روشي که قرآن براي افزايش روزي به ما پيشنهاد ميکند، تقوا پيشه کردن است، آيه هم تا دلتان بخواهد داريم؛ نمونهاش آيه 3 سوره طلاق که ميگويد: «و هر کس تقواي الهي پيشه کند، خداوند راه نجاتي براي او فراهم ميکند و او را از جاي که گمان ندارد روزي ميدهد.»
اصلا مگر خدا در آيه 6 سوره هود نگفته که «هيچ جنبده?اي خلق نشد مگر آنکه رزقش براي خدا واجب است». پس داستان چيست؟
چرا بعضي?ها در ناز و نعمتند و بعضي ديگر به نان شب محتاج؟
چرا موضوع به اين سادگي تبديل شده به پيچيده?ترين و بغرنج?ترين مساله?اي که حتي از قانون نسبيت اينشتين هم سخت?تر به نظر مي?آيد براي اين مشکل بايد ريشه?اي وجود داشته باشد؟
مي?دانيد، اصلا بايد در جاي ديگري به دنبال حل مساله? باشيم؛ جايي که فکر مي?کنم تمام سوالاتمان را جواب مي?دهد و منبع موثقي است براي به دست آوردن اطلاعاتي که مي?تواند راهگشا باشد.
بايد سراغ آيات قرآن و احاديث رفت که هميشه تنها راه آگاهي ما بوده?اند. شايد اين گونه بينش ما نسبت به رزق و روزي و راه?هاي به?دست آوردن آن عوض شود؛ اصلا خدا را چه ديده?ايد. شايد اوضاعمان بهتر شد.
هر چيزي که جانداران روي کره خاکي را در بقاي حيات کمک کند، رزق مي?گويند. اين شايد کامل?ترين تعريف رزق باشد.
در قرآن کريم رزق به 2 معنا به کار مي?رود؛ رزق مادي و رزق معنوي. در هر 2 صورت هم به معناي عطاي جاري است؛ يعني محبتي که خدا به بنده?اش دارد.
- رزقهاي دنيايي
روشن است که هرچه داريم، رزقي است که از جانب خدا عطا شده و هر کس به اندازه ظرفيتش از آن بهرهمند ميشود اما خداوند چند نمونه از رزقهاي دنيايي را در قرآن مورد اشاره قرار داده؛ مثلاً در آيه 172 سوره بقره آمده است: «اي کساني که ايمان آوردهايد، از روزيهاي پاکيزهاي که براي شما قرار داديم، بخوريد».
رزقهاي مادي از زمين و آسمان برايمان ميآيد، باران، آفتاب و برف از آسمان و ميوهها، حيوانات و کلي چيز ديگر هم از زمين. براي حرفمان سند قرآني هم داريم؛ آيه 32 سوره ابراهيم در اين باره ميگويد: «خداست که آسمانها و زمين را خلق کرد و از آسمان آبي نازل کرد که با آن ميوهها را براي روزي شما پديد آورد».
آيه 13 سوره غافر هم فقط رزقهاي آسماني را نشان ميدهد: «خدا آن کسي است که آياتش را به شما نشان داد و از آسمان روزي بر شما نازل کرد».در آيه 24 سوره سبا هم آمده است: «آن کسي که روزي شما را از آسمان و زمين نازل ميکند، خداست، نه کسي ديگري». حتي درباره اينکه کداميک از حيوانات زبان بسته را هم بخوريم، در آيه 142 سوره انعام داريم: « و همچنين، چارپاياني که بار ميبرند يا در خوربار برداشتن نيستند. از هر چه خدا به شما روزي داده است، بخوريد و از شيطان پيروي مکنيد که او دشمن آشکار شماست».
يکي ديگر از مسائلي که در حوزه رزق مادي مطرح است، شيوه به دست آوردن آن است. در روايات ديني ما بارها اين موضوع مورد اشاره قرار گرفته است: «رزق و روزي شما مقسوم است»؛ يعني سهم شما از پيش تعيين شده و تلاش اضافه اين سهم را افزايش نميدهد؛ به همين دليل است که عالمان «رزق مقسوم» را يکي از شاخههاي اصلي اين بحث ميدانند.
در آيه 32 سوره زخرف آمده است: «ما معيشت آنها را در حيات دنيا ميانشان تقسيم کرديم».
حضرت امير (ع) هم در نامه 31 نهجالبلاغه که به فرزندش امام حسن (ع) نوشتهاند و مسير را براي همه ما روشن کردهاند؛ «اي فرزندم! بدان رزق 2 نوع است؛ يکي آن رزقي که تو به دنبال آن هستي و دوم رزقي که آن به دنبال توست. رزق دوم طوري است که اگر به سوي آن نروي، به سوي تو ميآيد».
