همه چیز درباره ی میدان نقش جهان

[Majid_GC]

معرفی

میدان نقش جهان (میدان امام خمینی یا میدان امام) میدان مرکزی شهر اصفهان است که در مجموعه تاریخی نقش جهان قرار دارد.

بناهای تاریخی موجود در میدان نقش جهان شامل عالی‌قاپو، مسجد امام (شاه)، مسجد شیخ لطف‌الله و سردر قیصریه است. علاوه بر این بناها دویست حجره دو طبقه پیرامون میدان واقع شده‌است که عموماً جایگاه عرضهٔ صنایع دستی اصفهان می‌باشند.
میدان نقش جهان در تاریخ ۸ بهمن ۱۳۱۳ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد و در اردیبهشت ۱۳۵۸ جزء نخستین آثار ایرانی بود که به‌عنوان میراث جهانی یونسکو نیز به ثبت جهانی رسید.
تا پیش از دوره صفویه، در جایگاه کنونی این میدان، باغی به نام نقش جهان وجود داشته‌است. این باغ، نام خود را از شهری در آذربایجان گرفته که اینک به نام نخجوان خوانده می‌شود. حمدالله مستوفی درباره این شهر گفته‌است:«شهری خوش است که آن را نقش‌جهان خوانند و اکثر عمارات آن از آجر است»این میدان که در فهرست میراث جهانی با نام میدان امام خمینی ثبت شده‌است(هرچند قبل از انقلاب با نام میدان شاه از آن یاد می شده است) ،در زمان ساخت و در تقابل با میدان کهنه که مسجد جامع در آن قرار داشت، میدان نو نامیده می‌شد.


تاریخچه

پیش از آن‌که شهر اصفهان به پایتختی ایران صفوی برگزیده شود در محل این میدان باغی گسترده وجود داشته‌است بنام «نقش جهان». این باغ همچنین محل استقرار ساختمان‌های دولتی و کاخ فرمانروایان تیموری و آق‌قویونلوها بود. در آن زمان بخش میْدانی باغ، «درب کوشک» نام داشت. این بخش در ضلع غربی میدان نقش جهان امروزی و در محل ساخت کاخ عالی قاپو قرار داشته‌است.

در دوران سلجوقیان، دست کم بخشی از باغ نقش جهان بنام به میدان «کوشک» بوده‌است. دستگیری برکیارق از سوی برادرش محمود در این میدان رخ داده‌است. همچنین میدان کوشک، جایگاه اعدام محکومان به اعدام و برگزاری برخی از آیین‌های رسمی همچون جشن نوروز بوده‌است.

از ابتدای سلطنت شاه عباس اول، سطح میدان در اندازه بسیار بزرگتر از میدان کوشک سابق تسطیح شده و بارها آیین چراغانی و آتش‌بازی در آن برپا شده‌است. منابع گوناگون، بنای به شکل فعلی را در دوره سلطنت شاه عباس اول و به سال ۱۰۱۱ قمری دانسته‌اند. احتمال دارد که بنای این میدان از روی نقشهٔ میدان حسن پادشاه در تبریز برداشت شده باشد. استاد محمدرضا و استاد علی‌اکبر اصفهانی، نام دو تن از معمارانی است که میدان را طرح ریزی نموده و آن را به شکل فعلی بنا نهاده‌اند. نام این دو معمار بر سردر بناهای پیرامونی میدان به چشم می‌خورد.



فکر تاریخ کرد راغب و گفت


شد در کعبه در صفاهان باز


با محاسبهٔ حروف ابجد مصراع دوم این شعر تاریخ اتمام ساخت (۱۰۴۶) به دست می‌آید. در طول دوران ساخت میدان و پس از آن در سراسر دوران صفویه، میدان زنده و فعال بوده، لیکن در دوران شاه سلیمان و شاه سلطان حسین، به تدریج از رسیدگی به میدان خودداری شده‌است. در ایام سلطنت شاه سلطان حسین، جوی‌های آب به تدریج راکد شده و آخرین درختان باقی‌مانده از درختانی که شاه عباس به دست خود کاشته بود، خشکیده‌اند.

در دوره قاجار، این میدان نیز مانند سایر بناهای تاریخی اصفهان مورد بی‌توجهی قرار گرفت. بخش‌هایی از میدان در طول دوران آشفتگی ایران از حمله اشرف افغان تا استقرار حکومت قاجاریه، تخریب گردید. بخش‌هایی نیز از جمله عمارت نقاره‌خانه در دوره قاجار از میان رفت. از زمان حکومت رضا شاه تا امروز، کار مرمت و بازسازی این ابنیه بطور مداوم ادامه دارد.

