شركت هاي صنايع پتروشيمي ايران

[ریپورتر]

شركت سهامي پتروشيمي شيراز:
در سال 1338 با سرمايه 1.8 ميليارد ريال عمليات احداث كارخانه كود شيميايي آغاز شد و در سال 1342 مورد بهره برداري قرار گرفت. كارخانه دو سال بعد رسما به شركت ملي صنايع پتروشيمي واگذار شد.

علاوه بر واحدهاي توليد كود شيميايي، واحد كربنات و بي كربنات دوسود در سال 1352 و واحدهاي تري پلي فسفات و كودهاي مخلوط در اوايل سال 1355 مورد بهره برداري قرار گرفت.

مجتمع پتروشيمي شيراز شامل سه منطقه است: (http://www.irche.com/Software_Education.asp)

منطقه 1:
1- واحد كود شيميايي:
گاز و آمونياك
اوره
اسيد نيتريك
نيترات
2- سوداش
كربنات دو سود سبك
كربنات دو سود سنگين
بي كربنات سديم
3- تصفيه اسيد فسفريك
تري پلي فسفات سديم (STPP)
دي آمونيوم فسفات (NPK)
4- آب، برق و بخار شامل 5 بويلر و 3 ژنراتور

منطقه 2:
در نيمه دوم سال 1353 مقدمات ايجاد آن با انعقاد اولين قرار داد، آغاز و در اوايل سال 1355 عمليات ساختماني آن شروع شد.
به منظور ارائه خدمات فني و مهندسي و تهيه اجناس و ماشين آلات مورد نياز مديريت كل پروژه
با يازده شركت اروپايي و جهت نصب مكانيكي با يك شركت كره اي به نام شيتوا و براي كارهاي ساختماني و حمل اجناس با 5 شركت ايراني قراردادهايي منعقد شد.با اوجگيري انقلاب اسلامي در دي ماه 1357 تمام افراد خارجي به طور ناگهاني محل كار را ترك نمودند و اين پروژه بدون سرپرست رها شد. در تير ماه 1359 ادامه عمليات طرح، مورد تصويب مسئولين وزارت نفت قرار گرفت و مديريت آن به دست افراد ايراني سپرده شد. اينگونه بود كه آرزوها جامه عمل پوشيد و بالاخره در بهمن 1364 اين مجتمع عظيم به بهره برداري رسيد. واحد بهره برداري منطقه دو شامل واحدهاي زير است:
الف- واحدهاي تهيه آمونياك و مخازن
ب- واحد اوره
ج- واحد اسيد نيتريك
د- واحد نيترات آمونيوم
ه- واحد عمليات انبارهاي محصولات
و- واحدهاي توليد آب، برق، بخار و هواي فشرده (http://www.irche.com/)

منطقه 3:
واحدهاي بهره برداري منطقه سه عبارتند از:
الف- واحد كلرالكالي
عمليات نصب اين پروژه از 15/11/65 در كنار مجتمع پتروشيمي شيراز آغاز شد و در بهمن ماه 1367 به بهره برداري رسيد.
توليدات اين واحد عبارتند از: كلر، سود سوزآور، آب ژاول و اسيد كلريدريك
ب- واحد متانول
اين واحد به منظور توليد سالانه 84 هزار تن الكل متيليك در نظر گرفته شده و عمليات آن از سال 1364 آغاز و در خرداد ماه 1369 مورد بهره برداري قرار گرفت.

شركت سهامي شيميائي زكرياي رازي
مجتمع شيميائي رازي در سال 1345 با مشاركت شركت ملي صنايع پتروشيمي و كمپاني آلايد كميكال با سرمايه اي معادل 17134 ميليون ريال به صورت پنجاه- پنجاه به وجود آمد. در سال 1352 تمام سهام شركت فوق خريداري شده و 100% سهام به شركت ملي صنايع پتروشيمي تعلق گرفت.
بهره برداري از اين مجتمع كه در بندر امام خميني قرار گرفته از سال 1349 آغاز شد و محصولات آن عمدا كودهاي شيميايي ازته و فسفاته و همچنين گوگرد است.
در سال 1353 طرح توسعه مجتمع از طرف شركت ملي صنايع پتروشيمي به مورد اجرا گذارده شد. و بهره برداري از قسمت اعظم آن در سال 1356 آغاز گرديد. گوگرد ، اوره و آمونياك توليدي مازاد بر مصرف صادر شده و ساير فراورده ها شامل اسيد سولفوريك اسيد فسفريك و فسفات دي آمونيوم در داخل كشور مصرف مي گردد.

