علت صدای مفاصل چیست. آیا صدا دادن مفصل بیماری است

[سونای]

"دکتر محسن توکلی"

ممکن است شما هم جزو کسانی باشید که بارها با کشش به انگشتان دست خود باعث ایجاد صدائی در آن شده اید. آیا از خود پرسیده اید علت ایجاد این صدا چیست.
در داخل مفصل (http://www.iranorthoped.ir/fa/news/1335) مایعی وجود دارد که باعث حرکت آسان‌تر استخوان‌های مجاور هم می‌شود. در این مایع گذشته از مواد مختلف گازهای گوناگونی نیز وجود دارند. افزایش حجم مفصل که با کشش انگشت ایجاد می شود موجب کاهش فشار داخل مفصل شده، و این امر یک حالت مکش و خلاً را در داخل مفصل ایجاد می کند. کاهش فشار و حالت مکش باعث می شوند که گاز‌های محلول در مایع مفصل به صورت حباب در‌آیند. ترکیدن این حباب ها باعث ایجاد صدا و آرامش شخص می شود و کم کم این مساله به صورت عادت در می آید. این امر در مفاصل دیگر بدن نیز با درجات کمتری می تواند اتفاق بیفتد.

شخص با ایجاد حداکثر دامنه حرکت در مفصل موجب کشش در آن مفصل شده و پس از ترکیدن حباب های‌ گاز راحت میشود و چون حل شدن گازهای حباب نیاز به زمان دارد به همین خاطر تا مدتی علیرغم سعی شخص هیچ صدایی از مفصل شنیده نمی شود. در اصطلاح به این کار شکستگی قولنج می گویند، که یا خود شخص موفق میشود قولنج را بشکند و یا شخص دیگری این امر را انجام میدهد.

http://www.iranorthoped.ir/iranorthoped_content/media/image/2010/06/134_orig.jpg

هنوز ثابت نشده است که آیا صدا در آوردن عادتی از مفاصل موجب صدمه جدی آنها می‌شود یا خیر ، ولی میتوان گفت با گذشت زمان و تکرار این عادت، بافت های نرم اطراف مفصل آسیب می بینند و روی دامنه حرکتی مفصل اثر می گذارند. حرکت دادن ناگهانی گردن یا ستون فقرات (http://www.iranorthoped.ir/fa/news/192) و بخصوص فشار روی مهره ها و یا حرکت ناگهانی گردن توسط شخصی دیگر برای به اصطلاح شکستن قولنج گذشته از صدمه شدیدی که میتواند روی مفاصل مهره (http://www.iranorthoped.ir/fa/news/1311) ها ایجاد کند، ممکن است باعث گرفتگی و اسپاسم شدید و دردناک عضلات اطراف شده که درمان خاص خود را نیاز خواهد داشت. اگر این امر عادتی شود سایش تدریجی مهره‌ها را به دنبال خواهد داشت.

http://www.iranorthoped.ir/iranorthoped_content/media/image/2010/06/135_orig.jpg

برای مبارزه با این امر چه کنیم:


در صورتی که عادت به در آوردن صدا از مفصل داریم سعی کنیم با مشغول کردن خود به کارهای دیگر و مبارزه با آن این عادت را از خود دور کنیم. در صورتی که شش ماه این عمل را انجام ندهید برای همیشه راحت خواهید شد.



با برنامه های منظم ورزشی و ورزش‌های کششی کم کم قدرت عضلات و انعطاف ‌پذیری مفاصل افزایش می یابند و تدریجا احساس شکستگی قولنج از بین می رود.



اگر پس از فعالیت های ورزشی احساس میکنید به شکستن قولنج نیاز دارید نشان دهنده این است که ورزش را به طور صحیح انجام نمی دهید و پس از آن دچار گرفتگی عضلات و یا احساس قولنج میکنید. لطفا مطالب زیر را رعایت کنید

الف- قبل از ورزش سنگین با حرکات ورزشی سبک خود را گرم کنید
ب- پس از ورزش با حرکات کششی و سبک خود را سرد کنید
ج- هنگام ورزش نگذارید بدن شما خشک شود و مرتب آب بنوشید
د- هنگام ورزش ممکن است اختلال الکترولیت در بدن ایجاد شود، با نوشیدن مایعات مناسب محتوی مواد معدنی از آن جلوگیری کنید
ح- مناسب با نوع ورزش کالری مورد نیاز را تامین کنید
و- در صورتی که ورزش حرفه ای را ادامه میدهید در زمانهای مناسب از ماساژورهای مطلع و به طور علمی استفاده کنید. فیزیوتراپی نیز می تواند کمک کننده باشد.



باید توجه داشت که صدای مفصل همیشه ناشی از شکستن قولنج نیست و بعضی از مفاصل ما هنگام بعضی از حرکات یا راه رفتن صدا می دهند، اگر صدا با درد همراه نباشد معمولا چیز مهمی نیست و در دوره ای از زندگی وجود دارد و خود به خود خوب می شود. ولی اگر ماندگار شد و باعث ناراحتی گردید و یا دردناک بود باید به پزشک ارتوپد مراجعه کرد چون ممکن است علت آن عوامل مختلفی مانند ساییده شدن نسوج نرم اطراف مفصل روی برجستگی های استخوانی، ضایعات منیسک (http://www.iranorthoped.ir/fa/news/1547)، ضایعات غضروفی (http://www.iranorthoped.ir/fa/news/1331) و یا رباط ها ی اطراف مفصل باشند.

باید توجه داشت که مفهوم قولنج در علم پزشکی قدیم با امروز فرق میکند. در قدیم هر عضوی از اعضای بدن قولنج مخصوص خود را داشت. مثل قولنج کبد که باعث دردهای شدید سمت راست شکم میشود، قولنج کلیه که به صورت دردهای شدید و متناوب ناحیه کلیه با انتشار به ناحیه زیر شکم خود را نشان می دهد و قولنج روده که باعث دردهای متناوب و ناراحت ‌کننده شکم می شود. تمامی این موارد به دلیل اسپاسم‌های متناوب عضلات صاف در عضو مربوطه می باشد.



منبع (http://www.iranorthoped.ir/fa/news/88)