فاطمه قطب تحریری
22nd March 2016, 12:08 PM
وقتی نام رودخانه را می شنویم یا می خوانیم، ناخودآگاه ذهن ما به سوی آبهایی که در خشکیها جریان دارد می رود و رودخانه هایی مثل نیل، می سی سی پی و دیگر رودهای جهان در ذهنمان تداعی می شوند. اما در این قسمت نوع دیگری از رودخانه ها را می شناسیم. رودخانه هایی که در دریاها و اقیانوسها جریان دارند و در نوع خود شگفتی به شمار می آیند. رودخانه هایی که در دل اقیانوسها و آبهای آزاد حرکت می کنند و با یک ویژگی خاص از آبهای اطرافشان متمایز می شوند. چنین پدیده جالبی چگونه به وجود می آید ؟ و آیا این یک شگفتی نیست ؟ و آیا با وجود چنین شگفتی جالبی به قدرت و حکمت خداوند پی نمی بریم ؟
در سراسر اقیانوسهاى جهان، رودهاى عظیمى در حرکت است که یکى از نیرومندترین آنها «گلف استریم» نام دارد. این رود عظیم از سواحل آمریکاى مرکزى حرکت مى کند، سراسر اقیانوس اطلس را مى پیماید و به سواحل اروپاى شمالى مى رسد. این آبها که از مناطق نزدیک به خط استوا حرکت مى کنند، گرم هستند و حتى رنگ آنها گاه با رنگ آبهاى مجاور متفاوت است. عجب این که، عرض همین رود در حدود 150 کیلومتر و عمق آن چند صد متر مى باشد. سرعت آن در بعضى از مناطق به حدی است که در یک روز 160 کیلومتر راه را طى مى کند. تفاوت درجه حرارت این آبها با آبهاى مجاور در حدود 10 تا 15 درجه است. لذا حاشیه غربى آن را «دیوار سرد» مى نامند.
گلف استریم، رودخانه عظیم و مرموزی است که در اقیانوس نیلگون اطلس جاری است و یکی از عظیم ترین و نیرومند ترین جریانهای آب دنیا محسوب می شود. این جریان جالب در هرساعت قریب یک صد میلیارد متر مکعب آب را با سرعتی بهت آور در میان تنگه های کرانه فلوریدا ( Florida ) سرازیر می کند و رودخانه های عظیم آمازون و می سی سی پی در برابر عظمت این جریان آب گرم به منزله رودهای کوچکی هستند. نکته جالب توجه این است که حرارت جریان آب گرم گلف استریم مساوی حرارتی است که از سوزاندن دو میلیون تن زغال بدست می آید. شدت و قدرت حرارت این جریان مرموز به حدی است که قادر است هوای تمام ممالک شمالی اروپا را گرم کند. اگر فرضاً مقدار 15 درجه از حرارت این رودخانه کاسته شود، احتمالاً تمام ممالک شمالی اروپا مخصوصاً انگلستان مسکن اسکیموها خواهد شد.
جریانهای دریایی به طور کلی ماند رودخانه های سطح زمین هستند با این تفاوت که در مقیاس وسیع تری جریان دارند و پهنای بیشتری نسبت به رودخانه ها دارند. سرعت جریانهای دریایی معمولاً کم ولی عرض و پهنای آنها بسیار بیشتر می باشد.
عامل اصلی ایجاد جریانهای دریایی بادهای عمومی کره زمین است هر چند که حرکت چرخشی زمین، شکل بستر اقیانوسها و عوامل دیگری در ایجاد این جریانها موثرند.
برخی جریانهای دیگر دریایی نظیر جریان استرالیای غربی در نقاط دیگر زمین وجود دارند که باعث ایجاد بیابانهای وسیعی در کشور استرالیا گردیده است اما برخی جریانهای دریایی هم جریانهای عمقی نامیده می شوند که آبها را از سطح دریاها و اقیانوسها به قسمتهای عمیق تر منتقل کرده است و آبهای با چگالی کمتر از قسمتهای عمقی به سطح می آیند. این جریانها بیشتر در انتقال اکسیژن از سطح آب به قسمتهای عمیق و انتقال مواد معدنی از قسمتهای عمیق به قسمتهای سطحی کاربرد دارند. هم چنین این جریانها باعث توسعه حیات در قسمتهای عمیق تر و انتقال مواد غذایی به سطح آب شده و در حیات موجودات زنده دریازی موثر می افتد.
