Only Math
7th August 2009, 02:12 PM
تشخیص سرطان خون چگونه است ؟
رشد ناموزون و سرطانی گلبولهای سفید خون را لوکمی = لوسمی می نامند و اگر چه از جمله سرطانهای نادر است اما یکی از چهار سرطان شایع درکودکان است. و می‌تواند کودکان را در هر سنی گرفتار کند ولی بیشتر در سنین سه تا چهار سال اتفاق می‌افتد. بیماری می‌تواند به سرعت یک به کندی پیشرفت کند. حدود ۲۵درصد انواع لوکمی در جریان یک معاینه بالینی معمولی و قبل از اینکه علائم بیماری ظاهر شوند تشخیص داده می‌شوند.
●علائم و نشانه‌ها
علائم نمادین لوکمی شامل موارد زیر میباشد: کم‌خونی که با رنگ‌پریدگی و ضعف یا خستگی مشخص میشود، کبودی بدون دلیل، لثه‌های متورم و خونین، تب خفیف (۵/۳۸درجه). غدد لنفاوی متورم (با اینکه غدد نه دردناک و نه قرمز می‌باشند). درد استخوان، خونریزی شدید و مکرر و ظاهر شدن خون در ادرار یا مدفوع کودک.
به یاد داشته باشید که علائم مشابه لوکمی می‌توانند در کودکانی که از اختلالات مختلف (و حتی خفیف) رنج می‌برند ظاهر شوند. پزشکان وقتی به لوکمی مشکوک می‌شوند که علائم نمادین آن با بزرگی کبد یا طحال همراه باشند. هنگامی شک بیشتر میشود که آزمایشات خونی سلولهای سفید سرطانی را نشان دهند. تشخیص با آزمایش مغز استخوان قطعی میشود.
●مراقبت خانگی
تا هنگامی‌که پزشک آن را تشخیص نداده است مراقبت خانگی توصیه نمی‌شود. لوکمی یک حالت وخیم است که همیشه نیازمند توجه دقیق پزشک است.
●موارد احتیاط
- لوکمی شایع نیست ولی بسیاری از بیماری‌های شایع دیگر علائم مشابه لوکمی تولید می‌کنند. از میان این بیماری‌ها می‌توان مونونوکلئوز عفونی، تبخال دهان، کمبود ویتامین ث، تب رماتیسمی، آرتریت روماتوئید، آنمی سلول دلسی‌شکل و دیگر بیماری‌هائی که کبودی و خودبه‌خودی دارند را نام برد. به خاطر وجود هرکدام از علائم و نشانه‌ها نتیجه نگیرید که کودک شما لوکمی دارد. برای راحت کردن ذهن خودتان و داشتن یک تشخیص صحیح کودک را نزد پزشک ببرید.
●درمان پزشکی
به‌علت استفاده از داروهای ضدسرطان جدید بقای بیماران لوکمی در چند سال گذشته افزایش داشته است. این داروها منجر به فروکش علائم می‌گردند و در جریان درمان بیماری بدتر نمی‌شود و حتی بیماران تا حدی معالجه می‌شوند. متخصصین سرطان کودک نوع درمان لوکمی را انتخاب کرده بر آن نظارت می‌کنند.
لوکمی به معنای سرطانی شدن سلولهای خونی می باشد که معمولاً در بین رده های خونی ، گلبولهای سفید بیشتر تمایل به سرطانی شدن دارند. سلولهای سرطانی در مقایسه با سلولهای خونی طبیعی متفاوت بوده و عملکرد طبیعی خود را نیز از دست داده اند.
سرطانهای خونی خود به دو دسته تقسیم می شوند که هر کدام از آنها خود به دو صورت حاد و مزمن تظاهر می یابند.
در لوکمی حاد، سلولهای اولیه و نابالغی که اصطلاحاً بلاست نامیده می شوند به تعداد زیاد در گردش خون وجود دارند که معمولاً بسیار نابالغ بوده فاقد عملکرد طبیعی هستند. سرعت تکثیر این سلولها بسیار بالا می باشد و بیماری به سرعت گسترش می یابد.در لوکمی مزمن نیز سلولهای بلاستی وجود دارند اما این سلولها بالغ تر بوده و قادر به انجام بعضی اعمال خود می باشند. در این حالت سلولها آرامتر رشد می کنند و پیشرفت بیماری کندتر می باشد.
علائم سرطان خون چیست؟
علائم ذیل از جمله معمولترین علائم سرطان خون می باشد، اما ممکن است هر فردی علائم دیگری نیز داشته باشد :
افزایش میزان ابتلا به عفونتها و تب ، کم خونی و علائم مربوط به آن شامل رنگ پریدگی پوست ، خستگی و ضعف ، خونریزی ، کوفتگی و خونمردگی، تب و لرز ، کاهش اشتها، کاهش وزن ، تورم غدد لنفاوی، کبد و طحال بزرگ و دردناک، لکه های قرمز رنگ تو پر پوستی، تورم و خونریزی از
لثه ها ، تعریق و درد استخوانها و مفاصل، می باشند.
بعلاوه لوکمی حاد می تواند منجر به بروز سر درد، استفراغ، گیجی ، فقدان کنترل عضلات، تشنج ، بیضه های متورم و زخم در چشمها و یا برروی پوست شود.
لوکمی مزمن نیز ممکن است پوست ، سیستم عصبی مرکزی ، دستگاه گوارش ، کلیه ها و بیضه ها را مبتلا سازد، سایر اختلالات خونی و یا بعضی داروها نیز ممکن است علائم مشابهی ایجاد کنند . لذا در صورت مشاهد این علائم به پزشک مراجعه نمائید.
· تشخیص سرطان خون چگونه است ؟
علاوه بر اخذ تاریخچه کامل و انجام معاینات لازم روشهایی تشخیصی انواع سرطانهای خون شامل موارد ذیل است.
