امید عباسی
23rd April 2009, 10:41 PM
2 ارديبهشت 1388 - تنها چند روز پس از خاتمه تعطيلات نوروزي شرکت ارتباطات زيرساخت بدون اطلاع رساني قبلي اقدام به فعال سازي يک سيستم ديوار آتش روي کل پهناي باند اينترنتي کشور کرده است
امروزه اختلال در اينترنت براي کاربران به يک امر عادي بدل شده است چرا که در طول سال هاي اخير آنقدر چوب اختلال هاي مختلف به تن کاربران خورده که هيچ کس متوجه وضعيت غيرعادي اينترنت در روزهاي نخست بعد از تعطيلات نوروزي، کندي شديد خطوط اينترنت و عدم دسترسي به بسياري از سايت هاي معمولي نشده و بسياري آن را ناديده گرفتند. شايد بسياري آن را به حساب خط تلفن گذاشتند يا برخي آن را به شرکت هاي خدمات دهنده اينترنت نسبت داد ه اند. ممکن است کاربران زير 18 سال هم تصور کرده باشند آيين نامه جديدي براي استفاده آنها از اينترنت تعيين شده يا قانون سرعت کمتر از 128 کيلوبيت براي کاربران اينترنت خانگي به مرحله اجرايي رسيده است.
اما وضعيت جديد خوشبختانه يا متاسفانه به موارد بالا ارتباطي ندارد بلکه حاصل نصب يک سيستم فايروال جديد در شرکت ارتباطات زيرساخت است که گفته مي شود طي روزهاي اخير به تنهايي 10 درصد از تقاضاهاي وب ارسالي با پيغام صفحه قابل نمايش نيست، مواجه مي شوند. گفتني است اين 10 درصد البته همه سايت هاي بدون موردي را دربر مي گيرد که از زير فيلتر کميته تعيين مصاديق و شرکت فناوري اطلاعات هم گذشته اند و با اين حساب بايد گفت شرکت ارتباطات زيرساخت نيز خود را به اين جمع وارد کرده است.
شرکت ارتباطات زيرساخت را کاربران عمدتاً با قطع فيبر نوري و کابل هاي زيردريايي به ياد مي آورند. شرکتي که هرگاه سرعت اينترنت در کشور کند شود همه به سراغ آن مي روند و مشخص مي شود باز لنگر يا دم يک ماهي بزرگ يا به طور کلي يک عامل شناخته يا ناشناخته ديگر به فيبرهاي زيردريايي ايران برخورد کرده و حالا نوبت آنها است که تا مدتي کاربران را با اطلاعيه هاي مداوم از ميزان اين قطعي و تلاش براي اصلاح آن يا ايجاد مسيرهاي پشتيبان باخبر کنند و معمولاً کاربران با همين اطلاعيه ها چند روزي سرگرم مي شوند. اين شرکت که وظيفه مراقبت از زيرساخت هاي اينترنتي را برعهده دارد بر اساس تغييرات صورت گرفته در وزارت ارتباطات به طور مستقيم زيرنظر وزير ارتباطات فعاليت مي کند ولي اگر روند عادي طي مي شد الان همچنان زيرمجموعه يي از شرکت مخابرات ايران به شمار مي آمد که منتظر فروش سهام خود در بورس بود. يک وظيفه عمده شرکت ارتباطات زيرساخت تامين پهناي باند اينترنت است. مسوولان اين شرکت پهناي باند مورد نياز کشور را از شرکت هاي خارجي به طور يکجا خريداري کرده و آنها را با وارد کردن به کشور به شرکت هاي خدمات دهنده اينترنت ارائه مي دهند و با اين احتساب بايد گفت تا پيش از اين وظيفه اين شرکت هيچ گاه کنترل محتواي اينترنت نبود اما اينک به گفته سازمان نظام صنفي رايانه يي سيستم فايروال اين شرکت هم به مجموعه فيلترينگ رسمي کشور که از طرف کميته تعيين مصاديق هدايت مي شود، اضافه شده است.
