zoh_reh
29th August 2013, 09:38 AM
علل گرایش جوانان به پوشش غربی
گفتگو با دکتر حسین باهر: جوانی كه تحصیلات، شغل و والدین مراقب ندارد، محدودیت هایی در داخل كشور دارد و از سوی دیگر الگوهای پوششی خود را از رسانه های خارجی دریافت می كند، در معرض این نوع پوشش درهم وبرهم قرار می گیرد.
دکتر حسین باهر، استادجامعه شناسی و رفتار شناسی دانشگاه شهید بهشتی است و از جمله آثار وی به كتاب رفتار درمانی او می‌توان اشاره نمود.
مركز هم اندیشی: رابطه ی پوشش و فرهنگ اساسا چه رابطه ای است؟
به موازات تحولات مدنی، پوشش بشر هم تغییر می یابد. به طور كلی رابطه ی تنگاتنگی میان پوشش و كوشش افراددر جامعه وجود دارد. زمانی متناسب با معیشت صید و بعد از آن كشاورزی، پوشش فرد بر اساس این نوع از معیشت ها و متناسب با اعمالی چون بیل زنی و آبیاری تغییر یافت.
به دنبال صنعتی شدن جوامع، لباس ها شكل صنعتی به خود گرفتند، به عنوان مثال برای كار در كارخانه و تردد در اماكن عمومی، لباس ها جمع و جور تر شدند تا با فرهنگ صنعت تناسب داشته باشند.دورانی كه ما در آن قرار گرفته ایم، دوران پست مدرن نامیده می شود.
پوشش ما بر اساس پست مدرنیسم، نوع خاصی از فرانو است، به این معنی كه بخشی از فرهنگ خود را از سنت و بخش دیگر را از صنعت و مدرنیته كسب می كند.در كشورهایی چون ایران كه انواع متفاوت و متنوعی از معیشت، همچون كشاورزی و صنعت را دارند، به تبع، نوع پوشش هم شكل درهم و برهمی به خود می گیرد. بنابر این نوع جدیدی از پوشش ایجاد می شود كه هم حالت شبانی دارد، هم كشاورزی، هم صنعتی و هم پست مدرنیته كه در اصطلاح به آن پوشش درهم و برهم گفته می شود.بر طبق این اصل كه پوشش افراد متناسب با كوشش آن ها شكل می گیرد، جوان امروز به دلیل اینكه كار و كوششی برای انجام ندارد، هر بخش از پوشش خود را از یك جا كسب می كند.
جوانی كه تحصیلات، شغل و والدین مراقب ندارد، محدودیت هایی در داخل كشور دارد و از سوی دیگر الگوهای پوششی خود را از رسانه های خارجی دریافت می كند، در معرض این نوع پوشش درهم و برهم قرار می گیرد. در مقابل جوانی كه اصالت ایرانی خود را حفظ كرده است، پوششی ساده دارد. این ساده پوشی به این معنا نیست كه لباس او می بایست ایرانی الاصل باشد، بلكه باید پوشش او به گونه ای باشد كه در چشم بیننده عجیب نیاید.
مركز هم اندیشی: در صورت امكان ویژگی های پوشش ایرانی و پوشش غربی را برشمارید؟
تا قبل از زمان پهلوی ها، نوعی لباس میهنی همچون لباس درباریان، بازاریان، روحانیون، كسبه و تجار، بر اساس طبقات وجود داشت و به دلیل اینكه هر صنفی لباس خاص خود را داشت، تشخیص اصناف از روی پوشش آن ها به راحتی امكان پذیر بود، به عنوان مثال بازاریان كلاهی با دور ترمه دوزی شده به نام تاجری بر سر می گذاشتند، روحانیون معمم بودند و افراد متوسط الحال و كاسبكاران لباس ساده می پوشیدند.
