nafise sadeghi
16th May 2009, 04:05 PM
پرورش دام ، طیور و آبزیان
پرورش دام
شرایط مساعد زیست محیطی ، توان پرورش و نگهداری 5/17 میلیون راس دام و 3/21 میلیون قطعه طیور را در استان خراسان بوجود آورده است . ازتعداد دام موجود ، 5/16 میلیون راس دام سبک (گوسفند و بز ) و 900 هزار راس دام سنگین ( گاو، شتر ، اسب و ... شامل دامهای بومی و اصلاح نژاد شده ) در 47500 واحد دامپروری اعم از صنعتی و سنتی نگهداری می شود . با توجه به کاهش میزان بارندگی از شمال به جنوب استان دمای هوا در این مسیر بشدت افزایش می یابد . اگر استان خراسان را به دو نیمه شمالی و جنوبی تقسیم کنیم به دلایل شرایط مطلوب زیست محیطی در نیمه شمالی ، بیشترین تراکم جمعیت دامی (77%) و انواع طیور (89%) در این منطقه می باشد . در حالی که نیمه جنوبی استان (شهرستانهای گناباد ، فردوس، قائن، خواف، نهبندان و بیرجند ) 23% دام و 11% طیور کل استان را به خود اختصاص داده است و تنها پرورش شتردرشهرستانهای طبس و نهبندان از درصد بالایی (بیش از90% ) برخوردار است . تولید سالانه 129 میلیون تن فرآورده های مختلف نظیر شیر، گوشت قرمز، مرغ وتخم مرغ وعسل امکان فعالیتها ی اقتصادی در بخش صنایع تبدیلی نظیر صنایع لبنی ، تولید خوراک دام و طیور ، کشتارگاههای صنعتی و سنتی ، پوست ، سالامبور و ... را فراهم آورده است . با اجرای سیاستهایی نظیر احیاء و اصلاح مراتع ، حفظ آبخیز داری و ... می توان به ظرفیت و توان موجود افزود و با بهره گیری از سایر استعدادها ، شرایط سرمایه گذاری و ارتقای سطح کمی و کیفی دامپروری را نیز در استان فراهم آورد .
جایگاه دامپروری استان به لحاظ مقایسه شاخصهای تولیدی آن با سایراستانهای کشور از موقعیت ممتازی برخورداراست به گونه ای که رتبه نخست تولید گوشت قرمز را با 2/15 % ، شیر99/8% ، مرغ43/8% ، تخم مرغ 1/24% ،و عسل 06/2% کشور را به خود اختصاص داده است .
واحدهای موجود ، تولیدات و صنایع وابسته
در حال حاضر واحدهای دامپروری استان حدود 3/1 میلیون تن فر آورده های مختلف دامی تولید می کنند .مقایسه تولیدات در فاصله زمانی سالهای 1357 تا 1375 بیانگر افزایش رشد چشمگیر این محصولات می باشد به طوری که در سال 1375 تولید شیر با 636هزار تن 97%، تولید گوشت قرمز با 3/144هزار تن 122% ، تولید مرغ با 6/45 هزار تن 5/46%و تولید تخم مرغ با 49 هزار تن 113% رشد را نسبت به تولیدات سال 1357 نشان میدهد .
واحدهای مهم دامداری
واحد گاو داری مزرعه نمونه :
این واحد دامداری بزرگترین واحد گاو داری استان است که زیر پوشش آستان قدس رضوی فعالیت می کند و دارا یبیش از 2000 راس دام می باشد و روزانه حدود 30 تن شیر تولید می کند . همچنین در بخش پروار بندی این واحد گوساله های نرپرورش داده می شودکه پس از رسیدن به وزن مطلوب به بازار مصرف عرضه می گردد.
واحد دامداری کنه بیست : این واحد با 1800 راس دام و تولید روزانه 14تن شیر زیر پوشش آستان قدس رضوی فعالیت می کند .
گاو داری شرکت کشت و صنعت و دامداری دشت نیشابور :این واحد در کیلومتر10 جاده نیشابور - مشهد قرار دارد که در حال حاضر با مجموع گله 1700 راس دام و تولید روزانه 14 تن شیر مهمترین و بزرگترین واحد تولیدی بخش خصوصی می باشد .
