toofan12
3rd February 2013, 08:54 PM
پیشینه حضور یهودیان در ایران به 2700 سال پیش باز می گردد. در کتاب مقدس یهودیان به ویژه اسفار استر، دانیال، عزرا، نحیما و تواریخ ایام، شواهر تاریخی و لغوی بسیاری در تأیید این حضور به چشم می خورد. در کتاب مقدس نام شاهان ایران چون کورش، داریوش، خشایار شاه و اردشیر و نیز القاب ایرانی آمده است و در تلمود، صدها واژه که ریشه ایرانی دارند، دیده می شود. سنت های شفاهی متداول در میان یهودیان ایران و وجود مقابر انبیا در خاک ایران، مانند آرامگاه دانیال در شوش، استرو مروخای در همدان، جیقو در تویسرکان، زیارتگاه سازه تب آشر در نزدیکی اصفهان، سه یازدانیال (حنانیا، مشیائل و عزریا) در قزوین و آرامگاه های هاراو اورشرگاء در یزد و حاخام ملامشه هلوی در کاشان، از قدمت سکونت یهودیان در ایران حکایت می کند. یهودیان پس از ویرانی معبدشان توسط بخت النصر، فرمانروای قوم آشور، به مناطقی در جنوب عراق فعلی و ایران که زیر سلطه آشوریان در آمده بود، کوچانده شدند. گفته می شود حضور تاریخی یهودیان به عنوان نخستین ساکنان منطقه گیلیارد یا گیلعاد در نزدیکی دماوند نیز به دوران آشور و تبعید اجباری باز می گردد. قبرستانی قدیمی از آن دوران باقیمانده است که برای یهودیان ایران ارزش معنوی بسیاری دارد. 13
با فتح بابل توسط کورش در سال 538 پیش از میلاد مسیح، وی یهودیان را که حدود نیم قرن در اسارت به سر می برند، آزاد کرد و به آنان اجازه داد که به سرزمین خود که دیگر بخشی از امپراتوری هخامنشی شده بود، باز گردند و معبد ویران شده خود را از نو بنا نهند، اما گروهی از آنها بازتگشتزو در بابل ماندند و گروهی نیز به جنوب و مرکز سرزمین ایران مهاجرت کردند. این روایت روا داری کورش نسبت به یهودیان در عهد عتیق آمده است و یهودیان با لقب «مسیح خدا» کورش را از ناجیان قوم خود می دانند. 14
در زمان ساسانیان، شاپور دوم با کوچاندن تعداد بسیاری یهودیان از ارمنستان به ایران، جمعیت یهودیان ایران را به شکل چشمگیری افزایش داد. منابع بسیاری، سپاهان (اصفهان کنونی) را پر جمعیت ترین شهر یهودی نشین آن دوره می دانند. در دوره ساسانی، تقریباً در سراسر ایران از نهاوند تا بلخ و از خوارزم تا سواحل خلیج فارس، یهودیان جوامع متشکل داشتند و از لحاظ زبان و فرهنگ، در میان ایرانیان حل شده، یا در جریان حل شدن بودند. 15
پس از ورود اسلام به ایران یهودیان به اهل خبریه یا دیهیمی معروف شدند و با پرداخت مالیات به عنوان پیروان پیامبر الهی موسی (ع)، تحت حمایت حکومت اسلامی قرار گرفتند. پس از جنگ جهانی دوم عده ای از یهودیان کشور به دلیل تشویق ها و تحریکات سازمان های صهیونیستی یا به دلیل مشکلاتی که داشتند، به سرزمین های اشغالی کوچ کردند و اغلب با شرایط دشواری در آنجا روبرو شدند؛ اما در دهه های بعد، عده ای از یهودیان ایرانی تبار، حتی به رده های بالای سیاسی دست یافتند که از جمله می توان به موشه کاستاو، رئیس جمهور سابق رژیم صهیونیستی، پاشائول موفاز، وزیر پیشین دفاع این رژیم اشاره کرد. پس از انقلاب نیز موج تازه ای از مهاجرت در میان یهودیان ایران آغاز شد و جمعیت 80 تا 100 هزار نفری آنان به مرور کاهش یافت. در حال حاضر، جمعیت یهودیان ایران را حدود 25 ـ 30 هزار نفر تخمین می زنند. بیشتر مهاجران یهودی که پس از انقلاب ایران را ترک کردند، در کالیفرنیا و نیویورک امریکا ساکن شدند و گروهی نیز در اروپا و سرزمین های اشغالی سکونت یافتند. شهردار بعدی هیلز در شمال لسن آنجلس، در حال حاضر یک یهودی ایرانی تبار است که سال ها پیش از انقلاب به امریکا مهاجرت کرده است. در کل بخش مهمی از جمعیت این محله اعیان نشین را کلیمیان ایرانی تبار تشکیل می دهند.
