sahar mashmouli
29th September 2014, 10:07 AM
مریم میرزاخانی،ریاضیدان جوان ایرانی
مریم میرزاخانی، استاد دانشگاه استنفورد (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%A7% D8%B3%D8%AA%D9%86%D9%81%D9%88%D8%B1%D8%AF)، در سال‌های ۱۳۷۳ و ۱۳۷۴ (سال سوم و چهارم دبیرستان) از دبیرستان فرزانگان تهران (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%D8%A8%DB%8C%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_% D9%81%D8%B1%D8%B2%D8%A7%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%86_%D 8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86) موفق به کسب مدال طلای المپیاد ریاضی کشوری (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%BE%DB%8C%D8% A7%D8%AF_%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%B6%DB%8C_%DA%A9%D8% B4%D9%88%D8%B1%DB%8C&action=edit&redlink=1) شد و بعد از آن در سال ۱۹۹۴ در المپیاد جهانی ریاضی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D8%AF_%D8%AC% D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%B6%D B%8C) هنگ کنگ (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%87%D9%86%DA%AF_%DA%A9%D9%86%DA%AF) با ۴۱ امتیاز از ۴۲ امتیاز مدال طلای جهانی گرفت. سال بعد یعنی ۱۹۹۵ در المپیاد جهانی ریاضی کانادا (http://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D8%A7%D9%86%D8%A7%D8%AF%D8%A7) با ۴۲ امتیاز از ۴۲، رتبهٔ اول طلای جهانی را به دست آورد.میرزاخانی دوره کارشناسی ریاضی در دانشگاه صنعتی شریف (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%B5% D9%86%D8%B9%D8%AA%DB%8C_%D8%B4%D8%B1%DB%8C%D9%81) آغاز کرد. او با دریافت بورسیه از طرف دانشگاه هاروارد (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D9%87% D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%AF) به آنجا رفت و دورهٔ دکتری خود را در دانشگاه هاروارد (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D9%87% D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%AF) پشت سرگذاشت. او به همراه ۹ محقق برجسته دیگر در چهارمین نشست۱۰ برلیان نشریه پاپیولار ساینس (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D8%A7%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%B1_% D8%B3%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%B3) در آمریکا مورد تقدیر قرار گرفت. به نوشتهٔ یواس‌آی تودی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%DB%8C%D9%88%D8%A7%D8%B3%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C_%D8% AA%D9%88%D8%AF%DB%8C) این فهرست ۱۰ نفره شامل محققان و نخبگان جوانی است که در حوزه‌های ابتکاری مشغول به فعالیت هستند و با این حال معمولا از چشم عموم پنهان مانده‌اند. این فهرست بر اساس پیشنهادهای ارائه شده از سوی سازمان‌های گوناگون، روسای دانشگاه‌ها و ناشران انتشارات علمی برگزیده شده‌اند. این محققان برجسته جوان در حوزه‌های گوناگونی از گرافیک رایانه‌ای تا ریاضیات و علوم رباتیک، افق‌های تازه‌ای در مرزهای جهان اطراف ما گشوده‌اند که مریم میرزاخانی ریاضیدان35 ساله ایرانی یکی از آنهاست. وی در سال ۱۹۹۹ میلادی موفق شد راه‌حلی برای یک مشکل ریاضی پیدا کند. ریاضیدانان مدت‌های طولانی است که به دنبال یافتن راه عملی برای محاسبه حجم رمزهای جایگزین فرمهای هندسی هذلولی بوده‌اند و در این میان مریم میرزاخانی جوان در دانشگاه پرینستون (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D9%BE% D8%B1%DB%8C%D9%86%D8%B3%D8%AA%D9%88%D9%86) نشان داد که با استفاده از ریاضیات شاید بتوان بهترین راه را به سوی دست یافتن به راه‌حلی روشن در اختیار داشت: محاسبه عمق حلقه‌های ترسیم شده بر روی سطوح هذلولی. میرزاخانی در تلاش است تا معمای ابعاد گوناگون فرمهای غیر طبیعی هندسی را حل کند. در صورتی که جهان از قاعده هندسه هذلولی تبعیت کند، ابتکار وی به تعریف شکل و حجم دقیق جهان کمک خواهد کرد. در واقع مشکل این است که برخی از این اشکال هذلولی هم‌چون doughnuts و یا amoebas دارای ظاهری بسیار نافرم هستند که محاسبه حجم آنها را به معمایی جدی برای ریاضیدانان مبدل کرده‌است. اما میرزاخانی با یافتن راهی جدید در واقع دست به یک ابتکار عمل بزرگ زد و با ترسیم یک سری ازحلقه‌ها بر روی سطح این گونه اشکال پیچیده به محاسبه حجم آنها پرداخت.کاربردهای عملی اندکی برای پژوهش او وجود دارد ولی اگر مشخص شود که جهان توسط هندسه هذلولوی اداره می شود، کار او می تواند به تعریف دقیق شکل و حجم آن کمک کند.