واحد دامداری قدس نیشابور : این دامداری در حومه شهرستان نیشابوربه سمت مشهد قرار دارد و با 1450 راس مجموع گله موجود روزانه 12تن شیر تولید می کند و زیر پوشش بنیاد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامی فعالیت می کند .
واحدهای صنایع لبنی
با توجه به میزان بالا ی تولید شیر در استان در حال حاضر 47 محل جمع آوری شیر مجهز به 148 شیر سرد کن با ظرفیت جذب روزانه 5/367 تن شیر (سالانه 133هزار تن ) فعالیت می کنند و 24 واحد پنیرسازی به طور متوسط روزانه 250 تن شیر تولیدی را جذب و به فرآورده های لبنی تبدیل می کنند . میانگین ضریب تبدیل شیر به پنیر در استان 7 کیلو به یک کیلو است .سالانه 20 هزار تن پنیر ، 700تن کره، 865تن خامه تولید وبه بازار عرضه می شود .
مهمترین واحدهای صنایع لبنی استان عبارتند از :
شیر منطقه ای خراسان:
این شرکت دولتی - در مشهد - بزرگترین واحد تولید فراورده های لبنی استان است که با جذب شیر سالانه بیش از 62هزار تن ، قابلیت جذب روزانه تا 400 تن شیر را دارد و هم اکنون با تولید روزانه 8/1تن پنیر سفید ، 8تن ماست ، 2تن کره ، 8تن خامه و همچنین ارائه 58 هزار تن شیر پاستوریزه خدمات رسانی به بازار عرضه میدارد .
شرکت سهامی خاص شیر و لبنیات پاستو ریزه مشهد :
این شرکت سالانه با ظرفیت عملی حدود 16 هزار تن جذب شیر ،روزانه 3تن پنیر،6تن ماست ، 300 کیلو گرم کره و 5/1 تن خامه تولید می کند . همچنین روزانه حدود 33تن شیر به صورت پاستوریزه به بازار عرضه می دارد .
کشتارگاهها
در حال حاضر 12 کشتارگاه صنعتی طیور با ظرفیت 280هزار قطعه در 2نوبت کاری ، 46 واحد غیر صنعتی و یک واحد صنعتی دام در مشهد فعالیت دارند . کشتارگاه صنعتی دام تنها واحد صنعتی کشتار دام در استان است که با ظرفیت ذبح روزانه به طور متوسط 4000 راس بزو گوسفند ، 250 راس گاو و 100 نفر شتر فعالیت می کند این مجتمع با مجموع 3هزار تن ظرفیت سر دخانه حدود 500 فرصت شغلی ایجاد کرده است .
پرورش طیور
بر اساس آمار موجود ، تعداد 1811 واحد مرغداری شامل 1541واحد مرغ گوشتی ، 3واحد مرغ مادر تخم گذار ، 5 واحد مرغ مادر گوشتی ،262 واحد مرغ تخم گذار با ظرفیت هر دوره در کل بالغ بر 30 میلیون قطعه در استان فعالیت می کنند . مقایسه تولیدات این بخش در سال 1375 نسبت به سال 1357 افزایش تولید مرغ 5/46% (6/45هزار تن) و تولید تخم مرغ 113% (49هزار تن ) را نشان می دهد .
مهمترین مراکز پرورش طیور استان به شرح زیر است :
مرغ مادر گوشتی :
شرکت سیمرغ : این واحد از سال 1356 در کیلومتر 100 جاده مشهد - قوچان فعالیت خود را آغاز کرده است . ظرفیت اسمی آن 135 هزار قطعه است که در حال حاضر با تولید ماهانه یک میلیون قطعه جوجه یکروزه و تولید 900-800 تن تخم مرغ در ماه با 720 هزار مرغ تخم گذار ، از بزرگترین واحدهای مرغداری استان است که 84% سهام آن متعلق به بانکها و 16% آن متعلق به بخش خصوصی می باشد .