- از تو حرکت
خطبه 185 نهجالبلاغه کمي دقيقتر مطلب را تبيين ميکند؛ «به مورچه و کوچکي جثه او بنگريد که چگونه خلقت او با چشم و انديشه انسان درک نميشود. چگونه روي زمين راه ميرود و براي بهدست آوردن روزي تلاش ميکند. روزي مورچه هم تضمين شده است». همين جمله بايد آب پاکي را روي دست ما بريزد. وقتي خدا روزي اين موجود کوچک را هم ضامن شده، ديگر چه جاي غم ميماند؟ البته همه قبول داريم که بايد براي کسب روزي تلاش کرد و نبايد از آن سوي بام سقوط کرد.
سومين نوع رزق معنوي که در قرآن آمده، «رزق معلوم» است که در آيه 41 سوره صافات به آن اشاره شده: «براي آنان [بندگان مخلص] روزي معين و ويژهاي است».
حتماً اين حکايت قديمي را شنيدهايد: «مردي مکرر شنيده بوده که خدا ضامن روزي بندگان است. تصميم گرفت به گوشه مسجد برود و مشغول عبادت شود تا خدا روزياش را برساند. به مسجد رفت. هنگام ظهر از خدا طلب غذا کرد، خواستهاش اجابت نشد. شب شد و دوباره از خدا غذا خواست، باز هم بيفايده بود. کمکم داشت از گرسنگي جانش به لب ميرسيد که در تاريکي شب درويشي آمد و گوشه مسجد مشغول خوردن غذا شد. مرد گرسنه که ديد غذاي آن مرد در حال تمام شدن است، سرفهاي کرد تا او را از حضور خود مطلع کند. درويش گفت هر که هستي بفرما! مرد رفت و خود را سير کرد. بعد از غذا، همه ماجرا را براي درويش تعريف کرد. درويش گفت فکر کن حالا اگر سرفه نکرده بودي، از کجا بايد ميفهميدم که اينجايي تا تعارفت کنم؟».
شکي نيست که خدا روزيرسان است ولي انسان بايد براي به دست آوردن روزي تلاش کند. خدا به هيچکس تضمين نداده که بدون تلاش رزقش را برساند. آيا اين حديث معروف را شنيدهايد که «از جمله افرادي که دعايشان هرگز به اجابت نميرسد، کساني هستند که با تني سالم گوشه خانه مينشينند و براي گشايش روزي دعا ميکنند.»
از قديم هم گفتهاند از تو حرکت، از خدا برکت که البته توفيق حرکت و تلاش را هم بايد از خدا خواست. قرآن هم بر اين موضوع تاکيد بسياري دارد. در آيه 14 سوره نحل ميخوانيم: «او خداي است که دريا را براي شما مسخر کرد تا از گوشتتر و تازه (ماهيان حلال) آن تغذيه کنيد و از زيورهاي آن (در و مرجان) استخراج کرده و تن را بياراييد و کشتيها را در آن روان بينيد که سينه آب را ميشکافند (تا به تجارت و سفر رفته) و از فضل خدا روزي طلبيد و باشد که شکر خدا به جاي آريد».
همچنين در آيه 73 سوره قصص آمده است: «و از رحمت خود شب و روز را براي شما قرار داد تا در شب بياراميد و [در روز] رزق و روزي بجوييد، باشد که سپاسگزاري کنيد».
http://img.tebyan.net/big/1388/07/20953436913016204147183133376922715419069.jpg
- رزقهاي معنوي
رزقهاي معنوي روي ديگر اين سکه را نشان ميدهند که البته مهمتر است. خداوند در قرآن گفته است که رزق شما فقط در دنيا خلاصه نميشود. آيه 169 سوره آل عمران ميگويد:«هرگز مپندار آنان که در راه خدا کشته شدهاند، مرد گانند. آنها زندهاند و نزد پروردگارشان روزي ميخورند». مهمترين رزق معنوياي که خداوند براي بندگانش در نظر گرفته، همين رزقي است که در اين آيه مورد اشاره قرار گرفته و به «رزق کريم» تعبير ميشود. آيه 4 سوره انفال و آيه 50 سوره حج هم رزق کريم را مخصوص «مومنان واقعي» و «آنهايي که عمل صالح انجام ميدهند» دانسته است. البته در بعضي تفاسير از جمله «تفسير نمونه» آمده است که احتمال دارد اين رزق کريم شامل نعمتهاي دنيايي هم باشد اما گروه ديگري از مفسران رزق کريم را فقط براي آن دنيا دانستهاند.
نوع ديگر رزق اخروي، «رزق حسن» است که در آيه 58 سوره حج مورد اشاره قرار گرفته است: «و کساني که در راه خدا هجرت کردند، سپس کشته شدند يا به مرگ طبيعي از دنيا رفتند، خداوند به آنها روزي نيکويي ميدهد». در تفسير «مجمع البيان»، رزق حسن اين گونه تعريف شده است: «رزق حسن اشاره به نعمتهايي دارد که وقتي چشم انسان به آن ميافتد، چنان مجذوب ميشود که نميتواند ديده از آن بر گيرد و به غير آن نگاه کند و تنها خدا قدرت دارد که اين روزي را به کسي دهد.» در اخروي بودن رزق حسن هيچ ترديدي نيست؛ چرا که اين آيه رزق حسن را براي آنهايي که از دنيا رفتهاند، بيان کرده است.