جیمز کارلسون از انستیتو ریاضیات کلی ( Clay Mathematics Institute ) می‌گوید:میرزاخانی در یافتن ارتباطات جدید، عالی است. وی می‌تواند به سرعت از یک مثال ساده به دلیل کاملی از یک نظریه ژرف و عمیق برسد.مریم میرزاخانی از دانش‌آموزان نخبه المپیادی کشور است که در سال ۱۳۷۴ در المپیاد جهانی ریاضی علاوه بر دریافت مدال طلا (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%85%D8%AF%D8%A7%D9%84_%D8%B7%D9 %84%D8%A7&action=edit&redlink=1) با کسب بالاترین امتیاز به عنوان نفر اول جهان شناخته شده‌است و از جمله بازماندگان سانحه غم‌بار سقوط اتوبوس حامل نخبگان ریاضی دانشگاه صنعتی شریف به دره در اسفندماه ۷۶ است. در این حادثه اتوبوس حامل دانشجویان ریاضی شرکت‌کننده در بیست و دومین دوره مسابقات ریاضی دانشجویی که ازاهواز راهی تهران بود (مسابقات ریاضی دانشجویی) به دره سقوط کرد و طی آن شش تن از دانشجوی نخبه ریاضی دانشگاه صنعتی شریف شامل آرمان بهرامیان، رضا صادقی - برنده دو مدال طلای المپیادجهانی - علیرضا سایه‌بان و علی حیدری، فرید کابلی، دکتر مجتبی مهرآبادی و مرتضی رضایی دانشجوی دانشگاه تهران که اغلب از برگزیدگان المپیادهای ملی و بین‌المللی ریاضی بودند در اوج بالندگی و شکوفایی علمی ناباورانه، جان باختند.همسر وی جان وندراک (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AC%D8%A7%D9%86_%D9%88%D9%86%D8 %AF%D8%B1%D8%A7%DA%A9&action=edit&redlink=1)، از پژوهشگران آی‌بی‌ام (http://theory.stanford.edu/~jvondrak/) است و از او دارای یک فرزند به نام آناهیتا میباشد.
فیلم مورد علاقه او داگویل (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%D8%A7%DA%AF%D9%88%DB%8C%D9%84) است. سلیقه او در فیلم، منعکس کننده ذات پژوهش او که شامل تعیین مشخصات غیرطبیعی فرمهای هندسی است. او می گوید: «گاهی مواقع احساس می کنم در یک جنگل بزرگ هستم و نمی دانم به کجا می روم. ولی به طریقی به بالای تپه ای می رسم و می توانم همه چیز را واضحتر ببینم. آن چه آن گاه رخ می دهد، واقعاً هیجان انگیز است.»
دیدگاه وی دربارهٔ ریاضیاتبدون علاقه داشتن به ریاضی ممکن است آن را سرد و بیهوده بیابید. اما زیبایی ریاضیات خود را تنها به شاگردان صبور نشان می‌دهد. پرارزش‌ترین بخش [مطالعه ریاضی] لحظه‌ای است که می‌گویی آها! ذوق کشف و لذت فهمیدن چیزی جدید. احساس ایستادن بالای یک بلندی و رسیدن به دیدی شفاف و واضح.