خوراك اصلي اين كارخانه 150 ميليون فوت مكعب در روز گاز ترش از منطقه مسجد سليمان و 30 ميليون فوت مكعب گاز ترش از اهواز 500 تا 1000 هزار تن در سال سنگ فسفات وارداتي و 70 هزار متر مكعب در روز آب از رود كارون است .
كار باز سازي اين مجتمع كه در طول جنگ تحميلي آسيب هاي بسياري ديده بود پس از قبول قطعنامه 598 شوراي امنيت و طي سالهاي 67 و 68 توسط متخصصين داخلي صنايع پتروشيمي به اتمام رسيد.
همچنين در اين مجتمع طرح توسعه اي تحت عنوان طرح دي آمونيوم فسفات در دست اقدام بود كه براي توليد 250 هزار تن در سال كود فسفاته برنامه ريزي شده بود. اين مقدار بيش از 20% كود فسفاته مورد نياز كشور را تامين مي نمايد . امور طراحي مهندسي طرح فوق از خرداد ماه 1363 آغاز گشته اما تا سال 1367 بهره برداري از طرح به علت شرايط جنگي ، غير قابل برنامه ريزي و اجرا بود تا اينكه از 17 مهر 1368 عمليات نصب آغاز گرديد. و در بهمن 1369 مورد بهره برداري قرار گرفت. (http://www.irche.com/Virtual_university.asp)

شركت سهامي پتروشيمي آبادان
اين شركت در سال 1344 در نتيجه مشاركت شركت ملي صنايع پتروشيمي (74% سهام) و كمپاني بي-اف- گودريچ (26% سهام) با سرمايه 2475 ميلين ريال به منظور توليد پي وي سي (ماده اوليه پلاستيك)، همچنين دي دي بي (ماده اوليه پاك كننده ها) و سود سوزآور مورد نياز داخل كشور تاسيس شد.
بهره برداري از مجتمع پتروشيمي آبادان در سال 1349 آغاز شد و در سال 1352 تصميم به اجراي طرح توسعه واحد پي‌وي‌سي با ظرفيت اسمي 60 هزار تن در سال گرفته شد. اين واحد در سال 1354 با سرمايه 1300 ميليون ريال مورد بهره‌برداري قرار گرفت. (http://www.irche.com/)
در سال 1358 با خريد 26% سهام شريك خارجي، شركت ملي صنايع پتروشيمي مالك كليه سهام اين شركت شد.
خوراك اين مجتمع شامل 5/5 ميليون فوت مكعب گاز از پالايشگاه آبادان، 47 هزار تن نمك از معادن خوزستان، 5/4 هزار تن بنزن از ذوب آهن اصفهان، 200 هزار تن اتيلن‌‌دي‌كلرايد در سال و دو ميليون متر مكعب در سال آب از اروندرود است.

[ریپورتر]