- معاینه و ارزیابی بزرگ شدن کبد، طحال ، غدد لنفاوی پشت آرنج ، کناره ران و گردن
- انجام آزمایشهای خونی و سایر آزمایشات لازم
- تستهای خونی برای ارزیابی تعداد سلولهای خونی نابالغ ( بلاستها)
- نمونه گیری مغز استخوان
- نمونه گیری از مایع کمری
- روشهای تصویر برداری نظیر عکسبرداری ، سونوگرافی و سی تی اسکن
· درمان سرطان های حاد و مزمن حون
استفاده از روشهای درمانی خاص برای یک بیمار بر عهده پزشک می باشد و براساس سن، سلامت عمومی و تاریخچه پزشکی بیمار، وسعت بیماری، میزان تحمل بیمار در مقابل داروها یا روشهای درمانی خاص ، انتظاری که از سیر بیماری وجود دارد و نظر و ارجحیت خود بیمار می باشد.
روشهای درمانی شامل موارد ذیل است : شیمی درمانی، پرتو درمانی، پیوند سلولهای بنیادی مغز استخوان، درمانها بیولوژیکی، تزریق خون و استفاده از داوهایی که مانع از تخریب سایر سیستمهای بدن تحت تأثیر انتشار سرطان می شوند.
علل و عوامل خطرساز
از جمله علل و عوامل خطر سازی که منجر به افزایش احتمال به سرطان خون می شوند می توان به قرار گرفتن در معرض اشعه ها، تماس با مواد شیمیایی نظیر بنزن که در محیطهای کاری بیشتر رخ می دهد، استفاده از داروهای شیمی درمانی برای سایر سرطانها نظیر سرطان پستان و تخمدان و پرتو درمانی اشاره نمود.
سرطان خون بیماری است که هم بزرگترها و هم کودکان ممکن است به آن مبتلا شوند. سرطان خون از مغز استخوان شروع شده و سپس در کل بدن پخش می شود .
●سرطان خون چیست؟
عوامل و احتمالات سرطان خون
انواع سرطان خون
سرطان خون بیماری است که شکل سلولهای خونی را در بدن تغیپر می دهد، سرطان خون نوعی از سرطان می باشد که به فراوانی گلبولهای سفید خون در بدن اثر می گذارد . سرطان خون از مغز استخوان شروع می شود و به جاهای دیگر بدن پخش می شود .سرطان خون هم در بزرگسالان و هم در کودکان می تواند شروع و گسترش یابد و در این مرحله جلوگیری و متوقف کردن این بیماری مفهومی ندارد.
علل سرطان خون مشخص نشده اما محققین معتقدند سیگار کشیدن عاملی برای ۲۰درصد از انواع سرطان های خون که بزرگسالان را تحت تاثیر می گذارد و به آن سرطان خون حاد (AML) می گویند . در معرض پرتو افشانی قرار گرفتن نیز یکی دیگر از عوامل گسترش سرطان خون می باشد .
●یک مرور کلی بر خون
برای درک کامل سرطان خون ، اندکی آشنایی با خون و اجزای آن کمک بسیار بزرگی خواهد بود .
▪ برای درک کامل سرطان خون ، اندکی آشنخون از بخش های متفاوتی تشکیل یافته :
ـ گلبولهای قرمز خون
ـ گلبولهای سفید خون
ـ پلاکتهای خون
ـ مغز استخوان
ایی با خون و اجزای آن کمک بسیار بزرگی خواهد بود .
●گلبولهای قرمز خون
اکسیژن به کمک گلبولهای قرمز خون ، از شش ها به سایر اجزای بدن راه می یابد.
همچنین یکی دیگر از وظایف گلبولهای قرمز حمل دی اکسید کربن می باشد . دی اکسید کربن یک فراورده هدررفته سلولها می باشد . در شرایطی که گلبولهای قرمز کم باشد کم خونی ( آنمی ) گفته می شود .آنمی باعث ایجاد خستگی و کوفتگی ، کوتاه شدن تنفس و ضعف عمومی می شود .
●گلبولهای سفید خون
گلبولهای سفید خون با عفونتهای خارج از بدن ، باکتریها و میکربها مبارزه می کنند .
●پلاکتهای خون
در زیر میکروسکوپ پلاکتهای خون شبیه صفحات مسطحی "plate" هستند به همین دلیل پلاکت "platelets" نامیده اند . پلاکتها در زمان ضربه دیدن یا بریده شدن از خونریزی جلوگیری می کنند . پلاکتها بخشها و تکه های ریزی هستند که از شکستن سلولهای مغز استخوان بوجود آمده اند .
●مغز استخوان
مغز استخوان ماده ای نرم و اسفنجی شکل است که داخل استخوانها یافت می شود. مغز استخوان همانند کارخانه ای برای تولید انواع سلولهای خون ( گلبولهای قرمز – گلبولهای سفید و پلاکتها ) بشمار می رود .وقتی بچه ای به دنیا می آید مغز استخوان در تمام استخوان ها یافت می شود ولی با رشد فرد تنها در استخوان های اصلی یافت میشود.
تمام سلولهای مغز استخوان از سلولها ، یاخته های مادر یا سلول پایه (Stem cell) بوجود می آیند که بعدها می توانند به انواع دیگر سلولهای خونی مانند نوعی از گویچه های سفید یک هسته ای خون یا سلولهای پایه ای مغز استخوان تبدیل شوند .
این سلولهای پایه ای با سلولهای پایه ای جنینی اشتباه نمی شود . سلولهای پایه ای جنینی بافت ها را تشکیل می دهند ولی این سلولهایی که به مورد آن می پردازیم فقط تغییرات یاخته ای دارند .
