MR_Jentelman
8th July 2009, 08:38 PM
خودت را دوست بدار
یكى از اهداف تربیتى كه همواره مورد توجه مربیان بوده, پرورش روحیه خودباورى و اعتماد به نفس است. اتكاى به نفس عبارت است از این كه انسان به خود تكیه كند, موفقیت و ناكامى را معلول افكار و اعمال خود بپندارد و به یارى دیگران چشم ندوزد. ریشه این كمال انسانى در وجود هر فردى نهفته است. كودك در سن سه سالگى به صراحت به خود آگاهی مى رسد و به تدریج به خود توجه پیدا مى كند(1), از این رو استقلال طلبى و بى نیازى از دیگران از ژرفاى احساسات بشرى و تمایلات فطرى سرچشمه مى گیرد. دین اسلام, نه تنها از این تمایل درونى جلوگیرى نكرده بلكه در جهت رشد و تعالى آن برنامه ریزى كرده است.
تفاوت اعتماد به نفس با خودپسندى
اعتماد به نفس كه یك فضیلت اخلاقى است, نباید با نخوت و خودپسندى اشتباه شود, در اعتماد به نفس, تكیه بر واقعیت ها و تصویر منطقى از خویشتن است، در حالى كه در خودپسندى, تصویرى افراطى و اغراق آ میز به چشم مى خورد و هرگز تصویر ذهنى با واقعیت تطبیق ندارد. بر این اساس, اسلام آن را معلول نارسایى عقل می داند و به شدت محكوم كرده است.
اعتماد به نفس و توكل
چه بسا تصور شود كه اعتماد به نفس با اعتماد به حق و توكل منافات دارد, در حالى كه در معناى اعتماد به نفس, نفى اتكاى به خدا لحاظ نشده است; انسان مؤمن با این كه از سرمایه اعتماد به نفس برخوردار است اما هرگز خود را بى نیاز از خالق نمى داند, توكل , نقطه مقابل تكیه كردن بر غیر است. از پیامبر(ص) نقل شده كه فرمود: از جبرئیل پرسید: توكل چیست؟ گفت: علم به این كه مخلوق نفع و ضررى نمى رساند و بنده اى كه مأیوس از كمك دیگران باشد, براى غیر خدا كارى انجام نمى دهد ، به غیر از خدا امید نمى بندد و از غیر خدا نمى ترسد و به غیر خدا طمع نمى ورزد .بنابراین تفسیر, ضریب قدرت روحى و مقاومت او در برابر مشكلات بالا مى رود.
آثار و فواید اعتماد به نفس
اعتماد به نفس آثار فردى و اجتماعى زیادى دارد كه مهم ترین آن ها عبارت اند از:
1ـ موفقیت: یكى از عوامل مهم پیش رفت علمى و كامیابى در انسان, اعتقاد به توانایى هاى فردى است. مطالعات روان شناسان بارها نشان داده است كه نگرش مثبت علت اصلى توفیق اشخاص در كارها. اعتماد به نفس, تردید و بى ثباتى را زایل مى كند. تحقیقات انجام شده در مدارس مختلف به ویژه مدارس استثنایى نشان مى دهد كه هر قدر فرد احساس و نگرش مثبتى نسبت به خود داشته باشد, موفقیت بیشترى در امور تحصیلى از خود نشان مى دهد
2ـ پایدارى در راه هدف: در سایه اعتماد به نفس و خودباورى, قدرت مواجهه با مشكلات افزایش مى یابد.از نظر روایات افرادى كه به اراده خویش متكى اند, اگر به مصیبتى دچار شود, صبر مى كند وشكست نمى خورد.
3ـ سلامت روان: یكى دیگر از آثار اعتماد به نفس حفظ سلامت روان است. مازلو مى گوید: ما براى سلامت روانى خود نیاز به احساس اعتماد به نفس مثبت و قوى داریم. این امر وقتى روشن مى شود كه بدانیم ضعف اعتماد به نفس, عوارضى چون نگرانى, بى ثباتى, اضطراب, بدبینى, پر خاشگرى, افسردگى, خودكم بینى, وسواس و غیره دارد. اعتماد به نفس, نقش مؤثرى در جلب اعتماد دیگران دارد, چون تأثیرگذارى بر افراد بستگى زیادى به قدرت ایمان و خودباورى دارد. امام على(ع) مى فرماید: الرجل حیث ا ختار لنفسه ان صانها ارتفعت و ان ابتذلها اتّضعت; ارزش شخصیت هر فردى, وابسته به روشى است كه اتخاذ مى كند; اگر نفس خود را از پستى بر كنار داشت, رفعت مقام پیدا مى كند و اگر آن را خوار شمرد, به پستى مى گراید.
