استاد جلیل شهناز دار فانی را وداع گفت

[م.محسن]

استاد جلیل شهناز نوازنده پیشکسوت موسیقی و نوازنده تار در سن 92 سالگی دار فانی را وداع گفت.

ه گزارش خبرنگار مهر، جلیل شهناز پس از یک دوره بیماری صبح امروز دوشنبه 27 خردادماه در بیمارستان آراد درگذشت. استاد شهناز در سال ۱۳۰۰ در اصفهان به دنیا آمد. تقریباً همه اعضای خانواده وی با موسیقی آشنایی داشتند و در رشته‌های مختلف هنر از جمله تار، سه‌تار، سنتور و کمانچه مقام استادی رسید. پدرش شعبان خان علاقه وافری به موسیقی اصیل ایرانی داشت و علاوه بر تار که ساز اختصاصی او بود، سه‌تار و سنتور هم می‌نواخت. عموی او غلامرضا سارنج هم از نوازندگان کمانچه بود.
جلیل شهناز از کودکی به موسیقی علاقه‌مند شد و نواختن تار را در نزد عبدالحسین شهنازی و برادر بزرگ خود حسین شهناز به خوبی ساز می‌نواخت، آغاز کرد. پشتکار زیاد و استعداد شگرف جلیل به حدی بود که در سنین جوانی از نوازندگان خوب اصفهان شد.
شهناز در جوانی با حسن کسایی آشنا شد که این آشنایی آغاز همکاری بلندمدت آن دو بود. جلیل شهناز از سال ۱۳۲۴ در تهران ساکن شد و با رادیو تهران شروع به کار کرد و در بسیاری از برنامه‌ها به عنوان تک‌نواز شرکت کرد.
جلیل شهناز با سفر به تهران و اقامت در این شهر کارمند افتخاری شهرداری شد. این زمان مصادف بود با پخش برنامه‌های تخصصی موسیقی از رادیو و تلویزیون که جلیل شهناز از تکنوازان بی بدیل این دوران بود.
امکانات ضبط و استودیوهای تازه به خدمت گرفته رادیو تلویزیون این فرصت را به او داد تا بتوانند با پنجه و مضراب سحرآمیز خویش دل هر شنونده و بیننده‌ای را تسخیر کند. ضبط برنامه‌های فراوان و نیز کنسرت‌های مختلف با نوازندگان و خوانندگان معروف آن عصر در تهران حاصل این دوران است.


http://multimedia.mehrnews.com/Original/1392/03/27/IMG12450205.jpg

این نوازنده تار در طول زندگی هنری خود با هنرمندان والای کشور از جمله فرامرز پایور، حبیب الله بدیعی، پرویز یاحقی، همایون خرم، علی تجویدی، منصور صارمی، رضا ورزنده، امیر ناصر افتتاح، جهانگیر ملک، اسدالله ملک، حسن کسایی، محمد موسوی، تاج اصفهانی، ادیب خوانساری، محمودی خوانساری، عبدالوهاب شهیدی، اکبر گلپایگانی، حسن خواجه امیری و محمدرضا شجریان همکاری داشته‌است.
وی در دههٔ 60 همراه بافرامرز پایور، علی اصغر بهاری، محمد اسماعیلی و محمد موسوی گروه اساتید را تشکیل داد و با این گروه، مسافرت‌های متعددی به کشورهای اروپایی، آسیایی و آمریکا داشت.
وی در سال 83 به عنوان چهره ماندگار هنر و موسیقی برگزیده شد. همچنین در ۲۷ تیر سال ۱۳۸۳، مدرک درجه یک هنری (معادل دکترا) برای تجلیل از یک عمر فعالیت هنری به جلیل شهناز اهدا شد. در سال ۱۳۸۷، محمدرضا شجریان گروهی که با آن کار می‌کرد به افتخار جلیل شهناز، گروه شهناز نام گذاشت.
جلیل شهناز، علاوه بر نواختن تار که ساز اختصاصی او بود با نواختن ویولون، سنتور و تمبک نیز آشنایی داشت. معروف است که او در شیوه نوازندگی می‌تواند با ساز خود علاوه بر نواختن، آواز هم بخواند.



منبع (http://mehrnews.com/detail/News/2078644)

[م.محسن]

زیباترین دوره کاری‌ام حضور در کنار استاد شهناز در گروه "اساتید" بود (http://mehrnews.com/detail/News/2078752)

شهرام ناظری از جلیل شهناز به عنوان آخرین بازمانده از نسل غول‌های موسیقی کشورمان یاد کرد و زیباترین دوران کاری‌اش را حضور در گروه "اساتید موسیقی ایران" و همراهی با استاد شهناز دانست.


