دستیار
13th July 2013, 07:54 PM
http://www.7sib.ir/sites/default/files/styles/thumbnail-teaser/public/users/68/article/nmd_28.jpg
گاستریت
گاستریت (ورم معده) حالتی است که در آن اسید معده افزایش یافته و معده دچار التهاب، آزردگي، زخم سطحي یا عفونت خفیف در لایه مخاطی می‌شود و تدریجاً در طی مدتی طولانی ایجاد می شود و معمولاً به دو حالت ورم معده شدید یا مزمن که به صورت يك حمله ناگهاني رخ می دهد، بروز می‌كند
بیماری گاستریت
تعریف بیماری
گاستریت (ورم معده) حالتی است که در آن اسید معده افزایش یافته و معده دچار التهاب، آزردگي، زخم سطحي یا عفونت خفیف در لایه مخاطی می‌شود و تدریجاً در طی مدتی طولانی ایجاد می شود و معمولاً به دو حالت ورم معده شدید یا مزمن که به صورت يك حمله ناگهاني رخ می دهد، بروز می‌كند. گاستريت در واقع جزئي از يك طيف بيماري است كه شامل زخم سطحي معده نيز مي‌شود.
گاستریت یا ورم معده خود بخود یك بیماری نیست اما موجب التهاب بافت‌های معده شده و زمانی اتفاق می‌افتد كه بافت درون معده تحریك‌پذیر می‌شود، ممكن است گاستریت در كوتاه‌مدت و یا به تدریج و در مدتی نسبتا طولانی فرد را مبتلا كند كه معمولاً قابل درمان است.
انواع گاستریت
بيمارى منترير(گاستروپاتى هيپرتروفيک)
گاستريت ائوزينوفيليک
گاستريت گرانولوماتوز
بيمارى کرون
سارکوئيدوز
عفونت‌ها (سل، سيفيليس، قارچ‌ها، ويروس‌ها، انگل‌ها)
لنفوم کاذب
رادياسيون
گاستريت ناشى از مواد سوزاننده
سندرم زولينگر - اليسون (Z-E) (گاسترينوما)
زمانى سندرم زولينگر - اليسون (گاسترينوما) در نظر گرفته مى‌شود که بيمارااولسرى شديد، مقاوم به درمان، همراه با زخم‌هائى در مناطق غيرتيپيک يا اسهال دارد.
تومورها
معمولاً در پانکراس يا دئودنوم (زيرمخاطى و اغلب کوچک) هستند. ممکن است متعدد باشد. رشد آهسته‌اى دارد. بيش از ۶۰ درصد موارد بدخيم است.
علل و عوامل
سیگار كشیدن (نیکوتین ترشحات بی‌کربنات پانکراس را در دئودنوم کاهش می‌دهد و با افزایش تحریک پاراسمپاتیک فعالیت عضلانی روده را زیاد و باعث تهوع و استفراغ می‌شود)
زیاده‌روی در خوردن بویژه مصرف مواد غذایی ای که دیرهضم می شوند.
ترشح بیش از اندازه اسید معده (اغلب در نتیجه مصرف نوشیدنی‌های الكلی)
ابتلا به عفونت‌های باكتریایی یا عفونت‌های ویروسی( این نوع از ورم معده ممكن است مسری باشد)
مصرف زیاد كافئین (قهوه در هر دو صورت کافئینه و غیر کافئینه تولید اسید را تحریک می نماید).
مصرف برخی از داروها مانند آسپرین، داروهای ضدالتهابی غیراستروییدی
استرس (فشار جسمي شديد ناشي از سوختگي، صدمات جسمي، جراحي يا شوك )
رژیم غذایی نامناسب(خوردن بیش از اندازه و خوردن غذاهای بسیار داغ و ادویه‌دار)
ابتلا به برخی از بیماری‌ها یی كه باعث كاهش مقاومت می‌شوند
كار زیاد و خستگی
وجود باكتری هلیكوباكتر پیلوری در معده
استفاده از سالسيلاتها، فرآورده هاي دودی شده
استفاده از آنتي بيوتيكها
خوردن غذاهاي خيلي داغ، غذاهاي آلرژي زا
استفاده از داروهاي مختلف
خوردن اسيدها و قليا های قوي
بد غذا خوردن
مثلاً تند خوردن، خوب نجويدن غذاهاي دير هضم مثل غذاهاي سرشار از فيبر(انواع و اقسام سبزيجات) عدس و لوبيا خوب پخته نشده.