سرطان خون انواع متفاوتی دارد . اینکه چه نوع از سلولهای بدن بیش از اندازه در بدن زیاد شده اند نشانگر نوع سرطان خونی است که فرد با آن گریبانگیر است و در بدنش در حال توسعه می باشد . علائم سرطان خون بسیار زیاد است ولی در اینجا برای آشنایی، برخی از علائم هشدار دهنده را ذکر می کنیم :
ـ تب و لرز و نشانه های شبیه سرماخوردگی
ـ عفونتهای مکرر و عود آنها
ـ کبودی بیش از اندازه
ـ ضعف و خستگی مفرط
ـ ناتوانی انجام فعالیت های فیزیکی
ـ دردهای شکمی و احساس سیری
ـ ضعف و لاغری ممتد
ـ خونریزیای مکرر غیرطبیعی
ـ تورم و بزرگی حجم غده های لنفاوی، طحال و کبد
ـ احساس ناخوشی و ضعف عمومی
●علل و دلایل افزایش احتمال سرطان خون
سرطان خون بطماری است که در بخش نرم و اسفنجی شکل که مغز استخوان نامیده می شود ، شروع می شود . سرطان خون هم در بزرگترها و هم در کودکان ممکن است رخ بدهد. سرطان خون انواع مختلفی دارد. محققین دلائل مختلف و عوامل احتمالی بروز سرطان خون را شناسایی کرده اند :
۱- سن
۶۰الی ۷۰درصد مبتلایان سرطان خون افراد ۵۰سال و بالای آن می باشند .
۲- سیگار کشیدن
سیگار کشیدن یکی از عوامل مرتبط با سرطان خون مخصوصا نوعی از سرطان خون بنام سرطان میلوئیدی ( myelogenous) یا AML می باشد . ماده سرطان زایی که در سیگار موجود است توسط شش ها جذب شده و سپس در رگهای خون جاری می شود. حدود ¼ موارد AML به دلیل کشیدن سیگار می باشد .
۳- در معرض بمب ها ی اتمی قرار گرفتن
یک نمونه از آن، بمباران ژاپن در جنگ جهانی دوم می باشد.
۴- سابقه شیمی درمانی یا پرتودرمانی در گذشته
درمان سرطانهای گذشته با شیمی درمانی یا پرتو درمانی بعدها احتمال افزایش سرطان خون را بالا می برد که این مورد سالها پس از درمان می تواند روی دهد. شیمی درمانی عامل مرتبطی با گسترش سرطان خون می باشد.
۵- ویروس سرطان خون سلولهای T انسان
ویروس سرطان خون سلولهای Tنوعی از ویروس است که سلولهایT انسان (نوعی از گلبولهای سفید خون ) را عفونی می کند . و باعث سرطان خون می شود. این نوع ویروس از طریق سرنگ یا سوزن یعنی انتقال خون، روابط جنسی یا از مادر به فرزند یا هنگام شیردهی انتقال می یابد .
۶- سندرم میلدیپلاستیک Myelodysplasctic
سندرم میلدیپلاستیک Myelodysplasctic نوع بیماری خونی است که احتمال ابتلا به سرطان میلوئیدی را در افراد افزایش می دهد.
۷- سندرم داون Downs Syndrome
همچنین افراد مبتلا به سندرم داون بیشتر احتمال ابتلا به سرطان خون دارند.
●نگاه اجمالی به انواع سرطان خون
سرطان خون بیماری است که شکل سلولهای خونی را در بدن تغییر می دهد. سرطان خون نوعی از سرطان می باشد که از مغز استخوان شروع می شود و به فراوانی گلبولهای سفید خون در بدن اثر می گذارد. سرطان خون به ۴نوع متفاوت تقسیم می شود. اولین نوع آن سرطان حاد و مزمن است .
۱- سرطان مزمن خون Chronic Leukemias
در این نوع سرطان ، سلولهای به طور غیرمعمول و غیرطبیعی بزرگ می شوند و رشد می کنند. سلولها برای مدت طولانی بزرگ می شوند و روی هم انباشته می شوند. در این نوع سرطان ،سلولها به آرامی رشد می کنند.
۲- سرطان حاد خون Acute Leukemias
از سوی دیگرسرطان حاد خون از سلولهای تکامل نیافته آغاز می شود سلولهای تکامل نیافته سلولهای جوانی هستند که همچنان تقسیم می شوند . در این نوع سرطان، سلولها مانند سلولهای همتای طبیعی خود از تقسیم بندی باز نمی ایستند . دو نوع باقی مانده سرطان خون به دو نوع سلولهایی که سرطان خون از آنجا آغاز می شود مربوط می شود .
۳- سرطان میلوئیدی
سرطان میلوئیدی از سلولهای میلوئیدی آغاز می شود. این نوع سرطان می توان حاد یا مزمن باشد که سرطان میلوئیدی مزمن (CML) و سرطان میلوئیدی حاد(ALL) نامیده می شود.
۴- سرطان لنفوئیدی (lymphocytic) یا لنفوبلاستی ( lymphoblastic)
سرطان لنفوئیدی از سلولهای به نام لنفوبلاستها در مغز استخوان آغاز می شود . این نوع سرطان می توان حاد یا مزمن باشد که سرطان لنفوئیدی مزمن (CLL) و سرطان لنفوئیدی حاد(ALL) نامیده می شود.
سرطان خون یا لوسمی
●علائم هشدار دهنده سرطان خون:
▪ تورم و خونریزی لثه ها
▪ خونریزی مکرر بینی
▪ تظاهر لکه‌های قرمز دانه اناری زیرجلدی پوست
▪ ضعف و لاغری ممتد
▪ احساس سیری و بی‌اشنهایی
▪ ضعف و احساس خستگی مفرط
▪ احساس لختی وخواب‌آلودگی
▪ دردهای استخوان و مفاصل
▪ تب و لرز و نشانه های شبه سرماخوردگی
▪ رنگ پریدگی پیشرونده
▪ تنگی نفس در اثر فعالیت
▪ خونریزی مکرر بینی
▪ لخته یا منعقد نشدن خون در پی ایجاد زخم یا بریدگی
▪ عفونتهای مکرر و عود آنها
▪ تورم و بزرگی حجم غده های لنفادی، طحال و کبد
▪ کم خونی
▪ تشریح وآشنایی با بیماری سر طان خون
خون از مایع لزجی به نام پلاسما و یاخته های شناور آن که توسط مغز استخوان تولید می شود تشکیل شده است.
مغز استخوان ماده ای نرم و اسفنجی شکل است که داخل استخوانها یافت می شود. این ماده حاوی یاخته هایی است که یاخته های مادر یا سلول پایه (Stem cell) نامیده می شود و وظیفه آنها تولید یاخته های خونی است.
