nafise sadeghi
8th September 2009, 12:33 AM
اثر قارچ رایزوکتونیا روی گیاهچه ی لوبیا : (http://alonefarmer.blogfa.com/post-233.aspx)
مقدمه:
قارچ Rhizoctonia جزء شبه راسته ی قارچ های عقیم(Myceliasterilia) است که این شبه راسته شامل قارچ هایی است که اسپور جنسی و غیر جنسی تولید می کنند و در بسیاری از گونه های آن اسکلرت یا سختینه وسیله ی پایداری قارچ است که اسکلرت از به هم بافتن هیفهای رویشی به وجود می آید . از این شبه راسته دو جنس Rhizoctonia وSclerotium که شامل گونه های فراوان بیماریزا در گیاهان می باشند بیش از بقیه مورد مطالعه قرار گرفته اند . با وجود اینکه تولید مثل جنسی برای بعضی گونه های این جنس کشف و معلوم شده که جزء رده ی بازیدیومیست ها هستند ،ولی چون فرم جنسی آنها بسیار نادر است تقسیم بندی فعلی به قدرت خود باقی میباشد . قارچ Rhizoctonia در مناطق مختلف ایران از روی بسیاری از گیاهان من جمله برنج ،سیب زمینی ،پنبه،لوبیا،نخود،ماش، عدس،لوبیا چشم بلبلی ، چغندر، یونجه، کنف،سوژا ،گلرنگ،بادمجان،گوجه فرنگی، کاهو، توتون،تنباکو، باقالا و بسیاری از گیاهان زینتی و علفهای هرز گزارش شده . بیماریهایی که توسط قارچ R.solani ایجاد می شوند شامل مرگ گیاهچه ،شیت بلایت یا سوختگی غلاف برنج ،پوسیدگی ریشه و ساقه ،پوسیدگی اندام های ذخیره ای و در برخی موارد موجب پوسیدگی اندام های می باشند.
R.solani یکی از مهم ترین قارچ های بیماری زای خاکزی می باشد که مورد بررسی قرار گرفته و قادر است خسارات جدی را به محصولات کشاورزی از قبیل لوبیا ،سیب زمینی و پنبه وارد کند. این قارچ پلی فاژ بوده و درجه حرارت مناسب برای آن 32_28 درجه ی سانتی گراد است و رطوبت مناسب برای آن بالای 96% میباشد .
اختصاصات بیماری زایی R.solani به دانه های لوبیا در این مطالعه مطابق با نتایج بدست آمده توسط Elad et al است که او توانایی و قدرت حمله ی R.solani را با گستره ی خیلی زیاد به گیاهان میزبان را ثبت کرده است و این قارچ باعث پوسیدگی دانه ،گیاهچه میری ،شانکرهای ساقه، پوسیدگی ریشه، پوسیدگی میوه و بیماری های شاخو برگ می شود.
گونه ی Rhizoctonia solani Kuhn از لحاظ تاکسونومیکی یک واحد مشخص نیست بلکه مجموعه ای از گونه ها (R. solani complex collective species) می باشد و شامل گروههایی است که از لحاظ ژنتیکی جدا هستند .
امروزه این گروهها با استفاده از روشهای بیوشیمیایی و مولکولی تشخیص داده می شوند.( Vilgalys & Cubeta 1994 , Mordue et al 1989)
گروه بندی آناستوموزی هنوز هم به تنهایی مهمترین پیشرفت در ارتباط با تنوع ژنتیکی در Rhizoctonia میباشد.(Julian et al .1996, Cubeta and Vilgalys1997) یکی از معمول ترین روشها برای تعیین گروههای آناستوموزی پیوند ریسه می باشد. (Parmeter 1970, Sneh et al 1991) رایزوکتونیا ها براساس تعداد متوسط هسته در هر سلول وریسه های جوان به دو گروه دو هسته ای و چند هسته ای تقسیم می شوند. (Sneh et al 1991) در ایران هم رایزوکتونیای دو هسته ای و هم رایزوکتونیای چند هسته ای گزارش شده است. اولین بار رایزوکتونیای دو هسته ای توسط رحیمیان (Rahimian 1986) از ایران گزارش شد و گونه ی آن R. oryzae_sativae و گروه آناستوموزی آن AG_Bb تعیین شد.
