نارون1
2nd August 2013, 10:42 PM
سازگاري با محيط و كنار آمدن با واقعيت‌هاي زندگي از مهمترين دغدغه‌هاي انسان امروزي است. مطالعه زندگي انسان‌هاي اوليه نشان مي‌دهد آن‌ها براي سازگاري با طبيعت از هر وسيله‌اي استفاده مي‌كردند و كسي كه نمي‌توانست خودش را با محيط زندگي سازگار كند از چرخه حيات خارج مي‌شد.
اين سازگاري با واقعيت زندگي براي بقا و ادامه زندگي بود و انسان‌ها آموختند كه با همكاري و تعاون و همفكري مي‌توانند بهتر با محيط اطراف كنار آمده و به شادي و خوشبختي كه امري ذهني و احساسي است دست پيدا كنند.
با گذشت قرن‌ها انسان‌ها براي سازگاري بيشتر با محيط زندگي و پذيرش واقعيت‌ها از علوم تجربي و روانشناسي كمك گرفتند. يافته‌هاي علم روانشناسي و جامعه شناسي ثابت كرد كه براي واقعيت پذيري و سازگاري با محيط زندگي عوامل گوناگوني نقش دارند. مسأله مهم اين است كه چگونه مي‌توانيم با واقعيت‌ها كنار بياييم و چه كساني مي‌توانند در پذيرش اين واقعيت‌ها و سازگاري با محيط به ما كمك كنند؟
دكتر امان‌الله قرايي جامعه شناس و كارشناس تعليم و تربيت با تاكيد بر نقش دو نهاد خانواده و مدرسه در پذيرش واقعيت و سازگاري با محيط زندگي انسان‌ها مي‌گويد: بايد پذيرش واقعيت‌ها از همان دوران كودكي به فرزندان آموزش داده شود.
وي ادامه داد: خانواده به عنوان نخستين نهادي كه انسان در آن رشد مي‌كند نبايد فرد را رؤيا پرداز به بار بياورد. بايد شرايطي را فراهم كنند كه فرزندان آن‌ها با واقعيت‌هاي زندگي آشنا شوند و به اصطلاح خاك بازار بخورند.
وظیفه‌مدار و مسئولیت‌پذیر
اما در مرحله بعد مدرسه مهمترين نقش را در آموزش پذيرش واقعيت ايفا مي‌كند. در ايران باستان شعار مدرسه تربيت انسان وظيفه مدار و مسئوليت پذير بود. اين شعار كه امروز در مدارس كشور ژاپن با موفقيت در حال اجراست چندين دهه قبل در مدارس ايران اجرا مي‌شد. دوران ابتدايي كه مهمترين دوران در آموزش و پرورش است فرصتي است كه ما مي‌توانيم مسئوليت پذيري و وظيفه مداري را به نسل آينده آموزش بدهيم.
در گذشته دانش‌آموزان در اين دوره ياد مي‌گرفتند تمام كارهاي مربوط به خودشان و كلاس درسي شان را انجام بدهند و هر كدام از آن‌ها نيز زير نظر دانش‌آموزان پايه‌هاي بالاتر اين كارها را انجام مي‌دادند. اين دانش‌آموز با همين شيوه علاوه بر اين‌كه با نحوه سازگاري با محيط اطراف و واقعيت‌ها آشنا مي‌شد تحت نظارت يك فرد باتجربه‌تر قرار داشت.
اين مدل هم‌اكنون در مدارس ابتدايي كشور ژاپن در حال اجراست و دانش‌آموزان وظيفه مدار و مسئوليت شناس مي‌شوند. اما متاسفانه امروزه در مدارس كشور ما به ويژه مدارس غيرانتفاعي دانش‌آموزان بدون اين‌كه وظيفه‌اي به جز درس خواندن داشته باشند لوس بار مي‌آيند.
مناسک گزاری در پذیرش واقعیت
اين جامعه شناس مناسك گزاري را يكي ديگر از عوامل تاثيرگذار در پذيرش واقعيت انسان‌ها برشمرد و ادامه داد: دوران خدمت سربازي يكي از مناسك‌‌گزاری‌هایی است که در آن جواني كه تحصيلات را به پايان رسانده با مشاركت و همفكري و همچنين نحوه روبه‌رو شدن با مشكلات آشنا مي‌شود.
در برخي از قبايل تاسماني و همچنين بعضي از قبيله‌هاي آفريقايي دختران و پسران پس از رسيدن به سن بلوغ به مدت 3 هفته تا دوماه از خانواده جدا شده و زير نظر زنان و مردان باتجربه در جنگل زندگي مي‌كنند. در اين مدت پسرها با شكار و همچنين نحوه تامين هزينه‌هاي زندگي آشنا مي‌شوند و دختران نيز با خانه‌داري آشنا مي‌شوند.
بعد از گذراندن اين دوره است كه اين دخترها و پسرها حق برخورداري از مزاياي اجتماعي را پيدا مي‌كنند. خدمت سربازي در كشورمان نيز همانند اين دوره‌ها مي‌تواند در پذيرش واقعيت‌ها توسط يك جوان نقش اساسي داشته باشد.
قرايي ادامه داد: نگاهي به زندگي خانواده‌هاي روستايي و همچنين شهرهاي كوچك كشورمان نشان مي‌دهد كه سازگاري با محيط زندگي و پذيرش واقعيت‌ها درآنجا به خوبي انجام مي‌شود. بزرگان ديني و علمي و دانشمندان كشورمان همگي تربيت شده در اين خانواده‌ها هستند كه توانسته‌اند ضمن سازگاري با محيط و پذيرش واقعيت براي رسيدن به مدارج بالاي علمي، فرهنگي و مذهبي تلاش كنند.