مصرف زياد ادويه جات، نوشيدن فراوان چاي و قهوه، نگهدارنده‌هايي مثل نيتريت که به غذا‌هايي چون سوسيس و کالباس اضافه مي‌شوند.
تحريک حرارتي در اثر خوردن مواد بسيار داغ يا سرد
دير غذا خوردن (در شب و هنگام خواب فعاليت دستگاه گوارش کاهش پيدا مي‌کند، دير غذا خوردن مي‌تواند زمينه گاستريت را فراهم آورد.)
ممکن است گاهی اوقات گاستریت پس از انجام یك عمل جراحی مهم یا یك آسیب روحی، سوختگی یا ابتلا به عفونت‌های شدید بروز كند.
بیماری‌های خاصی مانند كم‌خونی شدید، اختلالات دستگاه ایمنی خودكار و رفلكس‌هاى كبدى می تواند موجب ابتلا به گاستریت شود. مصرف برخی از مواد تحریك كننده مانند ادویه‌ها یا غذاهای آلرژی‌زا نیز می‌تواند این مشكل را تشدید كند.
این بیماری ممکن است گاهى اوقات نیز این بیمارى بدون هیچ عاملى بروز مى‌كند
علایم بیماری گاستریت
شایعترین علائم این بیماری عبارتند از:
درد شكمی و دل پیچه
سیاه شدن اجابت مزاج در اثر خونریزی گوارشی
احساس سوزش در بالای شكم و گاهی استفراغ
بی‌اشتهایی
ضعف
تورم شكم
درد تند، مبهم و یا آزاردهنده در قفسه سینه
احساس اسید معده در دهان
اسهال (به ندرت)
احساس پر بودن معده
سر درد
سر گیجه
تشنگی شدید
تنفس تند
كشیدگی شكم
حساس و سفت شدن شكم
باد گلو
اختلال در حركت معده و بروز علائمی چون علائم زخم معده
آروغ یا نفخ
ترش كردن
پس از صرف هر وعده غذا بيمار تا 5 ساعت احساس سوزش در ناحيه معده داشته باشد.
تهوع و گاهي اوقات استفراغ
وجود خون در استفراغ
احساس ناراحتي در قسمت فوقاني شكم
خونريزي گوارشي
پیشگیری
همیشه نمی‌توان مانع بروز عفونت ناشی از باكتری هلیكوباكتر پایلوری شد اما توصیه‌های زیر برای كاهش خطر ابتلا به گاستریت مفید هستند.
یكی از راههای مهم پیشگیری رعایت كردن حد تعادل در خوردن و آشامیدن است.
در صورتی که غالباً هضم غذا برای شما دشوارست، از حجم غذا در هر وعده بكاهید اما تعداد وعده‌های غذایی را اضافه کنید.
از مصرف مواد غذایی كه معده شما را تحریك می‌كنند مانند غذاهای ادویه‌دار، مواد خوراكی اسیدی، غذاهای سرخ كرده و یا پرچرب پرهیز كنید.
كسانی كه مستعد ابتلا به ورم معده هستند نباید وعده‌های غذایی را فراموش كنند و باید برای هر روز برنامه غذایی منظمی داشته باشند.
الكل باعث تحریك پذیری و ساییده شدن لایه مخاطی معده شده و در نهایت منجر به التهاب و خونریزی معده می‌شود، پس از مصرف نوشیدنی‌های الكلی بپرهیزید.
سیگار نكشید. كشیدن سیگار اسید معده را افزایش می‌دهد، در لایه محافظ معده اختلال ایجاد كرده و معده را مستعد ابتلا به گاستریت و همچنین زخم معده می‌كند.
حتی‌المقدور از مصرف داروهایی كه معده شما را ناراحت می‌كند، خودداری كنید. از داروهایی چون آسپرین و ایبوبروفن استفاده نكنید
همچنین می توانید در مورد مصرف داروی مناسب با پزشك مشورت كنید تا بهترین راه‌حل را در اختیار شما قرار دهد.
عوامل مستعد کننده ( استرسهای شدید روحی و جسمی از قبیل سوختگیهای وسیع و ناراحتیهای قلبی و اضطراب و مصرف داروهای ضد التهابی و یا وجود باکتری (هلیکوباکتر وکامپیلوباکتر)) باید کاهش یابد و یا از بین بروند و سپس اقدام به درمان گاستریت کنیم.
تشخیص
پزشك براساس علائمي كه فرد توصيف مي‌كند، مي‌تواند اين بيماري را تشخيص دهد.
