عالم ذر ، جبر یا اختیار ؟!!

[AvAstiN]

اگه ما تو عالم ذر نبودیم ، پس کجا "الست بربکم" رو از ما پرسیدن ؟

[kamanabroo]

اگه ما تو عالم ذر نبودیم ، پس کجا "الست بربکم" رو از ما پرسیدن ؟

در رابطه با عالم ذر حرفاي عميق و عجيبي هست

اما چيزي كه هست اينه كه هيچ كس عالم ذر رو انكار نكرده و همه مفسرين مي گن كه عالم ذر ارواح تمام عالميان حضور داشتند .


بنا بر قول مفسرين قبل از اينكه هيچ چيزي خلق بشه خداوند ارواح انسانها رو خلق كرده است.

ظاهرا اميرالمومنين در حديثي مي فرمايند : شيعيان ما از اضافه گل ما خلق شده اند .
البته اين تشبيه هست

وقتي خداوند ارواح تمام انسانها رو خلق كرد همه رو احضار كرد و از همه اقرار گرفت كه آيا من پرودگار شما نيستم ؟ همه گفتند بله اي پروردگار ....


در هر حال بعضي از مفسرين هم مي گويند كه منظور از عالم ذر همان فطرت خداشناسي و خداجويي انسان است كه وقتي خداوند هر كسي را خلق مي كند به او مي دهد و او به خدايي خدا اعتراف مي كند ...

در اين رابطه حرفهاي مفسرين خيلي جالب و خواندني است

همچنين این عهد و پیمان ممکن است اشاره به عهد و پیمان فطرى باشد که خداوند به حکم آفرینش و فطرت از همه بندگان خود گرفته است ، زیرا هنگامى که به آنها عقل و هوش و استعداد داد مفهومش این بود که از آنها پیمان گرفته ، چشم و گوش باز کنند، حقایق را ببینند و بشنوند و در برابر آن تسلیم گردند

در اينجا به رواياتي كه به اين مسئله پرداخته اند و به مفاد اون هم اشاره دارن ميارم:

1-بـکـیـر بـن اعـیـن گـوید: امام باقر علیه السلام مى فرمود: خدا از شیعیان ما پیمان ولایت گـرفـت ، در حـالى کـه مـانـند موران ریز بودند، همان روزى که از ذره ها (روزى که همه بـشـر مـانـنـد ذره یـعـنـى مورچه بودند) پیمان گرفت و نیز بربوبیت خود و نبوت محمد صـلى الله عـلیـه واله اقـرار گـرفـت . (راجـع بـعـالم ذره در کـتـاب ایـمـان و کـفـر بتفصیل بحث مى شود).





2-عـقـبـه گـویـد: امـام بـاقر علیه السلام فرمود: خدا مخلوق را افرید، و هر مخلوقى را که دوسـت مـى داشـت از مـاده اى کـه دوسـت داشـت افـریـد، و انـچـه را دوسـت داشـت از گـل بـهـشـت افرید. و هر مخلوقى را که دوست نداشت از ماده اى که دوست نداشت افرید، و انچه را دوست نداشت از گل دوزخ افرید، سپس انها را در سایه اى مبعوث کرد.

من عرضکردم : سایه چیست ؟ فرمود: نمى بینى که سایه خودت را برابر خورشید چیزى هـسـت و چـیـزى نـیـسـت (یـعـنـى چـیـزیـسـت کـه از خـود شـخـصـیـت و اسـتـقـلال نـدارد و ایـن تـنـظـیـریـسـت بـراى عـالم مثال یا عالم ارواح یا عالم ذر) سپس خدا پـیـغـمـبران را در میان انها مبعوث ساخت تا ایشان را به اقرار خدا دعوت کنند، این است که خـدا فـرمـایـد: (((و اگـر از انـهـا بپرسى کى خلقشان کرده ؟ خواهند گفت : خدا 78 سوره 43ـ))) سـپـس خـدا ایشان را باقرار نسبت به پیغمبران دعوت کرد، برخى اقرار و برخى انـکـار نمودند، انگاه به ولایت ما دعوتشان کرد، به خدا کسى بدان اقرار کرد که خدایش دوسـت داشـت و انـکه را دشمن داشت ، انکار کرد این است گفتار خدا: (((به انچه از پیش (در عالم ذر) تکذیب کرده اند، ایمان نخواهند اورد 74 سوره 10 ـ) سپس امام باقر علیه السلام فرمود: تکذیب انها در انجا (عالم ذر) بود،



شـرح :

عـلامـه مـجلسى ره گوید: عقیده محدثین این است که چون خدا نیکى و بدى کردار و عـقـیـده بـنـدگـانـش را مـى دانـسـت ، نـیـکـان را از گـل بـهـشـت افـریـد و بـدان را از گـل جهنم تا هر کدام از ان دو دسته به لیاقت و سزاوارى خود برسند بنابراین کردار و رفتار انها سبب شد که ان گونه خلق شوند، نه انکه بر عکس باشد (تا جبر لازم اید).