سازمان نظام صنفي رايانه يي در مورد کندي شديد سرعت اينترنت و نسبت دادن به شرکت ارتباطات زيرساخت خبري بود که چندي پيش همه را در بهت فرو برد. چنين موضع گيري اين سازمان که همه اعضاي آن را شرکت هاي خصوصي ارائه دهنده خدمات اينترنتي تشکيل مي دهند، در نوع خود کم نظير است. در اطلاعيه اين سازمان که روي سايت رسمي آن منتشر شده، آمده است که تنها چند روز پس از خاتمه تعطيلات نوروزي شرکت ارتباطات زيرساخت (تامين کننده انحصاري پهناي باند کشور) بدون اطلاع رساني قبلي اقدام به فعال سازي يک سيستم ديوار آتش روي کل پهناي باند اينترنتي کشور کرده است.
اطلاعيه اين سازمان در ادامه نوع فيلترينگ انجام شده روي پهناي باند کشور را شرح مي دهد؛ «در حال حاضر هر نوع دسترسي به اينترنت از داخل توسط دو فيلترينگ مجزا صورت مي گيرد. اولين ديوار آتش توسط شرکت هاي تامين کننده اينترنت است که از ديرباز وجود داشته است. داده هاي اين سيستم ها توسط کميته تعيين مصاديق تعيين مي شود و بعد از ابلاغ به شرکت ها توسط سازمان تنظيم مقررات اجرا مي شود. اما درخصوص ديوار آتش جديد که روي کليه پهناي باند کشور عمل مي شود هيچ گونه اطلاع رساني انجام نگرفته است.»
به گفته سازمان نظام صنفي رايانه يي آنچه موجب اعتراضات فراوان کاربران اينترنت پس از بازگشت از تعطيلات نوروزي شده وجود اختلالات بسياري در راستاي دسترسي به اقصي نقاط اينترنت است؛ موضوعي که به گفته کارشناسان در حال حاضر بيش از 10 درصد تقاضاهاي تحت وب ارسالي به منظور اتصال به سايت هاي مختلف، با پيغام هميشگي «The page cannot be displayed مواجه مي شوند که اين مشکل هيچ ارتباطي به آدرس سايت (مجاز) نداشته، بلکه در ساعات اوج ترافيک با تکرار بيشتري دريافت مي شود.
اين موضوع به گفته سازمان نظام صنفي باعث اعتراضات فراوان کاربران شده به نحوي که تامين کنندگان اينترنت با حجم بالايي از اعتراضات کاربران خود مواجه شده اند که گفته اند کندي محسوسي را در مرور صفحات وب مشاهده مي کنند هرچند عليرضا علمي نايب رئيس و دبير شرکت هاي خدمات دهنده اينترنتي در اين خصوص اظهار بي اطلاعي مي کند. به هرحال اطلاعيه سازمان نظام صنفي رايانه يي يک سوال بسيار مهم را براي بسياري از کارشناسان ايجاد کرده است و آن چيزي نيست جز اينکه دليل اين اقدام شرکت ارتباطات زيرساخت چيست. بر اساس آنچه در اطلاعيه سازمان نظام صنفي رايانه يي آمده دوگانگي فيلترينگي که پيش از اين منطبق بر مصوبات مراجع قانوني در حال اجراست ضمن اتلاف وقت و هزينه کاربران با بهينه سازي الگوي مصرف نيز در تضاد آشکار است اما در همين اطلاعيه سازمان نظام صنفي نشانه هاي ديگري نيز براي کشف دلايل نصب اين فيلترينگ جديد وجود دارد؛ نشانه هايي که از اختلاف عظيم اين شرکت با خدمات دهندگان تلفن اينترنتي (که عمدتاً همان شرکت هاي ISP هستند) نيز پرده برمي دارد.