درباره عادات غذايي و مصرف داروها، میزان مصرف سيگاراز فرد سوالاتی می پرسد. ممکن است که پزشک عكسبرداري از معده با اشعه ایکس را بعد از بلع باريوم، پيشنهاد كند. بيوپسي (عمل كندن بافت را براى نمونه‌بردارى) از بافت معده نيز مي‌تواند مفيد باشد. معاينه از طريق آندوسكوپي فوقاني بهترين روش تاييد اين بيماري است. اين آزمايش ضايعات مشخصه بيماري را نشان مي‌دهد.
در روش آندوسكوپى اعضاى شكمى بالایى پزشك یك لوله نازك شامل یك دوربین بسیار ظریف را از راه دهان یا مجارى بینى وارد بدن مى‌كند و آن را به سمت معده مى‌فرستد تا بافت‌هاى معده را مشاهده كند.
پزشك التهاب‌هاى بافت را بررسى كرده و یك نمونه كوچك از بافت معده را نیز براى آزمایش برمی دارد.
شیوه بعدی آزمایش خون است. در این روش پزشك گلبول‌هاى قرمز خون را شمارش كرده و با كنترل آن متوجه می شود كه فرد دچار كم خونى است (یعنی تعداد گلبول‌هاى قرمز خون بیمار به حد طبیعى نیست). این كم خونى گاهى اوقات مى‌تواند به دلیل خونریزى از معده باشد.
روش دیگر آزمایش مدفوع است. در این آزمایش وجود خون در مدفوع كه دلیل آن ممكن است خونریزى از معده باشد كنترل مى‌شود.
درمان
درمان گاستریت بستگی به عامل خاص بروز آن دارد، انتخاب نوع روش درمان این بیمارى با در نظر گرفتن سن، سلامت عمومى بدن، تاریخچه پزشكی، گسترش بیماری، طاقت بدن در برابر داروها و روش‌هاى درمانى ویژه و در نهایت انتخاب و ترجیح خود بیمار صورت مى‌گیرد. اهداف درمان عبارتند از رفع علایم و حذف دارو یا ماده‌ای كه باعث آزردگی معده می‌شود.
درمان مناسب و رايج انواع خفيف گاستريت، ضداسيدها در فرم شربت يا قرص هستند. ممكن است ضداسيد در تخفيف بيماري موثر واقع نشود، آن وقت پزشك داروهايي از قبيل سايمتيدين، رانيتيدين، نيزاتيدين و فاموتيدين را تجويز می كند. داروهاي مانند سوكرالفيت يا ميزوپروستول (محافظت‌كننده پوشش معده) نيز شايد مفيد باشند.لازم به ذکر است که برخی از این داروها در دوران بارداری خطراتی را به دنبال دارد. در صورتي كه گاستريت بر اثر مصرف الكل، سيگار يا داروهاي ضد درد ايجاد شده باشد، اجتناب از اين مواد آزاردهنده بسيار حياتي است. اگر گاستريت با كمبود ويتامين B12 همراه باشد، بيمار نياز به تزريق ماهانه ويتامين B12 تا آخر عمر دارد.
همچنین، جلوگیرى از مصرف برخى غذاها، نوشیدنى‌ها و داروهاى خاص در این خصوص توصیه مى‌شود.
چنانچه عامل گاستریت بیمار، عفونى باشد ممكن است پزشك آنتى بیوتیك‌هاى خاصى را براى از بین بردن میكروب هلیكوباكتر تجویز كند.
محققان توصیه مى‌كنند كه پیش از متوقف كردن مصرف هر دارو و یا شروع هر شیوه درمانى حتما باید با پزشك مشورت كرد.
از عوامل مؤثر و درمان كننده گاستریت حاد و مزمن می توان به موارد زیر اشاره کرد:
استراحت
داروهای ضد تهوع
تخلیه معده
تجویز مایعاتی چون آبگوشت نمكدار
آب، چای شیرین، آب معدنی و سوپ رقیق
تجویز غذاهای نرم و ملایم چون نان تست شده همراه با كره یا تخم مرغ نیم بند
غلات پخته شده، پوره سیب زمینی، فرنی
ماست شیرین، شیر و خامه، ژله
گوشت پخته یا كباب شده
تغییر رژیم غذایى و دارویى
مصرف دارو
جراحی
درمان این بیمارى معمولا شامل مصرف دارو براى كاهش تولید اسید معده است
در روز اول حمله ورم معده مرتباً مایعات بنوشید، ترجیحاً شیر یا آب، غذاهای جامد نخورید. تدریجاً رژیم غذایی عادی خود را از سر گیرید، اما از غذاهای داغ و پر ادویه، الكل، قهوه، و غذاهای اسیدی پرهیز كنید تا زمانی كه علایم كاملاً برطرف شوند.
