*FATIMA*
26th May 2013, 01:14 AM
گل گلایول (Gladiolus hybridus )
خانواده : زنبق (Iridaceae )
جنس : شامل 250 گونه می شود
مبدأ اصلی : اروپای مرکزی ، سواحل مدیترانه و آفریقا
نمای ظاهری : گیاه پیازی دائمی
برگ : ضخیم با رگبرگ های طولی بسیار فشرده ، طویل به رنگ سبز تیره یا سبز خاکستری
گل : ساده یا منشعب ؛ جام گل بزرگ ، گلبرگ ها به اشکال مختلف به رنگ های گلی ، ارغوانی ، سفید و قرمز به صورت خوشه ای دراز و زیبا
گلدهی : برجسب گونه های گلایول از بهار تا مهرماه و در پرورش گلخانه ای در زمستان به گل می نشیند
استفاده : گونه ها و هیبرید های آن با گل های کوتاه جهت تزئین باغچه بالکن استفاده می شود . گونه ها و هیبرید هایی با گل های بلند جهت گل آرایی مناسب هستند
مکان مناسب : نیاز به آفتاب دارد
خاک : خاک باغچه ( یک سوم خاک برگ و یک سوم ماسه )
زمان کاشت : در باغچه اوایل بهار و اردیبهشت برحسب شرایط آب و هوای منطقه پیازها را در خاک مناسب نشا می کنند
ازدیاد : از تقسیم پیازهایی که در قاعده برگ های پایین به وجود می آید . در پهلوی پیازهای مادر که بعد از گلدهی انجام گرفته است
بیماری های مهم گلایول
1/ سپتوریوز گلایول
عامل بیماری : Septoria gladioli pass
علایم بیماری : این قارچ به برگ و پیاز حمله می کند و روی پیاز گل لکه های کوچک گرد به رنگ قهوه ای مایل به سرخ ایجاد می کند که بافت های زیر لکه های پیاز گل را تبدیل به پوسیدگی خشک می کند . همچنین روی برگ لکه های کم و بیش کروی به رنگ قهوه ای تیره ظاهر می شود . به تدریج ناحیه وسط لکه ها خاکستری شده و در نتیجه بافت های اطراف برگ خشک شده و به صورت منفذ یا غربالی درمی آیند . الودگی قارچ در محیط های مرطوب و در نوع کشت با تراکم فشرده بیشتر است
2/ کپک خاکستری گلایول
عامل بیماری : Botrytis gladiolorum timm
علائم بیماری : این قارچ در تمام اندام گیاه قادر به رشد است . در روی برگ لکه های قهوه ای رنگ به اندازه های مختلف ایجاد می شود . برگ های جوان به سرعت زرد شده و از ناحیه نوک برگ ها زرد و سپس خشک می شوند . علایم روی پیاز گل به صورت زخم و پوسیدگی نرم و به رنگ قهوه ای ملاحظه می شود که تا ناحیه مرکزی پیازگل ادامه می یابد . پیازهای گل آلوده اگر کاشته شوند جوانه نمی زنند و در صورت جوانه زدن گیاهچه های حاصل فاقد باروریست . این قارچ دارای کنیدی برهای قهوه ای مایل به خاکستری است . کنیدی ها تک سلولی و به ندرت مجهز به یک دیواره عرضی هستند و ابعاد آنها 10*15 میکرون است
مدیریت بیماری : جهت کنترل بیماری تیمار آب گرم و مراقبت از غده ها و محافظت برگ و اندام های هوایی با سمومی مانند وینکلوزولین ، ایپرودیون ، مانکوزب و تیوفنات متیل قبل و پس از برداشت گل ها امری ضروری است
3/ فوزاریوز گلایول
عامل بیماری : Fusarium oxysporum schlivar . Gladioli Massey
علائم بیماری : وقتی عامل بیماری زا به گلایول حمله می کند ، آلودگی آوندی در گیاه ایجاد می شود و یا اینکه در شرایط خاصی الودگی پارانشیمی برگ بروز می کند . در آلودگی های آوندی علایم روی پیاز گل مشخص نیست و اوندهای چوبی کمی قهوه ای می شوند و یا در قسمت مرکزی نکروز ایجاد می گردد . علایم بیشتر در هوای گرم روی قسمت های سبز گیاه ظاهر شده و به سرعت گیاه را زرد و خشک کرده و مرگ گیاه را موجب می شود