و از مـحـدث اسـتـرابـادى نـقـل مـى کـنـد کـه تـشـبـیـه عـالم مثال به سایه از این نظر است که ان مرتبه از وجود نسبت بوجود خارجى چیزى نیست ولى نسبت به خود جیزى هست یا کنایه از این است که انها اجسام لطیفه اى بودند.



3-امـام صادق علیه السلام فرمود: ولایت ما همان ولایت خداست که خدا هیچ پیغمبرى را جز به ان مبعوث نساخت

شرح ولایت خداست یعنى ولایت از طرف خداست یا به جهت این است که ولایت خدا بدون ولایت ما قبول نشود. و ولایت ما مختص به این شریعت نیست ، بلکه در هر شریعتى لازم بوده است .





4-امام صادق علیه السلام مى فرمود: هیچ پیغمبرى نیامد، مگر به معرفت حق ما و برترى ما بر دیگران (یعنى این دو مطلب از طرف خدا بر او واجب بود).





5-امـام بـاقـر عـلیه السلام مى فرمود: به خدا که در اسمان هفتاد صف از ملائکه است ، اگر تمام مردم روى زمین انجمن کنند که یک صف انها را بشمارند، نتوانند، و ان فرشتگان همگى ولایت ما را معتقدند.







6-حـضـرت ابـوالحـسـن عـلیـه السلام فرمود: ولایت على علیه السلام در تمام کتب پیغمبران نـوشته شده است و خدا هیچ پیغمبرى را مبعوث نسازد، جز به نبوت محمد صلى الله علیه واله و وصیت على علیه السلام (یعنى اقرار به این دو مطلب از طرف خدا بر او واجب است ).





7-امام باقر علیه السلام فرمود: همانا خداى عزوجل على علیه السلام را نشانه اى میان خود و مـخـلوقـش گماشت ، هر که او را شناسد مؤ من است ، و هر که انکارش کند کافر است و هر که او را نشناسد گمراهست و هر که دیگرى را همراه او گمارد مشرکست ، و هر که با ولایت او اید ببهشت در اید.



شرح :

انکار در صورتى است که ان حضرت را بشناسد و مقام امامت و ولایتش را بداند و با وجـود ان بـه واسـطـه لجـاج و عـنـاد نپذیرد ولى نشناختن در صورتى است که به مقام ان حضرت جاهل باشد.



8-ابـوحمزه گوید: شنیدم امام باقر علیه السلام مى فرمود: همانا على علیه السلام دریست که خدا ان را (روى بندگانش ) گشوده ، هر که از ان در وارد شود مؤ من است و هر که از ان خـارج شـود کـافـر اسـت ، و هـر کـس نـه داخـل شود نه خارج شود (بى طرف باشد یا ان حـضـرت را نشناسد) در زمره کسانى است که خداى تبارک و تعالى درباره ایشان فرموده است : من درباره انها به خواست خود رفتار کنم . (یا ببهشت و یا به دوزخشان برم ).





9-و مى فرمود: خدا از شیعیان ما انگاه که در عالم ذر بود، به ولایت ما پیمان گرفت ، روزى کـه از هـمـه در عـالم ذر پیمان مى گرفت ، و نیز بربوبیت خود و نبوت محمد صلى الله عـلیـه واله پـیـمـان گرفت ، و خداى جل و عز امتش را که مانند سایه ها بودند (روح بدون پـیـکـر یـا بـا پـیـکـر مـثـالى بـودنـد) بـه مـحـمـد صـلى الله عـلیـه واله در گل ارائه فرمود، و انها را از گلى افرید که ادم را از ان افرید، و خدا ارواح شیعیان ما را دو هـزار سـال پـیـش از بـدنـهایشان افرید، و ایشان را بر پیغمبر صلى الله علیه واله عرضه داشت ، حضرت انها را شناخت و على هم انها را شناخت و ما انها را از سیاق گفتار مى شناسیم (یعنى از گوشه و کنار گفتارشان محبت و ولایت انها نسبت به ما واضح مى شود).