شهرام ناظری خواننده صاحب‌نام ایران در گفتگو با خبرنگار مهر با ابراز تاسف از درگذشت استاد جلیل شهناز نوازنده پیشکسوت تار گفت: به اعتقاد من با درگذشت استاد جلیل شهناز شاید آخرین بازمانده از نسل غول‌های موسیقی ایران از میان ما رفت.
ناظری ادامه داد: بعد از پیروزی انقلاب بیشتر استادان موسیقی ایرانی که زحمات بسیار زیادی در اعتلای موسیقی ایرانی کشیدند کمتر مورد توجه قرار گرفتند و متاسفانه بسیاری از آنها گوشه‌نشینی را تجربه کردند و به انزوا رفتند. به همین جهت ما تلاش کردیم با گرد هم آوردن این هنرمندان از جمله جلیل شهناز، علی اصغر بهاری، فرامرز پایور، محمد اسماعیلی و محمد موسوی گروهی را تشکیل دهیم که در آن سال‌ها با توجه به امکانات بسیار ناچیزی که وجود داشت گروه "اساتید موسیقی ایران" تشکیل شد و توانست تاثیر زیادی در جریان موسیقی کشور داشته باشد.

وی گفت: با همت و بزرگواری هنرمندان عضو گروه اساتید از جمله زنده‌یاد جلیل شهناز این گروه توانست نقش ارزنده‌ای را در موسیقی ایرانی ایفا کند چراکه این عشق و علاقه بود که در آن زمان باعث شکل‌گیری روند تازه‌ای در عرصه موسیقی شد و حتی معرف خوبی از موسیقی ایرانی در کشورهایی نظیر فرانسه، انگلستان و ٱمریکا شد.
ناظری در پایان خاطر نشان کرد: یکی از زیباترین دوره‌های کاری من حضور در همین گروه اساتید و همراهی با هنرمندان ارزنده‌ای چون جلیل شهناز بود که هیچ‌گاه آن دوران را فراموش نخواهم کرد و امیدوارم زمانی را ببینم که در اوقات مرگ به یاد هنرمندان تاثیرگذار موسیقی ایران نیفتیم.

[م.محسن]

شجریان: من با ساز شهناز زندگی می‌کنم (http://hamshahrionline.ir/details/219286)
محمد رضا شجریان با بیان اینکه او تنها خواننده‌ای است که خود را شاگرد جلیل شهناز می‌داند گفت من با ساز شهناز زندگی می‌کنم. ایسنا نوشت: محمدرضا شجریان در توصیف استاد شهناز می‌گوید: من با ساز شهناز زندگی می‌کنم. من تنها خواننده‌ای هستم که خودم را شاگرد جلیل شهناز می‌دانم. ساز این نوازنده بی‌بدلیل، یک ساز آوازی است؛ برخلاف دیگر نوازنده‌ها که ۸۰ درصد سازی می‌زنند و فقط ۲۰ درصد آوازی. جلیل شهناز به بیان واقعی در نوازندگی تار رسیده است؛ چرا که در گیرودار ردیف و تقلید از دیگران نماند و مانند آبشاری خروشان در جریان است.

گویی فرخی بیتِ سرو، ساقی و ماه، رود نواز. پرده بر بسته در ره شهناز را برای پدر موسیقی کشورمان سروده است، پدری که پنجه‌هایش خوش می‌نواخت، کلامش آوازی بود دل نشین و نامش تمام صدا‌های زیبا را در ذهن می‌نواخت.
استادی که شاگردانش او را پدر می‌خواندند و فرزندانش ماندنش را آرزو داشتند و حال که رفته است هق هقِ گریه‌هایشان نفس را از آنان گرفته به طوری که توانایی گفتن جمله‌ای در خور این پدر را ندارند.
شهناز از هنرمندانی بود که اسطوره می‌شوند و اسطوره باقی خواهند ماند و در نبودشان باید نگران بود که حال چه بر سر موسیقی خواهد آمد.
به گفته کار‌شناسان موسیقی، اوج درخشش شهناز از سال ۱۳۳۶ شروع شد؛‌ همان روز‌ها که برنامهٔ گل‌ها در رادیو اجرا می‌شد. در این برنامه صدای ساز شهناز با صدای معروف‌ترین خواننده‌ها آمیخته می‌شد و به‌راحتی در دل و جان شنوندگان می‌نشست.
در آرشیو رادیو ایران آثار او با همکاری خوانندگان بلند آوازه‌ای نظیر تاج اصفهانی، ادیب خوانساری و... موجود است و از کارهای مورد توجه وی، حدود شش ساعت نوار با همایون خرم است که به بیان جدیدی از ردیف در موسیقی ایرانی دست یافته‌اند.
وی از بزرگ‌ترین و سرشناسترین نوازندگان تار و سه تار سدهٔ اخیر در ایران است. او با استفاده از تکنیک‌های برجسته در شیوه تارنوازی توانست بسیاری از ردیف‌های موسیقی سنتی ایران را با تار بنوازد که از جمله آن می‌توان به نواختن در مایه دشتی و دشتستانی که بسیار ارزشمند است اشاره کرد.
جلیل شهناز، علاوه بر نواختن تار، که ساز اختصاصی اوست، با نواختن ویولون، سنتور و تمبک نیز آشنایی داشت.
این نوازنده در طول زندگی هنری خود با هنرمندان والای کشور از جمله فرامرز پایور، حبیب الله بدیعی، پرویز یاحقی، همایون خرم، علی تجویدی، منصور صارمی، رضا ورزنده، امیر ناصر افتتاح، جهانگیر ملک، اسدالله ملک، حسن کسائی، محمد موسوی، تاج اصفهانی، ادیب خوانساری، محمودی خوانساری، عبدالوهاب شهیدی، اکبر گلپایگانی، حسین خواجه امیری و محمد رضا شجریان همکاری داشت.

