گیاهان دارویی

[green1988]

پونه pune
Willd Mint سرشاخه هاي گلدار گياه پونه با نام علمي:Mentha longifolia (L.) Hudson (http://www.google.com/search?hs=vjk&hl=fa&client=opera&rls=en&q=Mentha+longifolia+%28L.%29+Hudson+&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=) از تيره نعنا (Labiatae) است كه واريته هاي مختلفي از آن در نقاط پر آب خصوصاٌ كنارجويهاي آب و باغات مشاهده مي گردد . ساقه هاي چهار گوش , برگهاي كركدار و غبار آلوده برنگ سبز نقره اي و دندانه دار و گلهاي آبي رنگ و مجتمع در انتهاي شاخه ها از خصوصيات آنست . از كليه قسمتهاي هوايي گياه بوي مخصوص نعنا استشمام مي گردد . پونه و عرق حاصل از تقطير با بخار آب آن , بعنوان برطرف كننده نفخ و درد هاي معدي مصرف سنتي دارد .


بنه bane
Chio Nut
بنه يا بطم ميوه هاي كروي شكل و معطر با Pistacia atlantica Desf (http://www.google.com/search?hs=80P&hl=fa&client=opera&rls=en&q=Pistacia+atlantica+Desf+&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=)از تيره پسته (Anacardiaceae ) است كه دو زير گونه از آن بنامهاي :
P. atlantica Desf. Subsp. Kurdica (Zohary) Rech. f
P.atlantica Dest . Subsp. Mutica (F. & M.) Rech . f
در نو احي غرب , جنوب و مركز ايران پراكنش وسيع دارند . پوست ميوه هاي بنه معطر و دانه هاي درشت آن روغن فراوان دارد . سرخ كرده ميوه ها بصورت تنقلات و نيز عصاره ميوه ها بعنوان بند آوردنده اسهال هاي ساده سطح لغزنده و شفاف برنگ سبز تيره ,به بزرگي يك نخود است كه متعلق به درختي با نامهاي محلي بنه ,چاتلانقوش ,سقز , ونوش يا ونوشك و بنام علمي:مورد استفاده سنتي دارد.


آويشن باريك avishan_ e barik
Wild Thyme
آويشن باريك , برگهاي كشيده و نوك تيز و ساقه اي نازك , كمي قرمز رنگ و چهار گوش گياه آويشن باريك با نام علمي:Zigphora clinopodioides Lam (http://www.google.com/search?hs=k44&hl=fa&client=opera&rls=en&q=Zizphora clinopodioides+Lam+&btnG=بياب&lr=)
از تيره نعناٌ (Labiatae) است كه رنگ سبز كمرنگ و بوئي بسيار تند و نافذ دارد . پنج خط بر جسته و مشخص بر روي پهنك برگهاي بيضوي كشيده , باريك و نوك تيز آن تيز مشاهده مي گردد .
آويشن باريك گياهي پايا به صورت بوته اي با انشعابات زياد داراي گلهاي ارغواني كمرنگ است و در نواحي كوهستاني بخشهاي مركزي ايران به فراواني رويش دارد.
برگها و گلها ي گياه به عنوان بخور , جهت برطرف نمودن سرما خوردگيها و نيز ضد عفوني كننده و ضد التهاب مصرف سنتي دارد .

آويشن avishan
Kotschyam Thyme
آويشن يا آبشم قطعات از ساقه هاي چهار گوش , برگهاي پهن و نوك تيز با خطوط برجسته و گلهاي لوله اي به رنگ قرمز يا متمايل به قرمز و بسيار خوشبو متعلق به گياه آويشن , كهليك اوتي , يا كاتوتي با نام عملي آن :Thymus kotschyanus Boiss. &Hohen (http://www.google.com/search?hs=WjP&hl=fa&client=opera&rls=en&q=Thymus+kotschyanus+Boiss+Hohen&btnG=بياب&lr=)
از تيره نعناٌ (Labiatae) است . آويشن گياهي پايا است كه بصورت بوته هاي كوچك كوسني شكل بومي نو احي مرتفع كوهستانهاي ايران است .
آويشن بصورت دم كرده جهت برطرف كردن نفخ و دردهاي مفاصل و معده و بخور آن جهت رفع سرما خوردگي و نيز پودر آن بعنوان چاشني , مصرف سنتي دارد .
اخيراٌ گونه اي به نام آويشن باغي يا آويشن اروپائي Thymus vulgaris L.) ) كه به تازگي در ايران كاشته شده است , به جاي آويشن ارائه مي گردد .

آنقوزه anqoze
Assa_Foetid
آنقوزه , انقوزه يا حلتيت , شيرابه اي قهوه اي رنگ داراي تركيب الئوگم رزيني است . اين شيرابه كه به دو نوع شيرين و تلخ وجود داشته و بوئي بسيار تند و بد , شبيه به بوي سير و رنگ شيري تا قهوه اي تيره دارد , از گياه آنقوزه يا خوراكما , آنگوراكما , كورن کما كه با نام علمي:Ferula assa-foetida L. (http://www.google.com/search?hs=Z64&hl=fa&client=opera&rls=en&q=َFerula+assa+foetida+L&btnG=بياب&lr=)از تيره چتريان (Umbelliferae ) حاصل مي گردد . آنگوزاكما گياهي پايا بومي نواحي جنوبي ايران بوده , ريشه اي راست , گوشتدار و نسبتاٌ ضخيم و ساقه اي قوي و خشن دارد. برگهاي آن در سطح زمين گسترده و عموماٌ تعداد زيادي انشعاب داشته و ميوه آن به شكل بيضوي مسطح و داراي بال مشخص است. براي بدست آوردن انقوزه به دو صورت عمل مي كنند .1- قسمتهاي از ساقه و يا ساقه نزديك به يقه گياه را شكاف عمودي ايجاد مي كنند و بدين صورت شيرابه گياه خارج شده بر روي گياه يا داخل گودي كه پاي گياه حفر شده است جمع مي گردد و نوع مرغوب انقوزه و از نوع شيرين يا اشكي است.
2 - گياه را از محل يقه قطع مينمايند لذا شيرابه گياه با سرعت خارج شده و در گودال حفر شده پاي گياه جمع مي گردد. پس از چند روز مجدداٌ يك ورقه از ريشه را جدا مي كنند و باز هم صمغ گياه خارج مي گردد و اين عمل را تا چند مرتبه تكرار مي كنند . برداشت نوبتهاي اول كه رنگ روشن دارد نوع شيرين يا اشكي (تصوير بالا ) و برداشتهاي نوبتهاي بعدي كه رنگي تيره دارد نوع آنقوزه تلخ (تصويرپايين )بحساب مي آيد كه ارزشي كمتر از نوع شيرين دارد . هر دو مورد از اقلام صادرات مهم ايران است .
آنقوزه بعنوان برطرف كننده انگلها ي روده اي و باد شكن و خلط آور مصرف سنتي دارد