توصیف


« در گرداگرد کناره ميدان نهری به عرض 3 متر و عمق 2 متر جريان داشت. در طول نهر رديفی از درختان چنار بر رهگذران سايه می افکند. ميدان روزها اغلب پوشيده از چادر دستفروشان بود و در طول روز افرادی از مليت های مختلف نظير انگليسی، هلندی، پرتغالی، عرب، ترک، يهودی، ارمنی، روسی و هندی به اين محل می آمدند ».

شبها نيز ميدان به محل تردد بازيگران، شعبده بازان، خيمه شب بازان، بند بازان و قصه گويان تبديل می شد.به غير از بناهای تاريخی چهارگانه که در چهار سمت ميدان قرار گرفته اند و به جز خيابان هائی که از ميدان می گذرند دور تا دور ميدان را غرفه های دو اشکوبه احاطه کرده اند.اين غرفه ها در آن روزگار به داد و ستد و تجارت اختصاص داشتند. همچنان که امروز همين کاربری حفظ شده و انواع صنايع دستی و منسوجات کار اصفهان در آنها به مسافران و گردشگران عرضه می شود.چهار طرف ميدان، چهار بازار قرار گرفته که به وسيله مغازه های داخل ميدان به ميدان مربوط می شوند. اين بازارها در روزگار صفويه هر يک به شغلی اختصاص داشت.
بيشتر سياحان و جهانگردانی که از اصفهان مطلب نوشته اند بر شکوه و عظمت ميدان نقش جهان تأکيد کرده و از حضور سفرا و نمايندگان خارجی و ساير اتباع کشورهای ديگر در اين ميدان خاطراتی را ذکر کرده اند.به نوشته برخی از اين سفر نامه ها، بسياری از مذاکرات تاريحی که بين دولتمردان ايران و فرستادگان خارجی انجام می شد در همين ميدان صورت می گرفت.امروز نيز ميدان نقش جهان اصفهان که پس از پيروزی انقلاب به نام ميدان امام ناميده شده يکی از گردشگاههای اصفهان است که سياحان و جهانگردان خارجی و مسافران ايرانی با شوق از آن بازديد می کنند.
مقدمات احداث موزه بزرگ اسلامی در طبقه فوقانی ميدان انجام شده و به زودی ميدان بزرگ و با عظمت نقش جهان محلی برای نمايش و ارائه آثار اسلامی خواهد بود.
آنچه درباره ميدان نقش جهان می توان گفت اينکه اين اثر نفيس و با شکوه که در دنيا از شهرتی چشمگير و بی نظير برخوردار است با مجموعه عناصر و عملکردهائی که در نقش های سياسی، مذهبی، اقتصادی، توريستی، و تفريحی داشته پيوسته در آسمان هنر و زيبائی ايران و جهان می درخشد. بطوری که با جرأت می توان ادعا کرد که اين ميدان همراه با فضاهای تکميلی و عناصر مربوط به آن يعنی عمارت عالی قاپو، مسجد شيخ لطف الله، مسجد امام، توحيد خانه، سردر قيصريه و راسته بازارها به تنهائی با تمام زيبائی ها و جاذبه های جهانگردی ايران برابری می كند.

[Majid_GC]

ابنیه پیرامونی

و در پیرامون میدان، مشهورترین و عظیم‌ترین بناهای تاریخی اصفهان مانند مسجد جامع عباسی یا مسجد شاه (در ضلع جنوبی)، مسجد شیخ لطف‌الله (در ضلع شرقی)، عمارت عالی‌قاپو (در ضلع غربی) و سردر قیصریه (در ضلع شمالی) ساخته شده‌است. اطراف میدان را چهار بازار بزرگ احاطه کرده‌اند. عایدات چهار بازار اطراف میدان، در سال ۱۰۱۷ قمری وقف چهارده معصوم شده‌است. همزیستی ابنیه تجاری با ساختمان‌های حکومتی و مذهبی و همچنین وجود قدیمی‌ترین دروازه بازی چوگان جهان در میانه میدان از جاذبه‌های معماری میدان است.