سازمان نظام صنفي خاطرنشان مي کند شرکت ارتباطات زيرساخت طي اقدامي ديگر دسترسي مشترکين خود در سطح کشور را به برخي از آدرس هاي اينترنتي مربوط به کمپاني هاي مخابراتي بين الملل مسدود کرده است. اين اقدام اختلالات وسيعي را در سطح مکالمات بين الملل کشور نيز به وجود آورده است.
با اين اشاره سازمان نظام صنفي تقريباً مي توان حدس زد دلايل شرکت ارتباطات زيرساخت از اين اقدام جديد چيست. دعواي پرسر و صداي سال گذشته اين شرکت با خدمات دهندگان تلفن اينترنتي بر سر تعطيلي اين شرکت ها حالا به يک فضاي جديد وارد شده است. شرکت زيرساخت که پيش از اين هشدارهايي را به اين شرکت ها براي قطع سرويس داده بود حالا تلاش کرده با سيستم فايروال جديد عملاً جلوي مکالمات تلفن اينترنتي را بگيرد؛ موضوعي که به گفته سازمان نظام صنفي باعث قطع 340 دقيقه خدمات تلفن اينترنتي در کشور شده است.
مديرعامل شرکت ارتباطات زيرساخت پيش از اين به تمامي دارندگان کارت هاي تلفن اينترنتي توصيه کرده بود کارت هاي خود را زودتر مصرف کنند چراکه خدمات تلفن اينترنتي که هم اکنون توسط اين شرکت ها ارائه مي شود، غيرقانوني است. اين شرکت پيش از آن هم با برگزاري مزايده يي انحصار خدمات تلفن اينترنتي را تنها به سه شرکت سپرده بود اما با افزايش موج اعتراضات سازمان تنظيم مقررات که ديگر نهاد زيرمجموعه وزارت ارتباطات است اقدام شرکت ارتباطات زيرساخت را مطابق قانون ندانسته و بر ادامه کار شرکت هاي خدمات دهنده تلفن اينترنتي تاکيد کرد.
---
به هرحال حتي اگر بپذيريم دليل اصلي شرکت ارتباطات زيرساخت محدود کردن شرکت هاي خصوصي خدمات دهنده تلفن اينترنتي باشد اما ظاهراً دامنه تاثير آن به کل پهناي باند کشور ضربه زده است.
خسارات ناشي از اين کندي در خطوط اينترنتي شايد با خسارات ناشي از قطع فيبرهاي نوري توسط لنگر کشتي ها قابل مقايسه نباشد اما در اين ميان يک پرسش جاي طرح دارد؛ همان پرسشي که سازمان نظام صنفي رايانه يي نيز در اطلاعيه خود مطرح کرده همان جا که در اين اطلاعيه مي خوانيم؛ در حالت خوشبينانه، اگر اين اختلالات با هدفي مشخص صورت نپذيرفته باشند، اين سوال مطرح مي شود که تنها تامين کننده انحصاري پهناي باند اينترنتي کشور مجاز به انجام آزمايش هاي فني و سعي و خطا روي سرويس هاي جاري در راستاي چه اهدافي است؟ آيا تامين کنندگان در ابعاد کشوري مي توانند بدون رعايت استانداردهاي فني و تخصصي و مقررات و دستورالعمل هاي موجود اقدام به اعمال تغييرات سليقه يي کنند يا داشتن مصوبات لازم و ضروري است؟ به راستي کدام سازمان متولي نظارت و پاسخگوي مشترکين پهناي باند کشور است؟ آيا سازمان تنظيم مقررات و ارتباطات راديويي ابزار مناسب پايش و کنترل محسوس کيفيت و کميت پهناي باند ارائه شده توسط شرکت زيرساخت را در اختيار دارد و چگونه است که هيچ گونه اعمال نظارت و مقررات در اين مورد صورت نمي پذيرد در حالي که متولي اجرا و نظارت فيلترينگ نهايتاً سازمان تنظيم مقررات و ارتباطات راديويي کشور است؟
امروزه اختلال در اينترنت براي کاربران به يک امر عادي بدل شده است چرا که در طول سال هاي اخير آنقدر چوب اختلال هاي مختلف به تن کاربران خورده که هيچ کس متوجه وضعيت غيرعادي اينترنت در روزهاي نخست بعد از تعطيلات نوروزي، کندي شديد خطوط اينترنت و عدم دسترسي به بسياري از سايت هاي معمولي نشده و بسياري آن را ناديده گرفتند. شايد بسياري آن را به حساب خط تلفن گذاشتند يا برخي آن را به شرکت هاي خدمات دهنده اينترنت نسبت داد ه اند. ممکن است کاربران زير 18 سال هم تصور کرده باشند آيين نامه جديدي براي استفاده آنها از اينترنت تعيين شده يا قانون سرعت کمتر از 128 کيلوبيت براي کاربران اينترنت خانگي به مرحله اجرايي رسيده است.