روسو جامعه‌شناس معروف مي‌گويد كودك بايد در دامن طبيعت بزرگ شود و اين كودك سازگاري با محيط و همچنين نحوه پذيرش واقعيت را ياد مي‌گيرد.
اين سازگاري با واقعيت زندگي براي بقا و ادامه زندگي بود و انسان‌ها آموختند كه با همكاري و تعاون و همفكري مي‌توانند بهتر با محيط اطراف كنار آمده و به شادي و خوشبختي كه امري ذهني و احساسي است دست پيدا كنند.
با گذشت قرن‌ها انسان‌ها براي سازگاري بيشتر با محيط زندگي و پذيرش واقعيت‌ها از علوم تجربي و روانشناسي كمك گرفتند. يافته‌هاي علم روانشناسي و جامعه شناسي ثابت كرد كه براي واقعيت پذيري و سازگاري با محيط زندگي عوامل گوناگوني نقش دارند. مسأله مهم اين است كه چگونه مي‌توانيم با واقعيت‌ها كنار بياييم و چه كساني مي‌توانند در پذيرش اين واقعيت‌ها و سازگاري با محيط به ما كمك كنند؟
دكتر امان‌الله قرايي جامعه شناس و كارشناس تعليم و تربيت با تاكيد بر نقش دو نهاد خانواده و مدرسه در پذيرش واقعيت و سازگاري با محيط زندگي انسان‌ها مي‌گويد: بايد پذيرش واقعيت‌ها از همان دوران كودكي به فرزندان آموزش داده شود.
وي ادامه داد: خانواده به عنوان نخستين نهادي كه انسان در آن رشد مي‌كند نبايد فرد را رؤيا پرداز به بار بياورد. بايد شرايطي را فراهم كنند كه فرزندان آن‌ها با واقعيت‌هاي زندگي آشنا شوند و به اصطلاح خاك بازار بخورند.
وظیفه‌مدار و مسئولیت‌پذیر
اما در مرحله بعد مدرسه مهمترين نقش را در آموزش پذيرش واقعيت ايفا مي‌كند. در ايران باستان شعار مدرسه تربيت انسان وظيفه مدار و مسئوليت پذير بود. اين شعار كه امروز در مدارس كشور ژاپن با موفقيت در حال اجراست چندين دهه قبل در مدارس ايران اجرا مي‌شد. دوران ابتدايي كه مهمترين دوران در آموزش و پرورش است فرصتي است كه ما مي‌توانيم مسئوليت پذيري و وظيفه مداري را به نسل آينده آموزش بدهيم.
در گذشته دانش‌آموزان در اين دوره ياد مي‌گرفتند تمام كارهاي مربوط به خودشان و كلاس درسي شان را انجام بدهند و هر كدام از آن‌ها نيز زير نظر دانش‌آموزان پايه‌هاي بالاتر اين كارها را انجام مي‌دادند. اين دانش‌آموز با همين شيوه علاوه بر اين‌كه با نحوه سازگاري با محيط اطراف و واقعيت‌ها آشنا مي‌شد تحت نظارت يك فرد باتجربه‌تر قرار داشت.
اين مدل هم‌اكنون در مدارس ابتدايي كشور ژاپن در حال اجراست و دانش‌آموزان وظيفه مدار و مسئوليت شناس مي‌شوند. اما متاسفانه امروزه در مدارس كشور ما به ويژه مدارس غيرانتفاعي دانش‌آموزان بدون اين‌كه وظيفه‌اي به جز درس خواندن داشته باشند لوس بار مي‌آيند.
مناسک گزاری در پذیرش واقعیت
اين جامعه شناس مناسك گزاري را يكي ديگر از عوامل تاثيرگذار در پذيرش واقعيت انسان‌ها برشمرد و ادامه داد: دوران خدمت سربازي يكي از مناسك‌‌گزاری‌هایی است که در آن جواني كه تحصيلات را به پايان رسانده با مشاركت و همفكري و همچنين نحوه روبه‌رو شدن با مشكلات آشنا مي‌شود.
در برخي از قبايل تاسماني و همچنين بعضي از قبيله‌هاي آفريقايي دختران و پسران پس از رسيدن به سن بلوغ به مدت 3 هفته تا دوماه از خانواده جدا شده و زير نظر زنان و مردان باتجربه در جنگل زندگي مي‌كنند. در اين مدت پسرها با شكار و همچنين نحوه تامين هزينه‌هاي زندگي آشنا مي‌شوند و دختران نيز با خانه‌داري آشنا مي‌شوند.
بعد از گذراندن اين دوره است كه اين دخترها و پسرها حق برخورداري از مزاياي اجتماعي را پيدا مي‌كنند. خدمت سربازي در كشورمان نيز همانند اين دوره‌ها مي‌تواند در پذيرش واقعيت‌ها توسط يك جوان نقش اساسي داشته باشد.
قرايي ادامه داد: نگاهي به زندگي خانواده‌هاي روستايي و همچنين شهرهاي كوچك كشورمان نشان مي‌دهد كه سازگاري با محيط زندگي و پذيرش واقعيت‌ها درآنجا به خوبي انجام مي‌شود. بزرگان ديني و علمي و دانشمندان كشورمان همگي تربيت شده در اين خانواده‌ها هستند كه توانسته‌اند ضمن سازگاري با محيط و پذيرش واقعيت براي رسيدن به مدارج بالاي علمي، فرهنگي و مذهبي تلاش كنند.
روسو جامعه‌شناس معروف مي‌گويد كودك بايد در دامن طبيعت بزرگ شود و اين كودك سازگاري با محيط و همچنين نحوه پذيرش واقعيت را ياد مي‌گيرد.