اگر در هریک از این پدیده ها با دقت بنگریم جز قدرت و عظمت خداوند چیز دیگری را مشاهده نخواهیم کرد.»
گلف استریم فقط یکى از رودهای دریایی است. در آبهاى پنج قاره جهان، نظیر این جریان دریایى فراوان است و عامل اصلى آن، تفاوت حرارات «منطقه استوایى» زمین و «مناطق قطبى» است که این حرکت را در آب دریاها به وجود مى آورد. این موضوع را با یک تجربه ساده مى توان دریافت: اگر ظرف بزرگ آبى داشته باشیم، در یک طرف آن قطعه یخى و در طرف دیگر قطعه آهن داغى قرار دهیم و روى سطح آب کمى کاه بریزیم، مى بینیم جریانى در سطح این آب پیدا مى شود و کاه ها آهسته از آن منطقه گرم به سوى منطقه سرد حرکت مى کنند. عین این ماجرا در کل دریاهاى جهان روى مى دهد و سرچشمه پیدایش این رودهاى دریایى است.
عجب این که این رودهاى عظیم دریایى با آبهاى اطراف خود کمتر آمیخته مى شوند، و هزاران کیلومتر راه را به همان صورت مى پیمایند.
نکته جالب توجه این که، در محل برخورد این آبهاى گرم با آبهاى سرد مجاور، پدیده اى رخ مى دهد که براى انسان بسیار پر سود است زیرا در محل تقاطع این آبهاى گرم و سرد، یک نوع حالت بى حسى یا مرگ دسته جمعى براى حیوانات ذره بینى که در میان آب معلق هستند، به وجود مى آید و از این راه مواد غذایى فراوان و بى حساب جمع مى شود که سبب جلب دسته هاى بزرگ ماهیان مى گردد و به این ترتیب، این منطقه، یکى از بهترین مناطق صید ماهى در کره زمین است.
وجود جریان در اقیانوسها توسط دریانوردان کشف شده است. در اوایل قرن هیجدهم، ناخدایان کشتیهای تجارتی آمریکا از وجود گلف استریم و مسیر آن با خبر بودند و موقع سفر به اروپا از نیروی آن استفاده می‌کردند. اولین طرح از جریان گلف استریم در سال 1770 میلادی به وسیله "بنیامین فرانکلین "منتشر شد. در آن طرح، جریان گلف استریم به صورت رودی عریض که در اقیانوس حرکت می‌کند، ترسیم شده است.
در قرن 16 یکی از دریانوردان معروف جهان هنگام مسافرت به فلوریدا متوجه شد که کشتی اش با این که در جهت باد موافق در حرکت است، به عقب کشیده می شود و این موضوع برای این دریانورد بی نهایت تعجب آور بود. دریانوردان انگلیسی نیز برای کندی غیر قابل انتظار حرکت کشتیها خود، از" بنیامین فرانکلین" چاره جویی نمودند و او پس از تبادل نظر با چند تن از دریا نوردان ماهر موفق به تنظیم نقشه جریان آب گلف استریم شد و از تنظیم نقشه گلف استریم چنین نتیجه گرفته شد که اگر کشتیها از روی این جریان گرم به سوی اروپا حرکت کنند دو هفته زودتر به مقصد خواهند رسید.
دیگر رودخانه های معروف دریایی عبارتند از :
1- آب سرد لابرادور که از شمال شرقی اقیانوس اطلس به طرف جنوب غربی سواحل آمریکا حرکت می کند.
2- جریان خلیج که از جنوب غربی اقیانوس اطلس به طرف ساحل شرقی ( به سواحل اروپایی غربی ) در حرکت است.
