حمیدالله
4th August 2013, 01:35 AM
سبوس گندم
مقدمه
برخلاف سایر غلات، گندم را میتوان ازطرق مختلف از جمله در تهیه نان، بیسکویت، شیرینی، کیک، اسپاگتی، ماکارونی وغیره... مورد مصرف قرار داد. از گندم درصنایع کاغذ سازی، چسب سازی و همچنین در تهیه پودرهای لباسشویی هم استفاده می‌گردد. از سبوس و کاه آن نیز به عنوان خوراک دام استفاده میکنند. انواع مختلف گندم برای مصارف مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند. مثلاً گندمهای نرم بهاره یا پاییزه برای مصرف در صنایع بیسکویت سازی، شیرینی‌پزی و کیک‌پزی مناسب اند. در حالیکه از گندمهای سخت پاییزه و بهاره در نانوایی استفاده بیشتری دارند.
میوه گندم باتوجه به گونه آن از 3 تا 10 میلیمترطول و 3 تا 5 میلیمتر قطر دارد وشامل بخشهای زیر است.
1- گیاهک:یا رویان که تقریباً 5.2 درصد وزن دانه را تشکیل میدهد و سرشار از پروتئینو چربیاست که این بخش را معمولاً در تهیه آرد گندم جدا میکنند.
2- سبوس: همان پوسته دانه است وتقریباً 14درصد از وزن دانه را تشکیل میدهد. سبوس را همچون گیاهک در مرحله آردسازی از دانه جدا میکنند و معمولاً برای خوراک دام مورد استفاده قرار می‌گیرد.
3- آندوسپرم:حاوی مواد نشاسته‌ای دانه گندم است و تقریباً 83 تا 87 درصد از کل دانه را شامل می‌شود. آندوسپرم دارای دانه‌های نشاسته‌ای و مواد پروتئینی میباشد که دانه‌های نشاسته آن بوسیله گلوتین که یکی از پروتئینهای موجود در دانه است، بهم چسبیده‌اند. میزان گلوتین موجود در دانه بر حسب نوع و نژاد گندم تفاوت میکند.
همین میزان گلوتین گندم است که مرغوبیت آنرا تعیین می‌نماید. گندمهای قرمز سخت بهاره و پاییزه گلوتین بیشتری دارند و به همین دلیل، ارزش تهیه ناناز آنها بیشتر است. چون خمیر حاصل از آردی که از لحاظ گلوتین غنی است، به دلیل داشتن حالت کشدار، قادر است که گازهای ناشی از تخمیررا بیشتر در خود نگهدارد و برای همین، خمیر بهتر ورآمده و حجمش بیشتر می‌گردد. که ما درین جزوه از جمله سبوس گندم را تحت بررسی قرار میدهیم.
سبوس گندم
سبوسهمان پوسته دانه گندم است و تقریبا 14% از وزن دانه را تشکیل میدهد. و 90% سبوس گندم مواد غذايي برای انسانها و حیوانات را تشكيل ميدهد که متأسفانه كارخانه ها سبوس را از آرد جدا كرده بركت را از سر سفره ها برداشته اند . و تنها سبوس ها را براي گاوداري ها مصرف ميکنند. سبوس که از غربال كردن آرد بدست مى آید و تقریبا از شانزده عوامل غذایى گندم، دوازده عامل آن همراهش خارج مى شود و به همین جهت خوردن سوپ سبوس گندم براى اشخاصى كه نان سفید(نان که تنها از مغز گندم تهیه شده باشد) مى خورند، ضرورى است.وسبوس گندم يك كاربوهايدریت مركب و با ارزش است.
دانشمندان درتحقیقاتانجامشدهبهایننتی جهرسیدهاند کهپودرسبوسگندممهمترینوقوی ترینفایبرمیکانیکیاست. که دارای 15.2% پروتین, 0.14% کلسیم وفاسفورس, 1.16% فاسفورس به اساس خشک طبیعی, 88.7% مواد خشک به اساس طبیعی, 4.4% شحم به اساس خشک طبیعی, 8.6% کاربوهایدریت غیر منحل به اساس طبیعی, 62.7% مجموع مواد غذای قابل هضم به اساس شکل طبیعی غذا می باشد.