مسجد جامع عباسی

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/Imam_Mosque_by_Amir.jpg/250px-Imam_Mosque_by_Amir.jpg http://bits.wikimedia.org/static-1.22wmf12/skins/common/images/magnify-clip-rtl.png
ورودی مسجد جامع عباسی


این مسجد، مهم‌ترین مسجدی است که از دوره صفویان در ایران برجای مانده‌است. کار ساخت این مسجد در سال ۱۰۲۰ هجری قمری آغاز شده و تزئینات نهایی آن در زمان شاه سلیمان به سال ۱۰۴۷ ه.ق. (معادل ۱۶۱۲ میلادی الی ۱۶۳۰ م.) پایان رسیده‌است. معمار این مسجد استاد علی اکبر اصفهانی و کتیبه سر در آن به خط علیرضا عباسی است. علاوه بر آن کتیبه‌های دیگری به خط عبدالباقی تبریزی و محمدرضا امامی در جای جای مسجد وجود دارد. ارتفاع گنبد این مسجد ۵۲ متر، ارتفاع مناره‌های اصلی ۴۸ متر و ارتفاع مناره‌های ورودی ۴۲ متر است.از ویژگی‌های این مسجد کاشیکاری بسیار زیبا و هنرمندانه، رابطه معماری و بصری مسجد و مناره‌های چهارگانه آن با میدان، نابرابری محور میدان با قبله و تصحیح آن در دهلیزهای ورودی و بازتاب صدا در زیر گنبد مسجد است. این مسجد در گذشته به نام‌های مسجد مهدی، مسجد جامع، مسجد سلطانی، مسجد شاهی، جامع کبیر عباسی و مسجد شاه معروف بوده و امروزه مسجد امام نامیده می‌شود.

سر در قیصریه

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/fa/thumb/e/ea/GHEISARIE.jpg/250px-GHEISARIE.jpg http://bits.wikimedia.org/static-1.22wmf12/skins/common/images/magnify-clip-rtl.png
قیصریه در زمان ناصرالدین‌شاه سه طبقه بود


سردر قیصریه بنایی است در ورودی اصلی بازار بزرگ اصفهان. این بنا در گذشته نه‌چندان دور دارای سه طبقه و اکنون دارای دو طبقه‌است. طبقه سوم آن که تخریب شده، نقاره‌خانه را تشکیل می‌داده‌است که در آن با صدای موسیقی، اوقات روز را اعلام می‌کرده‌اند. این سر در به بازار بزرگ اصفهان باز می‌شود و در گذشته راه اصلی بازار اصفهان بوده‌است. سردر قیصریه شامل چهار درب فرعی، یک دروازه اصلی و یک حوض بوده که حوض آن حدود دهه ۱۳۴۰ شمسی به باغچه تبدیل شد ولی اکنون احیا شده‌است علت نامگذاری این بنا، شباهت آن به یکی از بناهای شهر قیصریه بوده‌است. بر بالای سردر، نقاشی‌هایی به قلم رضا عباسی به چشم می‌خورد. ناقوس دیر هرمز و همچنین ساعت موجود در قلعه پرتغالی‌های جزیره هرمز،(به قطر حدود ۸۰ سانتیمتر) پس از فتح آن جزیره به اصفهان آورده شد و در بالای این سردر نصب شد.

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/Iran_Isfahan_Ali.Qapu_Music_Room_02.jpg/250px-Iran_Isfahan_Ali.Qapu_Music_Room_02.jpg http://bits.wikimedia.org/static-1.22wmf12/skins/common/images/magnify-clip-rtl.png
تالار موسیقی عالی‌قاپو


عالی قاپو نوشتار اصلی: عالی قاپو
کاخ عالی‌قاپو در ضلع غربی میدان در ۶ طبقه و به زیربنای حدود ۱۸۰۰ مترمربع، احداث شده‌است. ارتفاع نهایی این کاخ از سطح میدان ۳۴ متر بوده و در هر طبقه تزئینات هنری خاص خود را دارد. از خصوصیات بارز این بنا وجود خاصیت واکنش صوت و صدا در محل ورودی، تالار پذیرایی بسیار زیبا، تالار اصلی موسیقی و ۵۳ اتاق به منظور استفاده جهت اتاق نشیمن، اتاق جلسه، دولت‌خانه و محل استقرار سفرا و میهمانان است. سازه بنا برپایه دیوارهای باربر و تیرها و ستون‌های چوبی استوار است.

برخی کارشناسان نظیر آندره گدار و لطف‌الله هنرفر براساس نظر اسکندربیک منشی(که در کتاب عالم‌آرای عباسی منعکس شده) اعتقاد دارند که این بنا شالوده‌ای تیموری دارد و در مقابل کارشناسانی مانند اوژنیو گالدیری طرفدار نظریه جدیدالاحداث بودن کل بنا هستند. شاه‌عباس به منظور قداست بخشیدن به کاخ عالی‌قاپو، دری از درهای رواق مرقد علی را که با دری نو جایگزین شده بود، برای مدخل ورودی استفاده نمود. در زمان سلطنت شاه عباس، در این باغ محلی وجود داشته که بستخانه نامیده می‌شده و مقروضین و محکومین و مجرمین، تا زمانی که می‌توانستند با هزینه شخصی در آن مکان بمانند از مجازات مصون بودند.