علاوه بر این نوع پوشش كه مختص مركز بود، هر ایالتی لباس خاص خود را داشت و پوشش افراد به گونه ای بود كه از طریق لباس، علاوه بر حرفه ی افراد، قومیت آن ها هم تشخیص داده می شد.از زمان رضا شاه، روند متحدالشكل و اونیفورم كردن پوشش به تقلید از آتاتورك، اجرا شد، یعنی همان گونه كه لباس عدلیه و نظمیه یك شكل بود با ایجاد طرحی به نام پهلوی، لباس عموم هم متحدالشكل شد. این پوشش نوعی اجبار برای همه بود و در آن زمان به عنوان مد تلقی می شد كه به دنبال آن از حالتی طبقاتی برخوردار شد؛ لباس كارمندان، كارگران، دانش آموران و اقشار مختلف به وسیله ی رنگ یقه و ... از هم متمایز می شدند.
روند تاریخی پوشش ابتدا بر اساس معیشت حركت كرد، سپس بر اساس طبقات شكل گرفت. به دنبال آن رفورمی بود كه رضا شاه به صورت اونیفورم ایجاد كرد و در نهایت به زمانی رسید كه ما به آن پوشش درهم و برهم می گوییم.تغییر پوشش غربی هم روندی تدریجی را طی كرده، با این تفاوت كه غربی ها خود طراح مدها هستند و این برای مدیست ها به یك هنر تبدیل شده است.
مركز هم اندیشی: نقش سرمایه داری و اقتصاد غرب در ترویج پوشش و افزایش مدگرایی را چگونه بررسی می كنید؟
اقتصاد غرب عمدتا بر اساس سود شكل می گیرد و هدف آن سود و التذاذ بیشتر می باشد. مصرف كننده به دنبال لذت و تولیدكننده به دنبال سود است و برای كسب سود بیشتر به ایجاد ذایقه برای مصرف كننده می پردازد. یكی از طرق ایجاد ذایقه، برپایی شو های لباس ، توسط مدیست ها و مدل ها می باشد.مانكن ها، ورزشكاران، هنرپیشه ها و سیاستمداران، مبلغان و الگوهای این مد ها هستند و عموم مردم هم خواه ناخواه به سمت وسوی آن گرایش پیدا می كنند.در ایران به دلیل اینكه الگوی خاصی برای پوشش وجود ندارد، برگزاری شوهای لباس، در این راستا موثر واقع نمی شود.
مركز هم اندیشی: با توجه به روایت امام صادق در مورد پوشش كه می فرمایند: " بهترین لباس هر زمان، لباس اهل آن زمان است " لباس مناسب برای زمان ما از نظر شما باید شامل چه ویژگی هایی باشد؟
بر اساس این فرموده ی امام صادق(ع) كه: "فرزند زمانتان باشید" این سوال برای ما پیش می آید كه آیا زمان، نوع لباس را تعیین می كند یا لباس، بر زمان تاثیر می گذارد؟پوشش هر زمان و مكان باید متناسب با مقتضیات آن زمان و مكان باشد و این مقتضیات همان ارزش های حاكم بر جامعه، بر اساس شرایط زمانی می باشند.یكی از مهم ترین مقتضیات پوشش، تناسب آن با سن است. نوع پوشش افراد مسن با جوانان و... متفاوت است.دوم تناسب با زمان است. در قرن 21 نوع پوشش باید بر اساس شرایط زمانی و تغییر شرایط جامعه، شكل گیرد.تناسب با مكان از دیگر مسایل تعیین كننده ی نوع پوشش است، به عنوان مثال بر اساس ارزش های دینی، اصل حجاب از ارزش های ثابت و واجب است، اما نوع حجاب اسلامی در مكان های مختلف و در داخل و خارج از كشور ، تفاوت دارد. هماهنگی با ارزش ها و باورهای حاكم بر جامعه نیز از دیگر مقتضیات پوشش در هر جامعه است.