سبوس را هم همچون گیاهک در مرحله آرد سازی از دانه جدا میکنند و معمولاً برای خوراک دام مورد استفاده قرار می‌گیرد.سبوس یکی از مواد بسیار مفید گندم است و عده ای به غلط شهرت داده اند که سبوس در معده هضم نمی شود و باید آرد را غربال کرد و آن را گرفت.
تجربیات علمی دانشمندان و غذا شناسان عکس این موضوع را ثابت کرده و حتی اخیراً ثابت شده است که عصیر روده ها( شیره روده) قسمت زیادی از سلولوز را حل میکند و بقیه آن به مصرف پاک کردن و جارو کردن روده به کار می رود. درست است که سلولوز سبوس گندم تا اندازه ای دست نخورده با مدفوع خارج می شود اما این دلیل آن نیست که در قضاوت عجله کنیم و بگوییم این مواد برای انسان قابل جذب نیستند و باید خارج شوند وحتی عده ای بدون جهت این مواد را متهم سازند که در معده تولید خراش کرده و زخمهای ناسوری ایجاد می نماید.در این اینجا حقیقت چیز دیگری است و آنچه غذاشناسان می گویند چنین است؛ سلولوزهایی که ما میخوریم مخصوصاًسبوسنانتا اندازهایقابلهضمنیستندومخص وصاً از معده دست نخورده خارج می شوند ولی این قسمتهای هضم نشده دارای فواید دیگری هستند که از جمله آنها یکی ایجاد حرکات دودی معدی است. این حرکات دودی ظاهراً اثر مفید و مطبوعی نیستند ولی در حقیقت بسیار مهم و ضروری می باشند معده را تحریک میکنند و این تحریکات فواید زیادی دارند و سبب تقویت معده می شوند.
خواص دارویی سبوس گندم
1- سبوس گندم تنظيم كننده اي قند خون وانسولين:بدن انسان در يك فرايند سريعوراحت كاربوهايدریتهاي ساده را هضم كرده و قند آنرا وارد جريان خون مي كنند و همين باعث مي شود تا لوزالمعده سريعاً در توليد انسولين واكنش نشان دهد. اما هضم كاربوهايدریتهاي مركب به زمان بيشتري نياز دارند و همين باعث مي شود تا ميزان قند خون به تدريج تغيير كند و لوزالمعده فرصت بيشتري براي تنظيم آن داشته باشد.
2- سبوس گندم ضد سرطان:سبوس گندم حاوي سلنيوم معدني است كه خاصيت آن در مبارزه با سرطان مورد تاييد قرار گرفته است.
3- جوشانده سبوس گندم درمان سرفه و زكام هاى سخت است.
4- خمیر گرم كرده اى سبوس گندم در قسمت هاى دردناك بدن كه مربوط به روماتیسم باشد مفید شناخته شده است.
5- به زنان آبستن توصیه كنید كه از سوپ سبوس گندم كه داراى املاح كلسیم, فلورین وسیلزیم و ویتامین(B) مى باشد حتماً استفاده كند.
6- سبوس گندم كلسترول خون را كاهش ميدهد.
7- با خوردن پودر سبوس گندم فشار خون،اسید اوریک، کلسترول و تری گلیسرید کاهش می‌یابد و از ناراحتی‌های عصبی جلوگیری می‌شود.
8- مصرف پودر سبوس گندم درمانگر پولیب‌هایی می‌شود که در کولن یا روده فراخ ایجاد می‌شود و از آن مهمتر ورم معده و ورم روده را درمان میکند.
9- سبوس گندم داروی شفا بخش یبوست[1] (http://www.njavan.com/forum/#_ftn1): مطلقاً هیچ ماده یا دارویی در این مورد رقیب سبوس گندم نیست. سبوس گندم باعث می‌شود مدفوع نرم و سنگین شده و بسرعت دفع شود و سلامت روده بزرگ را تضمین میکند. اگر هر روز حدود سه‌چهارم ظرفیت یک پیاله متوسط سبوس متراکم کارخانجات آرد سازی خورده شود، دفع آسان‌تر صورت می‌گیرد.
