*FATIMA*
9th October 2013, 08:14 PM
خانواده نپنتس (Nepenthaceae)
http://uc-njavan.ir/images/4upzqd5g9efeq9oaozo.jpg
خانواده نپنتاسه شامل یک جنس به نام نپنتس ، با 120 گونه و همچنین هیبریدهای فراوان می باشد . خانواده نپنتس که شامل گیاهان کوزه ای قدیمی تر می باشند ، دارای اندام های کوزه مانندی هستند که در انتهای برگ گیاه ، از رشد و توسعه میانبرگ به وجود آمده اند . گیاهان خانواده نپنتس در جنگل های سایه انداز و بر روی درختان ، توسط ریشه های پیچک مانند خود رشد می کنند .این گیاه از گیاهان گوشتخوار است
جنس نپنتس (Nepenthes)
http://uc-njavan.ir/images/dscahnesnih42tdoqjcn.jpg
نپنتس یک لغت آلمانی می باشد ، که از دو کلمه Ne = not و penthos = grief تشکیل شده است که در مجموع به معنی بدون غم و اندوه می باشند . گیاهان این جنس که متعلق به گیاهان کوزه ای نواحی حاره می باشند به Monkey Cups نیز معروف هستند . این گیاهان منشأ اصلی بسیاری از گیاهان گوشتخوار نواحی گرمسیر از جمله جنوب چین ، اندونزی ، مالزی ، فیلیپین ، غرب ماداگاسکار ، جنوب استرالیا ، شمال هند و سریلانکا می باشند .
اکثر گونه های جنس نپتس حشرات را شکار می کنند ، ولیکن برخی گونه ها مانند N.rajah گاهاً قادرند پستانداران کوچک و حیوانات خزنده را نیز شکار کنند ، که این شکارها می توانند غذای مناسب و کافی برای گیاه را فراهم کنند و یا گونه N.bicalcarata دارای دو تیغ تیز می باشد که از پایه سرپوش تا بالای درب ورودی بیرون زده و در برابر هجوم و حمله ناگهانی پستانداران کوچک از گیاه محافظت می کند . جنس نپنتس بومی جنوب شرق آسیا و استرالیا ، فنجان هایی ( پیاله ها ) آویزان از درخت تولید می کنند . این فنجان ها شبیه تله های کوزه ای گیاهان گوشتخوار امریکای شمالی ، با ایجاد مخزن های مملو از آب به شکار طعمه های خود می پردازند .
گیاهان جنس نپنتس برگ های غیرعادی دارند . به طوری که در ابتدا این برگ ها شبیه دیگر برگ ها هستند ، اما در ادامه نوک این برگ ها پیچ خورده و در نهایت به شکل یک فنجان شگفت انگیز درمی آیند . تله ها با استفاده از رایحه های مطلوب و رنگ قرمز ، طعمه ها را به سمت خود جلب می کنند . در زمان بالغ شدن ، فنجان ها توسط هوا پر شده و متورم می شوند . سپس مملو از مایعی شده و دهانه آنها باز می شود و زیبایی خیره کننده آنها آشکار می گردد .
بر روی تله ، دریچه ای وجود دارد که فنجان را تا زمان رسیدن به رشد کامل می پوشاند و زمانی که برگ به رشد کامل رسید ، دریچه باز می شود و در این هنگام تله برای شکار آماده است . این گیاهان با عطر خوش شهد گل حشرات را به سمت خود جذب می کنند .
نکته جالب این است که زمانی که یک حشره در دام این تله بیفتد ، هیچ راهی برای بالا رفتن و خروج از درون تله نخواهد یافت ، زیرا سطح داخلی تله که با ماده ای ورقه ای و مومی شکل پوشیده شده است ، در اثر تقلای حشره در درون تله ، ورقه ورقه شده و حشره نمی تواند از پایین رفتن خود درون تله جلوگیری کند . سرانجام حشره درون آب می افتد و به شدت برای فرار تقلا می کند . جنبش و تقلای حشره باعث تحریک غده های تولید کننده اسیدهای هضم کننده و آزاد کردن آنها می شود این اسیدها بسیار قوی هستند ، به طوری که یک حشره کوچک را در مدت زمان کوتاهی ناپدید می سازند . لاروهای حشرات از بقایای این طعمه ها استفاده می کنند . مابقی در برگ های بالایی زندگی می کنند و گهگاه برای ربودن و به تصرف درآوردن به محل لاروها پایین می آیند . برای مثال ، گیاه حفره ای را در ساقه خود به وجود می آورد که مورچه ها می توانند در آن نزدگی کنند . مورچه ها با فنجان ها به مشارکت و همکاری می پردازند ، از بقایای طعمه استفاده می کنند و در مقابل بر روی لبه فنجان ها نشسته و طعمه را به قطعات ریزتری تجزیه میکنند و این قطعات کوچکتر خیلی سریعتر از کل حشره ، در مخزن آب تله ها هضم می شوند .
این گیاهان گوشتخوار غیرعادی ، برای رشد به رطوبت همیشگی نیاز دارند و تنها در گلخانه های گرم و یا تراریوم ها قادر به رشد می باشند .
برخی از انواع گونه های گیاهان جنس نپنتس ، مانند N.Truncata و N.Vetchii در دهانه درب ورودی تله ، دارای یک ردیف دندانه های کوچک می باشند که به صورت یک برآمدگی بر روی دهانه قرار گرفته اند و حشرات را به سمت دهان گیاه هدایت می کنند .