به جرأت می‌توان جلیل شهناز را نه تنها در بین نوازندگان تار بلکه بین تمام نوازندگان معاصر موسیقی اصیل ایرانی بی‌نظیر دانست و تک تک اساتید برجسته موسیقی، هنر او را در تکنوازی، بداهه نوازی و جواب آواز ستوده‌اند و می‌ستایند.
حسن کسائی (http://hamshahrionline.ir/details/58500) نیزبا توجه به اینکه شناخت موسیقی کار هرکسی نیست بیان کرده بود: همه موسیقی را گوش می‌دهند و دوست می‌دارند اما کسی که سره را از ناسره تشخیص بدهد و بتواند درک مقاماتی را که استاد شهناز نواخته‌اند داشته باشد بسیار نادر است. همه خوب ساز می‌زنند ولی قدرت نوازندگی و محفوظات و لحظات موسیقی که آقای شهناز می‌دانند و اجرا کرده‌اند، چیزی که در دست همگان باشد نیست. یعنی ردیف موسیقی ایران نیست. قدرت آقای شهناز در جواب دادن و دونوازی خارق العاده‌است. من ۶۰ سال با ایشان همنوازی کرده‌ام و ساز بنده با ساز شهناز گره خورده‌است.
پدر موسیقی ایران در سال ۱۳۸۳ به عنوان چهره ماندگار هنر و موسیقی برگزیده شد و مدرک درجه یک هنری به وی اهدا شد و بار‌ها مورد تقدیر قرار گرفت. در تاریخ ۲ اردیبهشت ۱۳۸۹ خانه موسیقی به دست جلیل شهناز نوگشایی شد و در این مراسم نیز از سوی خانه موسیقی تجلیل شد.
جلیل شهناز در سال‌های پایانی عمر خود با بیماری دست پنجه نرم می‌کرد و بسیاری از هنرمندان، دست اندرکاران و مسؤولان فرهنگی از جمله اعضای هیأت مدیره خانه موسیقی هر چند بار به عیادت او رفته و از نزدیک پیگیر وضعیت جسمانی این هنرمند بودند.
جلیل شهناز، استاد برجسته تار بر اثر بیماری طولانی و کهولت سن، صبح امروز (۲۷ خرداد) در سن ۹۲ سالگی درگذشت.

[م.محسن]

پیام وزیر ارشاد برای درگذشت جلیل شهناز (http://www.tabnak.ir/fa/news/326564/%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D9%85-%D9%88%D8%B2%DB%8C%D8%B1-%D8%A7%D8%B1%D8%B4%D8%A7%D8%AF-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%B0%D8%B4%D8%AA-%D8%AC%D9%84%DB%8C%D9%84-%D8%B4%D9%87%D9%86%D8%A7%D8%B2)

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی طی پیامی درگذشت «جلیل شهناز» استاد برجسته تار و موسیقی ایرانی را تسلیت گفت.



به گزارش ایسنا، در پیام سید محمد حسینی آمده است:


به موجی از نشانه‌ها،سری بزن به خانه‌ها


به دست این ترانه‌ها، ربوده‌ای بهانه‌ها


نوای نای ساز تو، نیاز ما و ناز تو



که چنگ دلنواز تو، به زلف نغمه شانه‌ها


نوای شهنازی " جلیل شهناز" در نای تقدیر فرو خفت و بر خلق آثار دلنواز وداع گفت و دل اهل هنر را بدین خبر آشفت!


این چهره ماندگار موسیقی در باغستان صدا «گلهای جاویدان» را از خود به یادگار گذاشت و آنچه کاشت عطری نامیرا برنگارستان هنر عرضه کرد و آنچه به ارمغان آورد، اثبات جاودانگی صداست!


یادش هم قد سرو هنر ایستا و پابرجاست.


رحمت خدایش به نغمه آمرزش ، ترنم باد.»


جلیل شهناز، استاد برجسته تار بر اثر بیماری طولانی و کهولت سن، صبح امروز در سن ۹۲ سالگی درگذشت.