سه نوع یاخته خونی وجود دارد :
▪ گویچه های سفید خون (گلبولهای سفید) که مسئولیت دفاع از بدن رادر مقابل عوامل خارجی عهده دارهستند.
▪ گویچه‌های قرمز خون (گلبولهای قرمز خون) که اکسیژن را به بافتها حمل کرده و فرآورده های زائد را از اندامها و بافتها جمع آوری می کنند.پلاکتها که وظیفه انعقاد خون و جلوگیری از خونریزی را بر عهده دارند
سرطان خون (لوسمی) نوعی بیماری پیشرونده و بدخیم در میان اعضای خون ساز بدن است که با تکثیر ویا تکامل ناقص گویچه‌های سفید خون در خون و مغز استخوان ایجاد می شود.
لوسمی یا لوکمی leukemia ریشه در زبان لاتیندارد وبه معنای “خون سفید” است.این بیماریبا ایجاد سرطان فرآیند تکثیر، خونسازی و ایمنی طبیعی بدن را مختل می کند. اجتماع این یاخته های سرطانی در خارج از مغز استخوان، موجب تشکیل توده هایی در اندامهای حیاتی بدن نظیر مغز شده و یا موجب بزرگ شدن غده های لنفاوی، طحال، کبد ویا ناهنجاری درعملکرد اندامهای حیاتی بدن می شوند.
●لوسمی شایع ترین سرطان در میان کودکان در دنیاست.
لوسمی براساس طیف، شدت و سرعت پیشرفت روند بیماری به دو دسته حاد (acute) و مزمن (chronic)دیده می شود.
۱) لوسمی حاد، رشد سریعی دارد. همراه با تعداد زیادی گویچه های سفید نارس است و مدت فاصله زمانی بین شروع بیماری و گسترش دامنه آن بسیار کوتاه است.
۲) لوسمی مزمن، همراه با تعداد بیشتری یاخته های سرطانی بالغ تروبا رشد آهسته ترهمراه است و نیاز به مدت زمان طولانی تا بروز علائم بالینی آن دارد.
لوسمی نیز با توجه به نوع یاخته موجود در بافت مغز استخوان که دچار تراریختی و سرطان شده است تعریف می شود و اشکال مختلفی از این نوع سرطان وجود دارد که هر کدام نشانه ها و عوارض خاص خود را دارند. لوسمی بر اساس نوع گویچه سفید خون که دچار تراریختگی و سرطان شده به دو دسته تقسیم می شود:
▪ لنفوئیدی (lymphocytic) یا لنفوبلاستی ( lymphoblastic)
▪ میلوئیدی ( myelogenous )
با توجه به طبقه بندی فوق، شایع ترین اشکال لوسمی بر اساس سرعت پیشرفت روند بیماری و نوع گویچه سفید خون که دچار تراریختگی و سرطان شده به چهار گروه تقسیم می شود که عبارتند از:
۱) لوسمی لنفوئیدی یا لنفو بلاستی حاد: لوسمی لنفو بلاستی حاد بیماری ای است که در آن تعداد بسیار زیادی از گویچه های سفید خون که مسئول دفاع بدن در مقابل عوامل خارجی هستند و “لنفوسیت” نامیده می شوند و هنوز به طور کامل تکامل نیافته اند دچار اختلال شده و بطور فزاینده ای در خون محیطی و مغز استخوان یافت می شوند. علاوه بر این، تجمع این یاخته ها در بافتهای لنفاوی باعث بزرگ شدن این اندامها می شود. ازدیاد لنفوسیتها نیر منجر به کاهش تعداد سایر یاخته‌های خونی مانند گویچه‌های قرمز و پلاکت ها شده و این عدم تعادل یاخته‌های خونی منجر به کم خونی، خونریزی و عدم انعقاد خون می شود. مدت فاصله زمانی بین شروع بیماری و گسترش دامنه آن بسیار سریع و کوتاه است. لوسمی لنفوبلاستی حاد، شایع ترین نوع لوسمی در اطفال است که اغلب در کودکان بین سنین ۲تا ۶سال تظاهر می کند. گروه سنی دیگری که در مقابل این بیماری بیش از بقیه آسیب پذیر هستند، افراد بالای ۷۵سال را تشکیل می دهند.
۲) لوسمی میلوئیدی حاد: تراریختگی یاخته های “میلوئید” گویچه های سفید خون است که فرآیند تکثیر و خونسازی و ایمنی طبیعی بدن را مختل می کند. این نوع سرطان دارای چندین زیرگونه و میانگین سن ابتلا به آن ۶۴سال است. این نوع لوسمی در مقایسه با لوسمی لنفوسیتی حاد کمتر در کودکان دیده می شود اما کودکان مبتلا به سندرم دان در سه سال ابتدایی زندگی استعداد بیشتری برای ابتلا به آن دارند.
۳) لوسمی لنفوئیدی مزمن: شایع ترین نوع لوسمی بزرگسالان است. طیف رشد و پیشرفت این نوع لوسمی بسیار کند و آهسته است و اغلب در افراد سالمند تظاهر می کند. میانگین سن بروز لوسمی لنفوئیدی مزمن ۶۰سال است و ابتلا به آن در سنین پایین تر از ۳۰سال بسیار غیر طبیعی و در کودکان بسیار نادر است. این نوع لوسمی در مردان بالای ۵۰سال شایع تر است و اغلب به طور تصادفی و هنگام معاینات و آزمایش معمولی خون که افراد برای تشخیص بیماری های دیگر انجام می دهند، تشخیص داده می شود.