در ادامه به معرفی بعضی از گونه های این جنس می پردازیم
منبع گیاهان گوشتخوار و شگفتی های گیاهان
نوشته
معصومه استکی
فخرالسادات موسوی
مائده شیرانی
http://uc-njavan.ir/images/4upzqd5g9efeq9oaozo.jpg
خانواده نپنتاسه شامل یک جنس به نام نپنتس ، با 120 گونه و همچنین هیبریدهای فراوان می باشد . خانواده نپنتس که شامل گیاهان کوزه ای قدیمی تر می باشند ، دارای اندام های کوزه مانندی هستند که در انتهای برگ گیاه ، از رشد و توسعه میانبرگ به وجود آمده اند . گیاهان خانواده نپنتس در جنگل های سایه انداز و بر روی درختان ، توسط ریشه های پیچک مانند خود رشد می کنند .این گیاه از گیاهان گوشتخوار است
جنس نپنتس (Nepenthes)
http://uc-njavan.ir/images/dscahnesnih42tdoqjcn.jpg
نپنتس یک لغت آلمانی می باشد ، که از دو کلمه Ne = not و penthos = grief تشکیل شده است که در مجموع به معنی بدون غم و اندوه می باشند . گیاهان این جنس که متعلق به گیاهان کوزه ای نواحی حاره می باشند به Monkey Cups نیز معروف هستند . این گیاهان منشأ اصلی بسیاری از گیاهان گوشتخوار نواحی گرمسیر از جمله جنوب چین ، اندونزی ، مالزی ، فیلیپین ، غرب ماداگاسکار ، جنوب استرالیا ، شمال هند و سریلانکا می باشند .
اکثر گونه های جنس نپتس حشرات را شکار می کنند ، ولیکن برخی گونه ها مانند N.rajah گاهاً قادرند پستانداران کوچک و حیوانات خزنده را نیز شکار کنند ، که این شکارها می توانند غذای مناسب و کافی برای گیاه را فراهم کنند و یا گونه N.bicalcarata دارای دو تیغ تیز می باشد که از پایه سرپوش تا بالای درب ورودی بیرون زده و در برابر هجوم و حمله ناگهانی پستانداران کوچک از گیاه محافظت می کند . جنس نپنتس بومی جنوب شرق آسیا و استرالیا ، فنجان هایی ( پیاله ها ) آویزان از درخت تولید می کنند . این فنجان ها شبیه تله های کوزه ای گیاهان گوشتخوار امریکای شمالی ، با ایجاد مخزن های مملو از آب به شکار طعمه های خود می پردازند .
گیاهان جنس نپنتس برگ های غیرعادی دارند . به طوری که در ابتدا این برگ ها شبیه دیگر برگ ها هستند ، اما در ادامه نوک این برگ ها پیچ خورده و در نهایت به شکل یک فنجان شگفت انگیز درمی آیند . تله ها با استفاده از رایحه های مطلوب و رنگ قرمز ، طعمه ها را به سمت خود جلب می کنند . در زمان بالغ شدن ، فنجان ها توسط هوا پر شده و متورم می شوند . سپس مملو از مایعی شده و دهانه آنها باز می شود و زیبایی خیره کننده آنها آشکار می گردد .
بر روی تله ، دریچه ای وجود دارد که فنجان را تا زمان رسیدن به رشد کامل می پوشاند و زمانی که برگ به رشد کامل رسید ، دریچه باز می شود و در این هنگام تله برای شکار آماده است . این گیاهان با عطر خوش شهد گل حشرات را به سمت خود جذب می کنند .
نکته جالب این است که زمانی که یک حشره در دام این تله بیفتد ، هیچ راهی برای بالا رفتن و خروج از درون تله نخواهد یافت ، زیرا سطح داخلی تله که با ماده ای ورقه ای و مومی شکل پوشیده شده است ، در اثر تقلای حشره در درون تله ، ورقه ورقه شده و حشره نمی تواند از پایین رفتن خود درون تله جلوگیری کند . سرانجام حشره درون آب می افتد و به شدت برای فرار تقلا می کند . جنبش و تقلای حشره باعث تحریک غده های تولید کننده اسیدهای هضم کننده و آزاد کردن آنها می شود این اسیدها بسیار قوی هستند ، به طوری که یک حشره کوچک را در مدت زمان کوتاهی ناپدید می سازند . لاروهای حشرات از بقایای این طعمه ها استفاده می کنند . مابقی در برگ های بالایی زندگی می کنند و گهگاه برای ربودن و به تصرف درآوردن به محل لاروها پایین می آیند . برای مثال ، گیاه حفره ای را در ساقه خود به وجود می آورد که مورچه ها می توانند در آن نزدگی کنند . مورچه ها با فنجان ها به مشارکت و همکاری می پردازند ، از بقایای طعمه استفاده می کنند و در مقابل بر روی لبه فنجان ها نشسته و طعمه را به قطعات ریزتری تجزیه میکنند و این قطعات کوچکتر خیلی سریعتر از کل حشره ، در مخزن آب تله ها هضم می شوند .
این گیاهان گوشتخوار غیرعادی ، برای رشد به رطوبت همیشگی نیاز دارند و تنها در گلخانه های گرم و یا تراریوم ها قادر به رشد می باشند .
برخی از انواع گونه های گیاهان جنس نپنتس ، مانند N.Truncata و N.Vetchii در دهانه درب ورودی تله ، دارای یک ردیف دندانه های کوچک می باشند که به صورت یک برآمدگی بر روی دهانه قرار گرفته اند و حشرات را به سمت دهان گیاه هدایت می کنند .
در ادامه به معرفی بعضی از گونه های این جنس می پردازیم
منبع گیاهان گوشتخوار و شگفتی های گیاهان
نوشته
معصومه استکی
فخرالسادات موسوی
مائده شیرانی