دریافت جایزه فیلدزاو در سال ۲۰۱۴ برندهٔ مدال فیلدز (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%AF%D8%A7%D9%84_%D9%81%DB%8C%D9%84%D8%AF% D8%B2) شد که بالاترین نشان علمی رشتهٔ ریاضیات است و هر چهار سال یک‌بار به دانشمندان برگزیدهٔ زیر ۴۰ سال اهدا می‌شود و از آن به نوبل (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D8%A7%DB%8C%D8%B2%D9%87_%D9%86%D9%88%D8%A8% D9%84) ریاضیات نیز تعبیر می‌شود. وی نخستین زن و نخستین ایرانی بود که موفق به دریافت این جایزه گشت.
واکنش‌ها
هیچ‌یک از رسانه‌های اصولگرای ایران این خبر را در صفحه اول خود کار نکردند، با این حال روزنامه‌های شرق و ایران این موضوع را برای عکس یک خود برگزیدند، هرچند به علت ممنوعیت انتشار تصویر زنان ایرانی بدون حجاب، تصاویر میرزاخانی در روزنامه‌های ایران به شکل‌های مختلف سانسور یا فتوشاپ شد. با این همه در حساب توییتری منتسب به حسن روحانی دو عکس با حجاب و بی‌حجاب از میرزاخانی کنار هم منتشر گردید.
توصیف رسمی کمیتهٔ مدال فیلدز: "چیره‌دست در گسترهٔ قابل توجهی از تکنیک‌ها و حوزه‌های متفاوت ریاضی، او تجسم ترکیبی کمیاب است از توانایی تکنیکی، بلندپروازی جسورانه، بینش وسیع و کنجکاوی ژرف."
حسن روحانی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AD%D8%B3%D9%86_%D8%B1%D9%88%D8%AD%D8%A7%D9%86% DB%8C) رئیس جمهور وقت ایران در تاریخ ۲۲ مرداد ۱۳۹۳ در پیامی که در صفحهٔ فیسبوک وی نیز منتشر شد، ضمن تقدیر از میرزاخانی، دریافت مدال فیلدز را به وی تبریک گفت.
رضا فرجی‌دانا (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B1%D8%B6%D8%A7_%D9%81%D8%B1%D8%AC%DB%8C%E2%80% 8C%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%A7)، علی اکبر صالحی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B9%D9%84%DB%8C_%D8%A7%DA%A9%D8%A8%D8%B1_%D8%B5 %D8%A7%D9%84%D8%AD%DB%8C) رییس سازمان انرژی اتمی ایران (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%86% D8%B1%DA%98%DB%8C_%D8%A7%D8%AA%D9%85%DB%8C_%D8%A7% DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86) و محمدرضا عارف (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF%D8%B1%D8%B6%D8%A7_%D8%B9% D8%A7%D8%B1%D9%81) رئیس بنیاد پیشبرد علم و فناوری ایران (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%A8%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%AF_%D9 %BE%DB%8C%D8%B4%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%D8%B9%D9%84%D9% 85_%D9%88_%D9%81%D9%86%D8%A7%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8 %A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1&preload=%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A7%DB%8C%D8%A C%D8%A7%D8%AF+%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86%E2%80%8 C%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C&editintro=%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A7%DB%8C%D8 %AC%D8%A7%D8%AF+%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87/%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%AA%E2%80%8C%D9%86%D9%88%D8%A A%DB%8C%D8%B3&summary=%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF+%DB%8C%DA%A 9+%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87+%D9%86%D9%88+%D8% A7%D8%B2+%D8%B7%D8%B1%DB%8C%D9%82+%D8%A7%DB%8C%D8% AC%D8%A7%D8%AF%DA%AF%D8%B1&nosummary=&prefix=&minor=&create=%D8%AF%D8%B1%D8%B3%D8%AA+%DA%A9%D8%B1%D8%AF %D9%86+%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87+%D8%AC%D8%AF %DB%8C%D8%AF&withJS=MediaWiki:Intro-Welcome-NewUsers.js) در پیام‌های جداگانه‌ای موفقیت مریم میرزاخانی را در کسب برترین جایزه ریاضیات در جهان را به وی تبریک گفتند.