مهمترین توصیه‌هایی كه می‌تواند شما را در درمان این بیماری یاری دهد
داشتن عادات تغذیه‌ای مناسب
نگه داشتن وزن در حالت سالم و طبیعی
ورزش كردن به اندازه كافی
كنترل كردن استرس و فشارهای روانی روزانه
درمانهای اختصاصی گاستریت حاد
در صورتی که علت گاستریت مصرف اسید یا باز باشد این مواد باید خنثی گردد.
بیمار را به استفراغ و لاواژ تحریک نکنید.
قرار دادن NGT، در صورت لزوم دادن مسکن و آرام بخش (درمان حمایت کننده).
آماده نمودن بیمار جهت آندوسکوپی و یا جراحی احتمالی
درمان اختصاصی گاستریت مزمن
تعدیل برنامه غذایی
فراهم کردن استراحت، کم کردن استرس
داروهای گیاهی درمانی برای این بیماری
هندوانه
خواص داروئی:هندوانه از نظر طب قدیم ایران سرد و تر است . گرما را برطرف می کند و بهترین میوه تابستان است .
شيرين بيان
چاي شيرينوش
رگليسيدين
رگليس معطر
قطره خوراكي بابونه
اسانس آويشن
مصرف منظم چای سبز
کاتچین موجود در چای سبز ممکن است به عنوان یک آنتی اکسیدان و آنتی باکتریال برای سرکوب باکتری هلیکوباکترپیلوری عمل نماید.
درمان دارویی
استفاده از آنتی اسیدها، آنتا گونیست‌های گیرنده‌های H2 هیستامینی و مصرف آنتی‌بیوتیک ( تترا سیکلین و آموکسی سیلین ) و نمک‌های بیسموت در درمان هلیکوباکتر پیلوری طبق تجویز پزشک .می تواند موثر باشد.
بررسی علائم سوء جذب ویتامین B12 ( در گاستریت آتروفیک، وجود آنتی‌بادی‌های ضد فاکتور داخلی منجر به سوء جذب ویتامین B12 می‌شود ).
بررسی خونریزی در گاستریت خونریزی دهنده ( هماتمز، تاکیکاردی و افت فشار خون ).
مصرف دارو انتي اسيد:
براى كاهش تولید اسید معده (اسید معده بافت‌هاى ملتهب معده را تحریك مى‌كند) است كه از این طریق علائم بیمارى بهبود یافته و به تدریج سلامتى حاصل شود.
انتي بيوتيك تراپي:
چنانچه عامل گاستریت بیمار عفونى باشد ممكن است پزشك آنتى بیوتیك‌هاى خاصى را براى از بین بردن میكروب هلیكوباكتر تجویز كند.
پروبیوتیک ها:
پروبیوتیک ها (مثل لاکتوباسیلوس کازئی) ممکن است با رشد باکتری هلیکوباکترپیلوری مداخله نمایند. پروبیوتیک ها همچنین می توانند اثربخشی درمان آنتی بیوتیکی را برای هلیکوباکترپیلوری افزایش دهند و عوارض جانبی درمان را کاهش دهد.
مراقبت پرستاری
به بیمار در شناسایی عوامل تشدید کننده درد و پرهیز از آنها کمک کنید.
در مورد تعدیل تغذیه، اجتناب از مصرف غذاها و نوشیدنی‌های محرک با بیمار صحبت کرده و در صورت لزوم برایش توضیح دهید.
خودداری از آشامیدنی‌های حاوی کافئین ( کافئین باعث افزایش ترشح پپسین می‌گردد )، خودداری از مصرف الکل و سیگار کشیدن را به بیمار آموزش دهید.
بیمار را به استفاده از داروهای تجویز شده تشویق کنید.
اثر بخشی داروها را بررسی کنید( بررسی اثر بخشی دارو منجر به پیدا کردن ترکیب درمانی صحیح خواهد شد).
در مورد داروهای مصرفی اطلاعات بدهید.
علائم خونریزی گوارشی را آموزش دهید ( مدفوع سیاه و قیری، خستگی، درد و استفراغ خونی ).