مسجد شیخ لطف‌الله

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Sheikh_Lotf_Allah_Mosque_Isfahan_001.jpg/250px-Sheikh_Lotf_Allah_Mosque_Isfahan_001.jpg http://bits.wikimedia.org/static-1.22wmf12/skins/common/images/magnify-clip-rtl.png
داخل گنبد شیخ لطف‌الله



مسجد شیخ لطف‌الله یکی از بناهای پیرامونی میدان است که به عنوان مسجد اختصاصی شاه عباس بکار می‌رفته این مسجد به دستور شاه عباس ساخته شده‌است و تامارا سون (به انگلیسی: Tamara sonn)‏ آن را به عنوان یکی از زیباترین بناهای مذهبی دنیا عنوان می‌کنداین بنا در سمت مشرق میدان قرار دارد. این مسجد در دوره قاجار به شدت تخریب شد و در زمان رضا شاه بازسازی گردید. کاشیکاری فعلی پوشش بیرونی آن مربوط به سال ۱۳۱۵ شمسی است. گنبد این بنا ۳۲ متر ارتفاع داشته و ساخت آن ۱۷ سال به طول انجامیده‌است. تفاوت این بنا با سایر مساجد دوره صفوی این است که مسجد شیخ لطف‌الله دارای صحن نیست و مناره نیز ندارد. سردر مسجد به قلم ثلث علیرضا عباسی خوشنویس معروف صفوی مزین است

ابنیه تخریب شده

غیر از ابنیه‌ای که اکنون موجودند، یادبودهای دیگری نیز در میدان نقش جهان وجود داشته که به تدریج کابرد خود را از دست داده و از میان رفته‌اند. سرستون‌های مرمرین که احتمالاً از تخت جمشید شیراز به اصفهان آمده بودند(یکی به چهلستون منتقل شده و دیگری در موزه ایران باستان تهران قرار دارد)، ۱۱۰ عراده توپ اسپانیایی (غنیمت فتح جزیره هرمز به وسیله امامقلی خان) و میله قپق به ارتفاع چهل متر در مرکز میدان (که امروزه به کلی از میان رفته‌است) از آن‌جمله‌اند. همچنین در مجاورت مسجد شیخ لطف‌الله، مدرسه‌ای به نام مدرسه خواجه‌ملک (بعدها مدرسه شیخ لطف‌الله) وجود داشته که در زمان قاجاریه از میان رفته‌است.

[Majid_GC]

کارکرد گذشته
این میدان در سدهٔ یازدهم هجری قمری (سدهٔ هفدهم میلادی) یکی از بزرگ‌ترین میدان‌های جهان بوده‌است. شوالیه ژان شاردن فرانسوی میدان نقش جهان را زیباترین میدان دنیا می‌دانسته‌است. در دوره شاه عباس و جانشینان او، این میدان محل بازی چوگان، رژهٔ ارتش، چراغانی، و محل نمایش‌های گوناگون بوده‌است. دو دروازه سنگی چوگان از آن دوره هنوز در میدان باقی است که از انجام ورزش چوگان در آن دوره حکایت می‌کند و قدیمی‌ترین دروازه چوگان دنیاست. طرح این میدان تا جایی در نحوه اجرای بازی چوگان تاثیر داشته‌است که زمین‌های ورزشی هارلینگام و سایر زمین‌های چوگان معروف، کم و بیش از روی این میدان ساخته شده‌اند. این میدان همچنین محل برگزاری جمعه بازارهای عظیم بوده‌است. یکی از اولین مراسم رسمی که در این میدان برگزار شده‌است، بازگشت پیروزمندانه امامقلی‌خان از فتح جزیره هرمز به پایتخت (اصفهان) بوده‌است. شاردن نقل می‌کند که در مواقع جشن، تا پنجاه هزار چراغ در میدان روشن می‌شده‌است. شرح مفصل این میدان را جهانگردان نامدار اروپایی مانند شوالیه شاردن، ژان باتیست تاورنیه، پیترو دلاواله، سانسون، انگلبرت کمپفر و دیگران که از روزگار صفوی به بعد از اصفهان دیدن کرده‌اند، به‌دست داده‌اند و همه آنان زیبایی میدان را ستوده‌اند.