شركت سهامي شيميائي خارك
اين شركت جهت بازيابي گوگرد و گاز مايع پروپان، بوتان ، و پنتان از گازهاي غني چاه هاي حوزه نفتي فلات قاره با مشاركت 50-50 بين شركت ملي صنايع پتروشيمي و شركت اموكو با سرمايه اي معادل 900 ميليون ريال تاسيس شد.
مهندسي و طراحي مجتمع به وسيله شركت جي- اني- ريچارد و عمليات ساختماني آن به وسيله شركت ژاپني جيودا در اوايل سال 1344 شروع و در اواسط سال 1348 به پايان رسيد.
مجتمع شيميائي خارك از واحدهاي زير تشكيل شده است: (http://www.irche.com/)
الف- واحد تصفه گاز
ب- واحد جذب و تفكيك
ج- واحد گوگرد سازي
د- واحد كمپرسورها
ه- واحد آب، برق و بخار
و- واحد مخازن و اسكله بارگيري
پس از انقلاب اسلامي اين شركت توسط شوراي انقلاب ، ملي اعلام شد و هم اكنون تمام سهام آن متعلق به شركت ملي صنايع پتروشيمي است.
ظرفيت هاي شركت در سال 1369 به شرح زير مي باشد:
1. پروپان 3700 بشكه/ روز
2. بوتان 1620 بشكه/ روز
3. گسولين طبيعي 2160 بشكه/ روز
4. گوگرد 436 تن/ روز

شركت سهامي پتروشيمي فارابي
شركت سهامي پتروشيمي فارابي (ايران- نيپون سابق) براساس مشاركت 50% بين شركت صنايع پتروشيمي و شركت هاي ژاپني ميتسوبيشي و نيشوايوايي در سال 1352 تاسيس شد.
مجمتع فارابي در بندر امام خميني و در نزديكي مجتمع رازي قرار گرفته و براي توليد دي‌او‌پي ماده نرم كننده پلاستيك و انيدريد فتاليك براي صنايع رنگ سازي و رزين احداث شده است.
كارهاي ساختماني فاز اول اين مجتمع در سال 1355 به پايان رسيده و بهره‌برداري از آن در اوايل سال 1356 آغاز شد. (http://www.irche.com/che.asp)
محصولات اين مجتمع تماما در داخل مصرف شده و سوخت مورد نياز آن نيز از طريق شركت شيميايي رازي تامين مي شود.
اين كارخانه در اواخر جنگ مورد شديدترين حمله دشمن قرار گرفت و در سال 67 بازسازي قسمت هاي صدمه ديده آغاز و در سال 1368 به بهره برداري مجدد رسيد.
برق اين مجتمع از شبكه سازمان آب و برق خوزستان تامين مي‌شود.

شركت سهامي شيميائي پازارگاد
شركت سهامي شيميائي پازارگاد در نزديكي شهر آبادان واقع شده است.در ابتدا بخش خصوصي و صندوق بازنشستگي شركت ملي نفت به ترتيب 30% و 70% سرمايه مورد نياز آن را تامين نمودند تا اينكه در سال 1359 سهم بخش خصوصي هم به وزارت نفت واگذار شد.
واحدهاي شيميائي پازارگاد از سال 1342 تا قبل از جنگ تحميلي با توليد 6/4 هزار تن كلر و 3/5 هزار تن سود سوزآور، تامين بخشي از مصارف صنايع نفت، سازمان آب كشور، صنايع كاغذ سازي و ديگر واحدهاي توليدي را به عهده داشت. هم اكنون نيز اين كارخانه نياز 15 شركت عمده دولتي و 40 شركت خصوصي را تامين مي كند و از اين طريق سالانه از خروج 10 ميليون دلار ارز براي خريد اين محصولات جلوگيري مي كند. پس از دفع اشغال دشمن، كار بازسازي آن آغاز شد و با به كارگيري نيروهاي پتروشيمي آبادان كار بازسازي در سال 1364 به پايان رسيد و مورد بهره برداري قرار گرفت.
مواد اوليه مورد نياز پازارگاد عمدتا نمك است كه از طريق درياچه مهارلو شيراز و حوضچه هاي نمك بندر امام خميني تامين مي شود. (http://www.irche.com/Software_Education.asp)