۴) لوسمی میلوئیدی مزمن: این نوع لوسمی یک بیماری اکتسابی ناشی از یک نوع ناهنجاری در کروموزوم ۲۲یاخته های مغز استخوان است. لوسمی میلوئیدی مزمن در مردان بین سنین ۴۰تا ۶۰سال شایع تر است و افرادی که تحت تشعشعات یونیزه و یا تماس با بنزین و مشتقات آن قرار داشته اند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به آن هستند.
memcomedical.persianblog.ir (http://memcomedical.persianblog.ir/)
رشد ناموزون و سرطانی گلبولهای سفید خون را لوکمی = لوسمی می نامند و اگر چه از جمله سرطانهای نادر است اما یکی از چهار سرطان شایع درکودکان است. و می‌تواند کودکان را در هر سنی گرفتار کند ولی بیشتر در سنین سه تا چهار سال اتفاق می‌افتد. بیماری می‌تواند به سرعت یک به کندی پیشرفت کند. حدود ۲۵درصد انواع لوکمی در جریان یک معاینه بالینی معمولی و قبل از اینکه علائم بیماری ظاهر شوند تشخیص داده می‌شوند.
●علائم و نشانه‌ها
علائم نمادین لوکمی شامل موارد زیر میباشد: کم‌خونی که با رنگ‌پریدگی و ضعف یا خستگی مشخص میشود، کبودی بدون دلیل، لثه‌های متورم و خونین، تب خفیف (۵/۳۸درجه). غدد لنفاوی متورم (با اینکه غدد نه دردناک و نه قرمز می‌باشند). درد استخوان، خونریزی شدید و مکرر و ظاهر شدن خون در ادرار یا مدفوع کودک.
به یاد داشته باشید که علائم مشابه لوکمی می‌توانند در کودکانی که از اختلالات مختلف (و حتی خفیف) رنج می‌برند ظاهر شوند. پزشکان وقتی به لوکمی مشکوک می‌شوند که علائم نمادین آن با بزرگی کبد یا طحال همراه باشند. هنگامی شک بیشتر میشود که آزمایشات خونی سلولهای سفید سرطانی را نشان دهند. تشخیص با آزمایش مغز استخوان قطعی میشود.
●مراقبت خانگی
تا هنگامی‌که پزشک آن را تشخیص نداده است مراقبت خانگی توصیه نمی‌شود. لوکمی یک حالت وخیم است که همیشه نیازمند توجه دقیق پزشک است.
●موارد احتیاط
- لوکمی شایع نیست ولی بسیاری از بیماری‌های شایع دیگر علائم مشابه لوکمی تولید می‌کنند. از میان این بیماری‌ها می‌توان مونونوکلئوز عفونی، تبخال دهان، کمبود ویتامین ث، تب رماتیسمی، آرتریت روماتوئید، آنمی سلول دلسی‌شکل و دیگر بیماری‌هائی که کبودی و خودبه‌خودی دارند را نام برد. به خاطر وجود هرکدام از علائم و نشانه‌ها نتیجه نگیرید که کودک شما لوکمی دارد. برای راحت کردن ذهن خودتان و داشتن یک تشخیص صحیح کودک را نزد پزشک ببرید.
●درمان پزشکی
به‌علت استفاده از داروهای ضدسرطان جدید بقای بیماران لوکمی در چند سال گذشته افزایش داشته است. این داروها منجر به فروکش علائم می‌گردند و در جریان درمان بیماری بدتر نمی‌شود و حتی بیماران تا حدی معالجه می‌شوند. متخصصین سرطان کودک نوع درمان لوکمی را انتخاب کرده بر آن نظارت می‌کنند.
لوکمی به معنای سرطانی شدن سلولهای خونی می باشد که معمولاً در بین رده های خونی ، گلبولهای سفید بیشتر تمایل به سرطانی شدن دارند. سلولهای سرطانی در مقایسه با سلولهای خونی طبیعی متفاوت بوده و عملکرد طبیعی خود را نیز از دست داده اند.
سرطانهای خونی خود به دو دسته تقسیم می شوند که هر کدام از آنها خود به دو صورت حاد و مزمن تظاهر می یابند.
در لوکمی حاد، سلولهای اولیه و نابالغی که اصطلاحاً بلاست نامیده می شوند به تعداد زیاد در گردش خون وجود دارند که معمولاً بسیار نابالغ بوده فاقد عملکرد طبیعی هستند. سرعت تکثیر این سلولها بسیار بالا می باشد و بیماری به سرعت گسترش می یابد.در لوکمی مزمن نیز سلولهای بلاستی وجود دارند اما این سلولها بالغ تر بوده و قادر به انجام بعضی اعمال خود می باشند. در این حالت سلولها آرامتر رشد می کنند و پیشرفت بیماری کندتر می باشد.
علائم سرطان خون چیست؟
علائم ذیل از جمله معمولترین علائم سرطان خون می باشد، اما ممکن است هر فردی علائم دیگری نیز داشته باشد :
افزایش میزان ابتلا به عفونتها و تب ، کم خونی و علائم مربوط به آن شامل رنگ پریدگی پوست ، خستگی و ضعف ، خونریزی ، کوفتگی و خونمردگی، تب و لرز ، کاهش اشتها، کاهش وزن ، تورم غدد لنفاوی، کبد و طحال بزرگ و دردناک، لکه های قرمز رنگ تو پر پوستی، تورم و خونریزی از
لثه ها ، تعریق و درد استخوانها و مفاصل، می باشند.
بعلاوه لوکمی حاد می تواند منجر به بروز سر درد، استفراغ، گیجی ، فقدان کنترل عضلات، تشنج ، بیضه های متورم و زخم در چشمها و یا برروی پوست شود.
لوکمی مزمن نیز ممکن است پوست ، سیستم عصبی مرکزی ، دستگاه گوارش ، کلیه ها و بیضه ها را مبتلا سازد، سایر اختلالات خونی و یا بعضی داروها نیز ممکن است علائم مشابهی ایجاد کنند . لذا در صورت مشاهد این علائم به پزشک مراجعه نمائید.
· تشخیص سرطان خون چگونه است ؟
علاوه بر اخذ تاریخچه کامل و انجام معاینات لازم روشهایی تشخیصی انواع سرطانهای خون شامل موارد ذیل است.