در حال حاضر، در تعدادی از کلینیکها و آسایشگاه‌ها و بیمارستان‌ها، داروهای ملین را کنار گذاشته‌اند و سبوس گندم را جانشین آن کرده‌اند. در یک آزمایش در بیمارستان عمومی برایتون، پزشکان بیمارستان، برای پسران و بیماران مبتلا به یبوست مزمن، روزانه 15 گرم سبوس گندم به غذای آنها که شامل سیب‌زمینی، سوپ، غلات وسایر انواع غذاها می‌شد، اضافه کردند. این آزمایش بخصوص در مورد مردان آثار مفیدی داشت. همین‌طور در یک آسایشگاه در نیوجرسی، مصرف حدود 15 گرم سبوس گندم مخلوط با آرد جو دوسر در روز، یبوست مزمن بیماران را تا حدود 60 درصد درمان کرده است.
البته سبوس به علت داشتن مقدار زیادی سلولوز، دیر هضم است و خوردن نان سبوس‌دار سنگین است و ترشی معده را زیاد میکند و در صورت وجود زخم یا حالت سرطانی، باعث درد دستگاه هاضمه و خون‌ریزی روده‌ها می‌شود و اشخاص مبتلا به ترشی معده نباید نان سبوس‌دار بخورند.
بر اساس آنچه در کتب طب سنتی آمده، سبوس نرم‌کننده و خنک‌کننده است. دم کرده 50 گرم سبوس در یک لیتر آبجوش برای رفع سرفه و زکام و کاهش حرارت تب مفید است. مصرف دم‌کرده سبوس با کمی عسل ملین است و یبوست‌های ناشی از نارسایی کبد را رفع میکند و باعث دفع سنگ‌های صفراوی می‌شود.
10- سبوس گندم در سلامتی وکاهش وزن: همه ای ما میدانیم که مصرف فایبرهای گیاهی هم برای سلامتی بدن مفید بووده و هم از چاقی جلوگیری میکند.
11- اثرات بهبودی و نظم در دفع, بهبود سلامت کلی در فرد را در پی دارد و از جمله پوست بدن مخصوصاً پوست چهره پاک و شاداب شده، فرد احساس سبکی میکند و حالت تعادل روانی برای وی ایجاد می‌شود.
12- یکی دیگر از فواید مهم مصرف پور سبوس گندم از بین بردن سردل سنگین است و نفخ و گاز و فشاری که در روده و معده ایجاد می‌شود از بین می‌رود و برای قطعی شدن از بین رفتن گاز و باد معده باید تربچه قرمز را همراه با پودر سبوس گندم مصرف کرد.
روش هاي دريافت مكمل هاي سبوس گندم:
1-قرص هاي سبوس گندم
2- سبوسگندمفلهاي
ميزان توصيه شده براي افراد سالم شامل يك قاشق غذاخوري روزانه همراه با آبميوه ها، شير، ماست، سيب زميني، انواع خورشت ها،انواع سوپ ها و غيره است براي ساير بيماريها مثل كلسترول بالا و يبوست وغيره نياز با مشورت با يك متخصص تغذيه است.دركل ميزان فايبر مورد نياز به ويژگي هاي خود فرد بستگي دارد و بايد از مقدار كم شروع شود و به تدريج افزايش يابد داخل هر غذاي آبكي مثل انواع خورش ها، آش ها، كيك هايي كه مي پزيد، انواع دسريك تا دو قاشق سبوس اضافه كنيد. البته اگر كمي سبوس را بو داده و بريزيد خوشمزه تر خواهد شد. يا هر روز پس از نهار يك قاشق ماست سبوس با ماست مخلوط كرده و ميل نماييد. خلاصه روزي يك قاشق سبوس به ازای هر نفر عضو خانواده مصرف نماييد.