گیاهانی که در نتیجه رشد پیازهای گل آلوده حاصل شده اند و در شرایط رویشی مناسب رشد قارچ قرار گرفته اند قبل از گلدهی از بین می روند برعکس ، گیاهانی که آلودگی رااز ناحیه خاک کسب کرده اند و در شرایط نامساعدرشد قارچ قادر به رشد هستند علایم دیررسی را در گیاه نشان می دهند ولی تولید پیازهای جدید ئ آلوده ای می کنند که بدون جوانه زدن پوسیده شده و یا در کاشت دوباره پیازهای آلوده سبب مرگ زودرس گیاه می شوند
وقتی عامل بیماریزا به پارانشیم گیاه حمله می کند پوسیدگی خشک در پیاز گل به وجود می آید . لکه هایی از پوسیدگی به رنگ قهوه ای تیره به شکل و اندازه متفاوت و پوشیده از کمی کپک سفیدرنگ روی پیاز گل ظاهر می شود . آلودگی در پیازهای گلایول انبار شده سبب می شود که قارچ به تمام قسمت های پیاز حمله کند و پیاز گل را به توده ای از پیازهای مومیایی شده و سیاه رنگ تبدیل نمایند
عامل بیماری تولید میکروکنیدی هایی به ابعاد تقریبی 3*6 میکرون و به تدرت دو سلولی می کندرطوبت خاک و حرارت بالا و مناسب 30-26 درجه سانتیگراد قارچ را فعال می کند
مدیریت بیماری : استفاده از ارقام مقاوم و کاشت در خاک های سالم صروری می باشد . استفاده از آب گرم فعالیت قارچ را محدود کرده و ضدعفونی خاک با متیل بروماید و کلروپیکرین برای نابودی منبع آلودگی مؤثر است
4/ پوسیدگی خشک گلایول
عامل بیماری : Stromatinia gladioli (Drayton ) whetzwl
علایم بیماری : قاعده برگ و پیاز گلایل مورد خمله این قارچ قرار می گیرد . با توسعه بیماری ، نکروز آوندی در جوانه های گل گلایول به وجود می اید که با مومیایی شدن بافت ها همراه است و اندام باردهی قارچ عامل بیماری پوسیدگی خشک گلایل ( آپوتیسیوم ) شباهت به آپوتیسیوم جنس Sclerotinia دارد . آسک های عامل بیماری به شکل استوانه ای و در قسمت انتهایی کمی گرد و دارای 8 اسپور است . بافت های فاسد ترک خورده و اسکلروت های بسیار کوچک سیاه رنگ در بافت های مرده تشکیل می شوند . زخم های روی غده ها قهوه ای تیره و فرو رفته با حاشیه ی برجسته می باشد .
مدیریت بیماری : مراقبت و تمیار غده ها ، کاشت در زمین هایی که سابقه آلودگی نداشته و در صورت لزوم خاک را با متیل بروماید و کلروپیکرین ضدعفونی کرد
5/ ویروس موزائیک زرد
عامل بیماری : Bean yellow mosaic virus
علائم بیماری : این ویروس در بافت های سبز گل گلایول تغییر رنگ به وجود می آورد . تغییر رنگ در گلبرگ گل مشاهده می شود . لکه های نواری روی برگ زرد مایل به سبز شده پهنک برگ از ناحیه قاعده به رنگ سبز مایل به زرد درمی آید . در بسیاری از ارقام گلایول تغییر رنگ سبز مایل به زرد در یزگ دیده میشود و گلبرگ های قرمز رنگ به رنگ ارغوانی درمی آیند . گلایول آلوده به ویروس گل های کوچک دارد و ویروس موجب رشد کم گیاه می شود . همچنین شکستگی رنگ گل گلایول که در اثر آلودگی ویروس لکه حلقوی توتون شناخته گردیده در زمینه گل مخلوط یا نوار روشن مشاهده می گردد
مدیریت بیماری :برای کنترل بیماری تکثیر گیاهان سالم قابل توجه است
6/ بیماری باکتریایی جرب گلایول
عامل بیماری : Pseudomonas marginata