- معاینه و ارزیابی بزرگ شدن کبد، طحال ، غدد لنفاوی پشت آرنج ، کناره ران و گردن
- انجام آزمایشهای خونی و سایر آزمایشات لازم
- تستهای خونی برای ارزیابی تعداد سلولهای خونی نابالغ ( بلاستها)
- نمونه گیری مغز استخوان
- نمونه گیری از مایع کمری
- روشهای تصویر برداری نظیر عکسبرداری ، سونوگرافی و سی تی اسکن
· درمان سرطان های حاد و مزمن حون
استفاده از روشهای درمانی خاص برای یک بیمار بر عهده پزشک می باشد و براساس سن، سلامت عمومی و تاریخچه پزشکی بیمار، وسعت بیماری، میزان تحمل بیمار در مقابل داروها یا روشهای درمانی خاص ، انتظاری که از سیر بیماری وجود دارد و نظر و ارجحیت خود بیمار می باشد.
روشهای درمانی شامل موارد ذیل است : شیمی درمانی، پرتو درمانی، پیوند سلولهای بنیادی مغز استخوان، درمانها بیولوژیکی، تزریق خون و استفاده از داوهایی که مانع از تخریب سایر سیستمهای بدن تحت تأثیر انتشار سرطان می شوند.
علل و عوامل خطرساز
از جمله علل و عوامل خطر سازی که منجر به افزایش احتمال به سرطان خون می شوند می توان به قرار گرفتن در معرض اشعه ها، تماس با مواد شیمیایی نظیر بنزن که در محیطهای کاری بیشتر رخ می دهد، استفاده از داروهای شیمی درمانی برای سایر سرطانها نظیر سرطان پستان و تخمدان و پرتو درمانی اشاره نمود.
سرطان خون بیماری است که هم بزرگترها و هم کودکان ممکن است به آن مبتلا شوند. سرطان خون از مغز استخوان شروع شده و سپس در کل بدن پخش می شود .
●سرطان خون چیست؟
عوامل و احتمالات سرطان خون
انواع سرطان خون
سرطان خون بیماری است که شکل سلولهای خونی را در بدن تغیپر می دهد، سرطان خون نوعی از سرطان می باشد که به فراوانی گلبولهای سفید خون در بدن اثر می گذارد . سرطان خون از مغز استخوان شروع می شود و به جاهای دیگر بدن پخش می شود .سرطان خون هم در بزرگسالان و هم در کودکان می تواند شروع و گسترش یابد و در این مرحله جلوگیری و متوقف کردن این بیماری مفهومی ندارد.
علل سرطان خون مشخص نشده اما محققین معتقدند سیگار کشیدن عاملی برای ۲۰درصد از انواع سرطان های خون که بزرگسالان را تحت تاثیر می گذارد و به آن سرطان خون حاد (AML) می گویند . در معرض پرتو افشانی قرار گرفتن نیز یکی دیگر از عوامل گسترش سرطان خون می باشد .
●یک مرور کلی بر خون
برای درک کامل سرطان خون ، اندکی آشنایی با خون و اجزای آن کمک بسیار بزرگی خواهد بود .
▪ برای درک کامل سرطان خون ، اندکی آشنخون از بخش های متفاوتی تشکیل یافته :
ـ گلبولهای قرمز خون
ـ گلبولهای سفید خون
ـ پلاکتهای خون
ـ مغز استخوان
ایی با خون و اجزای آن کمک بسیار بزرگی خواهد بود .
●گلبولهای قرمز خون
اکسیژن به کمک گلبولهای قرمز خون ، از شش ها به سایر اجزای بدن راه می یابد.
همچنین یکی دیگر از وظایف گلبولهای قرمز حمل دی اکسید کربن می باشد . دی اکسید کربن یک فراورده هدررفته سلولها می باشد . در شرایطی که گلبولهای قرمز کم باشد کم خونی ( آنمی ) گفته می شود .آنمی باعث ایجاد خستگی و کوفتگی ، کوتاه شدن تنفس و ضعف عمومی می شود .
●گلبولهای سفید خون
گلبولهای سفید خون با عفونتهای خارج از بدن ، باکتریها و میکربها مبارزه می کنند .
●پلاکتهای خون
در زیر میکروسکوپ پلاکتهای خون شبیه صفحات مسطحی "plate" هستند به همین دلیل پلاکت "platelets" نامیده اند . پلاکتها در زمان ضربه دیدن یا بریده شدن از خونریزی جلوگیری می کنند . پلاکتها بخشها و تکه های ریزی هستند که از شکستن سلولهای مغز استخوان بوجود آمده اند .
●مغز استخوان
مغز استخوان ماده ای نرم و اسفنجی شکل است که داخل استخوانها یافت می شود. مغز استخوان همانند کارخانه ای برای تولید انواع سلولهای خون ( گلبولهای قرمز – گلبولهای سفید و پلاکتها ) بشمار می رود .وقتی بچه ای به دنیا می آید مغز استخوان در تمام استخوان ها یافت می شود ولی با رشد فرد تنها در استخوان های اصلی یافت میشود.
تمام سلولهای مغز استخوان از سلولها ، یاخته های مادر یا سلول پایه (Stem cell) بوجود می آیند که بعدها می توانند به انواع دیگر سلولهای خونی مانند نوعی از گویچه های سفید یک هسته ای خون یا سلولهای پایه ای مغز استخوان تبدیل شوند .
این سلولهای پایه ای با سلولهای پایه ای جنینی اشتباه نمی شود . سلولهای پایه ای جنینی بافت ها را تشکیل می دهند ولی این سلولهایی که به مورد آن می پردازیم فقط تغییرات یاخته ای دارند .