شرکت مرغدارن طوس :
ظرفیت این واحد 125 هزار قطعه مرغ مادراست که سالانه حدود 12 میلیون قطعه جوجه یکروزه گوشتی تولید می کند . این شرکت اولین واحد فعال در تولید جوجه یکروزه گوشتی است که از سال 1354 فعالیت خود را آغاز کرده است . محل استقرارآن کیلومتر 30 جاده مشهد - قوچان است و زیر پوشش سازمان اقتصادی کوثر (بنیاد شهید ) می باشد .
مجتمع مرغ مادر دیزباد : این مجتمع در کیلومتر 75 جاده مشهد - نیشابور قرار دارد که فعالیت خود را از سالهای 1363 با واگذاری به بانک کشاورزی شروع کرده و در حال حاضر با ظرفیت عملی 70 هزار مرغ مادر سالانه 5/5 میلیون جوجه گوشتی یک روزه به بازار عرضه می کند .
همچنین از سایر واحدهای فعال می توان به مجتمع تولیدی مرغ فریمان با 72 هزار مرغ موجود و حدود 5 میلیون جوجه تولیدی سالانه مجتمع تولیدی مرغ مادر جنوب خراسان در بیرجند و مجتمع تولید مرغ مادرجاجرمی سبزوار اشاره کرد .
مرغ مادر تخم گذار
3واحد فعال در این زمینه با عنوان شرکتهای ((مرغک)) (( مشهد جوجه )) و(( گلبهار طوس))در استان فعالیت دارند .
شرکت مرغک : این شرکت در سال 1348 توسط بخش خصوصی راه اندازی شده و در سال 1361 به بنیاد مستضعفان و جانبازان و از سال 1363به واحد اقتصادی بنیاد شهید واگذار گردیده است . این شرکت در حومه مشهد (شاندیز و اخلمد) با مجموع 70 هزار مرغ مادر موجود ، تولید متوسط ماهانه 60 هزارتخم مرغ نطفه دار و ظرفیت جوجه کشی در مدت 21 روز 980 هزار قطعه فعالیت دارد .
پرورش آبزیان
تاریخچه پرورش ماهی و تشکیلات شیلات در استان خراسان
پرورش آبزیان در خراسان از سابقه چندانی بر خوردار نیست اولین مزرعه پرورش ماهی در سال 1355 در روستای(( بابا امان)) بجنورد با ظرفیت تولیدی 3تن ماهی قزل آلا در سال فعالیت خود را آغاز کرد که بعد از 2 دوره پرورش ماهی تعطیل شد . همچنین درهمین سال در استخر 5/1 هکتاری پارک ملت مشهد انواع بچه ماهیان گرم آبی ریخته شد . فعالیت پرورش ماهی در آبهای داخلی استان بعد از انقلاب اسلامی از روند رو به رشدی برخوردار بوده به طوری که تولید ماهی در مزارع پرورش ماهیان گرم آبی و سرد آبی ، مخازن آبی و استخرها ی ذخیره آب کشاورزی در سال 1375 به حدود 610 تن در سال رسید مسئولیت شیلات استان تا سال 1361 به عهده سازمان حفاظت محیط زیست استان بود که در این سال مسئولیت شیلات به اداره کشاورزی واگذار گردید . در سال 1367 مسئولیت شیلات به وزارت جهاد سازندگی واگذار شد و واحد آبزیان جهاد سازندگی استان با4 کارشناس تشکیل شد و با توجه به سیاستهای شیلات برای بهره برداری بهینه از آبهای داخلی استانها ، مدیریت مستقل شیلات استان در سال 1375 مرکب از 4 اداره تولید و پرورش ، بهداشت و تغذیه ، مهندسی و آموزش و ترویج آبزان فعالیت خود را شروع کرد . میزان تولید انواع آبزیان پرورشی در سال 1375 در آبهای داخلی کشور 65هزار تن و در آبهای داخلی استان 610 تن بود. در این سال در منطقه شمالی استان ( شامل شهرستانهای اسفراین ، بجنورد ، قوچان، درگز ،چناران ، سرخس ، شیروان ،مشهد ) 152 تن ماهی تولید شد که معادل 25% تولید استان بوده است .این منطقه از نظر مساحت 8/25% از کل مساحت استان را در برمی گیرد و بر اساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1375 ، 8/30 % از جمعیت استان در این منطقه سکونت دارند . در همین سال در منطقه مرکزی استان (شامل شهرستانهای سبزوار ، نیشابور ، تربت حیدریه ، کاشمر، تایباد ، فریمان ، تربت جام و خواف ) 365 تن از انوع ماهیان پرورشی تولید شد که این مقدار 60 % کل تولید استان را تشکیل داد.