وی در سال 1989 عامل لکه چشمی گندم را R.cerealis و گروه آناستوموزی AG_D معرفی نمود.(Rahimian 1986 b) رایزوکتونیای دو هسته ای دیگری نیز از ریشه ی کاج ایرانی و سرو نقره ای (Zakeri and Banihashemi 1993) و ریشه ی اسپرس (Sharif nabi & Banihashemi 1995) گزارش شد.ولی گروه آناستوموزی آن مشخص نگردید. کار تعیین گروههای آناستوموزی رایزوکتونیا در ایران توسط رحیمیان با جداسازی AG4 از et al 1989) سویا و پنبه (Hamdollah_zadeh and Rahimian 1989) اسپرس(Sharifnabi & Banihashemi 1995) پسته (Ashkan et al 1995).
همچنین Rhizoctonia چند هسته ای از گیاهان آتری پلکس ،پنیرک ،تاج خروس،شاه پسند ،گل حنا، گل ناز وRhizoctonia چند هسته ای از گیاهان اوکالیپتوس ،اویارسلام،بادمجان،پریوش، زیتون، کنار،ناترک استخراج شد.
اخیرا نیز از روی چغندر قند در خوزستان گزارش شده است.(Zamani et al 1989) و AG1 وAG5 (Ommattie and IIamodollah_zadeh1995) گزارش شده. عامل شیت بلایت برنج در ایران AG11 B (Forootan and Rahimian)
گزارش شده است. اکثر مطالعات مربوط به تعیین ماهیت رایزوکتونیا ها در ایرن مربوط به استان های شمالی و مرکزی کشور بوده و از استانهای جنوبی بخصوص خوزستان گزارش مستندی در دست نیست .
تحقیقات در مورد بیماری زایی گونه های Rhizoctonia روی گندم در سال 1923 با گزارش گارت و ساموئل در استرالیا شروع گردید.(نقل قول از Weller et al 1986) آنها R.solani Kuhn معرفی کردند.(Macnish et al 1996, Rovira1986 ,Bruel 1951 ,Burton et al 1988)
این بیماری در سال 1984 در منطقه ی Pacific North west ایالات متحده ی آمریکا به طور کامل شناخته شد و توصیف کاملی از عامل بیماری ارائه گردید و گروه آناستوموزی آن AG_8 تعیین شد (Ogoshi et al. 1990, Rovira 1986)
بر خلاف این بیماری ، بیماری لکه چشمی (Sharp eye spot) گندم از مدت ها قبل در جهان شناخته و در مناطق زیادی از جهان از جمله اروپا و آمریکا ی شمالی شیوع دارد.(Ogoshi et al 1990) این بیماری توسط دو گروه مختلف دو هسته ای ایجاد می شود.
گونه ی دو هسته ای(AG_4) R.solani می باشد. (Stern and Yones 1978, Lips et al 1982) که گروه اخیر به عنوان عامل مرگ گیاهچه نیز گزارش شده است . این قارچ همچنین عملکرد شدیدی روی لوبیا در برزیل دارد واین در حالی است که لوبیا از مهمترین منابع غذایی در برزیل است. بعدها این بیماری در فیلیپین ، سریلانکا و بسیاری از کشور های آسیایی دیده شد.
هدف ما از این پروژه بررسی اثر قارچ Rhizoctonia solani روی گونه های مختلف لوبیا و همچنین بررسی علائم ایجاد شده روی گیاهچه ی لوبیا بود.
مواد و روش ها:
آزمایش ها در خاک ماسه ای مخلوط شده با خاک گلدانی یعنی خاک رس و شن آمیخته با گیاه پوسیده انجام شدند. خاک مورد نظر به طور مصنوعی در نمونه های تیمار به وسیله ی قارچ R. solani آلوده شد .
خاک استفاده شده در این آزمایش شامل 3/83% ماسه ، 3/2 % گل ،15%رس ،3/0% مواد آلی ،02/0% نیتروژن ،067/0% پتاسیم ،01/0%فسفر و 003/0% آهن قابل استخراج بود. پس از افزودن خاک به محیط های تیمار و شاهد داخل آنها آب ریخته شد، بطوریکه محیط ها به حالت اشباع درآمدند و حالت غرقابی هم نداشتند . یکی از دلایل افزودن آب به وجود آوردن شرایط بهینه برای اسپور زایی قارچ R .solani بود.
آزمایش فوق در محیط گلخانه انجام شد . در این آزمایش 4 محیط تیمار و 2 محیط شاهد داشتیم . در محیط شاهد فقط از خاک گلخانه ای استفاده شد در حالیکه در محیط تیمار علاوه بر خاک گلخانه ای از محیط کشت PDA حاوی قارچ R.solani استفاده شده بود. این محیط کشت داخل یک پتری قرار داشت که PDA را به چهار قسمت مساوی تقسیم و هر قسمت را با اسکالپل تکه تکه کردیم و آنها را در چهار محیط تیمار اضافه نمودیم.