اما وضعيت جديد خوشبختانه يا متاسفانه به موارد بالا ارتباطي ندارد بلکه حاصل نصب يک سيستم فايروال جديد در شرکت ارتباطات زيرساخت است که گفته مي شود طي روزهاي اخير به تنهايي 10 درصد از تقاضاهاي وب ارسالي با پيغام صفحه قابل نمايش نيست، مواجه مي شوند. گفتني است اين 10 درصد البته همه سايت هاي بدون موردي را دربر مي گيرد که از زير فيلتر کميته تعيين مصاديق و شرکت فناوري اطلاعات هم گذشته اند و با اين حساب بايد گفت شرکت ارتباطات زيرساخت نيز خود را به اين جمع وارد کرده است.
شرکت ارتباطات زيرساخت را کاربران عمدتاً با قطع فيبر نوري و کابل هاي زيردريايي به ياد مي آورند. شرکتي که هرگاه سرعت اينترنت در کشور کند شود همه به سراغ آن مي روند و مشخص مي شود باز لنگر يا دم يک ماهي بزرگ يا به طور کلي يک عامل شناخته يا ناشناخته ديگر به فيبرهاي زيردريايي ايران برخورد کرده و حالا نوبت آنها است که تا مدتي کاربران را با اطلاعيه هاي مداوم از ميزان اين قطعي و تلاش براي اصلاح آن يا ايجاد مسيرهاي پشتيبان باخبر کنند و معمولاً کاربران با همين اطلاعيه ها چند روزي سرگرم مي شوند. اين شرکت که وظيفه مراقبت از زيرساخت هاي اينترنتي را برعهده دارد بر اساس تغييرات صورت گرفته در وزارت ارتباطات به طور مستقيم زيرنظر وزير ارتباطات فعاليت مي کند ولي اگر روند عادي طي مي شد الان همچنان زيرمجموعه يي از شرکت مخابرات ايران به شمار مي آمد که منتظر فروش سهام خود در بورس بود. يک وظيفه عمده شرکت ارتباطات زيرساخت تامين پهناي باند اينترنت است. مسوولان اين شرکت پهناي باند مورد نياز کشور را از شرکت هاي خارجي به طور يکجا خريداري کرده و آنها را با وارد کردن به کشور به شرکت هاي خدمات دهنده اينترنت ارائه مي دهند و با اين احتساب بايد گفت تا پيش از اين وظيفه اين شرکت هيچ گاه کنترل محتواي اينترنت نبود اما اينک به گفته سازمان نظام صنفي رايانه يي سيستم فايروال اين شرکت هم به مجموعه فيلترينگ رسمي کشور که از طرف کميته تعيين مصاديق هدايت مي شود، اضافه شده است.