متخصصان تغذيه روزانه 6 تا 12وعده را توصيه ميكنند. هر وعده برابر 30 گرم غلات صبحانه نصف گیلاس برنج پخته شده و يا يك تكه نان سبوس دار گندم مي باشد. مي توانيد سبوس گندم را به دستور پخت خوراكهاي ديگر از پنكيك تا نان جواری نيز اضافه كنيد.
احتياط در مورد مصرف سبوس گندم
دريافت سبوس زياد باعث مي شود زيان آن بيشتر از سودش باشد وباعث مشكلاتي از قبيل فساد روده، اسهال،نفخ ياانسداد روده مي شود. دريافت سبوس خيلي زياد باعث سندرم روده تحريك پذير و كمبود مواد معدني مي شود.اگر شما سبوس را براي جلوگيري از خوردن بيش ازحد غذا يا يبوست و غيره مصرف مي كنيد آب زيادي مصرف كنيد تا فايبرها را نرم كند و به عبور فايبرها كمك كند.توصيه مي شود در صورت وجود پوكي استخوان يا كم خوني آهن سبوس گندم كمي مصرف كنيد و آنرا هم كاملاً بپزيد ومصرف كنيد و لبنيات را در يك وعده ديگر مصرف نماييد.
مقايسه مواد مغذي موجود در سبوس گندم، آرد تصفيه شده و نان كامل
موادمغذي وانرژي
واحد اندازهگيري
سبوس گندم
آرد تصفيه شده
نان كامل
آب
gr
9.8
11.9
37.7
انرژي
kcal
216
364
246
چربي
gr
4.2
0.98
1.6
پروتئين
gr
15.5
15.4
9.7
كاربوهايدریت
gr
64.5
76.3
46.1
فايبرها
gr
42.8
2.7
6.9
پتاشيم
mg
1182
107
252
فاسفورس
mg
1013
108
229
آهن
mg
10.5
4.6
3.3
سوديم
mg
2
2
527
مگنيزيم
mg
611
22
86
كلسيم
mg
73
15
72
مس
mg
0.9
0.1
0.2
روي
mg
7.2
0.7
1.9
منگنیز
mcg
11.5
0.6
2.3
ويتامين C
mg
0
0
0
ويتامين A
IU
0
0
0
ويتامين B1
mg
0.5
0.1
0.3
ويتامين B2
mg
0.5
0.0
0.2
ويتامين B3
mg
13.5
0
3.8
ويتامين B6
mg
1.3
0.2
0.1
ويتامين E
mg
2.3
0.0
0.8
فوليك اسيد
mcg
79
0
50
منابع:
1. گندم: اکولوژی و فزیولوژی و برآورد عملکرد/ تألف ساتوره-اسلافر؛ ترجمه محمد کافی، احمد جعفر نژاد- مجید جامی الاحمدی- مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد، 1383.
2. حسينی, سيد محمدرضا؛ خواص دارویی گیاهان. 1389هـ..ش. دانشگاه یزد.
امید, عبدالرحیم؛ غذا وتغذیه حیوانی. 1392 هـ..ش. دانشگاه هرات-دانشکده زراعت.
[1] (http://www.njavan.com/forum/#_ftnref1)"یبوست" مادر بیماری‌ها محسوب می‌شود که به گفته پزشکان یبوست حاد یا مزمن با عوارض گوناگون ناشی از میتابولیزم ناقص از قبیل دیابت, تیپ دو، چاقی‌مرضی، چربی خون بالا، تری گلیسرید، کلسترول بالا، (لیپو پروتیین‌های بدخیم)، اسید اوریک بالا، پوکی استخوان، کم حجم شدن مغز استخوان، پوسیدگی دندان و حتی لاغری مفرط را بدنبال دارد. پس بطور خلاصه میتوان گفت که مصرف مداوم پودر سبوس گندم باعث می‌شود فرد علیه یبوست در دوران‌های بعدی زندگی به خصوص در دوران‌های بزرگسالی ایمنی نسبی پیدا کند. ازین سبب است به طلای گیاهی معروف شده و کوچکترین عارضه جانبی نیز ندارد.