سپس در هر محیط 5 بذر لوبیا قرار داده شد که عمق کاشت زیاد در این آزمایش مجاز نبود . بذرهای لوبیا در حاشیه ی ظرف مورد نظر قرار داده شدند. میسیلیوم های R. solani در دمای 27 درجه ی سانتی گراد پس از 7 روز رشد کردند .
نتایج:
در آزمایش فوق در مجموع از 5 بذر شاهد 3 بذر روئیده بود و گیاهچه ها رشد متوسطی داشتند . در تیمار ها از 20 بذر 10 بذر رشد کرده و جوانه زده بودند.به طور کلی در ساقه ی شاهد علائم غیرطبیعی مشاهده نشد ولی در ساقه های تیمار لکه های نکروزه و خوردگی تیره رنگ مشاهده شد . طوقه ی شاهد سالم بود ولی در طوقه ی تیمار لکه های نکروزه دیده شد که علت بروز لکه ها تخریب کامل آوند ها بود . تیمارها به دلیل زردی و تخریب برگها قادر به فتوسنتز و رشد مطلوب نبودند و در ریشه علائم نکروز دیده شده بود .همچنین در لپه ها ی گیاهچه ی لوبیا لکه های قهوه ای و علائم پوسیدگی رویت شد. در نهایت دریافتیم که محل عمده ی اثر این قارچ طوقه و ریشه ی گیاهچه بود.
اختلاف شاهد و تیمار
تیمار
شاهد
1/0
5/0
6/0
تعداد جوانه زنی
cm 17/12
cm 86/17
cm 03/30
طول گیاهچه ها
g 36/0
g 29/0
g 65/0
وزن ریشه
g 74/5
g 89/0
g 63/6
وزن ساقه
بحث :
اثرات قارچ R. solani روی گیاه لوبیا مورد بررسی و مقایسه قرار گرفت که با توجه به منابع دریافتیم که در برخی آزمایش ها در ریشه علائمی چون کوتاه شدن طول ریشه ( بنایی و همکاران ) ، پوسیدگی ریشه (عباسعلی روانلو و ضیاء الدین هاشمی ) دیده شد که در آزمایش ما در ریشه تنها علائم نکروز مشاهده شد و در طوقه علائمی چون شانکر و باریک شدن کل طوقه و پوسیدگی طوقه ( عباسعلی روانلو و ضیاء الدین هاشمی ) و در برخی منابع پژمردگی کل گیاه(Marja-Leena Lahdenpera) مشاهده شده بود که ما این مورد را مشاهده نکردیم .و در برخی گزارش ها علائم لکه چشمی ( UC IPM Online) دیده شده بود که در نمونه های مورد آزمایش ما چنین علائمی مشاهده نشد . و در تمامی گزارش ها و منابع پوسیدگی لپه ها (Cersini , UC IPM Online ،بنایی و همکاران ،روانلو و هاشمی) ذکر شده بود و در برخی منابع نقاط آلوده به شکل بیضوی کشیده (کتاب قارچ شناسی کشاورزی) مشاهده شده بود.
در برخی موارد پوسیدگی تمام برگها (N.H.Aziz,M.Z.El-fouly.A.A.El-Essawy,M.A.Khalaf) دیده شده بود. همچنین در مورد ساقه علائم شانکر
( N.H.Aziz,M.Z .El-fouly .A.A.El-Essawy, M.A.Khalaf) گزارش شده بود.
و همچنین مرگ کلی در طول رگبرگها ( W.C Nesmith and J.R. Hartman) گزارش شده بود که ما این مورد را مشاهده نکردیم.
در این پروژه ما دریافتیم که دامنه ی میزبانی R.solani بسیار وسیع است و روی گیاهانی چون برنج ،سیب زمینی ،پنبه ،لوبیا،نخود،ماش،عدس،لوبیا چشم بلبلی ،چغندر قند ،یونجه،کنف ،سوژا،گلرنگ،بادمجان،گوجه فرنگی ،کاهو، توتون،تنباکو،باقالا و بسیاری از گیاهان زینتی آثار مخربی دارد.و دارای اثرات بسیار مخربی روی گیاهان است به طوری که گاهی منجر به نابودی کل گیاه می شود ،این اثرات شامل مرگ گیاهچه و ریشه ،شیت بلایت برنج ، پوسیدگی ریشه و ساقه ،میوه و لپه و ایجاد نواحی نکروزه ،شانکر و... و همچنین مشاهده نمودیم که رطوبت یکی از عوامل اساسی در پایداری و بقای R. solani می باشد.