3- جریان فالکلاند که از مشرق اقیانوس اطلس به مغرب آن حرکت می کند.
4- جریان بنگاله
5- جریان دریفت
6- جریان اپولینگ
7- و جریان کوروشیو
http://uupload.ir/files/qr23_photo_2016-04-02_12-30-15.jpg
رودخانه زیر دریایی کنوت آنجلینا مکزیک
http://uupload.ir/files/avw4_photo_2016-04-02_12-30-18.jpg
در سراسر اقیانوسهاى جهان، رودهاى عظیمى در حرکت است که یکى از نیرومندترین آنها «گلف استریم» نام دارد. این رود عظیم از سواحل آمریکاى مرکزى حرکت مى کند، سراسر اقیانوس اطلس را مى پیماید و به سواحل اروپاى شمالى مى رسد. این آبها که از مناطق نزدیک به خط استوا حرکت مى کنند، گرم هستند و حتى رنگ آنها گاه با رنگ آبهاى مجاور متفاوت است. عجب این که، عرض همین رود در حدود 150 کیلومتر و عمق آن چند صد متر مى باشد. سرعت آن در بعضى از مناطق به حدی است که در یک روز 160 کیلومتر راه را طى مى کند. تفاوت درجه حرارت این آبها با آبهاى مجاور در حدود 10 تا 15 درجه است. لذا حاشیه غربى آن را «دیوار سرد» مى نامند.
گلف استریم، رودخانه عظیم و مرموزی است که در اقیانوس نیلگون اطلس جاری است و یکی از عظیم ترین و نیرومند ترین جریانهای آب دنیا محسوب می شود. این جریان جالب در هرساعت قریب یک صد میلیارد متر مکعب آب را با سرعتی بهت آور در میان تنگه های کرانه فلوریدا ( Florida ) سرازیر می کند و رودخانه های عظیم آمازون و می سی سی پی در برابر عظمت این جریان آب گرم به منزله رودهای کوچکی هستند. نکته جالب توجه این است که حرارت جریان آب گرم گلف استریم مساوی حرارتی است که از سوزاندن دو میلیون تن زغال بدست می آید. شدت و قدرت حرارت این جریان مرموز به حدی است که قادر است هوای تمام ممالک شمالی اروپا را گرم کند. اگر فرضاً مقدار 15 درجه از حرارت این رودخانه کاسته شود، احتمالاً تمام ممالک شمالی اروپا مخصوصاً انگلستان مسکن اسکیموها خواهد شد.
جریانهای دریایی به طور کلی ماند رودخانه های سطح زمین هستند با این تفاوت که در مقیاس وسیع تری جریان دارند و پهنای بیشتری نسبت به رودخانه ها دارند. سرعت جریانهای دریایی معمولاً کم ولی عرض و پهنای آنها بسیار بیشتر می باشد.
عامل اصلی ایجاد جریانهای دریایی بادهای عمومی کره زمین است هر چند که حرکت چرخشی زمین، شکل بستر اقیانوسها و عوامل دیگری در ایجاد این جریانها موثرند.
برخی جریانهای دیگر دریایی نظیر جریان استرالیای غربی در نقاط دیگر زمین وجود دارند که باعث ایجاد بیابانهای وسیعی در کشور استرالیا گردیده است اما برخی جریانهای دریایی هم جریانهای عمقی نامیده می شوند که آبها را از سطح دریاها و اقیانوسها به قسمتهای عمیق تر منتقل کرده است و آبهای با چگالی کمتر از قسمتهای عمقی به سطح می آیند. این جریانها بیشتر در انتقال اکسیژن از سطح آب به قسمتهای عمیق و انتقال مواد معدنی از قسمتهای عمیق به قسمتهای سطحی کاربرد دارند. هم چنین این جریانها باعث توسعه حیات در قسمتهای عمیق تر و انتقال مواد غذایی به سطح آب شده و در حیات موجودات زنده دریازی موثر می افتد.