برای دریافت معلومات بیشتر بالای لینک زیر کلیک کنید[khande]
پایگاه اطلاعاتی و اطلاع رسانی کشاورزی (http://aarc.persianblog.ir)
مقدمه
برخلاف سایر غلات، گندم را میتوان ازطرق مختلف از جمله در تهیه نان، بیسکویت، شیرینی، کیک، اسپاگتی، ماکارونی وغیره... مورد مصرف قرار داد. از گندم درصنایع کاغذ سازی، چسب سازی و همچنین در تهیه پودرهای لباسشویی هم استفاده می‌گردد. از سبوس و کاه آن نیز به عنوان خوراک دام استفاده میکنند. انواع مختلف گندم برای مصارف مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند. مثلاً گندمهای نرم بهاره یا پاییزه برای مصرف در صنایع بیسکویت سازی، شیرینی‌پزی و کیک‌پزی مناسب اند. در حالیکه از گندمهای سخت پاییزه و بهاره در نانوایی استفاده بیشتری دارند.
میوه گندم باتوجه به گونه آن از 3 تا 10 میلیمترطول و 3 تا 5 میلیمتر قطر دارد وشامل بخشهای زیر است.
1- گیاهک:یا رویان که تقریباً 5.2 درصد وزن دانه را تشکیل میدهد و سرشار از پروتئینو چربیاست که این بخش را معمولاً در تهیه آرد گندم جدا میکنند.
2- سبوس: همان پوسته دانه است وتقریباً 14درصد از وزن دانه را تشکیل میدهد. سبوس را همچون گیاهک در مرحله آردسازی از دانه جدا میکنند و معمولاً برای خوراک دام مورد استفاده قرار می‌گیرد.
3- آندوسپرم:حاوی مواد نشاسته‌ای دانه گندم است و تقریباً 83 تا 87 درصد از کل دانه را شامل می‌شود. آندوسپرم دارای دانه‌های نشاسته‌ای و مواد پروتئینی میباشد که دانه‌های نشاسته آن بوسیله گلوتین که یکی از پروتئینهای موجود در دانه است، بهم چسبیده‌اند. میزان گلوتین موجود در دانه بر حسب نوع و نژاد گندم تفاوت میکند.
همین میزان گلوتین گندم است که مرغوبیت آنرا تعیین می‌نماید. گندمهای قرمز سخت بهاره و پاییزه گلوتین بیشتری دارند و به همین دلیل، ارزش تهیه ناناز آنها بیشتر است. چون خمیر حاصل از آردی که از لحاظ گلوتین غنی است، به دلیل داشتن حالت کشدار، قادر است که گازهای ناشی از تخمیررا بیشتر در خود نگهدارد و برای همین، خمیر بهتر ورآمده و حجمش بیشتر می‌گردد. که ما درین جزوه از جمله سبوس گندم را تحت بررسی قرار میدهیم.
سبوس گندم
سبوسهمان پوسته دانه گندم است و تقریبا 14% از وزن دانه را تشکیل میدهد. و 90% سبوس گندم مواد غذايي برای انسانها و حیوانات را تشكيل ميدهد که متأسفانه كارخانه ها سبوس را از آرد جدا كرده بركت را از سر سفره ها برداشته اند . و تنها سبوس ها را براي گاوداري ها مصرف ميکنند. سبوس که از غربال كردن آرد بدست مى آید و تقریبا از شانزده عوامل غذایى گندم، دوازده عامل آن همراهش خارج مى شود و به همین جهت خوردن سوپ سبوس گندم براى اشخاصى كه نان سفید(نان که تنها از مغز گندم تهیه شده باشد) مى خورند، ضرورى است.وسبوس گندم يك كاربوهايدریت مركب و با ارزش است.
دانشمندان درتحقیقاتانجامشدهبهایننتی جهرسیدهاند کهپودرسبوسگندممهمترینوقوی ترینفایبرمیکانیکیاست. که دارای 15.2% پروتین, 0.14% کلسیم وفاسفورس, 1.16% فاسفورس به اساس خشک طبیعی, 88.7% مواد خشک به اساس طبیعی, 4.4% شحم به اساس خشک طبیعی, 8.6% کاربوهایدریت غیر منحل به اساس طبیعی, 62.7% مجموع مواد غذای قابل هضم به اساس شکل طبیعی غذا می باشد.