مقایسه تولیدآبزیان با سایر فعالیتها یتولید یدر بخش کشاورزی استان با وجود استعدادهای فراوان آبزی پروری نشان می دهد که فعالیتهای بخش شیلات محدود بوده و نقش واقعی خود را در زمینه تولید واشتغال زایی ایفانکرده است از مهمترین عوامل آن جوان بودن این حرفه تولیدی و عدم شناخت کافی مردم در مورد تولید و پرورش آبزیان است .
در حال حاضر حدود 38 گونه آبزیان پرورشی در آبهای داخلی سرتاسر دنیا پرورش داده می شود . گونه های مناسب برای پرورش در مناطق شمالی و مرکزی استان ، دو خانواده کپور ماهیان و آزاد ماهیان می باشند . خانواده کپور ماهیان یکی از بزرگترین خانواده های ماهیان آب شیرین دنیا را تشکیل می دهد که برخی از گونه های این خانواده قابل پرورش در آبهای داخلی می باشند .خانواده کپور ماهیان را ماهیان گرم آبی نیز می نامند چون در آبهای گرم رشد بهتری دارند بهترین درجه حرارت آب برای رشد ماهیان 25 درجه سانتی گراد است هرچه در طول دوره پرورش دمای آب به این میزان دما نزدیکتر باشد رشد ماهیان گرم آبی بیشتر خواهد بود .
در حال حاضر مرکز تکثیر بچه ماهیان گرم آبی در کیلومتر 17 جاده نیشابور- سبزوار با ظرفیت تولید سالانه 3تا5 میلیون قطعه بچه ماهی (( انگشت قد)) از انواع خانواده ماهیان گرم آبی مشغول فعالیت است
پرورش دام
شرایط مساعد زیست محیطی ، توان پرورش و نگهداری 5/17 میلیون راس دام و 3/21 میلیون قطعه طیور را در استان خراسان بوجود آورده است . ازتعداد دام موجود ، 5/16 میلیون راس دام سبک (گوسفند و بز ) و 900 هزار راس دام سنگین ( گاو، شتر ، اسب و ... شامل دامهای بومی و اصلاح نژاد شده ) در 47500 واحد دامپروری اعم از صنعتی و سنتی نگهداری می شود . با توجه به کاهش میزان بارندگی از شمال به جنوب استان دمای هوا در این مسیر بشدت افزایش می یابد . اگر استان خراسان را به دو نیمه شمالی و جنوبی تقسیم کنیم به دلایل شرایط مطلوب زیست محیطی در نیمه شمالی ، بیشترین تراکم جمعیت دامی (77%) و انواع طیور (89%) در این منطقه می باشد . در حالی که نیمه جنوبی استان (شهرستانهای گناباد ، فردوس، قائن، خواف، نهبندان و بیرجند ) 23% دام و 11% طیور کل استان را به خود اختصاص داده است و تنها پرورش شتردرشهرستانهای طبس و نهبندان از درصد بالایی (بیش از90% ) برخوردار است . تولید سالانه 129 میلیون تن فرآورده های مختلف نظیر شیر، گوشت قرمز، مرغ وتخم مرغ وعسل امکان فعالیتها ی اقتصادی در بخش صنایع تبدیلی نظیر صنایع لبنی ، تولید خوراک دام و طیور ، کشتارگاههای صنعتی و سنتی ، پوست ، سالامبور و ... را فراهم آورده است . با اجرای سیاستهایی نظیر احیاء و اصلاح مراتع ، حفظ آبخیز داری و ... می توان به ظرفیت و توان موجود افزود و با بهره گیری از سایر استعدادها ، شرایط سرمایه گذاری و ارتقای سطح کمی و کیفی دامپروری را نیز در استان فراهم آورد .