عوارض:
یكی از عوارض ناشایع ولی خطرناك ورم معده، خصوصاً در سالمندان، خونریزی است.
هفت سیب
گاستریت
گاستریت (ورم معده) حالتی است که در آن اسید معده افزایش یافته و معده دچار التهاب، آزردگي، زخم سطحي یا عفونت خفیف در لایه مخاطی می‌شود و تدریجاً در طی مدتی طولانی ایجاد می شود و معمولاً به دو حالت ورم معده شدید یا مزمن که به صورت يك حمله ناگهاني رخ می دهد، بروز می‌كند
بیماری گاستریت
تعریف بیماری
گاستریت (ورم معده) حالتی است که در آن اسید معده افزایش یافته و معده دچار التهاب، آزردگي، زخم سطحي یا عفونت خفیف در لایه مخاطی می‌شود و تدریجاً در طی مدتی طولانی ایجاد می شود و معمولاً به دو حالت ورم معده شدید یا مزمن که به صورت يك حمله ناگهاني رخ می دهد، بروز می‌كند. گاستريت در واقع جزئي از يك طيف بيماري است كه شامل زخم سطحي معده نيز مي‌شود.
گاستریت یا ورم معده خود بخود یك بیماری نیست اما موجب التهاب بافت‌های معده شده و زمانی اتفاق می‌افتد كه بافت درون معده تحریك‌پذیر می‌شود، ممكن است گاستریت در كوتاه‌مدت و یا به تدریج و در مدتی نسبتا طولانی فرد را مبتلا كند كه معمولاً قابل درمان است.
انواع گاستریت
بيمارى منترير(گاستروپاتى هيپرتروفيک)
گاستريت ائوزينوفيليک
گاستريت گرانولوماتوز
بيمارى کرون
سارکوئيدوز
عفونت‌ها (سل، سيفيليس، قارچ‌ها، ويروس‌ها، انگل‌ها)
لنفوم کاذب
رادياسيون
گاستريت ناشى از مواد سوزاننده
سندرم زولينگر - اليسون (Z-E) (گاسترينوما)
زمانى سندرم زولينگر - اليسون (گاسترينوما) در نظر گرفته مى‌شود که بيمارااولسرى شديد، مقاوم به درمان، همراه با زخم‌هائى در مناطق غيرتيپيک يا اسهال دارد.
تومورها
معمولاً در پانکراس يا دئودنوم (زيرمخاطى و اغلب کوچک) هستند. ممکن است متعدد باشد. رشد آهسته‌اى دارد. بيش از ۶۰ درصد موارد بدخيم است.
علل و عوامل
سیگار كشیدن (نیکوتین ترشحات بی‌کربنات پانکراس را در دئودنوم کاهش می‌دهد و با افزایش تحریک پاراسمپاتیک فعالیت عضلانی روده را زیاد و باعث تهوع و استفراغ می‌شود)
زیاده‌روی در خوردن بویژه مصرف مواد غذایی ای که دیرهضم می شوند.
ترشح بیش از اندازه اسید معده (اغلب در نتیجه مصرف نوشیدنی‌های الكلی)
ابتلا به عفونت‌های باكتریایی یا عفونت‌های ویروسی( این نوع از ورم معده ممكن است مسری باشد)
مصرف زیاد كافئین (قهوه در هر دو صورت کافئینه و غیر کافئینه تولید اسید را تحریک می نماید).
مصرف برخی از داروها مانند آسپرین، داروهای ضدالتهابی غیراستروییدی
استرس (فشار جسمي شديد ناشي از سوختگي، صدمات جسمي، جراحي يا شوك )
رژیم غذایی نامناسب(خوردن بیش از اندازه و خوردن غذاهای بسیار داغ و ادویه‌دار)
ابتلا به برخی از بیماری‌ها یی كه باعث كاهش مقاومت می‌شوند
كار زیاد و خستگی
وجود باكتری هلیكوباكتر پیلوری در معده
استفاده از سالسيلاتها، فرآورده هاي دودی شده
استفاده از آنتي بيوتيكها
خوردن غذاهاي خيلي داغ، غذاهاي آلرژي زا
استفاده از داروهاي مختلف
خوردن اسيدها و قليا های قوي
بد غذا خوردن
مثلاً تند خوردن، خوب نجويدن غذاهاي دير هضم مثل غذاهاي سرشار از فيبر(انواع و اقسام سبزيجات) عدس و لوبيا خوب پخته نشده.