کارکرد امروزین http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Naghs_Jahan_Horses.JPG/250px-Naghs_Jahan_Horses.JPG http://bits.wikimedia.org/static-1.22wmf12/skins/common/images/magnify-clip-rtl.png
آمدوشد با درشکه در محوطه میدان


پس از پیروزی انقلاب اسلامی، این میدان محل برگزاری نماز جمعه و اجتماعات سیاسی نیز می‌باشد. چمنهای این میدان همچنین تبدیل به فضایی برای نشستن خانواده‌ها در جوار اجاق گاز پیک‌نیکی شده که منظره خوشایندی برای گردشگران نیست. تردد خودروها در بخش‌هایی از میدان هنوز ممنوع نشده‌است. تصویر بخشی از این میدان، بر پشت اسکناس‌های بیست‌هزار ریالی درج شده‌است.

در این سال‌ها، بین شهرداری اصفهان و یونسکو درباره مخدوش شدن نمای میدان به‌دلیل وجود برج جهان‌نما در نزدیکی میدان، گفتمان زیادی صورت گرفته‌است.
صنایع دستی http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b1/Iranian_Handicraft_1.JPG/250px-Iranian_Handicraft_1.JPG http://bits.wikimedia.org/static-1.22wmf12/skins/common/images/magnify-clip-rtl.png

عرضه صنایع دستی


حجره‌های دور تا دور میدان از گذشته‌های دور به فروش صنایع دستی اشتغال دارند. اگرچه در سال‌های اخیر ورود صنایع دستی چینی و پاکستانی موجب کاهش رونق فروش صنایع دستی اصیل ایرانی شده بود، ولی با موانع قانونی به تدریج فروش صنایع دستی خارجی در این حجره‌ها محدودتر شده‌است. در حال حاضر خطر تغییر کاربری این فروشگاه‌ها از صنایع دستی به اسباب بازی و خوراکی، هویت میدان را تهدید می‌نماید. به همین لحاظ مقرر گردیده تا در سال ۱۳۸۹، پرونده ثبت ملی و جهانی صنایع دستی میدان امام تشکیل گردد. گاه خود میدان نقش‌جهان نیز دستمایه هنر هنرمندان قرار گرفته‌است.

ثبت جهانی و ماجرای برج جهان‌نما http://upload.wikimedia.org/wikipedia/fa/thumb/9/9b/Jahan-Nama-Tower-1.jpg/200px-Jahan-Nama-Tower-1.jpg http://bits.wikimedia.org/static-1.22wmf12/skins/common/images/magnify-clip-rtl.png
برج جهان‌نما پس از تعدیل ارتفاع



میدان نقش‌جهان در تاریخ ۸ بهمن ۱۳۱۳ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده‌است. همچنین این میدان در اردیبهشت ۱۳۵۸ و جزء نخستین آثار ایرانی میراث جهانی یونسکو نیز به ثبت جهانی رسیده‌است. طرح موضوع منظر فرهنگی در اجلاس یونسکو برای آثار ثبت شده در فهرست میراث جهانی، و پس از آن ساخت برج جهان‌نما به ارتفاع ۵۰ متر(در ۱۴ طبقه) در فاصله ۷۰۰ متری میدان نقش جهان(و در منظر تاریخی و فرهنگی میدان) در سال ۱۳۷۵ موجب شد تا موضوع قرارگرفتن میدان در فهرست «میراث درخطر» یونسکو برای اولین بار در سال ۱۳۸۰ طرح گردد. سهامدار اصلی این برج شهرداری اصفهان بودو شورای شهر اصفهان در حمایت از شهرداری، دخالت یونسکو را محکوم می‌کرد.

با اصرار شهرداری بر ادامه کار، یونسکو در سال ۲۰۰۲ بازرسانی را برای بازدید از محل به اصفهان فرستاد. بازرسان یونسکو اعلام کردند «میدان نقش جهان را نمی‌توان منفرد و مجزا از اطراف آن دید.» این کارشناسان افزودند «خط آسمانی و منظر تاریخی و فرهنگی میدان نقش جهان مخدوش شده و دولت ایران موظف است نسبت به تعدیل برج جهان‌نما اقدام نماید.» بر همین اساس سازمان یونسکو تا فوریه ۲۰۰۴ به ایران مهلت داد تا نسبت به تعدیل ۴ طبقه از برج اقدام نماید.

درگیری میان شورای شهر و شهرداری اصفهان از یک طرف و سازمان میراث فرهنگی و استانداری اصفهان به دادگاه انقلاب نیز کشیده شد و حتی سید محمد خاتمی رئیس‌جمهور وقت نیز مجبور به دخالت گردید. سرانجام با پرداخت بخشی از خسارات شهرداری توسط سازمان میراث فرهنگی، برج جهان‌نما در تاریخ ۸ بهمن سال ۱۳۸۴ تعدیل گردید و دوطبقه بالایی آن تخریب شد تا به منظر فرهنگی میدان آسیبی وارد نشود.