جایگاه دامپروری استان به لحاظ مقایسه شاخصهای تولیدی آن با سایراستانهای کشور از موقعیت ممتازی برخورداراست به گونه ای که رتبه نخست تولید گوشت قرمز را با 2/15 % ، شیر99/8% ، مرغ43/8% ، تخم مرغ 1/24% ،و عسل 06/2% کشور را به خود اختصاص داده است .
واحدهای موجود ، تولیدات و صنایع وابسته
در حال حاضر واحدهای دامپروری استان حدود 3/1 میلیون تن فر آورده های مختلف دامی تولید می کنند .مقایسه تولیدات در فاصله زمانی سالهای 1357 تا 1375 بیانگر افزایش رشد چشمگیر این محصولات می باشد به طوری که در سال 1375 تولید شیر با 636هزار تن 97%، تولید گوشت قرمز با 3/144هزار تن 122% ، تولید مرغ با 6/45 هزار تن 5/46%و تولید تخم مرغ با 49 هزار تن 113% رشد را نسبت به تولیدات سال 1357 نشان میدهد .
واحدهای مهم دامداری
واحد گاو داری مزرعه نمونه :
این واحد دامداری بزرگترین واحد گاو داری استان است که زیر پوشش آستان قدس رضوی فعالیت می کند و دارا یبیش از 2000 راس دام می باشد و روزانه حدود 30 تن شیر تولید می کند . همچنین در بخش پروار بندی این واحد گوساله های نرپرورش داده می شودکه پس از رسیدن به وزن مطلوب به بازار مصرف عرضه می گردد.
واحد دامداری کنه بیست : این واحد با 1800 راس دام و تولید روزانه 14تن شیر زیر پوشش آستان قدس رضوی فعالیت می کند .
گاو داری شرکت کشت و صنعت و دامداری دشت نیشابور :این واحد در کیلومتر10 جاده نیشابور - مشهد قرار دارد که در حال حاضر با مجموع گله 1700 راس دام و تولید روزانه 14 تن شیر مهمترین و بزرگترین واحد تولیدی بخش خصوصی می باشد .
واحد دامداری قدس نیشابور : این دامداری در حومه شهرستان نیشابوربه سمت مشهد قرار دارد و با 1450 راس مجموع گله موجود روزانه 12تن شیر تولید می کند و زیر پوشش بنیاد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامی فعالیت می کند .
واحدهای صنایع لبنی
با توجه به میزان بالا ی تولید شیر در استان در حال حاضر 47 محل جمع آوری شیر مجهز به 148 شیر سرد کن با ظرفیت جذب روزانه 5/367 تن شیر (سالانه 133هزار تن ) فعالیت می کنند و 24 واحد پنیرسازی به طور متوسط روزانه 250 تن شیر تولیدی را جذب و به فرآورده های لبنی تبدیل می کنند . میانگین ضریب تبدیل شیر به پنیر در استان 7 کیلو به یک کیلو است .سالانه 20 هزار تن پنیر ، 700تن کره، 865تن خامه تولید وبه بازار عرضه می شود .
مهمترین واحدهای صنایع لبنی استان عبارتند از :
شیر منطقه ای خراسان:
این شرکت دولتی - در مشهد - بزرگترین واحد تولید فراورده های لبنی استان است که با جذب شیر سالانه بیش از 62هزار تن ، قابلیت جذب روزانه تا 400 تن شیر را دارد و هم اکنون با تولید روزانه 8/1تن پنیر سفید ، 8تن ماست ، 2تن کره ، 8تن خامه و همچنین ارائه 58 هزار تن شیر پاستوریزه خدمات رسانی به بازار عرضه میدارد .
شرکت سهامی خاص شیر و لبنیات پاستو ریزه مشهد :
این شرکت سالانه با ظرفیت عملی حدود 16 هزار تن جذب شیر ،روزانه 3تن پنیر،6تن ماست ، 300 کیلو گرم کره و 5/1 تن خامه تولید می کند . همچنین روزانه حدود 33تن شیر به صورت پاستوریزه به بازار عرضه می دارد .