مركز هم اندیشی: نقش آگاهی و تقوا را در انتخاب نوع پوشش چگونه ارزیابی می كنید؟
آگاهی و پرهیز از منهیات، راهگشای چگونگی عملكرد در زمان و مكان می باشد. اصول روابط افراد، نه بر اساس شخص كه بر مبنای شخصیت شكل می گیرد. نوع پوشش وحجاب شكل دهنده به شخصیت افراد، در روابط و موقعیت های متفاوت است.هر چه آگاهی و خرد بیشتر شود، فرد پوششی را برمی گزیند كه نه خود و نه دیگران را آزار دهد و این معنای حقیقی آزادی است.آزادی به این معنا نیست كه هر كس آزاد به انجام هر عملی باشد، بلكه به این معناست كه اعمال افراد اعم از پندار، كردار و گفتار به خود فرد و به دیگران آسیب و زیانی وارد نكند.
مركز هم اندیشی: پوشش ایران باستان به پوشش اسلامی نزدیكی فراوانی دارد، علت گرایش جوانان به پوشش غربی را در چه می بینید؟
امروزه جوانان الگویی برای انتخاب نوع پوشش خود ندارند. در ایران باستان هر قشر، الگو و یونیفورم خاص خود را داشت. در زمان اسلام، یونیفورم ایجاد شده نوعی پوشیدگی كامل برای زنان و مردان به وجود آورد. از دوران رضا شاه مشكل اجبار در پوشش آغاز شد ولی در دوره ی بعد از آن نوعی آزادی در انتخاب نوع پوشش به وجود آمد.گرایش به پوشش غربی به این دلیل است كه ما جوانان را درشرایط تحریك و تهییج توسط رسانه های خارجی رها كرده ایم و از سوی دیگر در داخل كشور هیچ اقدامی در جهت الگوسازی برای آن ها، انجام نمی دهیم .به عبارت دیگر جوان را در مكان، محدود و در زمان، نامحدود می كنیم، به تبع، او دچار تعدد شخصیت می شود و نوعی پوشش تركیبی بی هویت را برمی گزیند كه هویت انسانی، باستانی، ایرانی و اسلامی او را مخدوش می كند.با توجه به مواردی كه ذكر شد، نوع پوشش فرد باید به گونه ای باشد كه او بتواند جهانی و زمانی بیندیشد و مكانی و محلی عمل كند.
مركز هم اندیشی: به طور كلی هدف از پوشش و مشخصا پوشش زنان چیست؟ آیا پوشش غربی ما را به این هدف نزدیك می كند؟
هدف از پوشش از یك سو حفظ جمال و زیبایی است، به این دلیل كه خداوند زیباست وزیبایی را دوست دارد. از سوی دیگر پوشش در محتوی باید به گونه ای باشد كه فرد را به كمال برساند.
مركز هم اندیشی: آیا هنجارهای جامعه ی ایرانی در برخورد با پوشش های غربی و وارداتی شكسته می شود؟
قطعا این گونه است. وقتی در جامعه ای غلبه با حجم های غربی باشد، به دنبال آن هنجارهای جامعه شكسته و جوان دچار دوگانگی خواهد شد و این دوگانگی، زمینه ساز ایجاد انزوا و اغتشاش روحی در جامعه ی ایرانی می باشد.
مركز هم اندیشی: راهكارهای ترویج و استفاده از الگوهای پوشش ملی و بومی چیست؟ همان گونه كه پیغمبر خود برای مردم الگو شدند، مدیریت الگویی هم كه در اسلام به آن اشاره شده است، راهكاری مناسب برای ترویج الگوهای پوشش بومی و ملی می باشد. یكی از مشكلات موجود بر سر راه پوشش نامناسب جوانان، عدم وجود الگوهای مناسب اعم از هنرپیشه، ورزشكار و... می باشد.هنرپیشه ها، ورزشكاران و بزرگان علم واندیشه، مهم ترین الگوها برای ترویج پوشش مناسب هستند و البته طراحی های مناسب برای زمان و مكان، نیاز به افراد هنرمند بومی دارد كه بتوانند جهانی بیندیشند و ایرانی عمل كنند.
http://hamandishi.net
گفتگو با دکتر حسین باهر: جوانی كه تحصیلات، شغل و والدین مراقب ندارد، محدودیت هایی در داخل كشور دارد و از سوی دیگر الگوهای پوششی خود را از رسانه های خارجی دریافت می كند، در معرض این نوع پوشش درهم وبرهم قرار می گیرد.