[Majid_GC]

میدان نقش جهان از دیدگاه دیگران




این میدان زیباترین میدان دنیاست.

شاردن


فکر تاریخ کرد راغب و گفت/شد در کعبه در صفاهان باز

بر در مسجد امام میدان نوشته شده است


ميدان امام (ره) درتمام اسناد داخلي و حتي در ثبت جهاني يونسكو به اين نام است و از به كاربردن هر نام ديگري بايد خودداري شود.در سند يونسكو و در فهرست جهاني با آدرس اينترنتي "‪" www.worldheridtageliste.com‬كه‌درخصوص (http://www.worldheridtageliste.com%E2%80%AC%D9%83%D9%87%E 2%80%8C%D8%AF%D8%B1%D8%AE%D8%B5%D9%88%D8%B5) ثبت آثار جهاني است ، اين ميدان با نام "ميدان امام اصفهان " نام برده شده است.

"احمد امين پور"عضو شوراي اسلامي هر اصفهان


عنوان "نقش جهان" كه برخي از مطبوعات به كار مي‌برند ، نام باغي در كنار ميدان امام بوده است.

"احمد امين پور"عضو شوراي اسلامي هر اصفهان


بنظر من ميدان نقش جهان نماد هنرهاي سنتي و ملي ايران است. چندي پيش يكي از دوستانم از خارج آمده بود. براي خريد سوغات به ميدان نقش جهان رفته بود اما نتوانست اثر مناسبي بخرد زيرا برخي از مغازه‌ها تعطيل شده بودند و ديگر صنايع دستي نمي‌فروختند، تعدادي هم صنايع دستي چيني عرضه مي‌كردند.»

حبيب درخشاني


« در هيچ كجاي دنيا در سايتهاي باستاني ماشين رد نمي‌شود زيرا مكانهايي براي تفكر، قدم‌زدن و تفريح است. در چنين فضاي معماري بايد به تفكر و بازديد پرداخت. در حاليكه با وجود معماري و فضاي زيباي ميدان به دليل رفت و آمد ماشينها، موتور سيكلتها، صداها و بوقهايي كه توليد مي‌شود، نمي‌توان جذب چنين زيبايي شد.»

حبيب درخشاني


« متاسفانه ميدان به اين بزرگي كه بسياري آن را با ميداني در رم مقايسه كرده‌اند، تبديل به يك پارك معمولي شده است. مردم عصرها با چراغ گاز و پتو روي چمنهاي ميدان مي‌نشينند كه منظره خوشايندي براي گردشگران نيست. درحاليكه اين ميدان نبايد به اين وضع تبديل شود. حتي درختهايي در اين ميدان كاشته‌ شده است كه مربوط به مناطق سردسيري است و اگر رشد كنند، از يكسوي ميدان نمي‌توان آنسو را ديد.»

حبيب درخشاني



میدان که تمام سیاحان ذکری از آن کرده اند، و شرحی مفصل در کتاب های معروف "پیترو دلاواله"،"تاورنیه"و"شاردن" و چند نفر دیگر هست، موضعی است که هفتصد قدم متعارف از شمال طول و دویست و سی قدم از مشرق به مغرب عرض دارد که تخمینا در پهنا یک بار و در طول یک و نیم بار از باغ عمارت "تریبونات" (Tribunates) پاریس بزرگ تر است. عمارت سلطنتی در سمت مغرب این میدان، تمامی این جهت را گرفته است. در جهت شمال نیز عمارت عالیه مختلفه است. در یکی از آنها ساعتی است بزرگ که شاه عباس آن را از "اورمزد" (هرمز) در هنگامی که استرداد این جزیره را از اهالی پرتکال (پرتغال) کرد، آورده و نصب کرده است. در جانب دیگر نیز ابنیه ی عالیه ای است که در دو رتبه پست تر از عمارت سلطنتی هستند، اما بسیار متناسب و ظریفند.زمانی در این میدان نهری با جدولی به عرض شش قدم بود که در دور اینجا جریان داشت و بیست و پنج قدم از عمارات دور آن بوده است. در کنار این جدول سرتاسر درخت های چنار سایه افکن کاشته بودند که اکنون نه از جدول، و نه از چنار آثاری و علامتی به جای مانده است.