سبوس را هم همچون گیاهک در مرحله آرد سازی از دانه جدا میکنند و معمولاً برای خوراک دام مورد استفاده قرار می‌گیرد.سبوس یکی از مواد بسیار مفید گندم است و عده ای به غلط شهرت داده اند که سبوس در معده هضم نمی شود و باید آرد را غربال کرد و آن را گرفت.
تجربیات علمی دانشمندان و غذا شناسان عکس این موضوع را ثابت کرده و حتی اخیراً ثابت شده است که عصیر روده ها( شیره روده) قسمت زیادی از سلولوز را حل میکند و بقیه آن به مصرف پاک کردن و جارو کردن روده به کار می رود. درست است که سلولوز سبوس گندم تا اندازه ای دست نخورده با مدفوع خارج می شود اما این دلیل آن نیست که در قضاوت عجله کنیم و بگوییم این مواد برای انسان قابل جذب نیستند و باید خارج شوند وحتی عده ای بدون جهت این مواد را متهم سازند که در معده تولید خراش کرده و زخمهای ناسوری ایجاد می نماید.در این اینجا حقیقت چیز دیگری است و آنچه غذاشناسان می گویند چنین است؛ سلولوزهایی که ما میخوریم مخصوصاًسبوسنانتا اندازهایقابلهضمنیستندومخص وصاً از معده دست نخورده خارج می شوند ولی این قسمتهای هضم نشده دارای فواید دیگری هستند که از جمله آنها یکی ایجاد حرکات دودی معدی است. این حرکات دودی ظاهراً اثر مفید و مطبوعی نیستند ولی در حقیقت بسیار مهم و ضروری می باشند معده را تحریک میکنند و این تحریکات فواید زیادی دارند و سبب تقویت معده می شوند.
خواص دارویی سبوس گندم
1- سبوس گندم تنظيم كننده اي قند خون وانسولين:بدن انسان در يك فرايند سريعوراحت كاربوهايدریتهاي ساده را هضم كرده و قند آنرا وارد جريان خون مي كنند و همين باعث مي شود تا لوزالمعده سريعاً در توليد انسولين واكنش نشان دهد. اما هضم كاربوهايدریتهاي مركب به زمان بيشتري نياز دارند و همين باعث مي شود تا ميزان قند خون به تدريج تغيير كند و لوزالمعده فرصت بيشتري براي تنظيم آن داشته باشد.
2- سبوس گندم ضد سرطان:سبوس گندم حاوي سلنيوم معدني است كه خاصيت آن در مبارزه با سرطان مورد تاييد قرار گرفته است.
3- جوشانده سبوس گندم درمان سرفه و زكام هاى سخت است.
4- خمیر گرم كرده اى سبوس گندم در قسمت هاى دردناك بدن كه مربوط به روماتیسم باشد مفید شناخته شده است.
5- به زنان آبستن توصیه كنید كه از سوپ سبوس گندم كه داراى املاح كلسیم, فلورین وسیلزیم و ویتامین(B) مى باشد حتماً استفاده كند.
6- سبوس گندم كلسترول خون را كاهش ميدهد.
7- با خوردن پودر سبوس گندم فشار خون،اسید اوریک، کلسترول و تری گلیسرید کاهش می‌یابد و از ناراحتی‌های عصبی جلوگیری می‌شود.
8- مصرف پودر سبوس گندم درمانگر پولیب‌هایی می‌شود که در کولن یا روده فراخ ایجاد می‌شود و از آن مهمتر ورم معده و ورم روده را درمان میکند.
9- سبوس گندم داروی شفا بخش یبوست[1] (http://www.njavan.com/forum/#_ftn1): مطلقاً هیچ ماده یا دارویی در این مورد رقیب سبوس گندم نیست. سبوس گندم باعث می‌شود مدفوع نرم و سنگین شده و بسرعت دفع شود و سلامت روده بزرگ را تضمین میکند. اگر هر روز حدود سه‌چهارم ظرفیت یک پیاله متوسط سبوس متراکم کارخانجات آرد سازی خورده شود، دفع آسان‌تر صورت می‌گیرد.