4 ـ رشد اجتماعى:روان شناسان براى رشد اجتماعى, شاخص هایى را ذكر كرده اند كه عبارت اند از: استقلال, پذیرش مسئولیت و آینده نگرى. یكى از پایه هاى واقعى رشد اجتماعى, اعتماد به نفس است. عدم سازگارى با محیط نتیجه بى اعتمادى و ضعف نفس است. اشخاصى را كه مى بینید خجول، پرخاش گر, ساكت، پرگو و یا بى تصمیم هستند به خود اطمینان و اعتماد ندارند
یكى از اهداف تربیتى كه همواره مورد توجه مربیان بوده, پرورش روحیه خودباورى و اعتماد به نفس است. اتكاى به نفس عبارت است از این كه انسان به خود تكیه كند, موفقیت و ناكامى را معلول افكار و اعمال خود بپندارد و به یارى دیگران چشم ندوزد. ریشه این كمال انسانى در وجود هر فردى نهفته است. كودك در سن سه سالگى به صراحت به خود آگاهی مى رسد و به تدریج به خود توجه پیدا مى كند(1), از این رو استقلال طلبى و بى نیازى از دیگران از ژرفاى احساسات بشرى و تمایلات فطرى سرچشمه مى گیرد. دین اسلام, نه تنها از این تمایل درونى جلوگیرى نكرده بلكه در جهت رشد و تعالى آن برنامه ریزى كرده است.
تفاوت اعتماد به نفس با خودپسندى
اعتماد به نفس كه یك فضیلت اخلاقى است, نباید با نخوت و خودپسندى اشتباه شود, در اعتماد به نفس, تكیه بر واقعیت ها و تصویر منطقى از خویشتن است، در حالى كه در خودپسندى, تصویرى افراطى و اغراق آ میز به چشم مى خورد و هرگز تصویر ذهنى با واقعیت تطبیق ندارد. بر این اساس, اسلام آن را معلول نارسایى عقل می داند و به شدت محكوم كرده است.
اعتماد به نفس و توكل
چه بسا تصور شود كه اعتماد به نفس با اعتماد به حق و توكل منافات دارد, در حالى كه در معناى اعتماد به نفس, نفى اتكاى به خدا لحاظ نشده است; انسان مؤمن با این كه از سرمایه اعتماد به نفس برخوردار است اما هرگز خود را بى نیاز از خالق نمى داند, توكل , نقطه مقابل تكیه كردن بر غیر است. از پیامبر(ص) نقل شده كه فرمود: از جبرئیل پرسید: توكل چیست؟ گفت: علم به این كه مخلوق نفع و ضررى نمى رساند و بنده اى كه مأیوس از كمك دیگران باشد, براى غیر خدا كارى انجام نمى دهد ، به غیر از خدا امید نمى بندد و از غیر خدا نمى ترسد و به غیر خدا طمع نمى ورزد .بنابراین تفسیر, ضریب قدرت روحى و مقاومت او در برابر مشكلات بالا مى رود.
آثار و فواید اعتماد به نفس
اعتماد به نفس آثار فردى و اجتماعى زیادى دارد كه مهم ترین آن ها عبارت اند از:
1ـ موفقیت: یكى از عوامل مهم پیش رفت علمى و كامیابى در انسان, اعتقاد به توانایى هاى فردى است. مطالعات روان شناسان بارها نشان داده است كه نگرش مثبت علت اصلى توفیق اشخاص در كارها. اعتماد به نفس, تردید و بى ثباتى را زایل مى كند. تحقیقات انجام شده در مدارس مختلف به ویژه مدارس استثنایى نشان مى دهد كه هر قدر فرد احساس و نگرش مثبتى نسبت به خود داشته باشد, موفقیت بیشترى در امور تحصیلى از خود نشان مى دهد
2ـ پایدارى در راه هدف: در سایه اعتماد به نفس و خودباورى, قدرت مواجهه با مشكلات افزایش مى یابد.از نظر روایات افرادى كه به اراده خویش متكى اند, اگر به مصیبتى دچار شود, صبر مى كند وشكست نمى خورد.
3ـ سلامت روان: یكى دیگر از آثار اعتماد به نفس حفظ سلامت روان است. مازلو مى گوید: ما براى سلامت روانى خود نیاز به احساس اعتماد به نفس مثبت و قوى داریم. این امر وقتى روشن مى شود كه بدانیم ضعف اعتماد به نفس, عوارضى چون نگرانى, بى ثباتى, اضطراب, بدبینى, پر خاشگرى, افسردگى, خودكم بینى, وسواس و غیره دارد. اعتماد به نفس, نقش مؤثرى در جلب اعتماد دیگران دارد, چون تأثیرگذارى بر افراد بستگى زیادى به قدرت ایمان و خودباورى دارد. امام على(ع) مى فرماید: الرجل حیث ا ختار لنفسه ان صانها ارتفعت و ان ابتذلها اتّضعت; ارزش شخصیت هر فردى, وابسته به روشى است كه اتخاذ مى كند; اگر نفس خود را از پستى بر كنار داشت, رفعت مقام پیدا مى كند و اگر آن را خوار شمرد, به پستى مى گراید.
4 ـ رشد اجتماعى:روان شناسان براى رشد اجتماعى, شاخص هایى را ذكر كرده اند كه عبارت اند از: استقلال, پذیرش مسئولیت و آینده نگرى. یكى از پایه هاى واقعى رشد اجتماعى, اعتماد به نفس است. عدم سازگارى با محیط نتیجه بى اعتمادى و ضعف نفس است. اشخاصى را كه مى بینید خجول، پرخاش گر, ساكت، پرگو و یا بى تصمیم هستند به خود اطمینان و اعتماد ندارند