ابهل abhal
Sabine
ابهل ميوه هاي كروي شكل به بزرگي يك فندق كوچك يا سطحي ناصاف داراي 4 ال 6 فلس ,برنگ سياه و گرد آلود كبود با بوي تربانين است كه از گياه ماي مرزيا لمبير با نام علمي :Juniperus Sabina L. (http://www.google.com/search?hs=ORk&hl=fa&client=opera&rls=en&q=Juniperus Sabina+L&btnG=بياب&lr=)
از تيره سرو (Cupressaceae ) , بدست مي آيد . ماي مرز درختچه اي پشته اي شكل و كوتاه بوده بر رو ي دامنه ها ي كو هستاني ميخزد . اين درختچه كه در حد فاصل جنگلهاي مرطوب با مناطق خشك استپي كوه هاي البرز ديده ميشود , برگهاي كوچك , سوزني نوك تيز و يا قلابي شكل دارد كه برنگ سبز تيره بوده و معطر مي باشند .
ابهل بعنوان برطرف كننده بيماريهاي جلدي و نيز داروي قاعده آور مصرف سنتي دارد .

اسپند espand
Harmel
اسپند , اسفند يا اسفندانه , دانه ها ي كوچك قهوه اي يا سياه رنگ , منشوري شكل با بوي نافذ و طعم بسيار تلخ حاصل از گياه اسفند يا اسپند با نام علمي:Peganum harmala L. (http://www.google.com/search?hs=jmP&hl=fa&client=opera&rls=en&q=Peganum harmala+L&btnG=بياب&lr=)ازتيره اسفند (Zygophyllaceae) است كه چنانچه در آتش قرار داده شود ايجاد دودي غليظ و خوشبو مينمايد. اسفند گياهي است علفي به رنگ سبز مايل به آبي كه به عنوان علف هرز مزارع ايران خصوصاٌ در زمينهاي آيش , كاملاٌ شناخته شده مي باشد .ميوه هاي كروي و پنج قسمتي گياه كه تعداد زيادي دانه هاي منشوري شكل و سياهرنگ را در بر مي گيرد و نيز گلهاي پنچ قسمتي و سفيد رنگ از مشخصات ظاهري آنست .
اسفند بعنوان ضدعفوني كننده مصرف عمومي داشته و مصرف خوراكي آن به علت سميت زياد منع شده است .


اسطوقدوس ostoqodus
Staechus اسطوقدوس يا اسطو خودوس قطعات خرد شده شامل ساقه هاي چهار گوش كمي سفيد رنگ , برگهاي با كناره هاي داندانه دار و نيز كاسبرگ لوله اي و گلهايي برنگ آبي متمايل به قرمز مي باشد و متعلق به گياه اسطوقدوس با نام علمي:Nepeta menthoides Boiss & Buhse (http://www.google.com/search?hs=KnP&hl=fa&client=opera&rls=en&q=Nepeta+menthoides+Boiss++Buhse&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=)از تيره نعنا (Labiatae ) است . در تمام رفرانسها به اشتباه اسطو قدوس را متعلق به گياه Lavandula stoechas L. دانسته اند كه در ايران رويش ندارد. اسطو قدوس گياهي است علفي پايا و مخصوص نواحي پرآب كه برگهايي كشيده و بيضوي شكل آن كناره ها ي دندانه دار داشته گلهاي آن به تعداد زياد بصورت اجتماعاتي در طول ساقه و متراكم در انتهاي شاخه ها ديده مي شوند .
اسطو قدوس بعنوان برطرف كننده درد هاي معدي و نيز آرام بخش و تب بر مصرف سنتي دارد.


اسفرزه esfarze
Blond plantain اسفرزه يا بزرقطونا دانه هاي قايقي شكل به طول سه ميليمتر برنگ خاكستري يا قهوه اي روشن است كه قسمت رويي آنرا لايه اي موسيلاژي سفيد رنگ پوشانيده است . اين دانه ها مربوط به گياه اسفرزه يا اسپرزه يا اسپغول با نام علمي:Plantago ovata Forsk (http://www.google.com/search?hs=uSk&hl=fa&client=opera&rls=en&q=Plantago+ovata+Forsk&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=) از تيره بارهنگ (Plantaginaceae) است.
اسفرزه يا اسپغول گياهي است علفي يكساله , كوچك , داراي ساقه كوتاه و بر گها ي باريك و درازو نو ك تيز پوشيده از تار هاي نرم و نقره اي اين گياه بومي جنوب ايران است . محصول اسفرزه بازار گيا هان داروئي ايران از هندوستان و پاكستان و از طريق مبادلات مرزي نيز وارد مي گردد . دانه هاي اسفرزه به علت وجود لايه موسيلاژي بعنوان ملين و بر طرف كنده ناراحتي هاي حاصل از بو اسير مصرف سنتي دارد .