در حال حاضر، در تعدادی از کلینیکها و آسایشگاه‌ها و بیمارستان‌ها، داروهای ملین را کنار گذاشته‌اند و سبوس گندم را جانشین آن کرده‌اند. در یک آزمایش در بیمارستان عمومی برایتون، پزشکان بیمارستان، برای پسران و بیماران مبتلا به یبوست مزمن، روزانه 15 گرم سبوس گندم به غذای آنها که شامل سیب‌زمینی، سوپ، غلات وسایر انواع غذاها می‌شد، اضافه کردند. این آزمایش بخصوص در مورد مردان آثار مفیدی داشت. همین‌طور در یک آسایشگاه در نیوجرسی، مصرف حدود 15 گرم سبوس گندم مخلوط با آرد جو دوسر در روز، یبوست مزمن بیماران را تا حدود 60 درصد درمان کرده است.
البته سبوس به علت داشتن مقدار زیادی سلولوز، دیر هضم است و خوردن نان سبوس‌دار سنگین است و ترشی معده را زیاد میکند و در صورت وجود زخم یا حالت سرطانی، باعث درد دستگاه هاضمه و خون‌ریزی روده‌ها می‌شود و اشخاص مبتلا به ترشی معده نباید نان سبوس‌دار بخورند.
بر اساس آنچه در کتب طب سنتی آمده، سبوس نرم‌کننده و خنک‌کننده است. دم کرده 50 گرم سبوس در یک لیتر آبجوش برای رفع سرفه و زکام و کاهش حرارت تب مفید است. مصرف دم‌کرده سبوس با کمی عسل ملین است و یبوست‌های ناشی از نارسایی کبد را رفع میکند و باعث دفع سنگ‌های صفراوی می‌شود.
10- سبوس گندم در سلامتی وکاهش وزن: همه ای ما میدانیم که مصرف فایبرهای گیاهی هم برای سلامتی بدن مفید بووده و هم از چاقی جلوگیری میکند.
11- اثرات بهبودی و نظم در دفع, بهبود سلامت کلی در فرد را در پی دارد و از جمله پوست بدن مخصوصاً پوست چهره پاک و شاداب شده، فرد احساس سبکی میکند و حالت تعادل روانی برای وی ایجاد می‌شود.
12- یکی دیگر از فواید مهم مصرف پور سبوس گندم از بین بردن سردل سنگین است و نفخ و گاز و فشاری که در روده و معده ایجاد می‌شود از بین می‌رود و برای قطعی شدن از بین رفتن گاز و باد معده باید تربچه قرمز را همراه با پودر سبوس گندم مصرف کرد.
روش هاي دريافت مكمل هاي سبوس گندم:
1-قرص هاي سبوس گندم
2- سبوسگندمفلهاي
ميزان توصيه شده براي افراد سالم شامل يك قاشق غذاخوري روزانه همراه با آبميوه ها، شير، ماست، سيب زميني، انواع خورشت ها،انواع سوپ ها و غيره است براي ساير بيماريها مثل كلسترول بالا و يبوست وغيره نياز با مشورت با يك متخصص تغذيه است.دركل ميزان فايبر مورد نياز به ويژگي هاي خود فرد بستگي دارد و بايد از مقدار كم شروع شود و به تدريج افزايش يابد داخل هر غذاي آبكي مثل انواع خورش ها، آش ها، كيك هايي كه مي پزيد، انواع دسريك تا دو قاشق سبوس اضافه كنيد. البته اگر كمي سبوس را بو داده و بريزيد خوشمزه تر خواهد شد. يا هر روز پس از نهار يك قاشق ماست سبوس با ماست مخلوط كرده و ميل نماييد. خلاصه روزي يك قاشق سبوس به ازای هر نفر عضو خانواده مصرف نماييد.
متخصصان تغذيه روزانه 6 تا 12وعده را توصيه ميكنند. هر وعده برابر 30 گرم غلات صبحانه نصف گیلاس برنج پخته شده و يا يك تكه نان سبوس دار گندم مي باشد. مي توانيد سبوس گندم را به دستور پخت خوراكهاي ديگر از پنكيك تا نان جواری نيز اضافه كنيد.