جیمز کارلسون از انستیتو ریاضیات کِلی (به انگلیسی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%84% DB%8C%D8%B3%DB%8C): Clay Mathematics Institute) می‌گوید:
میرزاخانی در یافتن ارتباطات جدید، عالی است. وی می‌تواند به سرعت از یک مثال ساده به دلیل کاملی از یک نظریه ژرف و عمیق برسد.
رامین تکلو، استاد ریاضی دانشگاه ایلینوی شیکاگو (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%A7% DB%8C%D9%84%DB%8C%D9%86%D9%88%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_% D8%B4%DB%8C%DA%A9%D8%A7%DA%AF%D9%88) گفت: "مریم میرزاخانی حتی بدون گرفتن فیلدز هم در میان معروف‌ترین ریاضیدانان جهان بوده است." بهرنگ نوحی، استاد دانشگاه کویین‌مری (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%AF%D8% A7%D9%87_%DA%A9%D9%88%DB%8C%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D 9%85%D8%B1%DB%8C&action=edit&redlink=1&preload=%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A7%DB%8C%D8%A C%D8%A7%D8%AF+%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86%E2%80%8 C%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C&editintro=%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A7%DB%8C%D8 %AC%D8%A7%D8%AF+%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87/%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%AA%E2%80%8C%D9%86%D9%88%D8%A A%DB%8C%D8%B3&summary=%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF+%DB%8C%DA%A 9+%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87+%D9%86%D9%88+%D8% A7%D8%B2+%D8%B7%D8%B1%DB%8C%D9%82+%D8%A7%DB%8C%D8% AC%D8%A7%D8%AF%DA%AF%D8%B1&nosummary=&prefix=&minor=&create=%D8%AF%D8%B1%D8%B3%D8%AA+%DA%A9%D8%B1%D8%AF %D9%86+%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87+%D8%AC%D8%AF %DB%8C%D8%AF&withJS=MediaWiki:Intro-Welcome-NewUsers.js) گفت: "به محض اینکه در هاروارد شروع کرد مشخص بود که کارش خوب است. مشخص بود که تز دکترایش یک تز انقلابی است."
ریچارد داوکینز (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B1%DB%8C%DA%86%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%AF%D8%A7% D9%88%DA%A9%DB%8C%D9%86%D8%B2) در حساب توییترش (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%88%DB%8C%DB%8C%D8%AA%D8%B1) کسب جایزه فیلدز (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D8%A7%DB%8C%D8%B2%D9%87_%D9%81%DB%8C%D9%84% D8%AF%D8%B2) را به وی تبریک گفت.
یورگ کرامر (رییس اتحادیه ریاضیدانان آلمان) و گونتر سیگلر (استاد ریاضی دانشگاه آزاد برلین (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%A2% D8%B2%D8%A7%D8%AF_%D8%A8%D8%B1%D9%84%DB%8C%D9%86)) به میرزاخانی تبریگ گفتند. همچنین نشریات آلمانی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A2%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86) چون اشپیگل (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%B4%D9%BE%DB%8C%DA%AF%D9%84)، فرانکفورتر آلگماینه سایتونگ (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%86%DA%A9%D9%81%D9%88%D8%B1%D 8%AA%D8%B1_%D8%A2%D9%84%DA%AF%D9%85%D8%A7%DB%8C%D9 %86%D9%87_%D8%B3%D8%A7%DB%8C%D8%AA%D9%88%D9%86%DA% AF)، زوددویچه تسایتونگ (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B2%D9%88%D8%AF%D8%AF%D9%88%DB%8C%DA%86%D9%87_% D8%AA%D8%B3%D8%A7%DB%8C%D8%AA%D9%88%D9%86%DA%AF)، تاگس اشپیگل و برخی رسانه‌های دیگر در مطالب جداگانه‌ای به این موضوع پرداختند.