اكاليپتوس okaliptus
Eucalyptus اكاليپتوس برگهائي است شبيه به برگ بيد كه باريك و دراز و نوك تيز بوده كاملا چرمي است و در اثر فشرده شدن بوي بسيار نافذ از آن استشمام مي گردد . اين برگها متعلق به گونه هاي مختلف درخت اكاليپتوس با نام علمي:‌Eucalyptus spp. (http://www.google.com/search?hs=pnP&hl=fa&client=opera&rls=en&q=Eucalyptus+spp.&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=)از تيره مورد (Myrtaceae) است . درخت هميشه سبز اكاليپتوس كه آب و هواي گرم مرطوب را میپسندد. قريب به يك قرن پيش به ايران وارد شده و در نواحي جنوبي و شمالي كشور سازگاري بسيار خوبي را از خود نشان داد ه است . از مهمترين انواع آن گونه هاي زيررا ميتوان نام برد .Eu. globulus, Eu. fruicetorum, Eu.gilli, Eu.Sargentiiكه داراي 2تا 3 درصد اسانس قابل استخراج مي باشند و مي توانند بعنوان گونه ها ي داروئي , مورد بهره برداري اقتصادي قرار گيرند . برگهاياكاليپتوس بصورت بخور در رفع سرما خوردگيها و بعنوان دور كننده حشرات مصارف عمده دارد .


اگير تركي agir-e torki
Calamus اگيرتركي ريزومهاي استخو اني بابوي شرابي , داراي گره ها ي فراوان به رنگ قهوه اي مايل به زرديا قرمز است كه بر روي آن تعداد زيادي نقاط كوچك سفيد رنگ كه محل افتاده ريشه هاي فرعي است ديده ميشود . در يك طرف اين ريزومها بافي مانده بر گهاي گياه به صورت فلسي و فيبري مشاهده مي گردد . اين ريزوم ها متعلق به گياهي است بنام اگيرترك يا اگر ترككي با نام علمي:Acours calamus L (http://www.google.com/search?hs=884&hl=fa&client=opera&rls=en&q=Acours+calamus+L&btnG=بياب&lr=). از تيره گل شيپوري (Araceae ) كه گياهي علفي و آب دوست بوده و برگهايي شبيه به برگ زنبق دارد . گلهاي آن به صورت سنبله بوده و بنوعي خاص بر روي گياه قرار ميگريد. نمونه هاي داروئي آن به ايران وارد ميشود .
پودر اين محصول در تهيه لوازم آرايش و نيز اسانس آن در تهيه عطر مصرف مي گردد , ضمنا به عنوان نيرو دهنده , مقوي معده , و ضد نفخ و معالج بيماريهاي روماتيسمي مصرف سنتي دارد.


انجره anjere
Roman Nettle Seed انجره دانه ها ي پهن و تقريباٌ شفاف به رنگ زيتوني تيره و يا متمايل به سبز با پوسته رويي براق و داراي محل زائده اي سفيد رنگ در انتها است . اين دانه ها متعلق به گياه انجره مي باشد كه نوع گزنه با نام علمي: Urtica pilulifera L. (http://www.google.com/search?hs=noP&hl=fa&client=opera&rls=en&q=Urtica+pilulifera+L.&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=) از تيره گزنه (Urticaceae ) است . انجره گياهي يك يا دو ساله بومي نواحي مرطوب دنيا و شمال , غرب و جنوب ايران است . اين گياه داراي ساقه هايي به بلند تا يك متر به رنگ سبز روشن و بر گهاي بيضوي نوك تيز با داندانه ها ي درشت و مجموعه گلهاي ماده است كه بطور مجتمع و مدور با دمگل دراز ديده ميشود .
دانه انجره در تابستان جمع آوري و خشك مي گردد و به علت دارا بودن موسيلاژي و مواد روغني فراوان در تقويت اعمال هضم ,ازياد ادرار , يبوست , بند آوردن خون و بيماريي قند مصرف سنتي دارد .


انچوچك anchuchak
Pear Tree Nut انچوچك دانه هاي قهوه اي روشن با طمعي مطبوع به شكل بيضي كشيده و نوك تيز كوچكتر از بادام , حاصل از درخت انچوچك , قوش آرموت يا گلابي وحشي با نام علمي:Pyrus glabra Boiss. (http://www.google.com/search?hs=2oP&hl=fa&client=opera&rls=en&q=Pyrus+glabra+Boiss&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=) از تيره گل سرخ (Rosaceae ) است كه جزو تنقلات نيز مصرف مي گردد .
انچوچك درختي است بومي نواحي غرب ايران كه شش متر ارتفاع و شاخ هاي صاف و خاكستري رنگ دارد كه گاهي خاردار هستند . برگ آن باريك . كشيده و نيزه اي , گلهايش كوچك و سفيد رنگ و ميوه آن قهو ه ا ي روشن و كروي شكل بقطر تا 5/2 سانتيمتر حاوي دانه هاي درشت است . اين دانه ها به علت وجود روغن و مواد اسانسي جهت تقويت عمومي بدن و بعنوان مدر مصرف سنتي دارد .