کنترل قارچ R.solani به روشهای زیر قابل اجرا است:
الف) کنترل بیولوژی: استفاده از قارچ Trichoderma که Trichoderma spp. به عنوان یکی از عوامل موثر کنترل بیولوژیک بیماریهای گیاهی که عامل آنها قارچ R.solani است به ثبت رسیده. در بررسی حاضر کاربردهای Trichoderma lignorum این است که این قارچ را به وسیله ی سبوس گندم ،سوسپانسیون اسپورها یا پوشش دانه برای مبارزه ی بیولوژیک وارد خاک می کنند و این قارچ با گرفتن درصد هایی از رطوبت تعداد دانه های مورد حمله قرار گرفته به وسیله ی R.solani را کاهش می دهد.
ب) کنترل زراعی: 1 )کاشت ارقام مقاوم یا با مقاومت نسبی بالا 2) جمع آوری و از بین بردن بقایای گیاهی آلوده و دفع علفهای هرز 3) اجتناب از مصرف بیش از حد کود ازته 4) کاشت لوبیا در زمان مناسب 5)رعایت فاصله ی کاشت 6) پیش بینی مرحله ی شدیدا حساس گیاه به این بیماری 7)استفاده از آبیاری قطره ای به جای آبیاری غرقابی 8) کاهش رطوبت در محیط و تغییر حرارت به کمتر از 28 درجه یا بیشتر از 32 درجه بطوریکه دما برای رشد قارچ نامناسب و برای گیاه بهینه باشد .
ج) کنترل شیمیایی: مبارزه ی شیمیایی باید با در نظر گرفتن زمان دقیق حساسیت قارچ ،درصد آلودگی و رشد گیاه و همچنین شناخت فلور منطقه انجام شود . سمپاشی باید در زمان مناسب صورت بگیرد.
تقدیر و سپاس :
اینک که مقاله ی ما در خصوص اثر Rhizoctonia solani بر روي گیاهچه ی لوبیا به پایان رسیده است بر خود وظیفه می دانیم تا مقدمه ی سپاس گذاری از خداوند تبارک و تعالی را که همانا سپاس و تشکر از همه ی یاری دهنده گان ما در این امر می باشد به جا آوریم .
لذا از محضر استاد گرانقدر جناب آقای دکتر گل نراقی که راهنمایی ما را در تدوین این مقاله بر عهده گرفته و وقت گرانبهای خویش را برای تحقق این امر مصروف داشته اند نهایت سپاس و تشکر را به عمل آورده و از خداوند بزرگ برای ایشان آرزوی توفیق روز افزون می نماییم .
منابع:
1)Ceresini, P.C., Souza. N.L.Association of binucleate Rhizoctonia spp. and R.solani Kuhn AG4 HGI and AG2_2III B yo snap bean Jaboticabal, v.23, n 1,p .14-24, 1997.
2) Paulo ceresini, as one of the requirement of the course PP_728 Soilborn Plant Pathogen ,offered on spring 1999
3)de Paula ,T.2002 .Hannover University ,Intergrated Management of Bean Rhizoctonia Root Rot
4)W.C.Nesmith and J.R.Hartman ,Bean Diseases
5) UC IPM Online , statewide integrated pest management program
6)Marja _ Leena Lahdenpera .Mycostop in controlling Rhizoctonia solani
7)L.Panella, Resisance of contributed lines for resistance to Rhizoctonia solani , A causal fungus of sugar beet Root Rot
8) N.H.Aziz ,M.Z .El _Essawy and M.A Khalaf Influence of bean seedling root exudates on the rhizoctonia colonization by Trichoderma lignorum for the control of Rhizoctonia solani
9) University of Nebraska , Plant Disease Central
10) Bob Harveson ,UNL Extension Specialist ,Rhizoctonia Root Rot
11)APS net .Phytopathology, Recently Accepted Manuscripts
12)ضیاءالدین بنی هاشمی ،حشمت الله رحیمیان ،واهه میناسیان ،ناصر صفایی ،جدا سازی ،تشخیص و بیماریزایی گونه های ریزوکتونیا از گیاهان مختلف در استان خوزستان
13) ضیاءالدین بنی هاشمی ، عباسعلی روانلو ، جداسازی چند گروه آناستوموزی قارچ رایزوکتونیا از ریشه و طوقه گندم در استان فارس
14)علیرضا دادخواه ، بررسی مقاومت ارقام تجاری چغندر قند به پوسیدگی رایزوکتونیایی در اصفهان
15)محمد علی آقاجانی نسب افروزی، شناسایی رایزوکتونیا ها و شبه رایزوکتونیاهای گندمیان در منطقه ی مرکز استان مازندران
16) کتاب قارچ شناسی کشاورزی