دکتر حسین باهر، استادجامعه شناسی و رفتار شناسی دانشگاه شهید بهشتی است و از جمله آثار وی به كتاب رفتار درمانی او می‌توان اشاره نمود.
مركز هم اندیشی: رابطه ی پوشش و فرهنگ اساسا چه رابطه ای است؟
به موازات تحولات مدنی، پوشش بشر هم تغییر می یابد. به طور كلی رابطه ی تنگاتنگی میان پوشش و كوشش افراددر جامعه وجود دارد. زمانی متناسب با معیشت صید و بعد از آن كشاورزی، پوشش فرد بر اساس این نوع از معیشت ها و متناسب با اعمالی چون بیل زنی و آبیاری تغییر یافت.
به دنبال صنعتی شدن جوامع، لباس ها شكل صنعتی به خود گرفتند، به عنوان مثال برای كار در كارخانه و تردد در اماكن عمومی، لباس ها جمع و جور تر شدند تا با فرهنگ صنعت تناسب داشته باشند.دورانی كه ما در آن قرار گرفته ایم، دوران پست مدرن نامیده می شود.
پوشش ما بر اساس پست مدرنیسم، نوع خاصی از فرانو است، به این معنی كه بخشی از فرهنگ خود را از سنت و بخش دیگر را از صنعت و مدرنیته كسب می كند.در كشورهایی چون ایران كه انواع متفاوت و متنوعی از معیشت، همچون كشاورزی و صنعت را دارند، به تبع، نوع پوشش هم شكل درهم و برهمی به خود می گیرد. بنابر این نوع جدیدی از پوشش ایجاد می شود كه هم حالت شبانی دارد، هم كشاورزی، هم صنعتی و هم پست مدرنیته كه در اصطلاح به آن پوشش درهم و برهم گفته می شود.بر طبق این اصل كه پوشش افراد متناسب با كوشش آن ها شكل می گیرد، جوان امروز به دلیل اینكه كار و كوششی برای انجام ندارد، هر بخش از پوشش خود را از یك جا كسب می كند.
جوانی كه تحصیلات، شغل و والدین مراقب ندارد، محدودیت هایی در داخل كشور دارد و از سوی دیگر الگوهای پوششی خود را از رسانه های خارجی دریافت می كند، در معرض این نوع پوشش درهم و برهم قرار می گیرد. در مقابل جوانی كه اصالت ایرانی خود را حفظ كرده است، پوششی ساده دارد. این ساده پوشی به این معنا نیست كه لباس او می بایست ایرانی الاصل باشد، بلكه باید پوشش او به گونه ای باشد كه در چشم بیننده عجیب نیاید.
مركز هم اندیشی: در صورت امكان ویژگی های پوشش ایرانی و پوشش غربی را برشمارید؟
تا قبل از زمان پهلوی ها، نوعی لباس میهنی همچون لباس درباریان، بازاریان، روحانیون، كسبه و تجار، بر اساس طبقات وجود داشت و به دلیل اینكه هر صنفی لباس خاص خود را داشت، تشخیص اصناف از روی پوشش آن ها به راحتی امكان پذیر بود، به عنوان مثال بازاریان كلاهی با دور ترمه دوزی شده به نام تاجری بر سر می گذاشتند، روحانیون معمم بودند و افراد متوسط الحال و كاسبكاران لباس ساده می پوشیدند.