اگر در هریک از این پدیده ها با دقت بنگریم جز قدرت و عظمت خداوند چیز دیگری را مشاهده نخواهیم کرد.»
گلف استریم فقط یکى از رودهای دریایی است. در آبهاى پنج قاره جهان، نظیر این جریان دریایى فراوان است و عامل اصلى آن، تفاوت حرارات «منطقه استوایى» زمین و «مناطق قطبى» است که این حرکت را در آب دریاها به وجود مى آورد. این موضوع را با یک تجربه ساده مى توان دریافت: اگر ظرف بزرگ آبى داشته باشیم، در یک طرف آن قطعه یخى و در طرف دیگر قطعه آهن داغى قرار دهیم و روى سطح آب کمى کاه بریزیم، مى بینیم جریانى در سطح این آب پیدا مى شود و کاه ها آهسته از آن منطقه گرم به سوى منطقه سرد حرکت مى کنند. عین این ماجرا در کل دریاهاى جهان روى مى دهد و سرچشمه پیدایش این رودهاى دریایى است.
عجب این که این رودهاى عظیم دریایى با آبهاى اطراف خود کمتر آمیخته مى شوند، و هزاران کیلومتر راه را به همان صورت مى پیمایند.
نکته جالب توجه این که، در محل برخورد این آبهاى گرم با آبهاى سرد مجاور، پدیده اى رخ مى دهد که براى انسان بسیار پر سود است زیرا در محل تقاطع این آبهاى گرم و سرد، یک نوع حالت بى حسى یا مرگ دسته جمعى براى حیوانات ذره بینى که در میان آب معلق هستند، به وجود مى آید و از این راه مواد غذایى فراوان و بى حساب جمع مى شود که سبب جلب دسته هاى بزرگ ماهیان مى گردد و به این ترتیب، این منطقه، یکى از بهترین مناطق صید ماهى در کره زمین است.
وجود جریان در اقیانوسها توسط دریانوردان کشف شده است. در اوایل قرن هیجدهم، ناخدایان کشتیهای تجارتی آمریکا از وجود گلف استریم و مسیر آن با خبر بودند و موقع سفر به اروپا از نیروی آن استفاده می‌کردند. اولین طرح از جریان گلف استریم در سال 1770 میلادی به وسیله "بنیامین فرانکلین "منتشر شد. در آن طرح، جریان گلف استریم به صورت رودی عریض که در اقیانوس حرکت می‌کند، ترسیم شده است.
در قرن 16 یکی از دریانوردان معروف جهان هنگام مسافرت به فلوریدا متوجه شد که کشتی اش با این که در جهت باد موافق در حرکت است، به عقب کشیده می شود و این موضوع برای این دریانورد بی نهایت تعجب آور بود. دریانوردان انگلیسی نیز برای کندی غیر قابل انتظار حرکت کشتیها خود، از" بنیامین فرانکلین" چاره جویی نمودند و او پس از تبادل نظر با چند تن از دریا نوردان ماهر موفق به تنظیم نقشه جریان آب گلف استریم شد و از تنظیم نقشه گلف استریم چنین نتیجه گرفته شد که اگر کشتیها از روی این جریان گرم به سوی اروپا حرکت کنند دو هفته زودتر به مقصد خواهند رسید.
دیگر رودخانه های معروف دریایی عبارتند از :
1- آب سرد لابرادور که از شمال شرقی اقیانوس اطلس به طرف جنوب غربی سواحل آمریکا حرکت می کند.
2- جریان خلیج که از جنوب غربی اقیانوس اطلس به طرف ساحل شرقی ( به سواحل اروپایی غربی ) در حرکت است.
3- جریان فالکلاند که از مشرق اقیانوس اطلس به مغرب آن حرکت می کند.
4- جریان بنگاله
5- جریان دریفت
6- جریان اپولینگ
7- و جریان کوروشیو
http://uupload.ir/files/qr23_photo_2016-04-02_12-30-15.jpg
رودخانه زیر دریایی کنوت آنجلینا مکزیک
http://uupload.ir/files/avw4_photo_2016-04-02_12-30-18.jpg