منبع (http://www.sterlitzia.blogfa.com/post-2.aspx)
مقدمه:
قارچ Rhizoctonia جزء شبه راسته ی قارچ های عقیم(Myceliasterilia) است که این شبه راسته شامل قارچ هایی است که اسپور جنسی و غیر جنسی تولید می کنند و در بسیاری از گونه های آن اسکلرت یا سختینه وسیله ی پایداری قارچ است که اسکلرت از به هم بافتن هیفهای رویشی به وجود می آید . از این شبه راسته دو جنس Rhizoctonia وSclerotium که شامل گونه های فراوان بیماریزا در گیاهان می باشند بیش از بقیه مورد مطالعه قرار گرفته اند . با وجود اینکه تولید مثل جنسی برای بعضی گونه های این جنس کشف و معلوم شده که جزء رده ی بازیدیومیست ها هستند ،ولی چون فرم جنسی آنها بسیار نادر است تقسیم بندی فعلی به قدرت خود باقی میباشد . قارچ Rhizoctonia در مناطق مختلف ایران از روی بسیاری از گیاهان من جمله برنج ،سیب زمینی ،پنبه،لوبیا،نخود،ماش، عدس،لوبیا چشم بلبلی ، چغندر، یونجه، کنف،سوژا ،گلرنگ،بادمجان،گوجه فرنگی، کاهو، توتون،تنباکو، باقالا و بسیاری از گیاهان زینتی و علفهای هرز گزارش شده . بیماریهایی که توسط قارچ R.solani ایجاد می شوند شامل مرگ گیاهچه ،شیت بلایت یا سوختگی غلاف برنج ،پوسیدگی ریشه و ساقه ،پوسیدگی اندام های ذخیره ای و در برخی موارد موجب پوسیدگی اندام های می باشند.
R.solani یکی از مهم ترین قارچ های بیماری زای خاکزی می باشد که مورد بررسی قرار گرفته و قادر است خسارات جدی را به محصولات کشاورزی از قبیل لوبیا ،سیب زمینی و پنبه وارد کند. این قارچ پلی فاژ بوده و درجه حرارت مناسب برای آن 32_28 درجه ی سانتی گراد است و رطوبت مناسب برای آن بالای 96% میباشد .
اختصاصات بیماری زایی R.solani به دانه های لوبیا در این مطالعه مطابق با نتایج بدست آمده توسط Elad et al است که او توانایی و قدرت حمله ی R.solani را با گستره ی خیلی زیاد به گیاهان میزبان را ثبت کرده است و این قارچ باعث پوسیدگی دانه ،گیاهچه میری ،شانکرهای ساقه، پوسیدگی ریشه، پوسیدگی میوه و بیماری های شاخو برگ می شود.
گونه ی Rhizoctonia solani Kuhn از لحاظ تاکسونومیکی یک واحد مشخص نیست بلکه مجموعه ای از گونه ها (R. solani complex collective species) می باشد و شامل گروههایی است که از لحاظ ژنتیکی جدا هستند .
امروزه این گروهها با استفاده از روشهای بیوشیمیایی و مولکولی تشخیص داده می شوند.( Vilgalys & Cubeta 1994 , Mordue et al 1989)
گروه بندی آناستوموزی هنوز هم به تنهایی مهمترین پیشرفت در ارتباط با تنوع ژنتیکی در Rhizoctonia میباشد.(Julian et al .1996, Cubeta and Vilgalys1997) یکی از معمول ترین روشها برای تعیین گروههای آناستوموزی پیوند ریسه می باشد. (Parmeter 1970, Sneh et al 1991) رایزوکتونیا ها براساس تعداد متوسط هسته در هر سلول وریسه های جوان به دو گروه دو هسته ای و چند هسته ای تقسیم می شوند. (Sneh et al 1991) در ایران هم رایزوکتونیای دو هسته ای و هم رایزوکتونیای چند هسته ای گزارش شده است. اولین بار رایزوکتونیای دو هسته ای توسط رحیمیان (Rahimian 1986) از ایران گزارش شد و گونه ی آن R. oryzae_sativae و گروه آناستوموزی آن AG_Bb تعیین شد.
وی در سال 1989 عامل لکه چشمی گندم را R.cerealis و گروه آناستوموزی AG_D معرفی نمود.(Rahimian 1986 b) رایزوکتونیای دو هسته ای دیگری نیز از ریشه ی کاج ایرانی و سرو نقره ای (Zakeri and Banihashemi 1993) و ریشه ی اسپرس (Sharif nabi & Banihashemi 1995) گزارش شد.ولی گروه آناستوموزی آن مشخص نگردید. کار تعیین گروههای آناستوموزی رایزوکتونیا در ایران توسط رحیمیان با جداسازی AG4 از et al 1989) سویا و پنبه (Hamdollah_zadeh and Rahimian 1989) اسپرس(Sharifnabi & Banihashemi 1995) پسته (Ashkan et al 1995).