سومين نوع رزق معنوي که در قرآن آمده، «رزق معلوم» است که در آيه 41 سوره صافات به آن اشاره شده: «براي آنان [بندگان مخلص] روزي معين و ويژهاي است». تفسير «الميزان» رزق معلوم را اين گونه توضيح ميدهد: «يعني خداوند در بهشت به بندگان مخلص خود رزقي ميدهد که غير از رزق ديگر بهشتيان است و هيچ شباهتي به رزق ديگران ندارد؛ به دليل اينکه آنان جز به خداي تعالي به هيچ چيز ديگري وابستگي ندارند؛ نه به زينت زندگي دنيا و نه به نعمتهاي آخرت؛ چرا که در دل ايشان غير از خدا چيز ديگري نيست». در آيه 77 همين سوره آمده است: «در آنچه خدا به تو عطا کرده است، سراي آخرت را بجوي و سهم خود را از دنيا فراموش مکن».
- حرص زدن ممنوع!
يک نکته را نبايد فراموش کرد؛ خدا روزي تمام بندگان را حلال قرار داده. رزق حرام هم همان رزق توست که خودت حرامش کردي! ميدانيد چرا روزي بعضي حرام ميشود؟ دليلش اين است که خيلي از ما صبر نداريم تا رزقمان در موعد مقرر سراغمان بيايد؛ براي همين سراغ راههاي ميانبر ميرويم و روزي پاک را خراب ميکنيم. روايت است که اگر کمي در رسيدن روزيتان تاخير افتاد، گيج نشويد و براي به دست آوردن آن هم دست به گناه نبريد.
اميرالمومنين علي (ع) ميفرمايند: «بنده به سبب بيصبري، خودش را از روزي حلال محروم ميکند و بيشتر از روزي مقدر هم نصيبش نميشود» کمي دندان بر جگر گذاشتن همه چيز را درست ميکند. حضرت امام رضا (ع) هم ميفرمايد: «رزقت را از طريق حلال دنبال کن تا از راه حرام به دست نياوري. اگر حرام باشد، استفاده از آن هم حرام ميشود». در حديث قدسي هم آمده است: «همانا عبادت 10 جزء دارد که 9 جزء آن طلب روزي حلال است. پس چون خوراکي و نوشيدني خود را پاک کردي، در پناه و حمايت من هستي».
در قرآن هم بارها آمده که از روزي حلال بهره بگيريد؛ نمونهاش آيه 114سوره نحل: «از نعمتهايي که خدا روزي شما کرده است، حلال و پاکيزه بخوريد» براي به دستآوردن هر چيزي بايد تلاش کرد.
حتي امامان هم براي کسب روزي حلال تلاش ميکردند و عرق ميريختند. يکي از اصحاب ششمين امام(ع) ميگويد: «امام صادق(ع)» را ديديم که مشغول کار روي زمين خودشان هستند. گفتيم فداي شما شويم، يا به ما بفرماييد اين کار را انجام دهيم يا به غلامان خود! فرمودند نه، بگذاريد خودم کار کنم. من مايلم خداوند را در حالي ملاقات کنم که با دست خود کار کرده و با سختي دادن به خود در طلب رزق حلال باشم». سپس فرمودند: «حتي جدم علي (عليهالسلام) هم خود را براي طلب رزق حلال به زحمت ميانداخت». البته تلاش براي کسب روزي يک چيز است و حرص زدن براي جمع کردن مال، چيز ديگر. حضرت امير(ع) ميفرمايند: «يکي از عوامل گرفتاري انسان و غفلت از خدا، نگراني از رزق است».
رزق مقدر را کسي نميتواند از تو بگيرد، تلاش اضافه هم آن را اضافه نميکند. امام صادق(ع) ميفرمايند: «اگر بندهاي در سوراخي باشد رزق او به او خواهد رسيد. پس در طلب آن حريص نباشيد».
در قرآن کريم رزق به دو معنا به کار مي?رود؛ رزق مادي و رزق معنوي. در هر دو معنا هم به معناي عطاي جاري است؛ يعني محبتي که خدا به بنده?اش دارد.
خداوند چندين بار در قرآن فرموده که به هر کس بخواهم روزي وسيع ميدهم؛ نمونهاش آيه 39 سوره سباء: «يقينا پروردگارم روزي را براي هر کس از بندگانش بخواهد، وسعت ميدهد يا تنگ ميگيرد». اما بهترين روشي که قرآن براي افزايش روزي به ما پيشنهاد ميکند، تقوا پيشه کردن است، آيه هم تا دلتان بخواهد داريم؛ نمونهاش آيه 3 سوره طلاق که ميگويد: «و هر کس تقواي الهي پيشه کند، خداوند راه نجاتي براي او فراهم ميکند و او را از جاي که گمان ندارد روزي ميدهد.»
منبع:
آيه، ضميمه قرآني همشهري جوان، نوشته ي محبوبه شعاعي
تنظيم براي تبيان_ شکوري