سازمان نظام صنفي رايانه يي در مورد کندي شديد سرعت اينترنت و نسبت دادن به شرکت ارتباطات زيرساخت خبري بود که چندي پيش همه را در بهت فرو برد. چنين موضع گيري اين سازمان که همه اعضاي آن را شرکت هاي خصوصي ارائه دهنده خدمات اينترنتي تشکيل مي دهند، در نوع خود کم نظير است. در اطلاعيه اين سازمان که روي سايت رسمي آن منتشر شده، آمده است که تنها چند روز پس از خاتمه تعطيلات نوروزي شرکت ارتباطات زيرساخت (تامين کننده انحصاري پهناي باند کشور) بدون اطلاع رساني قبلي اقدام به فعال سازي يک سيستم ديوار آتش روي کل پهناي باند اينترنتي کشور کرده است.
اطلاعيه اين سازمان در ادامه نوع فيلترينگ انجام شده روي پهناي باند کشور را شرح مي دهد؛ «در حال حاضر هر نوع دسترسي به اينترنت از داخل توسط دو فيلترينگ مجزا صورت مي گيرد. اولين ديوار آتش توسط شرکت هاي تامين کننده اينترنت است که از ديرباز وجود داشته است. داده هاي اين سيستم ها توسط کميته تعيين مصاديق تعيين مي شود و بعد از ابلاغ به شرکت ها توسط سازمان تنظيم مقررات اجرا مي شود. اما درخصوص ديوار آتش جديد که روي کليه پهناي باند کشور عمل مي شود هيچ گونه اطلاع رساني انجام نگرفته است.»
به گفته سازمان نظام صنفي رايانه يي آنچه موجب اعتراضات فراوان کاربران اينترنت پس از بازگشت از تعطيلات نوروزي شده وجود اختلالات بسياري در راستاي دسترسي به اقصي نقاط اينترنت است؛ موضوعي که به گفته کارشناسان در حال حاضر بيش از 10 درصد تقاضاهاي تحت وب ارسالي به منظور اتصال به سايت هاي مختلف، با پيغام هميشگي «The page cannot be displayed مواجه مي شوند که اين مشکل هيچ ارتباطي به آدرس سايت (مجاز) نداشته، بلکه در ساعات اوج ترافيک با تکرار بيشتري دريافت مي شود.
اين موضوع به گفته سازمان نظام صنفي باعث اعتراضات فراوان کاربران شده به نحوي که تامين کنندگان اينترنت با حجم بالايي از اعتراضات کاربران خود مواجه شده اند که گفته اند کندي محسوسي را در مرور صفحات وب مشاهده مي کنند هرچند عليرضا علمي نايب رئيس و دبير شرکت هاي خدمات دهنده اينترنتي در اين خصوص اظهار بي اطلاعي مي کند. به هرحال اطلاعيه سازمان نظام صنفي رايانه يي يک سوال بسيار مهم را براي بسياري از کارشناسان ايجاد کرده است و آن چيزي نيست جز اينکه دليل اين اقدام شرکت ارتباطات زيرساخت چيست. بر اساس آنچه در اطلاعيه سازمان نظام صنفي رايانه يي آمده دوگانگي فيلترينگي که پيش از اين منطبق بر مصوبات مراجع قانوني در حال اجراست ضمن اتلاف وقت و هزينه کاربران با بهينه سازي الگوي مصرف نيز در تضاد آشکار است اما در همين اطلاعيه سازمان نظام صنفي نشانه هاي ديگري نيز براي کشف دلايل نصب اين فيلترينگ جديد وجود دارد؛ نشانه هايي که از اختلاف عظيم اين شرکت با خدمات دهندگان تلفن اينترنتي (که عمدتاً همان شرکت هاي ISP هستند) نيز پرده برمي دارد.