احتياط در مورد مصرف سبوس گندم
دريافت سبوس زياد باعث مي شود زيان آن بيشتر از سودش باشد وباعث مشكلاتي از قبيل فساد روده، اسهال،نفخ ياانسداد روده مي شود. دريافت سبوس خيلي زياد باعث سندرم روده تحريك پذير و كمبود مواد معدني مي شود.اگر شما سبوس را براي جلوگيري از خوردن بيش ازحد غذا يا يبوست و غيره مصرف مي كنيد آب زيادي مصرف كنيد تا فايبرها را نرم كند و به عبور فايبرها كمك كند.توصيه مي شود در صورت وجود پوكي استخوان يا كم خوني آهن سبوس گندم كمي مصرف كنيد و آنرا هم كاملاً بپزيد ومصرف كنيد و لبنيات را در يك وعده ديگر مصرف نماييد.
مقايسه مواد مغذي موجود در سبوس گندم، آرد تصفيه شده و نان كامل
موادمغذي وانرژي
واحد اندازهگيري
سبوس گندم
آرد تصفيه شده
نان كامل
آب
gr
9.8
11.9
37.7
انرژي
kcal
216
364
246
چربي
gr
4.2
0.98
1.6
پروتئين
gr
15.5
15.4
9.7
كاربوهايدریت
gr
64.5
76.3
46.1
فايبرها
gr
42.8
2.7
6.9
پتاشيم
mg
1182
107
252
فاسفورس
mg
1013
108
229
آهن
mg
10.5
4.6
3.3
سوديم
mg
2
2
527
مگنيزيم
mg
611
22
86
كلسيم
mg
73
15
72
مس
mg
0.9
0.1
0.2
روي
mg
7.2
0.7
1.9
منگنیز
mcg
11.5
0.6
2.3
ويتامين C
mg
0
0
0
ويتامين A
IU
0
0
0
ويتامين B1
mg
0.5
0.1
0.3
ويتامين B2
mg
0.5
0.0
0.2
ويتامين B3
mg
13.5
0
3.8
ويتامين B6
mg
1.3
0.2
0.1
ويتامين E
mg
2.3
0.0
0.8
فوليك اسيد
mcg
79
0
50
منابع:
1. گندم: اکولوژی و فزیولوژی و برآورد عملکرد/ تألف ساتوره-اسلافر؛ ترجمه محمد کافی، احمد جعفر نژاد- مجید جامی الاحمدی- مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد، 1383.
2. حسينی, سيد محمدرضا؛ خواص دارویی گیاهان. 1389هـ..ش. دانشگاه یزد.
امید, عبدالرحیم؛ غذا وتغذیه حیوانی. 1392 هـ..ش. دانشگاه هرات-دانشکده زراعت.
[1] (http://www.njavan.com/forum/#_ftnref1)"یبوست" مادر بیماری‌ها محسوب می‌شود که به گفته پزشکان یبوست حاد یا مزمن با عوارض گوناگون ناشی از میتابولیزم ناقص از قبیل دیابت, تیپ دو، چاقی‌مرضی، چربی خون بالا، تری گلیسرید، کلسترول بالا، (لیپو پروتیین‌های بدخیم)، اسید اوریک بالا، پوکی استخوان، کم حجم شدن مغز استخوان، پوسیدگی دندان و حتی لاغری مفرط را بدنبال دارد. پس بطور خلاصه میتوان گفت که مصرف مداوم پودر سبوس گندم باعث می‌شود فرد علیه یبوست در دوران‌های بعدی زندگی به خصوص در دوران‌های بزرگسالی ایمنی نسبی پیدا کند. ازین سبب است به طلای گیاهی معروف شده و کوچکترین عارضه جانبی نیز ندارد.
برای دریافت معلومات بیشتر بالای لینک زیر کلیک کنید[khande]
پایگاه اطلاعاتی و اطلاع رسانی کشاورزی (http://aarc.persianblog.ir)