با فتح بابل توسط کورش در سال 538 پیش از میلاد مسیح، وی یهودیان را که حدود نیم قرن در اسارت به سر می برند، آزاد کرد و به آنان اجازه داد که به سرزمین خود که دیگر بخشی از امپراتوری هخامنشی شده بود، باز گردند و معبد ویران شده خود را از نو بنا نهند، اما گروهی از آنها بازتگشتزو در بابل ماندند و گروهی نیز به جنوب و مرکز سرزمین ایران مهاجرت کردند. این روایت روا داری کورش نسبت به یهودیان در عهد عتیق آمده است و یهودیان با لقب «مسیح خدا» کورش را از ناجیان قوم خود می دانند. 14
در زمان ساسانیان، شاپور دوم با کوچاندن تعداد بسیاری یهودیان از ارمنستان به ایران، جمعیت یهودیان ایران را به شکل چشمگیری افزایش داد. منابع بسیاری، سپاهان (اصفهان کنونی) را پر جمعیت ترین شهر یهودی نشین آن دوره می دانند. در دوره ساسانی، تقریباً در سراسر ایران از نهاوند تا بلخ و از خوارزم تا سواحل خلیج فارس، یهودیان جوامع متشکل داشتند و از لحاظ زبان و فرهنگ، در میان ایرانیان حل شده، یا در جریان حل شدن بودند. 15
پس از ورود اسلام به ایران یهودیان به اهل خبریه یا دیهیمی معروف شدند و با پرداخت مالیات به عنوان پیروان پیامبر الهی موسی (ع)، تحت حمایت حکومت اسلامی قرار گرفتند. پس از جنگ جهانی دوم عده ای از یهودیان کشور به دلیل تشویق ها و تحریکات سازمان های صهیونیستی یا به دلیل مشکلاتی که داشتند، به سرزمین های اشغالی کوچ کردند و اغلب با شرایط دشواری در آنجا روبرو شدند؛ اما در دهه های بعد، عده ای از یهودیان ایرانی تبار، حتی به رده های بالای سیاسی دست یافتند که از جمله می توان به موشه کاستاو، رئیس جمهور سابق رژیم صهیونیستی، پاشائول موفاز، وزیر پیشین دفاع این رژیم اشاره کرد. پس از انقلاب نیز موج تازه ای از مهاجرت در میان یهودیان ایران آغاز شد و جمعیت 80 تا 100 هزار نفری آنان به مرور کاهش یافت. در حال حاضر، جمعیت یهودیان ایران را حدود 25 ـ 30 هزار نفر تخمین می زنند. بیشتر مهاجران یهودی که پس از انقلاب ایران را ترک کردند، در کالیفرنیا و نیویورک امریکا ساکن شدند و گروهی نیز در اروپا و سرزمین های اشغالی سکونت یافتند. شهردار بعدی هیلز در شمال لسن آنجلس، در حال حاضر یک یهودی ایرانی تبار است که سال ها پیش از انقلاب به امریکا مهاجرت کرده است. در کل بخش مهمی از جمعیت این محله اعیان نشین را کلیمیان ایرانی تبار تشکیل می دهند.