كارخانه پوليكا
كارخانه پوليكا در سال 1342 به صورت كارخانه اي نمونه جهت معرفي محصولات تهيه شده از PVC در كرج شروع به كار كرد.
مالكيت آن ابتدا به بنگاه پتروشيمي وابسته به وزارت صنايع تعلق داشت و بعدا در اختيار پتروشيمي آبادان قرار گرفت و در سال 1358 اين كارخانه به شركت ملي صنايع پتروشيمي واگذار شد.
كارخانه پوليكا با استفاده از ماده اوليه PVC كه مجتمع پتروشيمي آبادان توليد مي كند محصولاتي نظير لوله هاي خشك PVC، اتصالات لوله و تركيبات گرانولي مورد استفاده در صنعت كابل سازي، كفش سازي، لاستيك سازي و ... را مي سازد.
ظرفيت طراحي شده كارخانه ابتدا 4500 تن بود ولي با انجام طرح هاي توسعه‌اي، اين ظرفيت به 10100 تن در سال افزايش يافت.
لازم به ذكر است كه كارخانه پوليكا اولين واحدي است كه محصولات خود را به مهر استاندارد ممهور نموده است. (http://www.irche.com/nano_bio.asp)

شركت سهامي كربن ايران
شركت كربن ايران در سال 1351 با مشاركت شركت ملي صنايع پتروشيمي و شركت كابوت امريكا و بانك توسعه صنعتي ايران جهت توليد دوده صنعتي تشكيل و در سال 1354 شروع به بهره‌برداري نمود. بعد از پيروزي انقلاب اسلامي كليه سهام شركت كابوت توسط شركت ملي صنايع پتروشيمي خريداري شد.
ميزان سرمايه شركت سهامي كربن ايران بالغ بر 821 ميليون ريال معادل 6/11 ميليون دلار است. ظرفيت اوليه اين كارخانه برابر با 16 هزار تن در سال بوده و طرح توسعه كارخانه به منظور افزايش ظرفيت به 21 هزار تن در سال 1356 به تصويب رسيد، تا اواخر سال 1357 كليه ماشين آلات مربوط به طرح توسعه از خارج دريافت و عمليات نصب در سال 1359 توسط كاركنان شركت پتروشيمي آبادان انجام شد، (http://www.irche.com/Virtual_university.asp) در حال حاضر توليد آن متجاوز از 21 هزار تن در سال است كه به مصرف صنايع لاستيك سازي كشور مي‌رسد.

[*مینا*]

شـرکـت مـلـی صـنـایـع پـتـروشـیـمـی
شرکت پتروشیمی بعنوان یکی از چهارشرکت اصلی وزارت نفت مسئولیت توسعه هر گونه عملیات در صنعت پتروشیمی کشور را بعهده دارد. از بدو تاسیس در سال 1343 شمسی این شرکت فعالیت خود را با واحد کوچک تولید کود شیمیایی شیراز آغاز نموده و در حال حاضر دومین تولیدکننده وصادر کننده فرآورده های پتروشیمی در خاورمیانه میباشد .
چکیده روند توسعه وتحول پتروشیمی در ایران
- مرحله پیدایش
-1بهره برداری از واحد تولید کود شیمیایی شیراز در سال 1342
-2 تاسیس شرکت در سال 1342
- مرحله گسترش اولیه
توسعه صنعت در قالب سه برنامه عمرانی در سالهای 1342 تا 1365
تامین نیاز داخلی به کودهای شیمیایی و مواد پایه پتروشیمیایی و شیمیائی
احداث مجتمع های پتروشیمی متعدد منجمله بندر امام(ایران-ژاپن)، فارابی(ایران نیپون)،خارک، پازارگاد ، کربن اهواز(ایران)، رازی(شاهپور) وطرحهای توسعه پتروشیمی شیراز
- مرحله رکود
به حداقل رسیدن فعالیتهای تولیدی شرکتدر سالهای دفاع مقدس تا اواسط سال 1367
تکمیل طرح توسعه پتروشیمی بندرامام
توقف احداث پتروشیمی بندر امام
- مرحله تجدید حیات و بازسازی
بازسازی مجتمع های آسیب دیده درطی برنامه اول توسعه درسالهای 1368 تا1373
بهره برداری ازبرخی طرحهای اساسی شامل پتروشیمی اصفهان،اراک و تکمیل مجتمع بندر امام
توسعه صادرات و خصوصی سازی وسود دهی دربرنامه پنج ساله دوم درسالهای 1374 تا 1378
افزایش تولید سالانه محصولات از2/4 به11 میلیون تن درسال با بهره برداری ازطرحهای باقیمانده از برنامه پنجساله اول
- مرحله جهش و تثبیت
• سرآغازی برای جهانی شدن صنعت برپایه تجربیات برنامه های اول ودوم دربرنامه سوم توسعه
• توسعه صادرات و ارتقاء صنعت در صادرات غیر نفتی
• گسترش خصوصی سازی و توجه خاص به تحقیق و توسعه
• استفاده بهینه از ظرفیتهای موجود و ایجاد ظرفیتهای تولید جدید