مریم میرزاخانی، استاد دانشگاه استنفورد (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%A7% D8%B3%D8%AA%D9%86%D9%81%D9%88%D8%B1%D8%AF)، در سال‌های ۱۳۷۳ و ۱۳۷۴ (سال سوم و چهارم دبیرستان) از دبیرستان فرزانگان تهران (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%D8%A8%DB%8C%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_% D9%81%D8%B1%D8%B2%D8%A7%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%86_%D 8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86) موفق به کسب مدال طلای المپیاد ریاضی کشوری (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%BE%DB%8C%D8% A7%D8%AF_%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%B6%DB%8C_%DA%A9%D8% B4%D9%88%D8%B1%DB%8C&action=edit&redlink=1) شد و بعد از آن در سال ۱۹۹۴ در المپیاد جهانی ریاضی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D8%AF_%D8%AC% D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%B6%D B%8C) هنگ کنگ (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%87%D9%86%DA%AF_%DA%A9%D9%86%DA%AF) با ۴۱ امتیاز از ۴۲ امتیاز مدال طلای جهانی گرفت. سال بعد یعنی ۱۹۹۵ در المپیاد جهانی ریاضی کانادا (http://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D8%A7%D9%86%D8%A7%D8%AF%D8%A7) با ۴۲ امتیاز از ۴۲، رتبهٔ اول طلای جهانی را به دست آورد.میرزاخانی دوره کارشناسی ریاضی در دانشگاه صنعتی شریف (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%B5% D9%86%D8%B9%D8%AA%DB%8C_%D8%B4%D8%B1%DB%8C%D9%81) آغاز کرد. او با دریافت بورسیه از طرف دانشگاه هاروارد (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D9%87% D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%AF) به آنجا رفت و دورهٔ دکتری خود را در دانشگاه هاروارد (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D9%87% D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%AF) پشت سرگذاشت. او به همراه ۹ محقق برجسته دیگر در چهارمین نشست۱۰ برلیان نشریه پاپیولار ساینس (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D8%A7%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%B1_% D8%B3%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%B3) در آمریکا مورد تقدیر قرار گرفت. به نوشتهٔ یواس‌آی تودی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%DB%8C%D9%88%D8%A7%D8%B3%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C_%D8% AA%D9%88%D8%AF%DB%8C) این فهرست ۱۰ نفره شامل محققان و نخبگان جوانی است که در حوزه‌های ابتکاری مشغول به فعالیت هستند و با این حال معمولا از چشم عموم پنهان مانده‌اند. این فهرست بر اساس پیشنهادهای ارائه شده از سوی سازمان‌های گوناگون، روسای دانشگاه‌ها و ناشران انتشارات علمی برگزیده شده‌اند. این محققان برجسته جوان در حوزه‌های گوناگونی از گرافیک رایانه‌ای تا ریاضیات و علوم رباتیک، افق‌های تازه‌ای در مرزهای جهان اطراف ما گشوده‌اند که مریم میرزاخانی ریاضیدان35 ساله ایرانی یکی از آنهاست. وی در سال ۱۹۹۹ میلادی موفق شد راه‌حلی برای یک مشکل ریاضی پیدا کند. ریاضیدانان مدت‌های طولانی است که به دنبال یافتن راه عملی برای محاسبه حجم رمزهای جایگزین فرمهای هندسی هذلولی بوده‌اند و در این میان مریم میرزاخانی جوان در دانشگاه پرینستون (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D9%BE% D8%B1%DB%8C%D9%86%D8%B3%D8%AA%D9%88%D9%86) نشان داد که با استفاده از ریاضیات شاید بتوان بهترین راه را به سوی دست یافتن به راه‌حلی روشن در اختیار داشت: محاسبه عمق حلقه‌های ترسیم شده بر روی سطوح هذلولی. میرزاخانی در تلاش است تا معمای ابعاد گوناگون فرمهای غیر طبیعی هندسی را حل کند. در صورتی که جهان از قاعده هندسه هذلولی تبعیت کند، ابتکار وی به تعریف شکل و حجم دقیق جهان کمک خواهد کرد. در واقع مشکل این است که برخی از این اشکال هذلولی هم‌چون doughnuts و یا amoebas دارای ظاهری بسیار نافرم هستند که محاسبه حجم آنها را به معمایی جدی برای ریاضیدانان مبدل کرده‌است. اما میرزاخانی با یافتن راهی جدید در واقع دست به یک ابتکار عمل بزرگ زد و با ترسیم یک سری ازحلقه‌ها بر روی سطح این گونه اشکال پیچیده به محاسبه حجم آنها پرداخت.کاربردهای عملی اندکی برای پژوهش او وجود دارد ولی اگر مشخص شود که جهان توسط هندسه هذلولوی اداره می شود، کار او می تواند به تعریف دقیق شکل و حجم آن کمک کند.