همچنین Rhizoctonia چند هسته ای از گیاهان آتری پلکس ،پنیرک ،تاج خروس،شاه پسند ،گل حنا، گل ناز وRhizoctonia چند هسته ای از گیاهان اوکالیپتوس ،اویارسلام،بادمجان،پریوش، زیتون، کنار،ناترک استخراج شد.
اخیرا نیز از روی چغندر قند در خوزستان گزارش شده است.(Zamani et al 1989) و AG1 وAG5 (Ommattie and IIamodollah_zadeh1995) گزارش شده. عامل شیت بلایت برنج در ایران AG11 B (Forootan and Rahimian)
گزارش شده است. اکثر مطالعات مربوط به تعیین ماهیت رایزوکتونیا ها در ایرن مربوط به استان های شمالی و مرکزی کشور بوده و از استانهای جنوبی بخصوص خوزستان گزارش مستندی در دست نیست .
تحقیقات در مورد بیماری زایی گونه های Rhizoctonia روی گندم در سال 1923 با گزارش گارت و ساموئل در استرالیا شروع گردید.(نقل قول از Weller et al 1986) آنها R.solani Kuhn معرفی کردند.(Macnish et al 1996, Rovira1986 ,Bruel 1951 ,Burton et al 1988)
این بیماری در سال 1984 در منطقه ی Pacific North west ایالات متحده ی آمریکا به طور کامل شناخته شد و توصیف کاملی از عامل بیماری ارائه گردید و گروه آناستوموزی آن AG_8 تعیین شد (Ogoshi et al. 1990, Rovira 1986)
بر خلاف این بیماری ، بیماری لکه چشمی (Sharp eye spot) گندم از مدت ها قبل در جهان شناخته و در مناطق زیادی از جهان از جمله اروپا و آمریکا ی شمالی شیوع دارد.(Ogoshi et al 1990) این بیماری توسط دو گروه مختلف دو هسته ای ایجاد می شود.
گونه ی دو هسته ای(AG_4) R.solani می باشد. (Stern and Yones 1978, Lips et al 1982) که گروه اخیر به عنوان عامل مرگ گیاهچه نیز گزارش شده است . این قارچ همچنین عملکرد شدیدی روی لوبیا در برزیل دارد واین در حالی است که لوبیا از مهمترین منابع غذایی در برزیل است. بعدها این بیماری در فیلیپین ، سریلانکا و بسیاری از کشور های آسیایی دیده شد.
هدف ما از این پروژه بررسی اثر قارچ Rhizoctonia solani روی گونه های مختلف لوبیا و همچنین بررسی علائم ایجاد شده روی گیاهچه ی لوبیا بود.
مواد و روش ها:
آزمایش ها در خاک ماسه ای مخلوط شده با خاک گلدانی یعنی خاک رس و شن آمیخته با گیاه پوسیده انجام شدند. خاک مورد نظر به طور مصنوعی در نمونه های تیمار به وسیله ی قارچ R. solani آلوده شد .
خاک استفاده شده در این آزمایش شامل 3/83% ماسه ، 3/2 % گل ،15%رس ،3/0% مواد آلی ،02/0% نیتروژن ،067/0% پتاسیم ،01/0%فسفر و 003/0% آهن قابل استخراج بود. پس از افزودن خاک به محیط های تیمار و شاهد داخل آنها آب ریخته شد، بطوریکه محیط ها به حالت اشباع درآمدند و حالت غرقابی هم نداشتند . یکی از دلایل افزودن آب به وجود آوردن شرایط بهینه برای اسپور زایی قارچ R .solani بود.
آزمایش فوق در محیط گلخانه انجام شد . در این آزمایش 4 محیط تیمار و 2 محیط شاهد داشتیم . در محیط شاهد فقط از خاک گلخانه ای استفاده شد در حالیکه در محیط تیمار علاوه بر خاک گلخانه ای از محیط کشت PDA حاوی قارچ R.solani استفاده شده بود. این محیط کشت داخل یک پتری قرار داشت که PDA را به چهار قسمت مساوی تقسیم و هر قسمت را با اسکالپل تکه تکه کردیم و آنها را در چهار محیط تیمار اضافه نمودیم.