کشتارگاهها
در حال حاضر 12 کشتارگاه صنعتی طیور با ظرفیت 280هزار قطعه در 2نوبت کاری ، 46 واحد غیر صنعتی و یک واحد صنعتی دام در مشهد فعالیت دارند . کشتارگاه صنعتی دام تنها واحد صنعتی کشتار دام در استان است که با ظرفیت ذبح روزانه به طور متوسط 4000 راس بزو گوسفند ، 250 راس گاو و 100 نفر شتر فعالیت می کند این مجتمع با مجموع 3هزار تن ظرفیت سر دخانه حدود 500 فرصت شغلی ایجاد کرده است .
پرورش طیور
بر اساس آمار موجود ، تعداد 1811 واحد مرغداری شامل 1541واحد مرغ گوشتی ، 3واحد مرغ مادر تخم گذار ، 5 واحد مرغ مادر گوشتی ،262 واحد مرغ تخم گذار با ظرفیت هر دوره در کل بالغ بر 30 میلیون قطعه در استان فعالیت می کنند . مقایسه تولیدات این بخش در سال 1375 نسبت به سال 1357 افزایش تولید مرغ 5/46% (6/45هزار تن) و تولید تخم مرغ 113% (49هزار تن ) را نشان می دهد .
مهمترین مراکز پرورش طیور استان به شرح زیر است :
مرغ مادر گوشتی :
شرکت سیمرغ : این واحد از سال 1356 در کیلومتر 100 جاده مشهد - قوچان فعالیت خود را آغاز کرده است . ظرفیت اسمی آن 135 هزار قطعه است که در حال حاضر با تولید ماهانه یک میلیون قطعه جوجه یکروزه و تولید 900-800 تن تخم مرغ در ماه با 720 هزار مرغ تخم گذار ، از بزرگترین واحدهای مرغداری استان است که 84% سهام آن متعلق به بانکها و 16% آن متعلق به بخش خصوصی می باشد .
شرکت مرغدارن طوس :
ظرفیت این واحد 125 هزار قطعه مرغ مادراست که سالانه حدود 12 میلیون قطعه جوجه یکروزه گوشتی تولید می کند . این شرکت اولین واحد فعال در تولید جوجه یکروزه گوشتی است که از سال 1354 فعالیت خود را آغاز کرده است . محل استقرارآن کیلومتر 30 جاده مشهد - قوچان است و زیر پوشش سازمان اقتصادی کوثر (بنیاد شهید ) می باشد .
مجتمع مرغ مادر دیزباد : این مجتمع در کیلومتر 75 جاده مشهد - نیشابور قرار دارد که فعالیت خود را از سالهای 1363 با واگذاری به بانک کشاورزی شروع کرده و در حال حاضر با ظرفیت عملی 70 هزار مرغ مادر سالانه 5/5 میلیون جوجه گوشتی یک روزه به بازار عرضه می کند .
همچنین از سایر واحدهای فعال می توان به مجتمع تولیدی مرغ فریمان با 72 هزار مرغ موجود و حدود 5 میلیون جوجه تولیدی سالانه مجتمع تولیدی مرغ مادر جنوب خراسان در بیرجند و مجتمع تولید مرغ مادرجاجرمی سبزوار اشاره کرد .
مرغ مادر تخم گذار
3واحد فعال در این زمینه با عنوان شرکتهای ((مرغک)) (( مشهد جوجه )) و(( گلبهار طوس))در استان فعالیت دارند .
شرکت مرغک : این شرکت در سال 1348 توسط بخش خصوصی راه اندازی شده و در سال 1361 به بنیاد مستضعفان و جانبازان و از سال 1363به واحد اقتصادی بنیاد شهید واگذار گردیده است . این شرکت در حومه مشهد (شاندیز و اخلمد) با مجموع 70 هزار مرغ مادر موجود ، تولید متوسط ماهانه 60 هزارتخم مرغ نطفه دار و ظرفیت جوجه کشی در مدت 21 روز 980 هزار قطعه فعالیت دارد .