علایم بیماری : ابتدا بیماری به صورت لکه هایی به رنگ قرمز مایل به قهوه ای تیره روی برگ مشاهده می شود این لکه ها تبدیل به لکه های برجسته به شکل کروی یا بیضی شده و مرکز لکه ها قهوه ای یا تیره می شود . لکه ها کم و بیش در قسمت قاعده برگ ظاهر می شوند . لکه ها بهم متصل شده و به نقاط نکروزه ای را به وجود می آورند که این نقاط بیشتر در پارانشیم بین رگبرگ ها گسترده شده و با پیشرفت بیماری به خصوص با افزایش گرما و رطوبت در نقاط نکروزه مذکور پوسیدگی نرم طوقه و در نهایت سبب مرگ گیاه می شوند
با توجه به الودگی قسمت هوایی گیاه در پیاز گلایول لکه هایی گرد و یا بیضی شکل که در ابتدا به رنگ قهوه ای و سپس سیاه رنگ هستند بروز می کند . حاشیه لکه های تشکیل شده ناهموار دیده می شود . نفوذ باکتری از طریق روزنه هوایی گیاه بوده و پاتوژن در فضای بین سلولی انتشار می یابد
مدیریت بیماری : از ان جا که باکتری حداقل به مدت 2 سال در خاک دوام دارد رعایت تناوب 3 سساله می تواند مفید باشد . با کنترل حشرات جونده و کنه های خاک از بروز و انتقال الودگی جلوگیری کرد . معمولاً ابیاری به گونه ای انجام شود که سطح برگ ها خشک مانده و در صورتی که سطح گیاه خیس باشد از انجام هر گونه عملیات زراعی پرهیز کرد
7/ پوسیدگی غده
عامل بیماری : Penicillium glodioli
علایم بیماری : در انبار به همراه دیگر پوسیدگی های غده پوسیدگی های سفتی ایجاد کرده که در صورت ادامه شرایط مرطوب توده ی آبی متمایل به سبز اسپور در نواحی پوسیده تشکیل می شود . کنیدیفورها به صورت انفرادی از میسیلیوم رویشی خارج شده و در مواردی به صورت به هم فشرده تشکیل می شوند . کنیدیوفورها در نزدیک به انتها منشعب شده که به صورت جارویی بوده و به فیالید ختم می شوند . کنیدی ها شفاف ، تک سلولی ، اغلب کروی و تخم مرغی بوده و معمولاً جوانترین کنیدی در قاعدهی زنجیر قرار دارد
مدیریت بیماری : برای کنترل مراقبت و تیمار غده ها بسیار ضروری است
8/ پوسیدگی ریزوکتونیایی یقه
عامل بیماری : Rhizoctonia solani
علائم بیماری : یک قارچ خاکزی است و برای ایجاد بیماری نیاز به شرایط گرم و مرطوب دارد . به هنگام برداشت پوست ساقه در زیرزمین ترک خورده و رشته های قهوه ای رنگ قارچ به وسیله ی عدسی های معمولی قابل رؤیت هستند
مدیریت بیماری : برای کنترل قبل از کاشت باید با تیمار خاک با PCNB ، اسپری گیاه با ایپرودیون و تیوفنات متیل و غوطه ور کردن غده ها در سموم مناسب از بروز بیماری جلوگیری کرد
9/ لکه برگی
عامل بیماری : Stemphyllium botryosum
علایم بیماری : لکه های کوچک گرد و زاویه دار ، به رنگ زرد و مرکز قرمز در قسمت های سبز گیاه ایجاد می کند . در برخی ارقام لکه ها بزرگتر شده و تعداد لکه ها در برگ های بالغ و بزرگ بیشتر می شود . قارچ عامل بیماری در اندام هوایی و بقایای گیاهی وجود داشته و در هوای گرم و مرطوب به خصوص در صورت آبیاری بارانی و به هنگام بارندگی شرایط ایده آل بروز بیماری فراهم می شود
مدیریت بیماری : شخم زدن زمین به منظور زیر خاک کردن بقایا در کنترل بیماری مؤثر بوده و در صورت لزوم استفاده از مانکوزب ، زیرام و کلروتالونیل و تکرار مصرف آنها به فاصله ی 10-14 روز ضروری است
نویسنده : *FATIMA*