سپس در هر محیط 5 بذر لوبیا قرار داده شد که عمق کاشت زیاد در این آزمایش مجاز نبود . بذرهای لوبیا در حاشیه ی ظرف مورد نظر قرار داده شدند. میسیلیوم های R. solani در دمای 27 درجه ی سانتی گراد پس از 7 روز رشد کردند .
نتایج:
در آزمایش فوق در مجموع از 5 بذر شاهد 3 بذر روئیده بود و گیاهچه ها رشد متوسطی داشتند . در تیمار ها از 20 بذر 10 بذر رشد کرده و جوانه زده بودند.به طور کلی در ساقه ی شاهد علائم غیرطبیعی مشاهده نشد ولی در ساقه های تیمار لکه های نکروزه و خوردگی تیره رنگ مشاهده شد . طوقه ی شاهد سالم بود ولی در طوقه ی تیمار لکه های نکروزه دیده شد که علت بروز لکه ها تخریب کامل آوند ها بود . تیمارها به دلیل زردی و تخریب برگها قادر به فتوسنتز و رشد مطلوب نبودند و در ریشه علائم نکروز دیده شده بود .همچنین در لپه ها ی گیاهچه ی لوبیا لکه های قهوه ای و علائم پوسیدگی رویت شد. در نهایت دریافتیم که محل عمده ی اثر این قارچ طوقه و ریشه ی گیاهچه بود.
اختلاف شاهد و تیمار
تیمار
شاهد
1/0
5/0
6/0
تعداد جوانه زنی
cm 17/12
cm 86/17
cm 03/30
طول گیاهچه ها
g 36/0
g 29/0
g 65/0
وزن ریشه
g 74/5
g 89/0
g 63/6
وزن ساقه
بحث :
اثرات قارچ R. solani روی گیاه لوبیا مورد بررسی و مقایسه قرار گرفت که با توجه به منابع دریافتیم که در برخی آزمایش ها در ریشه علائمی چون کوتاه شدن طول ریشه ( بنایی و همکاران ) ، پوسیدگی ریشه (عباسعلی روانلو و ضیاء الدین هاشمی ) دیده شد که در آزمایش ما در ریشه تنها علائم نکروز مشاهده شد و در طوقه علائمی چون شانکر و باریک شدن کل طوقه و پوسیدگی طوقه ( عباسعلی روانلو و ضیاء الدین هاشمی ) و در برخی منابع پژمردگی کل گیاه(Marja-Leena Lahdenpera) مشاهده شده بود که ما این مورد را مشاهده نکردیم .و در برخی گزارش ها علائم لکه چشمی ( UC IPM Online) دیده شده بود که در نمونه های مورد آزمایش ما چنین علائمی مشاهده نشد . و در تمامی گزارش ها و منابع پوسیدگی لپه ها (Cersini , UC IPM Online ،بنایی و همکاران ،روانلو و هاشمی) ذکر شده بود و در برخی منابع نقاط آلوده به شکل بیضوی کشیده (کتاب قارچ شناسی کشاورزی) مشاهده شده بود.
در برخی موارد پوسیدگی تمام برگها (N.H.Aziz,M.Z.El-fouly.A.A.El-Essawy,M.A.Khalaf) دیده شده بود. همچنین در مورد ساقه علائم شانکر
( N.H.Aziz,M.Z .El-fouly .A.A.El-Essawy, M.A.Khalaf) گزارش شده بود.
و همچنین مرگ کلی در طول رگبرگها ( W.C Nesmith and J.R. Hartman) گزارش شده بود که ما این مورد را مشاهده نکردیم.
در این پروژه ما دریافتیم که دامنه ی میزبانی R.solani بسیار وسیع است و روی گیاهانی چون برنج ،سیب زمینی ،پنبه ،لوبیا،نخود،ماش،عدس،لوبیا چشم بلبلی ،چغندر قند ،یونجه،کنف ،سوژا،گلرنگ،بادمجان،گوجه فرنگی ،کاهو، توتون،تنباکو،باقالا و بسیاری از گیاهان زینتی آثار مخربی دارد.و دارای اثرات بسیار مخربی روی گیاهان است به طوری که گاهی منجر به نابودی کل گیاه می شود ،این اثرات شامل مرگ گیاهچه و ریشه ،شیت بلایت برنج ، پوسیدگی ریشه و ساقه ،میوه و لپه و ایجاد نواحی نکروزه ،شانکر و... و همچنین مشاهده نمودیم که رطوبت یکی از عوامل اساسی در پایداری و بقای R. solani می باشد.