سازمان نظام صنفي خاطرنشان مي کند شرکت ارتباطات زيرساخت طي اقدامي ديگر دسترسي مشترکين خود در سطح کشور را به برخي از آدرس هاي اينترنتي مربوط به کمپاني هاي مخابراتي بين الملل مسدود کرده است. اين اقدام اختلالات وسيعي را در سطح مکالمات بين الملل کشور نيز به وجود آورده است.
با اين اشاره سازمان نظام صنفي تقريباً مي توان حدس زد دلايل شرکت ارتباطات زيرساخت از اين اقدام جديد چيست. دعواي پرسر و صداي سال گذشته اين شرکت با خدمات دهندگان تلفن اينترنتي بر سر تعطيلي اين شرکت ها حالا به يک فضاي جديد وارد شده است. شرکت زيرساخت که پيش از اين هشدارهايي را به اين شرکت ها براي قطع سرويس داده بود حالا تلاش کرده با سيستم فايروال جديد عملاً جلوي مکالمات تلفن اينترنتي را بگيرد؛ موضوعي که به گفته سازمان نظام صنفي باعث قطع 340 دقيقه خدمات تلفن اينترنتي در کشور شده است.
مديرعامل شرکت ارتباطات زيرساخت پيش از اين به تمامي دارندگان کارت هاي تلفن اينترنتي توصيه کرده بود کارت هاي خود را زودتر مصرف کنند چراکه خدمات تلفن اينترنتي که هم اکنون توسط اين شرکت ها ارائه مي شود، غيرقانوني است. اين شرکت پيش از آن هم با برگزاري مزايده يي انحصار خدمات تلفن اينترنتي را تنها به سه شرکت سپرده بود اما با افزايش موج اعتراضات سازمان تنظيم مقررات که ديگر نهاد زيرمجموعه وزارت ارتباطات است اقدام شرکت ارتباطات زيرساخت را مطابق قانون ندانسته و بر ادامه کار شرکت هاي خدمات دهنده تلفن اينترنتي تاکيد کرد.
---
به هرحال حتي اگر بپذيريم دليل اصلي شرکت ارتباطات زيرساخت محدود کردن شرکت هاي خصوصي خدمات دهنده تلفن اينترنتي باشد اما ظاهراً دامنه تاثير آن به کل پهناي باند کشور ضربه زده است.
خسارات ناشي از اين کندي در خطوط اينترنتي شايد با خسارات ناشي از قطع فيبرهاي نوري توسط لنگر کشتي ها قابل مقايسه نباشد اما در اين ميان يک پرسش جاي طرح دارد؛ همان پرسشي که سازمان نظام صنفي رايانه يي نيز در اطلاعيه خود مطرح کرده همان جا که در اين اطلاعيه مي خوانيم؛ در حالت خوشبينانه، اگر اين اختلالات با هدفي مشخص صورت نپذيرفته باشند، اين سوال مطرح مي شود که تنها تامين کننده انحصاري پهناي باند اينترنتي کشور مجاز به انجام آزمايش هاي فني و سعي و خطا روي سرويس هاي جاري در راستاي چه اهدافي است؟ آيا تامين کنندگان در ابعاد کشوري مي توانند بدون رعايت استانداردهاي فني و تخصصي و مقررات و دستورالعمل هاي موجود اقدام به اعمال تغييرات سليقه يي کنند يا داشتن مصوبات لازم و ضروري است؟ به راستي کدام سازمان متولي نظارت و پاسخگوي مشترکين پهناي باند کشور است؟ آيا سازمان تنظيم مقررات و ارتباطات راديويي ابزار مناسب پايش و کنترل محسوس کيفيت و کميت پهناي باند ارائه شده توسط شرکت زيرساخت را در اختيار دارد و چگونه است که هيچ گونه اعمال نظارت و مقررات در اين مورد صورت نمي پذيرد در حالي که متولي اجرا و نظارت فيلترينگ نهايتاً سازمان تنظيم مقررات و ارتباطات راديويي کشور است؟