این مقطع از برنامه سوم علاوه بربهره برداری از طرحهای MTBE و پارازایلن بندرامام ،پلیمرهای مهندسی وفازهای اول الفین ششم وآروماتیک سوم،سایرطرحهانیزدرمرحله پایانی بوده وبه تدریج درخط تولیدقرارخواهندگرفت. این درحالی است که برنامه بلندمدت شرکت پتروشیمی ازطریق اجرای برنامه های چهارم و پنجم برای دستیابی به فروش20 میلیارددلارمحصولات پتروشیمی هدف گذاری شده است . دراین راستا شرکت پتروشیمی درسالهای اخیرتمامی تلاش وهمت خودرابکاربسته تا با دستیابی به موقعیت برتروحداکثراستفاده ازمزیتهای نسبی کشورحضوری موثرتردرمنطقه وجهان داشته باشد.نمادچنین حضوری تغییرات شاخص ها ومتغیرهای اقتصادی بنگاه همانندتولید، صادرات،سرمایه گذاری،ارزش افزوده و سهم درتولید ملی ،مشارکتهای منطقه ای وگستردگی بازارهای هدف صادراتی در سه برنامه پنج ساله کشوربخصوص در برنامه سوم میباشد .
- چشم انداز
• ارزش تولیدات پتروشیمی درسال1394 حدود26 میلیارددلارخواهد بودکه ازآن میزان، ارزش محصئلات قابل فروش دربازار به بیش از20 میلیارددلارخواهد رسید.
• دستیابی به تولید5/7 میلیون تن متانول درسال1394 به ارزش حدودیک میلیارددلار(معادل 18%ظرفیت کل جهان) وکسب سهمی برابر 20%از تجارت جهانی.
• دستیابی به تولید12 میلیون تن اتیلن درسال1394
• دستیابی به تولید10 میلیون تن پلیمردرسال1394
• دستیابی به تولید5/8میلیون تن اوره درسال1394
• دستیابی به تولید4 میلیون تن آروماتیک(BTX)درسال1394
• افزایش سهم سرمایه گذاری بخش خصوصی داخلی وخارجی درکل مالکیت درصنعت پتروشیمی به حدود 50%
• بدست آوردن بالاترین سهم درتولید متانول جهان
• دستیابی به بالاترین سهم درخاورمیانه درتولیداتیلن واوره
بدیهی است که دستیابی به برنامه های پیش بینی شده با تامین خوراکهای مورد نیاز واحدهای پتروشیمی به شرح زیرازطرف سایرشرکتهای وزارت نفت میسرخواهد گردید:
• تامین سالانه 10 میلیون تن اتان
• تامین روزانه 183 متر مکعب گاز طبیعی
• تامین روزانه 315 هزار بشکه گاز مایع
• تامین روزانه 400 هزار بشکه مایعات گازی