مصرف زياد ادويه جات، نوشيدن فراوان چاي و قهوه، نگهدارنده‌هايي مثل نيتريت که به غذا‌هايي چون سوسيس و کالباس اضافه مي‌شوند.
تحريک حرارتي در اثر خوردن مواد بسيار داغ يا سرد
دير غذا خوردن (در شب و هنگام خواب فعاليت دستگاه گوارش کاهش پيدا مي‌کند، دير غذا خوردن مي‌تواند زمينه گاستريت را فراهم آورد.)
ممکن است گاهی اوقات گاستریت پس از انجام یك عمل جراحی مهم یا یك آسیب روحی، سوختگی یا ابتلا به عفونت‌های شدید بروز كند.
بیماری‌های خاصی مانند كم‌خونی شدید، اختلالات دستگاه ایمنی خودكار و رفلكس‌هاى كبدى می تواند موجب ابتلا به گاستریت شود. مصرف برخی از مواد تحریك كننده مانند ادویه‌ها یا غذاهای آلرژی‌زا نیز می‌تواند این مشكل را تشدید كند.
این بیماری ممکن است گاهى اوقات نیز این بیمارى بدون هیچ عاملى بروز مى‌كند
علایم بیماری گاستریت
شایعترین علائم این بیماری عبارتند از:
درد شكمی و دل پیچه
سیاه شدن اجابت مزاج در اثر خونریزی گوارشی
احساس سوزش در بالای شكم و گاهی استفراغ
بی‌اشتهایی
ضعف
تورم شكم
درد تند، مبهم و یا آزاردهنده در قفسه سینه
احساس اسید معده در دهان
اسهال (به ندرت)
احساس پر بودن معده
سر درد
سر گیجه
تشنگی شدید
تنفس تند
كشیدگی شكم
حساس و سفت شدن شكم
باد گلو
اختلال در حركت معده و بروز علائمی چون علائم زخم معده
آروغ یا نفخ
ترش كردن
پس از صرف هر وعده غذا بيمار تا 5 ساعت احساس سوزش در ناحيه معده داشته باشد.
تهوع و گاهي اوقات استفراغ
وجود خون در استفراغ
احساس ناراحتي در قسمت فوقاني شكم
خونريزي گوارشي
پیشگیری
همیشه نمی‌توان مانع بروز عفونت ناشی از باكتری هلیكوباكتر پایلوری شد اما توصیه‌های زیر برای كاهش خطر ابتلا به گاستریت مفید هستند.
یكی از راههای مهم پیشگیری رعایت كردن حد تعادل در خوردن و آشامیدن است.
در صورتی که غالباً هضم غذا برای شما دشوارست، از حجم غذا در هر وعده بكاهید اما تعداد وعده‌های غذایی را اضافه کنید.
از مصرف مواد غذایی كه معده شما را تحریك می‌كنند مانند غذاهای ادویه‌دار، مواد خوراكی اسیدی، غذاهای سرخ كرده و یا پرچرب پرهیز كنید.
كسانی كه مستعد ابتلا به ورم معده هستند نباید وعده‌های غذایی را فراموش كنند و باید برای هر روز برنامه غذایی منظمی داشته باشند.
الكل باعث تحریك پذیری و ساییده شدن لایه مخاطی معده شده و در نهایت منجر به التهاب و خونریزی معده می‌شود، پس از مصرف نوشیدنی‌های الكلی بپرهیزید.
سیگار نكشید. كشیدن سیگار اسید معده را افزایش می‌دهد، در لایه محافظ معده اختلال ایجاد كرده و معده را مستعد ابتلا به گاستریت و همچنین زخم معده می‌كند.
حتی‌المقدور از مصرف داروهایی كه معده شما را ناراحت می‌كند، خودداری كنید. از داروهایی چون آسپرین و ایبوبروفن استفاده نكنید
همچنین می توانید در مورد مصرف داروی مناسب با پزشك مشورت كنید تا بهترین راه‌حل را در اختیار شما قرار دهد.
عوامل مستعد کننده ( استرسهای شدید روحی و جسمی از قبیل سوختگیهای وسیع و ناراحتیهای قلبی و اضطراب و مصرف داروهای ضد التهابی و یا وجود باکتری (هلیکوباکتر وکامپیلوباکتر)) باید کاهش یابد و یا از بین بروند و سپس اقدام به درمان گاستریت کنیم.
تشخیص
پزشك براساس علائمي كه فرد توصيف مي‌كند، مي‌تواند اين بيماري را تشخيص دهد.