تهیه و تنظیم : سایت علمی نخبگان جوان
خانواده : زنبق (Iridaceae )
جنس : شامل 250 گونه می شود
مبدأ اصلی : اروپای مرکزی ، سواحل مدیترانه و آفریقا
نمای ظاهری : گیاه پیازی دائمی
برگ : ضخیم با رگبرگ های طولی بسیار فشرده ، طویل به رنگ سبز تیره یا سبز خاکستری
گل : ساده یا منشعب ؛ جام گل بزرگ ، گلبرگ ها به اشکال مختلف به رنگ های گلی ، ارغوانی ، سفید و قرمز به صورت خوشه ای دراز و زیبا
گلدهی : برجسب گونه های گلایول از بهار تا مهرماه و در پرورش گلخانه ای در زمستان به گل می نشیند
استفاده : گونه ها و هیبرید های آن با گل های کوتاه جهت تزئین باغچه بالکن استفاده می شود . گونه ها و هیبرید هایی با گل های بلند جهت گل آرایی مناسب هستند
مکان مناسب : نیاز به آفتاب دارد
خاک : خاک باغچه ( یک سوم خاک برگ و یک سوم ماسه )
زمان کاشت : در باغچه اوایل بهار و اردیبهشت برحسب شرایط آب و هوای منطقه پیازها را در خاک مناسب نشا می کنند
ازدیاد : از تقسیم پیازهایی که در قاعده برگ های پایین به وجود می آید . در پهلوی پیازهای مادر که بعد از گلدهی انجام گرفته است
بیماری های مهم گلایول
1/ سپتوریوز گلایول
عامل بیماری : Septoria gladioli pass
علایم بیماری : این قارچ به برگ و پیاز حمله می کند و روی پیاز گل لکه های کوچک گرد به رنگ قهوه ای مایل به سرخ ایجاد می کند که بافت های زیر لکه های پیاز گل را تبدیل به پوسیدگی خشک می کند . همچنین روی برگ لکه های کم و بیش کروی به رنگ قهوه ای تیره ظاهر می شود . به تدریج ناحیه وسط لکه ها خاکستری شده و در نتیجه بافت های اطراف برگ خشک شده و به صورت منفذ یا غربالی درمی آیند . الودگی قارچ در محیط های مرطوب و در نوع کشت با تراکم فشرده بیشتر است
2/ کپک خاکستری گلایول
عامل بیماری : Botrytis gladiolorum timm
علائم بیماری : این قارچ در تمام اندام گیاه قادر به رشد است . در روی برگ لکه های قهوه ای رنگ به اندازه های مختلف ایجاد می شود . برگ های جوان به سرعت زرد شده و از ناحیه نوک برگ ها زرد و سپس خشک می شوند . علایم روی پیاز گل به صورت زخم و پوسیدگی نرم و به رنگ قهوه ای ملاحظه می شود که تا ناحیه مرکزی پیازگل ادامه می یابد . پیازهای گل آلوده اگر کاشته شوند جوانه نمی زنند و در صورت جوانه زدن گیاهچه های حاصل فاقد باروریست . این قارچ دارای کنیدی برهای قهوه ای مایل به خاکستری است . کنیدی ها تک سلولی و به ندرت مجهز به یک دیواره عرضی هستند و ابعاد آنها 10*15 میکرون است
مدیریت بیماری : جهت کنترل بیماری تیمار آب گرم و مراقبت از غده ها و محافظت برگ و اندام های هوایی با سمومی مانند وینکلوزولین ، ایپرودیون ، مانکوزب و تیوفنات متیل قبل و پس از برداشت گل ها امری ضروری است
3/ فوزاریوز گلایول
عامل بیماری : Fusarium oxysporum schlivar . Gladioli Massey
علائم بیماری : وقتی عامل بیماری زا به گلایول حمله می کند ، آلودگی آوندی در گیاه ایجاد می شود و یا اینکه در شرایط خاصی الودگی پارانشیمی برگ بروز می کند . در آلودگی های آوندی علایم روی پیاز گل مشخص نیست و اوندهای چوبی کمی قهوه ای می شوند و یا در قسمت مرکزی نکروز ایجاد می گردد . علایم بیشتر در هوای گرم روی قسمت های سبز گیاه ظاهر شده و به سرعت گیاه را زرد و خشک کرده و مرگ گیاه را موجب می شود