طرح های منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی
منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی ابتدا در محدوده ای به وسعت 1700 هکتاردرجنوب غربی ایران وساحل خلیج فارس واقع در شهرستان ماهشهر،بخش بندرامام خمینی درنظرگرفته شدکه برابرطرح توسعه درآینده وسعت منطقه به بیش از2300 هکتارافزایش خواهدیافت.این منطقه باتوجه به موقعیت طبیعی وجغرافیایی ونیزبرخورداری ازتسهیلات قانونی مناطق ویژه بمنظور توسعه صنعت وتجارت بویژه صنایع پائین دستی ،تامین منافع اقتصادی ،اجتماعی وملی، جذب تکنولوژیهای نوین وافزایش اشتغال ایجادگردیده است .ازنظرموقعیت جغرافیایی ،منطقه ازطریق بندر امام به آبهای آزاد بین المللی وازطریق راه آهن سراسری به ترکیه ،اروپا وآسیای مرکزی دسترسی دارد.در این راستا ،سازمان منطقه ویژِه اقتصادی پتروشیمی جهت مدیریت و تحقق توسعه فعالیتهای صنعتی و اقتصادی درمنطقه ازجمله صنایع پتروشیمی به عنوان زیرمجموعه ای ازشرکت ملی صنایع پتروشیمی ،براساس مصوبه تیرماه 1376 شورای عالی مناطق آزادتجاری-صنعتی کشورفعالیتهای خودرادرسال 1377آغازکرده ،ازسرمایه گذاران داخلی وخارجی بمنظورسرمایه گذاری دعوت بعمل میاورد.
طرح های منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس
منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس براساس مجوز صادره از سوی شورای عالی مناطق آزاددرسال 1377 بمنظور بهره برداری ازمنابع نفت وگاز حوزه پارس جنوبی و انجام فعالیتهای اقتصادی درزمینه نفت وگاز وپتروشیمی تاسیس شده است.میدان گازی پارس جنوبی ازاکتشافات شرکت ملی نفت ایران،یکی ازبزرگترین منابع گازی جهان است که برروی خط مرزی مشترک ایران وقطردرخلیج فارس ودرفاصله 105کیلومتری جنوب غربی بندرعسلویه قرارداردکه ادامه میدان گازی گنبدشمالی کشورقطراست.وسعت این میدان گازی 9700 کیلومتر مربع است که3700کیلومترآن درآبهای ایران و6 هزارکیلومترآن درآبهای قطرقرارگرفته است .نتایج بررسیها ولرزه نگاریهای انجام شده نشان میدهدکه این میدان حدود 8درصدکل ذخایرشناخته شده گازی جهان را درخودجای داده است.
ذخایراین میدان نزدیک به14تریلیون مترمکعب گازاست که حدود50 درصد ذخایرگازی کشورراتشکیل میدهد وحجم میعانات گازی این میدان هم بالغ بر18 میلیارد بشکه تخمین زده شده است .با توجه به ظرفیت مخزن ومطالعات مهندسی برای توسعه این میدان تاکنون 28 فاز پیش بینی شده است . درحال حاضر فازهای 1,2,3,4,5 پارس جنوبی به بهره برداری رسیده وفازهای6تا10 نیزدرآینده به بهره یرداری خواهد رسید. همچنین میزان سرمایه گذاری مورد نیازبرای توسعه هرفازاین میدان بطور متوسط یک میلیارد دلاربرآورد شده است.
شرکتهای فرعی
شرکتهای زیرمجموعه شرکت ملی صنایع پتروشیمی که درحال بهره برداری هستند عبارتند از:
• شرکت سهامی پتروشیمی شیراز
• شرکت سهامی پتروشیمی خارک
• شرکت سهامی پتروشیمی رازی
• شرکت سهامی پتروشیمی اصفهان
• شرکت سهامی پتروشیمی بندر امام
• شرکت سهامی پتروشیمی اراک
• شرکت سهامی پتروشیمی تبریز
• شرکت سهامی پتروشیمی خوزستان
• شرکت سهامی پتروشیمی ارومیه
و نیز تعدادی شرکت خدماتی شامل:
• شرکت مدیریت توسعه پتروشیمی
• شرکت سهامی بازرگانی پتروشیمی
• شرکت سهامی عملیات غیر صنعتی و خدمات صنایع پتروشیمی
شرکت بازرگانی پتروشیمی ایران بین الملل


منبع :http://faridbensaeed.blogspot.com/