[AvAstiN]

مگه عالم ذر ، تناسخ رو تایید نمی کنه ؟ مگه تناسخ دلیل رد کردن بودیسم نیست؟

اینکه خداوند هر کی رو دوست داشته از آنچه دوست داشته آفریده یعنی تایید همین که من از اول "بد" آفریده شدم یا از اول "خوب" . این یعنی جبر دیگه !

[kamanabroo]

مگه عالم ذر ، تناسخ رو تایید نمی کنه ؟ مگه تناسخ دلیل رد کردن بودیسم نیست؟





نه اصلا اينطور نيست . اتفاقا عالم ذر تناسخ رو رد مي كنه .

نظر علماء شيعه اين هست كه در عالم ذر تمام ارواح حضور داشتند، يعني روح تمام كساني كه از آدم ابوالبشر تا آخرين فرد انسان قبل از قيامت !

در صورتي كه تناسخ وجود روحهاي مستقل براي هر فرد رو تاييد نمي كنه بلكه مي گه يك روح زماني در اين كالبد هست و زماني هم در كالبدي ديگر


اما اسلام مي فرمايد كه هر انساني روح مخصوص به خودش رو داره كه مي تونه اون رو به كمال برسونه يا برعكس به اسفل السافلين بكشونه

دليل تاييد اين حرف هم اين جمله است كه « انا لله و انا اليه راجعون » ما از خداييم و به سوي او برمي گرديم

يعني هر روح يه فرصت براي به كمال رسيدن داره اونهم زندگي دنياست! كه اگر استفاده نكرد ديگه فرصتي نداره
نه اينكه دوباره به كالبدي ديگر بره تا به كمال برسه !

[kamanabroo]

اینکه خداوند هر کی رو دوست داشته از آنچه دوست داشته آفریده یعنی تایید همین که من از اول "بد" آفریده شدم یا از اول "خوب" . این یعنی جبر دیگه !

اين مسئله هم برمي گرده به علم خدا!

علم ما با علم خدا فرق داره ؛ يعني ما تا نبينيم و نشنويم و درك نكنيم نمي فهيميم و عالم نمي شويم اما علم در خدا به اين صورت نيست

بلكه در قرآن مي فرمايد « و عنده مفاتح الغيب لا يعلمها الا هو » نزد او اسراري از غيب هست كه هيچ كس جز او نمي داند.

سخني كه شما مي فرماييد را بايد اينطور باز كنم كه :
خداوند علم دارد كه تمام انسانها در اين عالم ( دنيا) با اختيار خودشون چه مسيري رو انتخاب مي كنند يعني خداوند انسان بد را از اول بد نيافريده بلكه آنچه انسانها در آن مشترك هستند فطرت خداداي است. اما بعضي انسانها اين فطرت رو بيدار نگه مي دارند و بعضي ديگر توجهي به اين فطرت نمي كنن تا حدي كه ديگر اثري از آن باقي نمي ماند.

پس وقتي گفته ميشه كه خدا مي دونسته كه كي بد ميشه و كي خوب ، معناش اين نيست كه پس ما مجبوريم كه خوب يا بد باشيم بلكه معناش اينه كه خداوند مي دونه كه شخصي با اختيار خودش به راه بدي ميره و ديگري با اختيار خودش به راه نيكي ....

اين سخن اجمالي بود براي اينكه تفصيل بحث نياز به فكر كردن بيشتر و تفهيم هست كه اينجا جاش نيست.

[AvAstiN]

اینکه خدا میدونه که کی قراره تو دنیا چه جوری آدمی بشه ، هیچ شکی نیست. ولی اینکه اون آدم بد از آنچه خدا دوست نداشته آفریده شده جبر رو تایید نمی کنه؟ در این حالت شرایط یکسان نبوده دیگه !

در مورد عالم ذر و نظریه تناسخ ، استاد اندیشه اسلامی ما دقیقا گفتند که با اسلام تناقص داره و عالم ذر رو از نظر شیعه رد کردند!

[kamanabroo]

ولی اینکه اون آدم بد از آنچه خدا دوست نداشته آفریده شده جبر رو تایید نمی کنه؟ در این حالت شرایط یکسان نبوده دیگه !
اين مطلبي كه شما مي گيد رو من اصلا نشنيدم كه انسانهاي بد از چيزي كه خدا دوست نداشته آفريده شده اند و انسانهاي خوب از چيزي كه خداوند دوست داره !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

لطفا روشن تر بگين منظورتون از چيز بد و خوب چيه؟

[kamanabroo]

در مورد عالم ذر و نظریه تناسخ ، استاد اندیشه اسلامی ما دقیقا گفتند که با اسلام تناقص داره و عالم ذر رو از نظر شیعه رد کردند!