انزروت anzarut
Sarcocola انزروت يااكنجيده سرخ و سفيد قطعات تقربياٌ كروي و كوچك (به قطر تا 2 ميليمتر) به رنگ زرد سفيد يا سرخ و شفاف بلوري شكل هستند كه اغلب به يكديگر چسبيده قطعات درشتري را تشكيل مي دهند و در اثر كمترين فشار شكسته مي شوند .
اين قطعات بلوري و شفاف ترشحات صمغي حاصل از نوعي گون تيغ دار بنام علمي: Astragalus arbusculinus Bornm. & Gauba (http://www.google.com/search?hs=v94&hl=fa&client=opera&rls=en&q=Astragalus+arbusculinus+Bornm+Gauba&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=)از تيره پروانه واران (Papilionaceae) است كه خواصي شبيه به كتيرا داشته در اثر جذب آب محلول كلوئيدي و چسبناك را ايجاد مي كند . مزه انزروت تلخ و كمي شيرين و تند است و بوي مشخصي ندارد . شكل ظاهري صمغ و وجود حشره اي سخت بالپوش و بسيار كوچك كه در نتيجه خرده نگاريافت گرديده است , نشان ميدهد كه اين صمغ ميبايستي در اثر فعاليت حشره ايجاد شده باشد و وجود خار و برگچه ها ي بيضوي شكل در صمغ تعلق آن به گونه ياد شده را تاييد ميكند .
اين صمغ به عنوان تسكين دهنده درد و نرمي كننده و شفاف كننده پوست و همچنين به صورت مشمع در شكسته بنديها مصرف سنتي دارد.



انگشت عروس angosht-e Arus
Restharrow انگشت عروس عبارت از ساقه هاي مدور سبز رنگ, گلهاي قرمز رنگ, برگهاي بيضي و خارهاي سبز رنگ متعلق به گياهي با نام فارسي انگشت عروس وبا نام علمي:Ononis spinosa L. (http://www.google.com/search?hs=3Uk&hl=fa&client=opera&rls=en&q=Ononis+spinosa+L&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=)از تيره پروانه واران (Papilionaceae) است . انگشت عروس گياهي علفي و پايا است كه به صورت متراكم در مناطق پر آب نواحي مختلف ايران مشاهده مي گردد .گلها قرمز رنگ و خار ها ي بلند و سبز رنگ كه در تمام طول ساقه و خصوصاٌ كنار برگها و زير گلها مشاهده مي گردد , از خصوصيات بارز گياه است . انگشت عروس بعنوان مدر مصرف سنتي دارد .


انيسون anisun
Anise انيسون يا باديان رومي ميوه ها ي سبز رنگ , گلابي شكل و كوچك داراي دو بخش تقريباٌ مساوي متعلق به گياه انيسون با نام علمي: Pimpinella anisum L. (http://www.google.com/search?hs=kA5&hl=fa&client=opera&rls=en&q=Pimpinella+anisum+L&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=)از تيره چتريان (Umbelliferae) است كه قسمت فوقاني آن نوك تيز بوده و پنچ خط برجسته بر روي آن كاملاٌ مشهود است . انيسون گياه چند ساله و بلند با برگهايي داراي بريدگيهاي زياد است و در نقاط مختلف جنوب ايران كشت ميگردد .
ميوه ها آن از دو بخش (فندقه ) گلابي شكل تشكيل شده كه هر بخش آن داراي قسمت بيروني سبز و قسمت داخلي كمي تيره است و بوئي تند و معطر دارد .
دانه هاي انيسون بعنوان ضد درد در ناراحتي ميگرن و نيز بادشكن , معطركننده , ضد عفوني كننده و مدر مصرف سنتي داشته عرق حاصل از تقطير آن نيز به منظورهاي فوق استفاده مي گردد . انيسون از اقلام صادرات ايران است .


بابا آدم babaadam
Burdock Root بابا آدم از ريشه هاي خشك , داراي شيارهاي طولي به رنگ خاكستري يا قهوه اي و قسمت داخلي سفيد رنگ و چوب پنبه اي با بوي ضعيف و نسبتاٌ نامطبوع و طعم موسيلاژي و ناپسند است كه از گياه بابا آدم با نام علمي:Arctium Lappa L. (http://www.google.com/search?hs=LqP&hl=fa&client=opera&rls=en&q=Arctium+Lappa+L&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=)از تيره كاسني (Compositae ) تهيه مي گردد . بابا آدم گياهي علفي , بزرگ و داراي ساقه منشعب و برگهايي بزرگ و ريشه ا ي دراز با ظاهر دوكي شكل برنگ قهوه اي است كه قسمت داخلي آن سفيد رنگ ميباشد .اين گياه در اغلب باغهاي ايران به حالت خودرو رويش دارد .
ريشه هاي بابا آدم جهت رفع نقرس , روماتيسم و امراض جلد مصرف سنتي دارد .


بابونه babune
Willd Chamomile بابونه يا بابونه دشتي مجموعه كاپيتولها دكمه اي شكل زرد رنگ ويا گلهاي كوچك زرد رنگ و لوله اي شكل گياه با بونه يا بابونج با نام علمي:Tripleurospermum disciforme (C. A. Mey) Schutz-Bip (http://www.google.com/search?hs=fqP&hl=fa&client=opera&rls=en&q=Tripleurospermum+disciforme+%28C.+A.+Mey%29+Schu tz-Bip&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=)
Syn: Matricaria disciforme (C.A.Mey) DC. از تيره كاسني Compositae) ) است كه گياهي علفي بوده به صورت علف هرزه در اكثر نقاط ايران رويش دارد . كاپيتولها نسبتاٌ درشت گياه گلهاي زبانه اي سفيد رنگ زود افت را در كناره و گلهاي لوله ا ي زرد رنگ را در وسط دارند و كلاٌ دكمه اي شكل بنظر مي رسند بر گها ي آن با تقسيمات فراوان شبيه به برگ شويد است .ميوه گياه (آكن ) تقربياٌ دوكي شكل است . قسمت پشت ميوه محدب و بخش داخلي آن شامل يك خط بر جسته طولي در وسط و دو خط برجسته در كنار است .نكته قابل توجه وجود دو برجستگي قرمز رنگ در قسمت بالاي ميوه است .
بابونه بعنوان , ضد خونريزي و تقويت كننده معده و ضد عفوني كننده و ترميم كننده و نيز شستشو دهنده و ايجاد كننده رنگ طلايی براي مو , مصارف سنتي دارد .