گیاهانی که در نتیجه رشد پیازهای گل آلوده حاصل شده اند و در شرایط رویشی مناسب رشد قارچ قرار گرفته اند قبل از گلدهی از بین می روند برعکس ، گیاهانی که آلودگی رااز ناحیه خاک کسب کرده اند و در شرایط نامساعدرشد قارچ قادر به رشد هستند علایم دیررسی را در گیاه نشان می دهند ولی تولید پیازهای جدید ئ آلوده ای می کنند که بدون جوانه زدن پوسیده شده و یا در کاشت دوباره پیازهای آلوده سبب مرگ زودرس گیاه می شوند
وقتی عامل بیماریزا به پارانشیم گیاه حمله می کند پوسیدگی خشک در پیاز گل به وجود می آید . لکه هایی از پوسیدگی به رنگ قهوه ای تیره به شکل و اندازه متفاوت و پوشیده از کمی کپک سفیدرنگ روی پیاز گل ظاهر می شود . آلودگی در پیازهای گلایول انبار شده سبب می شود که قارچ به تمام قسمت های پیاز حمله کند و پیاز گل را به توده ای از پیازهای مومیایی شده و سیاه رنگ تبدیل نمایند
عامل بیماری تولید میکروکنیدی هایی به ابعاد تقریبی 3*6 میکرون و به تدرت دو سلولی می کندرطوبت خاک و حرارت بالا و مناسب 30-26 درجه سانتیگراد قارچ را فعال می کند
مدیریت بیماری : استفاده از ارقام مقاوم و کاشت در خاک های سالم صروری می باشد . استفاده از آب گرم فعالیت قارچ را محدود کرده و ضدعفونی خاک با متیل بروماید و کلروپیکرین برای نابودی منبع آلودگی مؤثر است
4/ پوسیدگی خشک گلایول
عامل بیماری : Stromatinia gladioli (Drayton ) whetzwl
علایم بیماری : قاعده برگ و پیاز گلایل مورد خمله این قارچ قرار می گیرد . با توسعه بیماری ، نکروز آوندی در جوانه های گل گلایول به وجود می اید که با مومیایی شدن بافت ها همراه است و اندام باردهی قارچ عامل بیماری پوسیدگی خشک گلایل ( آپوتیسیوم ) شباهت به آپوتیسیوم جنس Sclerotinia دارد . آسک های عامل بیماری به شکل استوانه ای و در قسمت انتهایی کمی گرد و دارای 8 اسپور است . بافت های فاسد ترک خورده و اسکلروت های بسیار کوچک سیاه رنگ در بافت های مرده تشکیل می شوند . زخم های روی غده ها قهوه ای تیره و فرو رفته با حاشیه ی برجسته می باشد .
مدیریت بیماری : مراقبت و تمیار غده ها ، کاشت در زمین هایی که سابقه آلودگی نداشته و در صورت لزوم خاک را با متیل بروماید و کلروپیکرین ضدعفونی کرد
5/ ویروس موزائیک زرد
عامل بیماری : Bean yellow mosaic virus
علائم بیماری : این ویروس در بافت های سبز گل گلایول تغییر رنگ به وجود می آورد . تغییر رنگ در گلبرگ گل مشاهده می شود . لکه های نواری روی برگ زرد مایل به سبز شده پهنک برگ از ناحیه قاعده به رنگ سبز مایل به زرد درمی آید . در بسیاری از ارقام گلایول تغییر رنگ سبز مایل به زرد در یزگ دیده میشود و گلبرگ های قرمز رنگ به رنگ ارغوانی درمی آیند . گلایول آلوده به ویروس گل های کوچک دارد و ویروس موجب رشد کم گیاه می شود . همچنین شکستگی رنگ گل گلایول که در اثر آلودگی ویروس لکه حلقوی توتون شناخته گردیده در زمینه گل مخلوط یا نوار روشن مشاهده می گردد
مدیریت بیماری :برای کنترل بیماری تکثیر گیاهان سالم قابل توجه است
6/ بیماری باکتریایی جرب گلایول
عامل بیماری : Pseudomonas marginata