کنترل قارچ R.solani به روشهای زیر قابل اجرا است:
الف) کنترل بیولوژی: استفاده از قارچ Trichoderma که Trichoderma spp. به عنوان یکی از عوامل موثر کنترل بیولوژیک بیماریهای گیاهی که عامل آنها قارچ R.solani است به ثبت رسیده. در بررسی حاضر کاربردهای Trichoderma lignorum این است که این قارچ را به وسیله ی سبوس گندم ،سوسپانسیون اسپورها یا پوشش دانه برای مبارزه ی بیولوژیک وارد خاک می کنند و این قارچ با گرفتن درصد هایی از رطوبت تعداد دانه های مورد حمله قرار گرفته به وسیله ی R.solani را کاهش می دهد.
ب) کنترل زراعی: 1 )کاشت ارقام مقاوم یا با مقاومت نسبی بالا 2) جمع آوری و از بین بردن بقایای گیاهی آلوده و دفع علفهای هرز 3) اجتناب از مصرف بیش از حد کود ازته 4) کاشت لوبیا در زمان مناسب 5)رعایت فاصله ی کاشت 6) پیش بینی مرحله ی شدیدا حساس گیاه به این بیماری 7)استفاده از آبیاری قطره ای به جای آبیاری غرقابی 8) کاهش رطوبت در محیط و تغییر حرارت به کمتر از 28 درجه یا بیشتر از 32 درجه بطوریکه دما برای رشد قارچ نامناسب و برای گیاه بهینه باشد .
ج) کنترل شیمیایی: مبارزه ی شیمیایی باید با در نظر گرفتن زمان دقیق حساسیت قارچ ،درصد آلودگی و رشد گیاه و همچنین شناخت فلور منطقه انجام شود . سمپاشی باید در زمان مناسب صورت بگیرد.
تقدیر و سپاس :
اینک که مقاله ی ما در خصوص اثر Rhizoctonia solani بر روي گیاهچه ی لوبیا به پایان رسیده است بر خود وظیفه می دانیم تا مقدمه ی سپاس گذاری از خداوند تبارک و تعالی را که همانا سپاس و تشکر از همه ی یاری دهنده گان ما در این امر می باشد به جا آوریم .
لذا از محضر استاد گرانقدر جناب آقای دکتر گل نراقی که راهنمایی ما را در تدوین این مقاله بر عهده گرفته و وقت گرانبهای خویش را برای تحقق این امر مصروف داشته اند نهایت سپاس و تشکر را به عمل آورده و از خداوند بزرگ برای ایشان آرزوی توفیق روز افزون می نماییم .
منابع:
1)Ceresini, P.C., Souza. N.L.Association of binucleate Rhizoctonia spp. and R.solani Kuhn AG4 HGI and AG2_2III B yo snap bean Jaboticabal, v.23, n 1,p .14-24, 1997.
2) Paulo ceresini, as one of the requirement of the course PP_728 Soilborn Plant Pathogen ,offered on spring 1999
3)de Paula ,T.2002 .Hannover University ,Intergrated Management of Bean Rhizoctonia Root Rot
4)W.C.Nesmith and J.R.Hartman ,Bean Diseases
5) UC IPM Online , statewide integrated pest management program
6)Marja _ Leena Lahdenpera .Mycostop in controlling Rhizoctonia solani
7)L.Panella, Resisance of contributed lines for resistance to Rhizoctonia solani , A causal fungus of sugar beet Root Rot
8) N.H.Aziz ,M.Z .El _Essawy and M.A Khalaf Influence of bean seedling root exudates on the rhizoctonia colonization by Trichoderma lignorum for the control of Rhizoctonia solani
9) University of Nebraska , Plant Disease Central
10) Bob Harveson ,UNL Extension Specialist ,Rhizoctonia Root Rot
11)APS net .Phytopathology, Recently Accepted Manuscripts
12)ضیاءالدین بنی هاشمی ،حشمت الله رحیمیان ،واهه میناسیان ،ناصر صفایی ،جدا سازی ،تشخیص و بیماریزایی گونه های ریزوکتونیا از گیاهان مختلف در استان خوزستان
13) ضیاءالدین بنی هاشمی ، عباسعلی روانلو ، جداسازی چند گروه آناستوموزی قارچ رایزوکتونیا از ریشه و طوقه گندم در استان فارس
14)علیرضا دادخواه ، بررسی مقاومت ارقام تجاری چغندر قند به پوسیدگی رایزوکتونیایی در اصفهان
15)محمد علی آقاجانی نسب افروزی، شناسایی رایزوکتونیا ها و شبه رایزوکتونیاهای گندمیان در منطقه ی مرکز استان مازندران
16) کتاب قارچ شناسی کشاورزی
منبع (http://www.sterlitzia.blogfa.com/post-2.aspx)