لطفا مشخص كنيد كه دقيقا چي با چي تناقض داره و دليلش چيه ؟

من متوجه نشدم !

اينكه عالم ذري وجود داشته يا نه مسئله اي هست كه علما در كيفيت اون اختلاف دارند همچنانكه گفتم بعضي كيفيت اون رو حتي بصورت علم حضوري مي دونند يعني در نهاد و فطرت هر شخص اين اتفاق افتاده

اما قول مشهور همين است كه تمام بشر جمع بوده اند و .....

[AvAstiN]

اين مطلبي كه شما مي گيد رو من اصلا نشنيدم كه انسانهاي بد از چيزي كه خدا دوست نداشته آفريده شده اند و انسانهاي خوب از چيزي كه خداوند دوست داره !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

لطفا روشن تر بگين منظورتون از چيز بد و خوب چيه؟



عـقـبـه گـویـد: امـام بـاقر علیه السلام فرمود: خدا مخلوق را افرید، و هر مخلوقى را که دوسـت مـى داشـت از مـاده اى کـه دوسـت داشـت افـریـد، و انـچـه را دوسـت داشـت از گـل بـهـشـت افرید. و هر مخلوقى را که دوست نداشت از ماده اى که دوست نداشت افرید، و انچه را دوست نداشت از گل دوزخ افرید، سپس انها را در سایه اى مبعوث کرد.


لطفا مشخص كنيد كه دقيقا چي با چي تناقض داره و دليلش چيه ؟

من متوجه نشدم !

اينكه عالم ذري وجود داشته يا نه مسئله اي هست كه علما در كيفيت اون اختلاف دارند همچنانكه گفتم بعضي كيفيت اون رو حتي بصورت علم حضوري مي دونند يعني در نهاد و فطرت هر شخص اين اتفاق افتاده

اما قول مشهور همين است كه تمام بشر جمع بوده اند و .....


می دانید که در بعضی از فرقه ها و مذاهب شرقی مثل « آیین بودا» به تناسخ ارواح معتقد هستند . ایشان معتقدند که روح انسان تا رسیدن به تکامل ، در چرخه دنیای مادی ( سمساره ) باقی می ماند . یعنی اگر انسان در طول زندگی مادی خویش ، روحش را به تکامل نرسانده باشد ، بعد از مرگ روح وی در جسم دیگری ( شامل انسان و یا حیوان ) مجددا وارد شده و زندگی دیگری را شروع خواهد کرد و این چرخه آنقدر ادامه خواهد داشت تا روح به تکامل رسیده و دیگر پس از مرگ مجبور نباشد برای رسیدن به تکامل دوباره به عالم ماده برگردد

دقیقا همین استدلال شد !

[kamanabroo]

ی دانید که در بعضی از فرقه ها و مذاهب شرقی مثل « آیین بودا» به تناسخ ارواح معتقد هستند . ایشان معتقدند که روح انسان تا رسیدن به تکامل ، در چرخه دنیای مادی ( سمساره ) باقی می ماند . یعنی اگر انسان در طول زندگی مادی خویش ، روحش را به تکامل نرسانده باشد ، بعد از مرگ روح وی در جسم دیگری ( شامل انسان و یا حیوان ) مجددا وارد شده و زندگی دیگری را شروع خواهد کرد و این چرخه آنقدر ادامه خواهد داشت تا روح به تکامل رسیده و دیگر پس از مرگ مجبور نباشد برای رسیدن به تکامل دوباره به عالم ماده برگردد

دقیقا همین استدلال شد !



خوب اين استدلال رو كه درباره تناسخ بود و همچنانكه شما گفتيد نظر بودا هست.

اما ما يعني در نظر اسلام مراحل وجودي هر انسان به اين شكل است:

خلقت روح ، خلقت جسم، دميده شدن روح در جسم، خروج روح از جسم، قرار گرفتن روح در برزخ (زماني بين دنيا و قيامت)، پاك شدن روح از لوث گناهان در برزخ ( مخصوص مومنين است كه خداوند لطف مي كند و به خاطر ايماني كه داشته اند سعي مي شود مقداري از گناهانشان در برزخ پاك شود) و همچنين انتظار برپاشدن قيامت همراه با حالاتي از قبيل خوشي و سختي نسبت به اعمالي كه در دنيا مرتكب شده است، حضور در صحنه قيامت كه در اينجا همراه با جسم مثالين مي باشد، جزاء دادن به تمام انسانها به بهشت و جهنم.