بابونه شيرازي babune-e shirazi
Chamomile
با بونه شيرازي عبارت از مجموعه گلهاي (كپه ) مخروطي شكل داراي گلهاي سفيد كناري و گلهاي زرد مياني و تعداد زيادي كلهاي سفيد و زرد جد اشده همراه با كپه ها ي مخروطي عاري از گل و نيز قطعاتي سبز رنگ نازك از برگهاي گياهي هستند بنام بابونه شيرازي با نام علمي :Matricaria chamomilla L. Var. chamomilla (http://www.google.com/search?hs=4B5&hl=fa&client=opera&rls=en&q=Matricaria+chamomilla+L.+Var.+chamomilla&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=)ازتيره كاسني (Compositae) . با بونه شيرازي گياهي علفي , يكساله , ظريف ,داراي سلقه و بر گهاي منشعب و بومي نواحي جنوبي ايران است . میوه هاي دوكي شكل داراي سه بر جستگي طولي و بدون حفره هاي قر مز رنگ از مشخصات آنست . با بونه شيرازي بعنوان تقويت كننده معده , ضد خونريزي و ترميم كننده زخمهاي سطحي مصرف سنتي دارد .



بادام تلخ badam - e talkh
Bitter Almond Kernelبادام تلخ ميوه هاي خاكستري رنگ با پوسته سخت و صاف است كه كمي كوچكتر از بادام معمولي بوده از درخت بادام تلخ يا لوز تلخ با نام علمي: Amygdalus communis L. Var. amara (DC.) Focke (http://www.google.com/search?hs=9Xk&hl=fa&client=opera&rls=en&q=Amygdalus+communis+L.+Var.+amara+%28DC.%29+Focke&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=) ازتيره گلسرخ (Rosaceae ) بدست مي آيد . بادام تلخ بومي نو احي شمالغربي و مركزي ايران است . بعنوان پايه براي پيوند زدن با دامهاي معمول استفاده مي گردد. دانه هاي اين بادام شديداٌ تلخ است و پس از گرفتن تلخي آن بعنوان تنقلات مصرف مي شود .
بادام تلخ بعنوان آرام بخش , ضددرد , ضد سرفه , و ملين و نيز در تهيه مواد آرايشي مصرف سنتي دارد و يكي از اقلام مهم صادرات ايران است .


بادام شيرين badam-e shirin
Sweet Almond Kernelبادام شيرين دانه هائي با پوسته نازك و قهوه اي رنگ و قسمت داخلي سفيد رنگ با دو لپه كاملاٌ مشخص و طعمي شيرين است كه ممكن است گاهي با برون بر ضخيم و چوبي شده روي دانه وجود داشته باشد . اين دانه ها متعلق به درخت بادام شيرين يا لوز با نام علمي: Amygdalus communis L. (http://www.google.com/search?hs=7Yk&hl=fa&client=opera&rls=en&q=communis+L.+Amygdalus+&btnG=بياب&lr=)از تيره گلسرخ (Rosaceae ) است كه صورت درختاني كاشته شده در نواحي شمال غرب و مركزي ايران به وفور ديده مي شوند . گلهاي صورتي اين درخت كه در اوائل بهار و قبل از باز شدن برگها ظاهر مي شوند از علائم مشخصه آنست . رنگ ميوه آن ابتدا سبز و پوشيده از كرك است و پس از رسيدن كاملاٌ داراي پوسته سخت و نيز ميان بر سخت و چوبي مي گردد .
دانه هاي آن پوسته نازك قهوه اي رنگ و قسمت داخلي سفيد رنگ مشخص ميباشند . روغن حاصل از دانه هاي بادام بعنوان ملين و خود دانه ها بعنوان مغذي مصرف سنتي دارد


بادرشبي badrashbi
moldavian balmبا در شبي يا بادرشبو سرشاخه هاي گلدار و بسيار معطر و با طعم تند گياه با درشبي با نام علمي:Dracocephalum Moldavica L. (http://www.google.com/search?hs=9tP&hl=fa&client=opera&rls=en&q=Dracocephalum+Moldavica+L%C2%A0&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=)از تيره نعنا Labiatae) ) است كه گياه بومي آذربايجان غربي ( مراغه و اروميه ) بوده و در سطح وسيع اين مناطق كشت مي گردد . برگهاي متقابل و دندانه دار و گلهاي آبي و مجتمع در پاي برگها و بوي بسيار خوشبوئي كه از تمام قسمتهاي گياه استشمام ميگردد از علائم مشخصه آنست . در بسياري از مآخذ با درشبي را مترداف با گياه بادرنجبويه با نام علمي Melissa officinalis L دانسته اند كه اين نسبت نميتواند صحيح باشد و نام با درشبي يا بادرشبو يك نام كاملاٌ آذري است . استفاده مستقيم از بادرشبي معمول نبوده و كلاٌ جهت تهيه عرق با درشبي بعنوان مقوي قلب و آرام بخش مصرف سنتي دارد .