علاوه بر این نوع پوشش كه مختص مركز بود، هر ایالتی لباس خاص خود را داشت و پوشش افراد به گونه ای بود كه از طریق لباس، علاوه بر حرفه ی افراد، قومیت آن ها هم تشخیص داده می شد.از زمان رضا شاه، روند متحدالشكل و اونیفورم كردن پوشش به تقلید از آتاتورك، اجرا شد، یعنی همان گونه كه لباس عدلیه و نظمیه یك شكل بود با ایجاد طرحی به نام پهلوی، لباس عموم هم متحدالشكل شد. این پوشش نوعی اجبار برای همه بود و در آن زمان به عنوان مد تلقی می شد كه به دنبال آن از حالتی طبقاتی برخوردار شد؛ لباس كارمندان، كارگران، دانش آموران و اقشار مختلف به وسیله ی رنگ یقه و ... از هم متمایز می شدند.
روند تاریخی پوشش ابتدا بر اساس معیشت حركت كرد، سپس بر اساس طبقات شكل گرفت. به دنبال آن رفورمی بود كه رضا شاه به صورت اونیفورم ایجاد كرد و در نهایت به زمانی رسید كه ما به آن پوشش درهم و برهم می گوییم.تغییر پوشش غربی هم روندی تدریجی را طی كرده، با این تفاوت كه غربی ها خود طراح مدها هستند و این برای مدیست ها به یك هنر تبدیل شده است.
مركز هم اندیشی: نقش سرمایه داری و اقتصاد غرب در ترویج پوشش و افزایش مدگرایی را چگونه بررسی می كنید؟
اقتصاد غرب عمدتا بر اساس سود شكل می گیرد و هدف آن سود و التذاذ بیشتر می باشد. مصرف كننده به دنبال لذت و تولیدكننده به دنبال سود است و برای كسب سود بیشتر به ایجاد ذایقه برای مصرف كننده می پردازد. یكی از طرق ایجاد ذایقه، برپایی شو های لباس ، توسط مدیست ها و مدل ها می باشد.مانكن ها، ورزشكاران، هنرپیشه ها و سیاستمداران، مبلغان و الگوهای این مد ها هستند و عموم مردم هم خواه ناخواه به سمت وسوی آن گرایش پیدا می كنند.در ایران به دلیل اینكه الگوی خاصی برای پوشش وجود ندارد، برگزاری شوهای لباس، در این راستا موثر واقع نمی شود.
مركز هم اندیشی: با توجه به روایت امام صادق در مورد پوشش كه می فرمایند: " بهترین لباس هر زمان، لباس اهل آن زمان است " لباس مناسب برای زمان ما از نظر شما باید شامل چه ویژگی هایی باشد؟
بر اساس این فرموده ی امام صادق(ع) كه: "فرزند زمانتان باشید" این سوال برای ما پیش می آید كه آیا زمان، نوع لباس را تعیین می كند یا لباس، بر زمان تاثیر می گذارد؟پوشش هر زمان و مكان باید متناسب با مقتضیات آن زمان و مكان باشد و این مقتضیات همان ارزش های حاكم بر جامعه، بر اساس شرایط زمانی می باشند.یكی از مهم ترین مقتضیات پوشش، تناسب آن با سن است. نوع پوشش افراد مسن با جوانان و... متفاوت است.دوم تناسب با زمان است. در قرن 21 نوع پوشش باید بر اساس شرایط زمانی و تغییر شرایط جامعه، شكل گیرد.تناسب با مكان از دیگر مسایل تعیین كننده ی نوع پوشش است، به عنوان مثال بر اساس ارزش های دینی، اصل حجاب از ارزش های ثابت و واجب است، اما نوع حجاب اسلامی در مكان های مختلف و در داخل و خارج از كشور ، تفاوت دارد. هماهنگی با ارزش ها و باورهای حاكم بر جامعه نیز از دیگر مقتضیات پوشش در هر جامعه است.