سرطان خون انواع متفاوتی دارد . اینکه چه نوع از سلولهای بدن بیش از اندازه در بدن زیاد شده اند نشانگر نوع سرطان خونی است که فرد با آن گریبانگیر است و در بدنش در حال توسعه می باشد . علائم سرطان خون بسیار زیاد است ولی در اینجا برای آشنایی، برخی از علائم هشدار دهنده را ذکر می کنیم :
ـ تب و لرز و نشانه های شبیه سرماخوردگی
ـ عفونتهای مکرر و عود آنها
ـ کبودی بیش از اندازه
ـ ضعف و خستگی مفرط
ـ ناتوانی انجام فعالیت های فیزیکی
ـ دردهای شکمی و احساس سیری
ـ ضعف و لاغری ممتد
ـ خونریزیای مکرر غیرطبیعی
ـ تورم و بزرگی حجم غده های لنفاوی، طحال و کبد
ـ احساس ناخوشی و ضعف عمومی
●علل و دلایل افزایش احتمال سرطان خون
سرطان خون بطماری است که در بخش نرم و اسفنجی شکل که مغز استخوان نامیده می شود ، شروع می شود . سرطان خون هم در بزرگترها و هم در کودکان ممکن است رخ بدهد. سرطان خون انواع مختلفی دارد. محققین دلائل مختلف و عوامل احتمالی بروز سرطان خون را شناسایی کرده اند :
۱- سن
۶۰الی ۷۰درصد مبتلایان سرطان خون افراد ۵۰سال و بالای آن می باشند .
۲- سیگار کشیدن
سیگار کشیدن یکی از عوامل مرتبط با سرطان خون مخصوصا نوعی از سرطان خون بنام سرطان میلوئیدی ( myelogenous) یا AML می باشد . ماده سرطان زایی که در سیگار موجود است توسط شش ها جذب شده و سپس در رگهای خون جاری می شود. حدود ¼ موارد AML به دلیل کشیدن سیگار می باشد .
۳- در معرض بمب ها ی اتمی قرار گرفتن
یک نمونه از آن، بمباران ژاپن در جنگ جهانی دوم می باشد.
۴- سابقه شیمی درمانی یا پرتودرمانی در گذشته
درمان سرطانهای گذشته با شیمی درمانی یا پرتو درمانی بعدها احتمال افزایش سرطان خون را بالا می برد که این مورد سالها پس از درمان می تواند روی دهد. شیمی درمانی عامل مرتبطی با گسترش سرطان خون می باشد.
۵- ویروس سرطان خون سلولهای T انسان
ویروس سرطان خون سلولهای Tنوعی از ویروس است که سلولهایT انسان (نوعی از گلبولهای سفید خون ) را عفونی می کند . و باعث سرطان خون می شود. این نوع ویروس از طریق سرنگ یا سوزن یعنی انتقال خون، روابط جنسی یا از مادر به فرزند یا هنگام شیردهی انتقال می یابد .
۶- سندرم میلدیپلاستیک Myelodysplasctic
سندرم میلدیپلاستیک Myelodysplasctic نوع بیماری خونی است که احتمال ابتلا به سرطان میلوئیدی را در افراد افزایش می دهد.
۷- سندرم داون Downs Syndrome
همچنین افراد مبتلا به سندرم داون بیشتر احتمال ابتلا به سرطان خون دارند.
●نگاه اجمالی به انواع سرطان خون
سرطان خون بیماری است که شکل سلولهای خونی را در بدن تغییر می دهد. سرطان خون نوعی از سرطان می باشد که از مغز استخوان شروع می شود و به فراوانی گلبولهای سفید خون در بدن اثر می گذارد. سرطان خون به ۴نوع متفاوت تقسیم می شود. اولین نوع آن سرطان حاد و مزمن است .
۱- سرطان مزمن خون Chronic Leukemias
در این نوع سرطان ، سلولهای به طور غیرمعمول و غیرطبیعی بزرگ می شوند و رشد می کنند. سلولها برای مدت طولانی بزرگ می شوند و روی هم انباشته می شوند. در این نوع سرطان ،سلولها به آرامی رشد می کنند.
۲- سرطان حاد خون Acute Leukemias
از سوی دیگرسرطان حاد خون از سلولهای تکامل نیافته آغاز می شود سلولهای تکامل نیافته سلولهای جوانی هستند که همچنان تقسیم می شوند . در این نوع سرطان، سلولها مانند سلولهای همتای طبیعی خود از تقسیم بندی باز نمی ایستند . دو نوع باقی مانده سرطان خون به دو نوع سلولهایی که سرطان خون از آنجا آغاز می شود مربوط می شود .
۳- سرطان میلوئیدی
سرطان میلوئیدی از سلولهای میلوئیدی آغاز می شود. این نوع سرطان می توان حاد یا مزمن باشد که سرطان میلوئیدی مزمن (CML) و سرطان میلوئیدی حاد(ALL) نامیده می شود.
۴- سرطان لنفوئیدی (lymphocytic) یا لنفوبلاستی ( lymphoblastic)
سرطان لنفوئیدی از سلولهای به نام لنفوبلاستها در مغز استخوان آغاز می شود . این نوع سرطان می توان حاد یا مزمن باشد که سرطان لنفوئیدی مزمن (CLL) و سرطان لنفوئیدی حاد(ALL) نامیده می شود.
سرطان خون یا لوسمی
●علائم هشدار دهنده سرطان خون:
▪ تورم و خونریزی لثه ها
▪ خونریزی مکرر بینی
▪ تظاهر لکه‌های قرمز دانه اناری زیرجلدی پوست
▪ ضعف و لاغری ممتد
▪ احساس سیری و بی‌اشنهایی
▪ ضعف و احساس خستگی مفرط
▪ احساس لختی وخواب‌آلودگی
▪ دردهای استخوان و مفاصل
▪ تب و لرز و نشانه های شبه سرماخوردگی
▪ رنگ پریدگی پیشرونده
▪ تنگی نفس در اثر فعالیت
▪ خونریزی مکرر بینی
▪ لخته یا منعقد نشدن خون در پی ایجاد زخم یا بریدگی
▪ عفونتهای مکرر و عود آنها
▪ تورم و بزرگی حجم غده های لنفادی، طحال و کبد
▪ کم خونی
▪ تشریح وآشنایی با بیماری سر طان خون
خون از مایع لزجی به نام پلاسما و یاخته های شناور آن که توسط مغز استخوان تولید می شود تشکیل شده است.
مغز استخوان ماده ای نرم و اسفنجی شکل است که داخل استخوانها یافت می شود. این ماده حاوی یاخته هایی است که یاخته های مادر یا سلول پایه (Stem cell) نامیده می شود و وظیفه آنها تولید یاخته های خونی است.