بادرنجبويه badranj buye
German Madwort بادرنجبويه موجود در بازار گياهان داروئي , قطعات خرد شده شامل ساقه هاي چند وجهي با كركها ي قلاب دار , تكه هائي از برگها و بخصوص كاسبرگهاي زرد كمرنگ , ميوه هاي غشائي و پهن و ستاره ا ي شكل با لوبهاي باريك و خميده مي باشد كه عبارت از سر شاخه هاي گياهي علفي با نام علمي:Asperugo procumbens L. (http://www.google.com/search?hs=VuP&hl=fa&client=opera&rls=en&q=Asperugo+procumbens+L.%C2%A0&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=)از تيره گاو زبان (Boraginaceae) است كه بصورت علف هرز مزارع و باغات در اكثر نقاط ايران وجود دارد . در كتب مختلف برا ي نام با درنجبوبه گياهي با نام علمي Melissaofficinalis L. معرفي شده كه گونه اي بومي شمال ايران بخصوص مازندران است و با نمونه بازار گياه داروئي متفاوت است . اين گياه پايا وبوئي بسيار ملايم و مطبوع شبيه بوي بالنگ , بادرنج يا بادررنگ دارد و بدين سبب نام محلي بالنگ بو يا بارنگ بو را برآن نهاده اند كه در كتب قديم و جديد همين نام تغيير جزئي يافته و به صورت بادر نجبويه نوشته شده است .
بادرنجبويه بازار دارو بعنوان مدر , تقويت كننده و آرام بخش مصرف سنتي دارد.


باديان خطائي badeyan-e khatai
Star Aniseباديان خطائي يا انيس ستاره ا ي ميوه هاي چند برچه اي و ستاره اي شكل برنگ خاكستري يا قهوه اي روشن و بسيار معطر گياهي است با نام علمي:Illicium verum Mill (http://www.google.com/search?hs=OF5&hl=fa&client=opera&rls=en&q=Illicium+verum+Mill&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=)از تيره (Magnoliaceae ) كه درختي هميشه سبز و بومي كشور چين است و در ايران رويش ندارد. اين ميوه ها اكثراٌ در حالت رسيده كامل به بازار عرضه مي گردند كه در اين حالت هريك از برچه ها با شكاف طولي باز شده بصورت حجره هايي ديده میشوند كه حاوي يك دانه مي باشند .باديان خطائي طمعي تند و اسانسيي خوشبو داشته و همانند باديان و باديان رومي بعنوان ضد نفخ , خوشبو كننده و ضد عفوني كننده مصرف سنتي و صنعتي فراوان دارد.



با رنگ بو barangbu
Balmبا رنگ بويا بارنگو سر شاخه هاي گلدار گياهي است بنام محلي با رنگ بو يا وارنگه بو يا و ارنگبه يا بالنگ بو , كه بومي نواحي شمال ايران بخصوص مازندران بوده وبنام علمي:Melissa officinalis L. (http://www.google.com/search?hs=bF5&hl=fa&client=opera&rls=en&q=Melissa+officinalis+L&btnG=بياب&lr=)ازتيره نعنا (Labiatae) معروف مي باشد كه همان بادرنجبوبه نامبرده شده در كتب جديد است و به تازگي بنام مليس وارد بازار گياهان داروئي سنتي شده است . اين گياه گلهائي سفيد رنگ و برگهائي بيضي شكل و دندانه دار و بسيار ظريف و ساقه چهار گوش داشته از كليه قسمتهاي هوايي آن بوئي ملايم شبيه به بوی بالنگ يا بادرنج يا بادرنگ استشمام مي گردد .
با رنگ بو علاوه بر مصارف خوراكي , بعنوان آرام بخش و مدر استفاده ها ي سنتي فراوان دارد .


بارهنگ barhang
Great Plantain بارهنگ عبارت از دانه هاي ريز سباه رنگ و قايقي شكل است كه چنانچه در آب قرار گيرد قسمت رويي آن لايه موسيلاژي دارد , جذب آب كرده متورم مي گردد .
اين دانه ها متعلق به گياهي است به نام بارهنگ يا بارهنگ كبير بنام علمي:.Plantago major (http://www.google.com/search?hs=Zak&hl=fa&client=opera&rls=en&q=Plantago+major+L.&btnG=بياب&lr=)L (http://www.google.com/search?hs=Zak&hl=fa&client=opera&rls=en&q=Plantago+major+L.&btnG=بياب&lr=)از تيره بارهنگ (Plantaginaceae ) كه گياهي علفي و مخصوص مناطق پرآب بوده در اكثر نقاط ايران ديده ميشود . برگهاي پهن با دمبرگهاي بلند گسترده بروي زمين و گل آذين خوشه ا ي باريك و كشيده كه در انتهاي پايكهاي بلند و بدون انشعاب قراردارند از علائم مشخصه آنست. دانه بارهنگ ضد اسهال بوده و از آن به همراه قدومه , تخم مرو و به دانه , مخلوطي بنام چهار تخمه درست مي كنند كه بعنوان نرم كننده سينه و بر طرف سرفه و خارشهاي گلو مصرف سنتي دارد .


باريجه barije
Galbanum باريجه يا قاسني , الئوگم رزيني است با بوي تند و نافذ شبيه بوي كرفس به رنگ زرد متمايل به قهوه اي و مزه اي تلخ كه از گياه باريجه ياقاسني با نام علمي:Ferula gumosa Boiss (http://www.google.com/search?hs=dvP&hl=fa&client=opera&rls=en&q=Ferula+gumosa+Boiss&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=)از تيره چتريان (Umbelliferae) حاصل مي گردد.
باريجه گياهي است پايا كه در بخشهاي مختلفي از البرز خصوصا ٌ منطقه لار ,فيروزكوه , و اطراف مشهد فراوان است . برگهاي نقره اي و گسترده بر روي زمين , ساقه بلند و ضخيم و بوي تند و نافذي كه از تمام بخشهاي گياه استشمام مي گردد ازعلائم مشخصه آنست . دو نوع باريه بنامهاي اشكي و توده اي در بازار داروئي ارائه مي گردد . نوع اول خالص و نوع دوم داراي ناخالصي است . باريجه به عنوان مقوي معده و نيز تر ميم كننده زخمهاي سطح بدن مصرف سنتي دارد .اين محصول از اقلام مهم صادراتي ايران بوده و در صنعت عطر و ادكلن استفاده فراوان دارد .


