اختلالات ايجاد شده در عمل هضم دستگاه گوارش نشخوارکنندگان

[Dr.vet]

اختلالات ايجاد شده در عمل هضم دستگاه گوارش نشخوارکنندگان خصوصيات ويژه دستگاه گوارش نشخوار كنندگان آنها را قادر مي سازد تا مواد خوراكي زيادي را كه براي تك معده اي ها قابل استفاده نيست را مصرف نمايند. در برخي اوقات در اعمال هضم اختلالاتي به وجود مي آيد و باعث مي گردد تا فرايندهاي هضمي به درستي صورت نگيرد از جمله ي اين اختلالات مي توان به گرفتگي گلو، نفخ، خوردن جسم خارجي، اسيدوز لاكتيكي و جابجا شدن شيردان اشاره كرد: گرفتگي گلومعمولا برخي از مواد غذايي از قبيل چقندرها، سيب­زميني ها و ... در مري گاو مي ماند و سبب گرفتگي و مسدود شدن آن مي شود كه براي رفع آن گاهي اوقات ماساژ دادن گلو با دست مي تواند سبب انتقال مواد به داخل شكمبه شود. چنانچه روش فوق مؤثر واقع نشد مي توان براي رفع مشكل از شلنگي كه به يك ماده ليز كنند همانند روغن يا آب آغشته شده است استفاده نمود. نحوه عمل به اين صورت است كه شلنگ را تدريجاً داخل مري نموده و به آنقدر فشار وارد مي كنيم كه ماده­اي كه گيركرده است آزاد شود بايد توجه نمود كه به مري آسيب وارد نشود و احياناً سبب عفونت و پنوموني نشود.نفخاصولا مقدار زيادي گاز كربنيك و متان در شكمبه توليد مي شود و اين گازها بطور طبيعي از طريق آروغ يا سيستم دفع مدفوع از بدن خارج ميشود. هنگامي كه حيوان نتواند به دلايلي گازهاي توليد شده در شكمبه را دفع نمايد حالتي بوجود مي آيد كه به آن نفخ گفته مي شود. نشانه هاي نفخ شامل: 1- ورم كردن شكمبه، از كار افتادن و فلج شدن ديواره 2- جذب گازهاي سمي از ديواره شكمبه 3- حجيم شدن شكمبه و فشار وارد كردن بر روي عضوهاي ديگر مثل قلب. براي رفع نفخ از مواد ضد كف مثل روغن ها استفاده مي شود. اما در حالت نفخ شديد بايد از تروكار استفاده نمود. با استفاده از اين وسيله كه سبب سوراخ كردن شكمبه از خارج ميشود فشار داخل شكمبه تخفيف مي يابد. استفاده از آنتي بيوتيك ها و اسپري كردن روغن ها بر روي خوراك ها باعث جلوگيري از نفخ مي شود. در مناطقي كه تغذيه گاوها تنها از مراتع صورت ميگيرد از بلوك هاي ضد كف استفاده شود. خوردن جسم خارجيمواد خارجي سنگين از قبيل ميخها، سيم و اجزاي سخت ديگر كه بطور تصادفي با غذا بلعيده ميشود مستقيما وارد نگاري ميگردد و يا اينكه در مراحل بعدي در نگاري قرار ميگيرند و اين مواد ممكن است در طول زندگي گاو در اين محل باشد. هر چند ديواره نگاري ضخيم و سفت مي باشد اما برخي از مواد خارجي تيز وارد جدار نگاري مي گردد در اين حالت بيماري جسم خارجي اتفاق مي افتد. در اثر اين بيماري عوارضي چون كاهش اشتها و شير، التهاب پرده صفاق و ناراحتي حيوان در ناحيه سينه و بعلت نزديكي نگاري به قلب، جسم خارجي قلب را پاره نموده وسبب مرگ ناگهاني حيوان مي شود. ميتوان با عمل جراحي اشياء خارجي را خارج نمود و در اكثر اوقات اجسام مغناطيسي را از طريق مري در نگاري قرار مي دهند تا اجسام فلزي را جذب نمايد. اسيدوز لاكتيكيگاوهايي كه مقدار زيادي كربوهيدرات مصرف كنند به طوري كه بيش از ظرفيت تخميري ميكروارگانيسم هاي شكمبه باشد تحت اين شرايط رشد ميكروارگانيسم هاي توليد كننده اسيد لاكتيك به علت افزايش غلظت گلوكز در شكمبه تسريع مي گردد. انباشته شدن اسيد لاكتيك در شكمبه منجر به افزايش اسيديته شكمبه مي گردد كه تحت اين شرايط ميكروارگانيسم ها مي ميرند و محيط جهت رشد لاكتوباسيل ها كه قدرت تحمل pH پايين را دارند مناسب مي گردد. در برخي شرايط اين امر منجر به مرگ حيوان مي شود. براي رفع اين عارضه مي توان با خوراندن مواد بافري مثل بي كربنات سديم يا مايع شكمبه كه اسيد لاكتيك آن توسط باكتري ها مصرف شده باشد گسترش اين بيماري را كاهش داد. تغييرات تدريجي در مقدار و نوع علوفه بهترين روش جهت پيشگيري از اين بيماري است.
مشكلات ديگري که در فرايند هضم ايجاد مي شوداختلالات ديگري نيز ممكن است در عمل هضم به وجود آيد كه برخي از آنها عبارتند از: سوء هاضمه، اسهال، يبوست و فشردگي مواد غذايي. سوء هاضمه در اثر تغيير ناگهاني در تركيب جيره حاصل مي شود، همچنين انتقال ناگهاني گاوها از علوفه خشك به مراتع آبدار سبب ايجاد اسهال مي گردد. براي جلوگيري از اسهال در شرايط فوق بهتر است مقداري علوفه خشك به گاوها داده شود. علت اصلي اختلالات هضمي عدم وجود مواد حجيم در جيره گاوهاي شيري است. جيره هاي حاوي كنسانتره زياد در گاو سبب كاهش يا متوقف شدن عمل نشخوار مي گردد، در اين حالت غالباً ميزان عبور مواد از هزار لا كاهش مي يابد. تحت اين شرايط است كه محتويات هزار لا ممكن است خشك و به صورت لايه لايه درآيد. در اين حالت عبور خوراك در قسمت هاي مختلف سيستم گوارشي با مشكل رو به رو مي شود و حيوان مبتلا به يبوست مي شود. در اكثز اختلالات گوارشي فوق ميزان شير و وزن حيوان سريعاً كاهش مي يابد.

منبع: http://www.salehkashmar.com/DownloadDetails.aspx?itemid=64