اولیویه (Olivier)


اما عمارت سلطنتی مرا چنان به نظر آمد که چنین چیزی در فرنگستان نسیت که نظیر و مماثل آن را توان داشت.

اولیویه (Olivier)


میدان شاه بسیار زیبا و منظم و بزرگ است و در هیچ کشوری در دنیا مانند آن را ندیده ام. عالی قاپو؛ کاخ شاهان را در یک طرف با آجر ساخته اند که بسیار زیبا و بلند و باگنجایش است. چون از مدت ها پیش کسی در آنجا سکونت نداشته رو به خرابی رفته است.کمی دورتر در سمت دیگر میدان، مسجد شاه را ساخته اند. این مسجد بزرگ و زیباست و در ورودی زیبای نقره ای و حیاط بزرگی دارد.

ژان اوتر (Jean Otter) فرستاده ی ویژه ی دربار لویی پانزدهم (پادشاه فرانسه) است که در سال 1738 میلادی به اصفهان سفر کرده است.






منابع مورد استفاده برای این مطالب :


http://fa.wikiquote.org/wiki/%D9%85%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D9%86_%D9%86%D9%82%D8%B4_ %D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86
http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D9%86_%D9%86%D9%82%D8%B4_ %D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86
http://esfahanhistory.blogfa.com/post-3.aspx

[Majid_GC]

تجاوزی دوباره به حریم میدان نقش جهان!
به گزاریش ایسنا در تاریخ پنجشنبه ۹ خرداد ۱۳۹۲

"می‌خواهند ابرویش را درست کنند‌، چشمش را هم کور می‌کنند"، این روایت چندین ساله آثار تاریخی اصفهان است که مدیران شهری هر روز به بهانه روان سازی تردد خودروها یا درآمدزایی برای شهر انگشت خود را در چشم یکی از آثار تاریخی اصفهان کرده و هویت شهر را کور می‌کنند.

این داستان دل‌گدازی است که سال‌ها میدان نقش جهان با آن دست و پنجه نرم می‌کند و هنوز یونسکویی‌ها هم حریف آرایشگران اصفهانی نشدند!

به گزارش خبرنگار ایسنا- منطقه اصفهان، میدان نقش جهان بار دیگر دستخوش مداخلات بشری به بهانه توسعه شهری می‌شود، این بار نه با برج سازی بلکه با کشیدن خیابانی به اسم آقا نورالله نجفی در حریم میدان و از پشت گنبدهای خاکی رنگ مسجد شیخ لطف‌الله اصفهان!

خیابان آقا نورالله نجفی به گفته شهردار منطقه 3 اصفهان به صورت شمشیری خیابان حافظ را به خیابان نشاط متصل می‌کند تا تردد خودرو از میدان نقش جهان متوقف شود. خیابانی که احداث آن به تازگی آغاز شده است و بر اساس آنچه که در طرح تفصیلی آمده باید گذرگاهی با عرض 12 متر و با حفظ بافت تاریخی این منطقه باشد، اما بر اساس آنچه شنیده می‌شود آغاز عملیات اجرایی احداث خیابانی با عرض 20 متر است! خیابانی که مقرر شده حجم ترافیک خیابان‌های حافظ و سپه را به دوش بکشد!

این پروژه با نگاه‌های تیزبین دنبال می‌شود

به گفته احمد امین‌پور، رییس‌ دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه هنر اصفهان به طور کلی اطلاق نام خیابان به پروژه‌ای که در حال اجرا پشت مسجد شیخ‌لطف‌الله است، مشکل دارد زیرا براساس طرح تفصیلی شهر اصفهان این معبر تنها یک گذرگاه برای کمک به احیای بافت تاریخی و دسترسی محلی است.

امین پور در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، منطقه اصفهان، با بیان اینکه افزایش عرض این گذرگاه و تبدیل آن به خیابان رفت و آمد و بارگذاری ترافیکی در این منطقه را تشدید می‌کند، گفت: افزایش رفت و آمد موجب افزایش ساخت ‌و ساز و بارگذاری مضاعف پشت مسجد شیخ‌لطف‌الله می‌شود.

وی ادامه داد: مهمترین نکته این پروژه اجرای آن در نزدیکترین حالت ممکن به یکی از عظیم‌ترین بناهای تاریخی جهان است و همین امر موجب می‌شود همه با نگاهی تیزبین این پروژه را دنبال کنند.

رییس دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه هنر اصفهان با اشاره به اینکه نبود هیچ اثر تاریخی ثبت شده پشت میدان نقش جهان نباید توجیهی برای چنین مداخلاتی باشد،‌ تصریح کرد: در طرح تفصیلی مشخص شده است که این گذر نه خیابان بلکه تنها معبری با عرض 12 متر است و افزایش عرض آن خلاف قانون است و جای هزاران سوال دارد.