درباره عادات غذايي و مصرف داروها، میزان مصرف سيگاراز فرد سوالاتی می پرسد. ممکن است که پزشک عكسبرداري از معده با اشعه ایکس را بعد از بلع باريوم، پيشنهاد كند. بيوپسي (عمل كندن بافت را براى نمونه‌بردارى) از بافت معده نيز مي‌تواند مفيد باشد. معاينه از طريق آندوسكوپي فوقاني بهترين روش تاييد اين بيماري است. اين آزمايش ضايعات مشخصه بيماري را نشان مي‌دهد.
در روش آندوسكوپى اعضاى شكمى بالایى پزشك یك لوله نازك شامل یك دوربین بسیار ظریف را از راه دهان یا مجارى بینى وارد بدن مى‌كند و آن را به سمت معده مى‌فرستد تا بافت‌هاى معده را مشاهده كند.
پزشك التهاب‌هاى بافت را بررسى كرده و یك نمونه كوچك از بافت معده را نیز براى آزمایش برمی دارد.
شیوه بعدی آزمایش خون است. در این روش پزشك گلبول‌هاى قرمز خون را شمارش كرده و با كنترل آن متوجه می شود كه فرد دچار كم خونى است (یعنی تعداد گلبول‌هاى قرمز خون بیمار به حد طبیعى نیست). این كم خونى گاهى اوقات مى‌تواند به دلیل خونریزى از معده باشد.
روش دیگر آزمایش مدفوع است. در این آزمایش وجود خون در مدفوع كه دلیل آن ممكن است خونریزى از معده باشد كنترل مى‌شود.
درمان
درمان گاستریت بستگی به عامل خاص بروز آن دارد، انتخاب نوع روش درمان این بیمارى با در نظر گرفتن سن، سلامت عمومى بدن، تاریخچه پزشكی، گسترش بیماری، طاقت بدن در برابر داروها و روش‌هاى درمانى ویژه و در نهایت انتخاب و ترجیح خود بیمار صورت مى‌گیرد. اهداف درمان عبارتند از رفع علایم و حذف دارو یا ماده‌ای كه باعث آزردگی معده می‌شود.
درمان مناسب و رايج انواع خفيف گاستريت، ضداسيدها در فرم شربت يا قرص هستند. ممكن است ضداسيد در تخفيف بيماري موثر واقع نشود، آن وقت پزشك داروهايي از قبيل سايمتيدين، رانيتيدين، نيزاتيدين و فاموتيدين را تجويز می كند. داروهاي مانند سوكرالفيت يا ميزوپروستول (محافظت‌كننده پوشش معده) نيز شايد مفيد باشند.لازم به ذکر است که برخی از این داروها در دوران بارداری خطراتی را به دنبال دارد. در صورتي كه گاستريت بر اثر مصرف الكل، سيگار يا داروهاي ضد درد ايجاد شده باشد، اجتناب از اين مواد آزاردهنده بسيار حياتي است. اگر گاستريت با كمبود ويتامين B12 همراه باشد، بيمار نياز به تزريق ماهانه ويتامين B12 تا آخر عمر دارد.
همچنین، جلوگیرى از مصرف برخى غذاها، نوشیدنى‌ها و داروهاى خاص در این خصوص توصیه مى‌شود.
چنانچه عامل گاستریت بیمار، عفونى باشد ممكن است پزشك آنتى بیوتیك‌هاى خاصى را براى از بین بردن میكروب هلیكوباكتر تجویز كند.
محققان توصیه مى‌كنند كه پیش از متوقف كردن مصرف هر دارو و یا شروع هر شیوه درمانى حتما باید با پزشك مشورت كرد.
از عوامل مؤثر و درمان كننده گاستریت حاد و مزمن می توان به موارد زیر اشاره کرد:
استراحت
داروهای ضد تهوع
تخلیه معده
تجویز مایعاتی چون آبگوشت نمكدار
آب، چای شیرین، آب معدنی و سوپ رقیق
تجویز غذاهای نرم و ملایم چون نان تست شده همراه با كره یا تخم مرغ نیم بند
غلات پخته شده، پوره سیب زمینی، فرنی
ماست شیرین، شیر و خامه، ژله
گوشت پخته یا كباب شده
تغییر رژیم غذایى و دارویى
مصرف دارو
جراحی
درمان این بیمارى معمولا شامل مصرف دارو براى كاهش تولید اسید معده است
در روز اول حمله ورم معده مرتباً مایعات بنوشید، ترجیحاً شیر یا آب، غذاهای جامد نخورید. تدریجاً رژیم غذایی عادی خود را از سر گیرید، اما از غذاهای داغ و پر ادویه، الكل، قهوه، و غذاهای اسیدی پرهیز كنید تا زمانی كه علایم كاملاً برطرف شوند.