مركز هم اندیشی: نقش آگاهی و تقوا را در انتخاب نوع پوشش چگونه ارزیابی می كنید؟
آگاهی و پرهیز از منهیات، راهگشای چگونگی عملكرد در زمان و مكان می باشد. اصول روابط افراد، نه بر اساس شخص كه بر مبنای شخصیت شكل می گیرد. نوع پوشش وحجاب شكل دهنده به شخصیت افراد، در روابط و موقعیت های متفاوت است.هر چه آگاهی و خرد بیشتر شود، فرد پوششی را برمی گزیند كه نه خود و نه دیگران را آزار دهد و این معنای حقیقی آزادی است.آزادی به این معنا نیست كه هر كس آزاد به انجام هر عملی باشد، بلكه به این معناست كه اعمال افراد اعم از پندار، كردار و گفتار به خود فرد و به دیگران آسیب و زیانی وارد نكند.
مركز هم اندیشی: پوشش ایران باستان به پوشش اسلامی نزدیكی فراوانی دارد، علت گرایش جوانان به پوشش غربی را در چه می بینید؟
امروزه جوانان الگویی برای انتخاب نوع پوشش خود ندارند. در ایران باستان هر قشر، الگو و یونیفورم خاص خود را داشت. در زمان اسلام، یونیفورم ایجاد شده نوعی پوشیدگی كامل برای زنان و مردان به وجود آورد. از دوران رضا شاه مشكل اجبار در پوشش آغاز شد ولی در دوره ی بعد از آن نوعی آزادی در انتخاب نوع پوشش به وجود آمد.گرایش به پوشش غربی به این دلیل است كه ما جوانان را درشرایط تحریك و تهییج توسط رسانه های خارجی رها كرده ایم و از سوی دیگر در داخل كشور هیچ اقدامی در جهت الگوسازی برای آن ها، انجام نمی دهیم .به عبارت دیگر جوان را در مكان، محدود و در زمان، نامحدود می كنیم، به تبع، او دچار تعدد شخصیت می شود و نوعی پوشش تركیبی بی هویت را برمی گزیند كه هویت انسانی، باستانی، ایرانی و اسلامی او را مخدوش می كند.با توجه به مواردی كه ذكر شد، نوع پوشش فرد باید به گونه ای باشد كه او بتواند جهانی و زمانی بیندیشد و مكانی و محلی عمل كند.
مركز هم اندیشی: به طور كلی هدف از پوشش و مشخصا پوشش زنان چیست؟ آیا پوشش غربی ما را به این هدف نزدیك می كند؟
هدف از پوشش از یك سو حفظ جمال و زیبایی است، به این دلیل كه خداوند زیباست وزیبایی را دوست دارد. از سوی دیگر پوشش در محتوی باید به گونه ای باشد كه فرد را به كمال برساند.
مركز هم اندیشی: آیا هنجارهای جامعه ی ایرانی در برخورد با پوشش های غربی و وارداتی شكسته می شود؟
قطعا این گونه است. وقتی در جامعه ای غلبه با حجم های غربی باشد، به دنبال آن هنجارهای جامعه شكسته و جوان دچار دوگانگی خواهد شد و این دوگانگی، زمینه ساز ایجاد انزوا و اغتشاش روحی در جامعه ی ایرانی می باشد.
مركز هم اندیشی: راهكارهای ترویج و استفاده از الگوهای پوشش ملی و بومی چیست؟ همان گونه كه پیغمبر خود برای مردم الگو شدند، مدیریت الگویی هم كه در اسلام به آن اشاره شده است، راهكاری مناسب برای ترویج الگوهای پوشش بومی و ملی می باشد. یكی از مشكلات موجود بر سر راه پوشش نامناسب جوانان، عدم وجود الگوهای مناسب اعم از هنرپیشه، ورزشكار و... می باشد.هنرپیشه ها، ورزشكاران و بزرگان علم واندیشه، مهم ترین الگوها برای ترویج پوشش مناسب هستند و البته طراحی های مناسب برای زمان و مكان، نیاز به افراد هنرمند بومی دارد كه بتوانند جهانی بیندیشند و ایرانی عمل كنند.
http://hamandishi.net