جیمز کارلسون از انستیتو ریاضیات کلی ( Clay Mathematics Institute ) می‌گوید:میرزاخانی در یافتن ارتباطات جدید، عالی است. وی می‌تواند به سرعت از یک مثال ساده به دلیل کاملی از یک نظریه ژرف و عمیق برسد.مریم میرزاخانی از دانش‌آموزان نخبه المپیادی کشور است که در سال ۱۳۷۴ در المپیاد جهانی ریاضی علاوه بر دریافت مدال طلا (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%85%D8%AF%D8%A7%D9%84_%D8%B7%D9 %84%D8%A7&action=edit&redlink=1) با کسب بالاترین امتیاز به عنوان نفر اول جهان شناخته شده‌است و از جمله بازماندگان سانحه غم‌بار سقوط اتوبوس حامل نخبگان ریاضی دانشگاه صنعتی شریف به دره در اسفندماه ۷۶ است. در این حادثه اتوبوس حامل دانشجویان ریاضی شرکت‌کننده در بیست و دومین دوره مسابقات ریاضی دانشجویی که ازاهواز راهی تهران بود (مسابقات ریاضی دانشجویی) به دره سقوط کرد و طی آن شش تن از دانشجوی نخبه ریاضی دانشگاه صنعتی شریف شامل آرمان بهرامیان، رضا صادقی - برنده دو مدال طلای المپیادجهانی - علیرضا سایه‌بان و علی حیدری، فرید کابلی، دکتر مجتبی مهرآبادی و مرتضی رضایی دانشجوی دانشگاه تهران که اغلب از برگزیدگان المپیادهای ملی و بین‌المللی ریاضی بودند در اوج بالندگی و شکوفایی علمی ناباورانه، جان باختند.همسر وی جان وندراک (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AC%D8%A7%D9%86_%D9%88%D9%86%D8 %AF%D8%B1%D8%A7%DA%A9&action=edit&redlink=1)، از پژوهشگران آی‌بی‌ام (http://theory.stanford.edu/~jvondrak/) است و از او دارای یک فرزند به نام آناهیتا میباشد.
فیلم مورد علاقه او داگویل (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%D8%A7%DA%AF%D9%88%DB%8C%D9%84) است. سلیقه او در فیلم، منعکس کننده ذات پژوهش او که شامل تعیین مشخصات غیرطبیعی فرمهای هندسی است. او می گوید: «گاهی مواقع احساس می کنم در یک جنگل بزرگ هستم و نمی دانم به کجا می روم. ولی به طریقی به بالای تپه ای می رسم و می توانم همه چیز را واضحتر ببینم. آن چه آن گاه رخ می دهد، واقعاً هیجان انگیز است.»
دیدگاه وی دربارهٔ ریاضیاتبدون علاقه داشتن به ریاضی ممکن است آن را سرد و بیهوده بیابید. اما زیبایی ریاضیات خود را تنها به شاگردان صبور نشان می‌دهد. پرارزش‌ترین بخش [مطالعه ریاضی] لحظه‌ای است که می‌گویی آها! ذوق کشف و لذت فهمیدن چیزی جدید. احساس ایستادن بالای یک بلندی و رسیدن به دیدی شفاف و واضح.