بالنگو balangu
Balangaبالنگو يا بالنگو ي شيراز يا تخم بالنگو يا بالنگو شهري دانه ها تيره رنگ بيضي كشيده هستند كه تمام سطح آنها را تعداد زيادي حفره هاي كوچك مي پوشاند و داراي دو سطح كاملاٌ متمايز پشتي و داخلي مي باشند . سطح پشتي محدب و داراي چهار يا پنچ خط طولي نامحسوس و سطح داخلي يك برجستگي طولي كاملاٌ مشخص در وسط دارد . اين دانه ها كاملا ٌ به دو گونه بشرح زير تعلق دارند .1- با لنگوي شيرازي : دانه هاي ريز كه در سطح داخلي و قسمت باريكتر خود , درست در بالاي خط برجسته مياني و لبه انتهايي , يك برجستگي گرد كوچك و دكمه اي سفيد رنگ ( محل اتصال دانه به محور تخمدان ) دارند و انتهاي ديگر آن محدب بوده و داراي يك فرورفتگي است و اين دانه ها متعلق به گونه اي با نام علمي: Lallemantia royleana (Wall.) Bth (http://www.google.com/search?hs=Abk&hl=fa&client=opera&rls=en&q=Lallemantia+royleana+%28Wall.%29+Bth&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=) از تيره نعنا ( Labiatae) مي باشد و اين گونه , گياهي است علفي كه دراكثر نقاط ايران رويش دارد .2- بالنگوي شهري : دا نه ها ي درشت تر (تقريباً دو بر ابر گونه قبلي) كه در سطح داخلي و قسمت باريكتر خود , درست در بالاي خط بر جسته مياني و لبه انتهايي , يك برجستگي كماني و سفيد رنگ دارد و انتهاي ديگر آن محدب ك باشد ويك فرورفتگي مشخص دارد . سطوح پشتي آن داراي چهار فرورفتگي نامحسوس طولي است . اين دانه ها متعلق به گونه اي بنام علمي: Lallemantia iberica M.B (http://www.google.com/search?hs=kG5&hl=fa&client=opera&rls=en&q=Lallemantia+iberica+M.B&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=)از تيره نعنا ( ( Labiataeاست .اين گونه به فراواني در ايران رويش دارد و كاسبرگهاي بزرگ و كشيده آن داراي دو لوب كاملاٌ مشخص است , آن را از گونه قبلي متمايز مي نمايد .
هر دو نوع بالنگو به علت داراي بودن موسيلاژ , بعنوان لينت بخش در رفع سرفه ها ي ناشي از سرماخوردگي و نيز به عنوان تقويت كننده , مدر و محرك مصرف سنتي دارد .

بخورك bokhurak
Willd Almond Kernel بخورك ميوه ها ي تخم مرغي شكل برنگ قهوه اي روشن با پوسته سخت , صاف و يك دانه سفيد رنگ در داخل آن مي باشد , متعلق به درختچه بادامك , بارشين , بادامچه , جرگه , الوگ , بادامشك , با نام علمي: Amygdalus scoparia Spach. (http://www.google.com/search?hs=Dck&hl=fa&client=opera&rls=en&q=Amygdalus+scoparia+Spach.&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=)از تيره گلسرخ (Rosaceae) است . بادامك بصورت درختچه اي است كه شاخه هاي صاف و براق داشته و در نواحي جنوبي , مركزي و شمال شرق ايران گسترش دارد و ميوه هاي آن يكي از اقلام مهم صادراتي را تشكيل مي دهد .
بخورك به علت طعم تلخ استفاده مستقيم ندارد و پس از بر طرف نمودن طعم آن بعنوان تنقلات و ضمناٌ تهيه روغن و تقويت كننده مصرف مي گردد .




بذر البنج badhrolbang
Henban Seedبذر البنج يا بنگ دانه , دانه هاي كليوي شكل و كوچك برنگ خاكستري يا قهوه اي روشن است كه از گياه بنگ دانه با دو گونه بنامها علمي:Hyoscyamus niger L. (http://www.google.com/search?hs=mH5&hl=fa&client=opera&rls=en&q=Hyoscyamus+niger+L.&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=) , Hyoscyamus reticulatus L. (http://www.google.com/search?hs=AI5&hl=fa&client=opera&rls=en&q=Hyoscyamus+reticulatus+L.&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=)از تيره سيب زميني (Solanaceae) بدست مي آيد .بنگ دانه گياهي يك يا دوساله است كه اغلب در نقاط مرطوب و مخروبه و خصوصاٌ كناره جاده ها ديده مي شود . گلهاي آبي رنگ آن كه داراي شبكه ا ي بنفش از خطوط ظريف مي باشند .
كاسبرگ آن كه زنگوله اي شكل بوده داراي پنچ دندانه نوك تيز است ظاهري كاملاٌ مشخص برا ي گياه ايجاد مي كتد . دانه ها ي گياه سمي بوده . به عنوان ضد درد و به مقدار بسيار كم مصرف سنتي دارد .


برگ بو barg-e bu
Bay Leaf برگ بو , برگهاي سبز و چرمي شكل با كناره هاي مو اج و اسانسي خوشبو است كه از درخت برگ بو با نام علمي:Laurus nobilis L. (http://www.google.com/search?hs=5ck&hl=fa&client=opera&rls=en&q=Laurus+nobilis+L.&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=)
از تيره برگ بو (Lauraceae ) بدست مي آيد . درخت مذكور بومي نواحي مديترانه و اروپاي جنوبي است و در زمان قاجاريه به ايران وارد شده است . برگهاي چرمي بزرگ و متقابل آن كه كناره ها ي چين دار داشته و هميشه سبز ديده مي شوند از مشخصات عمده آنست .
اين درخت به علت هميشه سبز بودن , در اكثر باغات شمال و مركزي ايران كاشته مي شود .
برگهاي آن جهت خوشبو كردن ونيز بعنوان ادويه در تهيه ترشيجات و همچنين به عنوان معرق و ضد دردهاي گليوي مصرف سنتي دارند .