علایم بیماری : ابتدا بیماری به صورت لکه هایی به رنگ قرمز مایل به قهوه ای تیره روی برگ مشاهده می شود این لکه ها تبدیل به لکه های برجسته به شکل کروی یا بیضی شده و مرکز لکه ها قهوه ای یا تیره می شود . لکه ها کم و بیش در قسمت قاعده برگ ظاهر می شوند . لکه ها بهم متصل شده و به نقاط نکروزه ای را به وجود می آورند که این نقاط بیشتر در پارانشیم بین رگبرگ ها گسترده شده و با پیشرفت بیماری به خصوص با افزایش گرما و رطوبت در نقاط نکروزه مذکور پوسیدگی نرم طوقه و در نهایت سبب مرگ گیاه می شوند
با توجه به الودگی قسمت هوایی گیاه در پیاز گلایول لکه هایی گرد و یا بیضی شکل که در ابتدا به رنگ قهوه ای و سپس سیاه رنگ هستند بروز می کند . حاشیه لکه های تشکیل شده ناهموار دیده می شود . نفوذ باکتری از طریق روزنه هوایی گیاه بوده و پاتوژن در فضای بین سلولی انتشار می یابد
مدیریت بیماری : از ان جا که باکتری حداقل به مدت 2 سال در خاک دوام دارد رعایت تناوب 3 سساله می تواند مفید باشد . با کنترل حشرات جونده و کنه های خاک از بروز و انتقال الودگی جلوگیری کرد . معمولاً ابیاری به گونه ای انجام شود که سطح برگ ها خشک مانده و در صورتی که سطح گیاه خیس باشد از انجام هر گونه عملیات زراعی پرهیز کرد
7/ پوسیدگی غده
عامل بیماری : Penicillium glodioli
علایم بیماری : در انبار به همراه دیگر پوسیدگی های غده پوسیدگی های سفتی ایجاد کرده که در صورت ادامه شرایط مرطوب توده ی آبی متمایل به سبز اسپور در نواحی پوسیده تشکیل می شود . کنیدیفورها به صورت انفرادی از میسیلیوم رویشی خارج شده و در مواردی به صورت به هم فشرده تشکیل می شوند . کنیدیوفورها در نزدیک به انتها منشعب شده که به صورت جارویی بوده و به فیالید ختم می شوند . کنیدی ها شفاف ، تک سلولی ، اغلب کروی و تخم مرغی بوده و معمولاً جوانترین کنیدی در قاعدهی زنجیر قرار دارد
مدیریت بیماری : برای کنترل مراقبت و تیمار غده ها بسیار ضروری است
8/ پوسیدگی ریزوکتونیایی یقه
عامل بیماری : Rhizoctonia solani
علائم بیماری : یک قارچ خاکزی است و برای ایجاد بیماری نیاز به شرایط گرم و مرطوب دارد . به هنگام برداشت پوست ساقه در زیرزمین ترک خورده و رشته های قهوه ای رنگ قارچ به وسیله ی عدسی های معمولی قابل رؤیت هستند
مدیریت بیماری : برای کنترل قبل از کاشت باید با تیمار خاک با PCNB ، اسپری گیاه با ایپرودیون و تیوفنات متیل و غوطه ور کردن غده ها در سموم مناسب از بروز بیماری جلوگیری کرد
9/ لکه برگی
عامل بیماری : Stemphyllium botryosum
علایم بیماری : لکه های کوچک گرد و زاویه دار ، به رنگ زرد و مرکز قرمز در قسمت های سبز گیاه ایجاد می کند . در برخی ارقام لکه ها بزرگتر شده و تعداد لکه ها در برگ های بالغ و بزرگ بیشتر می شود . قارچ عامل بیماری در اندام هوایی و بقایای گیاهی وجود داشته و در هوای گرم و مرطوب به خصوص در صورت آبیاری بارانی و به هنگام بارندگی شرایط ایده آل بروز بیماری فراهم می شود
مدیریت بیماری : شخم زدن زمین به منظور زیر خاک کردن بقایا در کنترل بیماری مؤثر بوده و در صورت لزوم استفاده از مانکوزب ، زیرام و کلروتالونیل و تکرار مصرف آنها به فاصله ی 10-14 روز ضروری است
نویسنده : *FATIMA*
تهیه و تنظیم : سایت علمی نخبگان جوان