سه نوع یاخته خونی وجود دارد :
▪ گویچه های سفید خون (گلبولهای سفید) که مسئولیت دفاع از بدن رادر مقابل عوامل خارجی عهده دارهستند.
▪ گویچه‌های قرمز خون (گلبولهای قرمز خون) که اکسیژن را به بافتها حمل کرده و فرآورده های زائد را از اندامها و بافتها جمع آوری می کنند.پلاکتها که وظیفه انعقاد خون و جلوگیری از خونریزی را بر عهده دارند
سرطان خون (لوسمی) نوعی بیماری پیشرونده و بدخیم در میان اعضای خون ساز بدن است که با تکثیر ویا تکامل ناقص گویچه‌های سفید خون در خون و مغز استخوان ایجاد می شود.
لوسمی یا لوکمی leukemia ریشه در زبان لاتیندارد وبه معنای “خون سفید” است.این بیماریبا ایجاد سرطان فرآیند تکثیر، خونسازی و ایمنی طبیعی بدن را مختل می کند. اجتماع این یاخته های سرطانی در خارج از مغز استخوان، موجب تشکیل توده هایی در اندامهای حیاتی بدن نظیر مغز شده و یا موجب بزرگ شدن غده های لنفاوی، طحال، کبد ویا ناهنجاری درعملکرد اندامهای حیاتی بدن می شوند.
●لوسمی شایع ترین سرطان در میان کودکان در دنیاست.
لوسمی براساس طیف، شدت و سرعت پیشرفت روند بیماری به دو دسته حاد (acute) و مزمن (chronic)دیده می شود.
۱) لوسمی حاد، رشد سریعی دارد. همراه با تعداد زیادی گویچه های سفید نارس است و مدت فاصله زمانی بین شروع بیماری و گسترش دامنه آن بسیار کوتاه است.
۲) لوسمی مزمن، همراه با تعداد بیشتری یاخته های سرطانی بالغ تروبا رشد آهسته ترهمراه است و نیاز به مدت زمان طولانی تا بروز علائم بالینی آن دارد.
لوسمی نیز با توجه به نوع یاخته موجود در بافت مغز استخوان که دچار تراریختی و سرطان شده است تعریف می شود و اشکال مختلفی از این نوع سرطان وجود دارد که هر کدام نشانه ها و عوارض خاص خود را دارند. لوسمی بر اساس نوع گویچه سفید خون که دچار تراریختگی و سرطان شده به دو دسته تقسیم می شود:
▪ لنفوئیدی (lymphocytic) یا لنفوبلاستی ( lymphoblastic)
▪ میلوئیدی ( myelogenous )
با توجه به طبقه بندی فوق، شایع ترین اشکال لوسمی بر اساس سرعت پیشرفت روند بیماری و نوع گویچه سفید خون که دچار تراریختگی و سرطان شده به چهار گروه تقسیم می شود که عبارتند از:
۱) لوسمی لنفوئیدی یا لنفو بلاستی حاد: لوسمی لنفو بلاستی حاد بیماری ای است که در آن تعداد بسیار زیادی از گویچه های سفید خون که مسئول دفاع بدن در مقابل عوامل خارجی هستند و “لنفوسیت” نامیده می شوند و هنوز به طور کامل تکامل نیافته اند دچار اختلال شده و بطور فزاینده ای در خون محیطی و مغز استخوان یافت می شوند. علاوه بر این، تجمع این یاخته ها در بافتهای لنفاوی باعث بزرگ شدن این اندامها می شود. ازدیاد لنفوسیتها نیر منجر به کاهش تعداد سایر یاخته‌های خونی مانند گویچه‌های قرمز و پلاکت ها شده و این عدم تعادل یاخته‌های خونی منجر به کم خونی، خونریزی و عدم انعقاد خون می شود. مدت فاصله زمانی بین شروع بیماری و گسترش دامنه آن بسیار سریع و کوتاه است. لوسمی لنفوبلاستی حاد، شایع ترین نوع لوسمی در اطفال است که اغلب در کودکان بین سنین ۲تا ۶سال تظاهر می کند. گروه سنی دیگری که در مقابل این بیماری بیش از بقیه آسیب پذیر هستند، افراد بالای ۷۵سال را تشکیل می دهند.
۲) لوسمی میلوئیدی حاد: تراریختگی یاخته های “میلوئید” گویچه های سفید خون است که فرآیند تکثیر و خونسازی و ایمنی طبیعی بدن را مختل می کند. این نوع سرطان دارای چندین زیرگونه و میانگین سن ابتلا به آن ۶۴سال است. این نوع لوسمی در مقایسه با لوسمی لنفوسیتی حاد کمتر در کودکان دیده می شود اما کودکان مبتلا به سندرم دان در سه سال ابتدایی زندگی استعداد بیشتری برای ابتلا به آن دارند.
۳) لوسمی لنفوئیدی مزمن: شایع ترین نوع لوسمی بزرگسالان است. طیف رشد و پیشرفت این نوع لوسمی بسیار کند و آهسته است و اغلب در افراد سالمند تظاهر می کند. میانگین سن بروز لوسمی لنفوئیدی مزمن ۶۰سال است و ابتلا به آن در سنین پایین تر از ۳۰سال بسیار غیر طبیعی و در کودکان بسیار نادر است. این نوع لوسمی در مردان بالای ۵۰سال شایع تر است و اغلب به طور تصادفی و هنگام معاینات و آزمایش معمولی خون که افراد برای تشخیص بیماری های دیگر انجام می دهند، تشخیص داده می شود.
۴) لوسمی میلوئیدی مزمن: این نوع لوسمی یک بیماری اکتسابی ناشی از یک نوع ناهنجاری در کروموزوم ۲۲یاخته های مغز استخوان است. لوسمی میلوئیدی مزمن در مردان بین سنین ۴۰تا ۶۰سال شایع تر است و افرادی که تحت تشعشعات یونیزه و یا تماس با بنزین و مشتقات آن قرار داشته اند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به آن هستند.
memcomedical.persianblog.ir (http://memcomedical.persianblog.ir/)