دریافت جایزه فیلدزاو در سال ۲۰۱۴ برندهٔ مدال فیلدز (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%AF%D8%A7%D9%84_%D9%81%DB%8C%D9%84%D8%AF% D8%B2) شد که بالاترین نشان علمی رشتهٔ ریاضیات است و هر چهار سال یک‌بار به دانشمندان برگزیدهٔ زیر ۴۰ سال اهدا می‌شود و از آن به نوبل (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D8%A7%DB%8C%D8%B2%D9%87_%D9%86%D9%88%D8%A8% D9%84) ریاضیات نیز تعبیر می‌شود. وی نخستین زن و نخستین ایرانی بود که موفق به دریافت این جایزه گشت.
واکنش‌ها
هیچ‌یک از رسانه‌های اصولگرای ایران این خبر را در صفحه اول خود کار نکردند، با این حال روزنامه‌های شرق و ایران این موضوع را برای عکس یک خود برگزیدند، هرچند به علت ممنوعیت انتشار تصویر زنان ایرانی بدون حجاب، تصاویر میرزاخانی در روزنامه‌های ایران به شکل‌های مختلف سانسور یا فتوشاپ شد. با این همه در حساب توییتری منتسب به حسن روحانی دو عکس با حجاب و بی‌حجاب از میرزاخانی کنار هم منتشر گردید.
توصیف رسمی کمیتهٔ مدال فیلدز: "چیره‌دست در گسترهٔ قابل توجهی از تکنیک‌ها و حوزه‌های متفاوت ریاضی، او تجسم ترکیبی کمیاب است از توانایی تکنیکی، بلندپروازی جسورانه، بینش وسیع و کنجکاوی ژرف."
حسن روحانی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AD%D8%B3%D9%86_%D8%B1%D9%88%D8%AD%D8%A7%D9%86% DB%8C) رئیس جمهور وقت ایران در تاریخ ۲۲ مرداد ۱۳۹۳ در پیامی که در صفحهٔ فیسبوک وی نیز منتشر شد، ضمن تقدیر از میرزاخانی، دریافت مدال فیلدز را به وی تبریک گفت.
رضا فرجی‌دانا (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B1%D8%B6%D8%A7_%D9%81%D8%B1%D8%AC%DB%8C%E2%80% 8C%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%A7)، علی اکبر صالحی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B9%D9%84%DB%8C_%D8%A7%DA%A9%D8%A8%D8%B1_%D8%B5 %D8%A7%D9%84%D8%AD%DB%8C) رییس سازمان انرژی اتمی ایران (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%86% D8%B1%DA%98%DB%8C_%D8%A7%D8%AA%D9%85%DB%8C_%D8%A7% DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86) و محمدرضا عارف (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF%D8%B1%D8%B6%D8%A7_%D8%B9% D8%A7%D8%B1%D9%81) رئیس بنیاد پیشبرد علم و فناوری ایران (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%A8%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%AF_%D9 %BE%DB%8C%D8%B4%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%D8%B9%D9%84%D9% 85_%D9%88_%D9%81%D9%86%D8%A7%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8 %A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1&preload=%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A7%DB%8C%D8%A C%D8%A7%D8%AF+%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86%E2%80%8 C%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C&editintro=%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A7%DB%8C%D8 %AC%D8%A7%D8%AF+%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87/%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%AA%E2%80%8C%D9%86%D9%88%D8%A A%DB%8C%D8%B3&summary=%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF+%DB%8C%DA%A 9+%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87+%D9%86%D9%88+%D8% A7%D8%B2+%D8%B7%D8%B1%DB%8C%D9%82+%D8%A7%DB%8C%D8% AC%D8%A7%D8%AF%DA%AF%D8%B1&nosummary=&prefix=&minor=&create=%D8%AF%D8%B1%D8%B3%D8%AA+%DA%A9%D8%B1%D8%AF %D9%86+%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87+%D8%AC%D8%AF %DB%8C%D8%AF&withJS=MediaWiki:Intro-Welcome-NewUsers.js) در پیام‌های جداگانه‌ای موفقیت مریم میرزاخانی را در کسب برترین جایزه ریاضیات در جهان را به وی تبریک گفتند.