پرورش آبزیان
تاریخچه پرورش ماهی و تشکیلات شیلات در استان خراسان
پرورش آبزیان در خراسان از سابقه چندانی بر خوردار نیست اولین مزرعه پرورش ماهی در سال 1355 در روستای(( بابا امان)) بجنورد با ظرفیت تولیدی 3تن ماهی قزل آلا در سال فعالیت خود را آغاز کرد که بعد از 2 دوره پرورش ماهی تعطیل شد . همچنین درهمین سال در استخر 5/1 هکتاری پارک ملت مشهد انواع بچه ماهیان گرم آبی ریخته شد . فعالیت پرورش ماهی در آبهای داخلی استان بعد از انقلاب اسلامی از روند رو به رشدی برخوردار بوده به طوری که تولید ماهی در مزارع پرورش ماهیان گرم آبی و سرد آبی ، مخازن آبی و استخرها ی ذخیره آب کشاورزی در سال 1375 به حدود 610 تن در سال رسید مسئولیت شیلات استان تا سال 1361 به عهده سازمان حفاظت محیط زیست استان بود که در این سال مسئولیت شیلات به اداره کشاورزی واگذار گردید . در سال 1367 مسئولیت شیلات به وزارت جهاد سازندگی واگذار شد و واحد آبزیان جهاد سازندگی استان با4 کارشناس تشکیل شد و با توجه به سیاستهای شیلات برای بهره برداری بهینه از آبهای داخلی استانها ، مدیریت مستقل شیلات استان در سال 1375 مرکب از 4 اداره تولید و پرورش ، بهداشت و تغذیه ، مهندسی و آموزش و ترویج آبزان فعالیت خود را شروع کرد . میزان تولید انواع آبزیان پرورشی در سال 1375 در آبهای داخلی کشور 65هزار تن و در آبهای داخلی استان 610 تن بود. در این سال در منطقه شمالی استان ( شامل شهرستانهای اسفراین ، بجنورد ، قوچان، درگز ،چناران ، سرخس ، شیروان ،مشهد ) 152 تن ماهی تولید شد که معادل 25% تولید استان بوده است .این منطقه از نظر مساحت 8/25% از کل مساحت استان را در برمی گیرد و بر اساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1375 ، 8/30 % از جمعیت استان در این منطقه سکونت دارند . در همین سال در منطقه مرکزی استان (شامل شهرستانهای سبزوار ، نیشابور ، تربت حیدریه ، کاشمر، تایباد ، فریمان ، تربت جام و خواف ) 365 تن از انوع ماهیان پرورشی تولید شد که این مقدار 60 % کل تولید استان را تشکیل داد.
مقایسه تولیدآبزیان با سایر فعالیتها یتولید یدر بخش کشاورزی استان با وجود استعدادهای فراوان آبزی پروری نشان می دهد که فعالیتهای بخش شیلات محدود بوده و نقش واقعی خود را در زمینه تولید واشتغال زایی ایفانکرده است از مهمترین عوامل آن جوان بودن این حرفه تولیدی و عدم شناخت کافی مردم در مورد تولید و پرورش آبزیان است .
در حال حاضر حدود 38 گونه آبزیان پرورشی در آبهای داخلی سرتاسر دنیا پرورش داده می شود . گونه های مناسب برای پرورش در مناطق شمالی و مرکزی استان ، دو خانواده کپور ماهیان و آزاد ماهیان می باشند . خانواده کپور ماهیان یکی از بزرگترین خانواده های ماهیان آب شیرین دنیا را تشکیل می دهد که برخی از گونه های این خانواده قابل پرورش در آبهای داخلی می باشند .خانواده کپور ماهیان را ماهیان گرم آبی نیز می نامند چون در آبهای گرم رشد بهتری دارند بهترین درجه حرارت آب برای رشد ماهیان 25 درجه سانتی گراد است هرچه در طول دوره پرورش دمای آب به این میزان دما نزدیکتر باشد رشد ماهیان گرم آبی بیشتر خواهد بود .
در حال حاضر مرکز تکثیر بچه ماهیان گرم آبی در کیلومتر 17 جاده نیشابور- سبزوار با ظرفیت تولید سالانه 3تا5 میلیون قطعه بچه ماهی (( انگشت قد)) از انواع خانواده ماهیان گرم آبی مشغول فعالیت است