طبق نظريه تناسخ هيچ شخصي نبايد به جهنم وارد بشود چون آنقدر نسوخ مي كند تا بهشتي شود در صورتي كه اين با ضروريات دين اسلام تناقض دارد.
عالم ذر هيچ تناسخي را اثبات نمي كند بلكه مي گويد به تعداد اشخاصي كه در عرصه وراد مي شوند روح وجود دارد و تنها زمان و مكان براي تعالي و تربيت روح و سير مراحل تكامل همين دنيا مي باشد و بعد از مرگ ارواح انسانها در حال انتظار هستند تا برپايي قيامت يعني در برزخ هستند كه نسبت به اعمالي كه در دنيا انجام داده اند در برزخ معذب يا متنعم هستند.

به صورت كلي سير انسان اين سه مرحله است : دنيا، برزخ ،‌ آخرت
و هيچ روحي در هيچ جسمي بخاطر تكامل نسخ نمي كند بلكه زمان تلاش براي تكامل فقط دنياست همچنانكه در روايات ما اين معنا بسيار آمده كه يكي از اين روايات اين است:

امام علي ع مي فرمايد: براي دنيا طوري زندگي كن كه انگار براي هميشه در دنيا مي خواهي بماني
و براي آخرت طوري زندگي كن كه انگار فردا مي خواهي بميري!

اين روايت مي فهماند بعد از زندگي دنيا ديگر فرصتي براي جبران نيست و بعد از دنيا آخرت است ( البته كساني كه قبل از وقوع قيامت مي ميرند در برزخ انتظار مي كشند)

[kamanabroo]

عـقـبـه گـویـد: امـام بـاقر علیه السلام فرمود: خدا مخلوق را افرید، و هر مخلوقى را که دوسـت مـى داشـت از مـاده اى کـه دوسـت داشـت افـریـد، و انـچـه را دوسـت داشـت از گـل بـهـشـت افرید. و هر مخلوقى را که دوست نداشت از ماده اى که دوست نداشت افرید، و انچه را دوست نداشت از گل دوزخ افرید، سپس انها را در سایه اى مبعوث کرد.اين روايتي كه شما اينجا آورديد كامل نيست يعني متن كاملش رو نياورده ايد در حالي كه متن كامل روايت به سوال شما جواب ميده:

... ... ... عَنْ عُقْبَةَ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع
قَالَ إِنَّ اللَّهَ خَلَقَ الْخَلْقَ فَخَلَقَ مَا أَحَبَّ مِمَّا أَحَبَّ وَ كَانَ مَا أَحَبَّ أَنْ خَلَقَهُ مِنْ طِينَةِ الْجَنَّةِ وَ خَلَقَ مَا أَبْغَضَ مِمَّا أَبْغَضَ وَ كَانَ مَا أَبْغَضَ أَنْ خَلَقَهُ مِنْ طِينَةِ النَّارِ ثُمَّ بَعَثَهُمْ فِي الظِّلَالِ فَقُلْتُ وَ أَيُّ شَيْ‏ءٍ الظِّلَالُ قَالَ أَ لَمْ تَرَ إِلَى ظِلِّكَ فِي الشَّمْسِ شَيْ‏ءٌ وَ لَيْسَ بِشَيْ‏ءٍ ثُمَّ بَعَثَ اللَّهُ فِيهِمُ النَّبِيِّينَ يَدْعُونَهُمْ إِلَى الْإِقْرَارِ بِاللَّهِ وَ هُوَ قَوْلُهُ وَ لَئِنْ سَأَلْتَهُمْ مَنْ خَلَقَهُمْ لَيَقُولُنَّ اللَّهُ ثُمَّ دَعَاهُمْ إِلَى الْإِقْرَارِ بِالنَّبِيِّينَ فَأَقَرَّ بَعْضُهُمْ وَ أَنْكَرَ بَعْضُهُمْ ثُمَّ دَعَاهُمْ إِلَى وَلَايَتِنَا فَأَقَرَّ بِهَا وَ اللَّهِ مَنْ أَحَبَّ وَ أَنْكَرَهَا مَنْ أَبْغَضَ وَ هُوَ قَوْلُهُ فَما كانُوا لِيُؤْمِنُوا بِما

كَذَّبُوا بِهِ مِنْ قَبْلُ ثُمَّ قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ ع كَانَ التَّكْذِيبُ ثَمَّ(الكافي ج : 1 ص : 437)