خیابان آقا نور الله نجفی، یک گذر 12 متری است

هم‌چنین ناصر طاهری، معاون میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان نیز در این خصوص گفت: چنانچه فعالیت‌های شهرداری در این منطقه بر خلاف مصوبات کمسیون ماده 5 باشد و احداث گذرگاه آقا نورالله نجفی با عرض بیش از 12 متر انجام شود خلاف قانون است و اداره کل میراث فرهنگی به شدت با آن برخورد خواهد کرد.

وی با بیان اینکه ایجاد گذر پشت مسجد شیخ لطف‌الله تنها با هدف پیاده رو شدن میدان نقش جهان انجام شده است،‌ گفت: ایجاد گذر 12 متری در محدوده شرقی میدان در بازنگری طرح تفصیلی شهر اصفهان و توسط مهندسین مشاور این طرح پیش‌بینی و با توجه به اینکه در مسیر خانه‌های تاریخی نبود در کمسیون ماده پنج پذیرفته شد.

معاون میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان با اشاره به اینکه یکی از موارد مطرح شده در زمان پیشنهاد این طرح از هم گسیختگی بافت تاریخی پشت میدان با احداث این گذر بود، افزود: پس از مطرح شدن این مسئله مشاور بازنگری طرح تفضیلی تاکیدکرد که این پروژه، خیابان خط‌کشی شده نیست و تنها یک گذر 12 متری با پیچ‌وتاب فراوان است و از گذرهای موجود در این منطقه نیز عبور می‌کند.

احداث گذرگاه آقانورالله نجفی ضرورتی ندارد

محمود محمدی، عضو شورای شهر اصفهان و مدرس شهرسازی دانشگاه هنر اصفهان نیز در این رابطه به خبرنگار ایسنا، منطقه اصفهان گفت: به لحاظ شهرسازی ساخت و سازهایی ماننداین گذر نباید پشت میدان نقش جهان انجام شود.

وی افزود: مشاور طرح تفصیلی برای جلوگیری از آسیب دیدن خانه مشروطیت عرض این خیابان را کاهش داد و بر اساس طرح تفصیلی شهر اصفهان قرار بود در این منطقه یک خیابان نه بلکه تنها یک گذر 12 تا حداکثر 14 متری که برای دسترسی محلی مناسب است، احداث شود.

این عضو هیئت علمی دانشگاه هنر اصفهان ادامه داد: به عنوان مدرس شهرسازی این تعرضات را به صلاح این منطقه از شهر نمی‌دانم و واقعا نمی‌دانم چه ضرورتی دارد که از خیابان نشاط به سمت میدان یک چنین گذرگاهی وجود داشته باشد.

محمدی در خصوص نظر شورای شهر اصفهان در خصوص احداث چنین خیابانی گفت: متاسفانه با دیدگاه‌هایی که در شورای فعلی شهر اصفهان وجود دارد و اطلاعی که این دوستان از نظر من در خصوص چنین طرح‌هایی دارند کمتر از تخصص ما استفاده می‌شود.

وی با بیان اینکه نقش این گذرگاه نباید بیشتر از گذرهایی مثل پشت‌مطبخ و کوی سعدی باشد و تنها امکان تردد آسان تر برای دستری محلی را فراهم کند، ‌تاکید کرد: گذری که قرار است احداث شود نقش ترافیکی نخواهد داشت و فقط یک دسترسی محلی است و من دلیل احداث پارکینگ در این منطقه را نمی‌دانم!

محمدی با اشاره به اینکه ساخت پارکینگ در مجاور بنای تاریخی عظمی مانند میدان نقش جهان نادرست است،‌ تصریح کرد: احداث پارکینگ در مناطق تاریخی به معنای هدایت خودروها به سمت مکان‌های تاریخی است و از میدان نقش جهان تا خیابان نشاط نباید پارکینگی وجود داشته باشد.

گزارش از: علیرضا پویا نسب، خبرنگار ایسنا، منطقه اصفهان


http://media.isna.ir/content/15-483.jpg/4 (http://media.isna.ir/content/15-483.jpg/4)

http://media.isna.ir/content/16-429.jpg/4 (http://media.isna.ir/content/16-429.jpg/4)

http://media.isna.ir/content/17-410.jpg/4 (http://media.isna.ir/content/17-410.jpg/4)

http://media.isna.ir/content/18-372.jpg/4 (http://media.isna.ir/content/18-372.jpg/4)