مهمترین توصیه‌هایی كه می‌تواند شما را در درمان این بیماری یاری دهد
داشتن عادات تغذیه‌ای مناسب
نگه داشتن وزن در حالت سالم و طبیعی
ورزش كردن به اندازه كافی
كنترل كردن استرس و فشارهای روانی روزانه
درمانهای اختصاصی گاستریت حاد
در صورتی که علت گاستریت مصرف اسید یا باز باشد این مواد باید خنثی گردد.
بیمار را به استفراغ و لاواژ تحریک نکنید.
قرار دادن NGT، در صورت لزوم دادن مسکن و آرام بخش (درمان حمایت کننده).
آماده نمودن بیمار جهت آندوسکوپی و یا جراحی احتمالی
درمان اختصاصی گاستریت مزمن
تعدیل برنامه غذایی
فراهم کردن استراحت، کم کردن استرس
داروهای گیاهی درمانی برای این بیماری
هندوانه
خواص داروئی:هندوانه از نظر طب قدیم ایران سرد و تر است . گرما را برطرف می کند و بهترین میوه تابستان است .
شيرين بيان
چاي شيرينوش
رگليسيدين
رگليس معطر
قطره خوراكي بابونه
اسانس آويشن
مصرف منظم چای سبز
کاتچین موجود در چای سبز ممکن است به عنوان یک آنتی اکسیدان و آنتی باکتریال برای سرکوب باکتری هلیکوباکترپیلوری عمل نماید.
درمان دارویی
استفاده از آنتی اسیدها، آنتا گونیست‌های گیرنده‌های H2 هیستامینی و مصرف آنتی‌بیوتیک ( تترا سیکلین و آموکسی سیلین ) و نمک‌های بیسموت در درمان هلیکوباکتر پیلوری طبق تجویز پزشک .می تواند موثر باشد.
بررسی علائم سوء جذب ویتامین B12 ( در گاستریت آتروفیک، وجود آنتی‌بادی‌های ضد فاکتور داخلی منجر به سوء جذب ویتامین B12 می‌شود ).
بررسی خونریزی در گاستریت خونریزی دهنده ( هماتمز، تاکیکاردی و افت فشار خون ).
مصرف دارو انتي اسيد:
براى كاهش تولید اسید معده (اسید معده بافت‌هاى ملتهب معده را تحریك مى‌كند) است كه از این طریق علائم بیمارى بهبود یافته و به تدریج سلامتى حاصل شود.
انتي بيوتيك تراپي:
چنانچه عامل گاستریت بیمار عفونى باشد ممكن است پزشك آنتى بیوتیك‌هاى خاصى را براى از بین بردن میكروب هلیكوباكتر تجویز كند.
پروبیوتیک ها:
پروبیوتیک ها (مثل لاکتوباسیلوس کازئی) ممکن است با رشد باکتری هلیکوباکترپیلوری مداخله نمایند. پروبیوتیک ها همچنین می توانند اثربخشی درمان آنتی بیوتیکی را برای هلیکوباکترپیلوری افزایش دهند و عوارض جانبی درمان را کاهش دهد.
مراقبت پرستاری
به بیمار در شناسایی عوامل تشدید کننده درد و پرهیز از آنها کمک کنید.
در مورد تعدیل تغذیه، اجتناب از مصرف غذاها و نوشیدنی‌های محرک با بیمار صحبت کرده و در صورت لزوم برایش توضیح دهید.
خودداری از آشامیدنی‌های حاوی کافئین ( کافئین باعث افزایش ترشح پپسین می‌گردد )، خودداری از مصرف الکل و سیگار کشیدن را به بیمار آموزش دهید.
بیمار را به استفاده از داروهای تجویز شده تشویق کنید.
اثر بخشی داروها را بررسی کنید( بررسی اثر بخشی دارو منجر به پیدا کردن ترکیب درمانی صحیح خواهد شد).
در مورد داروهای مصرفی اطلاعات بدهید.
علائم خونریزی گوارشی را آموزش دهید ( مدفوع سیاه و قیری، خستگی، درد و استفراغ خونی ).
عوارض:
یكی از عوارض ناشایع ولی خطرناك ورم معده، خصوصاً در سالمندان، خونریزی است.
هفت سیب