جیمز کارلسون از انستیتو ریاضیات کِلی (به انگلیسی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%84% DB%8C%D8%B3%DB%8C): Clay Mathematics Institute) می‌گوید:
میرزاخانی در یافتن ارتباطات جدید، عالی است. وی می‌تواند به سرعت از یک مثال ساده به دلیل کاملی از یک نظریه ژرف و عمیق برسد.
رامین تکلو، استاد ریاضی دانشگاه ایلینوی شیکاگو (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%A7% DB%8C%D9%84%DB%8C%D9%86%D9%88%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_% D8%B4%DB%8C%DA%A9%D8%A7%DA%AF%D9%88) گفت: "مریم میرزاخانی حتی بدون گرفتن فیلدز هم در میان معروف‌ترین ریاضیدانان جهان بوده است." بهرنگ نوحی، استاد دانشگاه کویین‌مری (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%AF%D8% A7%D9%87_%DA%A9%D9%88%DB%8C%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D 9%85%D8%B1%DB%8C&action=edit&redlink=1&preload=%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A7%DB%8C%D8%A C%D8%A7%D8%AF+%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86%E2%80%8 C%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C&editintro=%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A7%DB%8C%D8 %AC%D8%A7%D8%AF+%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87/%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%AA%E2%80%8C%D9%86%D9%88%D8%A A%DB%8C%D8%B3&summary=%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF+%DB%8C%DA%A 9+%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87+%D9%86%D9%88+%D8% A7%D8%B2+%D8%B7%D8%B1%DB%8C%D9%82+%D8%A7%DB%8C%D8% AC%D8%A7%D8%AF%DA%AF%D8%B1&nosummary=&prefix=&minor=&create=%D8%AF%D8%B1%D8%B3%D8%AA+%DA%A9%D8%B1%D8%AF %D9%86+%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87+%D8%AC%D8%AF %DB%8C%D8%AF&withJS=MediaWiki:Intro-Welcome-NewUsers.js) گفت: "به محض اینکه در هاروارد شروع کرد مشخص بود که کارش خوب است. مشخص بود که تز دکترایش یک تز انقلابی است."
ریچارد داوکینز (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B1%DB%8C%DA%86%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%AF%D8%A7% D9%88%DA%A9%DB%8C%D9%86%D8%B2) در حساب توییترش (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%88%DB%8C%DB%8C%D8%AA%D8%B1) کسب جایزه فیلدز (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D8%A7%DB%8C%D8%B2%D9%87_%D9%81%DB%8C%D9%84% D8%AF%D8%B2) را به وی تبریک گفت.
یورگ کرامر (رییس اتحادیه ریاضیدانان آلمان) و گونتر سیگلر (استاد ریاضی دانشگاه آزاد برلین (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%A2% D8%B2%D8%A7%D8%AF_%D8%A8%D8%B1%D9%84%DB%8C%D9%86)) به میرزاخانی تبریگ گفتند. همچنین نشریات آلمانی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A2%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86) چون اشپیگل (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%B4%D9%BE%DB%8C%DA%AF%D9%84)، فرانکفورتر آلگماینه سایتونگ (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%86%DA%A9%D9%81%D9%88%D8%B1%D 8%AA%D8%B1_%D8%A2%D9%84%DA%AF%D9%85%D8%A7%DB%8C%D9 %86%D9%87_%D8%B3%D8%A7%DB%8C%D8%AA%D9%88%D9%86%DA% AF)، زوددویچه تسایتونگ (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B2%D9%88%D8%AF%D8%AF%D9%88%DB%8C%DA%86%D9%87_% D8%AA%D8%B3%D8%A7%DB%8C%D8%AA%D9%88%D9%86%DA%AF)، تاگس اشپیگل و برخی رسانه‌های دیگر در مطالب جداگانه‌ای به این موضوع پرداختند.