برگ و پوست بيد barg va pust-e bid
Willow Leaf & Bark
برگها ي كشيده و باريك , نوك تيز و كامل وهمچنين قطعاتي از پوست شاخه ها و ساقه ها ي گونه هاي مختلف درخت بيد با نام علمي:Salix Spp. (http://www.google.com/search?hs=dI5&hl=fa&client=opera&rls=en&q=Salix+Spp.+&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=)از تيره بيد Salicaceae) ) است كه از انواع مختلف درخت بيد بدست ميآيند . گونه های بيد بومي نواحي پر آب بوده و بصورت دو پايه در دشتهاي مركزي ايران به فراواني يافت ميگردد.
پوست و برگها ي بيد بعنوان برطرف كننده درد هاي روماتيسمي و تب بر مصارف سنتي دارند .


برگ زيتون barg-e zytun
Olive Leaf
برگهاي باريك و كشيده و نوك تيز و لوله شده كه قسمت داخلي آن سبز روشن و روي آن سبز مات است , متعلق به درخت زيتون با نام علمي:Olea europea L. (http://www.google.com/search?hs=Ydk&hl=fa&client=opera&rls=en&q=Olea+europea+L.&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=)از تيره زيتون (Oleaceae ) زيتون بومي نقاط محدودي از دره رودبار منجيل مي باشد و در همان محدوده و نيز اطراف گرگان كشت مي گردد . ميوه هاي گياه كه رنگ سبز دارند و در اثر خشك شدن برنگ قهوه اي تيره متمايل مي گردند , به منظور هاي خوراكي و نيز تهيه روغن زيتون مصرف سنتي و صنعتي دارد . برگ زيتون بعنوان پايين آوردنده فشار و قند خون نيز روغن ميوه ها بعنوان ملين , و تقويت كننده مصرف سنتي دارد .


برگ شاتوت barg-e shatut
Royal mulberry leafبرگهاي پهن ,گرد و كمي قلب شكل با سطحي ناصاف برنگ سبز تيره و رگبرگهاي برجسته و چسبنده است كه از درخت شاتوت بنام علمي:Morus nigra L. (http://www.google.com/search?hs=4I5&hl=fa&client=opera&rls=en&q=Morus+nigra+L.&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=)از تيره توت (Moraceae ) بدست مي آيد . شاتوت درختي است پرشاخ و دير پا كه بواسطه داشتن ميوه هاي سياهرنگ پرآب و خو شمزه در اغلب نقاط ايران كشت مي گردد .
برگ شاتوت بعنوان پائين آورنده فشار خون و قند خون مصرف سنتي دارد .


برگ گاوزبان barg-e gavzaban
Bugloss
برگ گاو زبان عبارت از قطعاتي از برگهاي سبز رنگي است كه بر روي آن كركهاي خشن , داراي پايك برجسته كروي و سفيد رنگ بوضوح ديده ميشوند . اين برگها متعلق به گياه گاو زبان وحشي با نام علمي:Anchusa italica Retz. (http://www.google.com/search?hs=OJ5&hl=fa&client=opera&rls=en&q=Anchusa+italica+Retz.&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=) از تيره گاو زبان (Boraginaceae) است كه بعنوان علف هرز مزارع ايران , رويش دارد . گلهاي آبي رنگ كوچك و زيباي گياه و برگها ي درشت آن كه پوشيده از كركهاي نقره اي و خشن مي باشد , از مشخصات عمده گياه است . برگهاي اين گياه بصورت پخته شده مصرف لينت بخش و مدر دارد و ازاقلام صادراتي ايران محسوب مي گردد.


برنجاسف berenjasef
Erio Yarrow
برنجاسف مجموعه اي شامل برگ , ساقه و گل است كه بر گهاي آن بسيار كوچك بوده و يگ پهنك با پنج دندانه تيز دارد .گلها به صورت كاپيتولهايي مخروطي شكل وكوچك هستند كه با تعداد زيادي براكته ها نوك تيز كركدار پوشيده شده اند . در اين مجموعه همچنين ساقه هاي خشك و باريك و خاكستري رنگ گياه نيز وجود دارند . اين مجموعه متعلق به سر شاخه هاي گياه برنجاسف است با نام علمي:Achillea eriophora DC. (http://www.google.com/search?hs=Mek&hl=fa&client=opera&rls=en&q=Achillea+eriophora+DC.&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=) از تيره مر كبان(Compositae ) كه بصورت علفي با ساقه ها ي چوبي شده و كم برگ بومي نواحي جنوب ايران مي باشد . برنجاسف در برطرف كردن ناراحتي ها ي گوارشي و بعنوان مدر و تب بر ,مصرف سنتي دارد .


بسفايج basfayej
‍Common polypody
بسفايج ريزومهاي سخت برنگ قهو ه اي تيره است كه تعداد زيادي برآمدگيها شيپوري شكل يا زائده هاي فلس مانند دارد كه جا افتاده اعضا هوا يي گياه است و بوي نامطبوع و طعم زننده دارد . اين ريزومها متعلق به گياه بسفايج يا بسپايك با نام علمي: Polypodium vulgare L. (http://www.google.com/search?hs=Zek&hl=fa&client=opera&rls=en&q=Polypodium+vulgare+L.&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=)از تيره سرخس (Polypodiaceae) ا ست .بسفايج داراي بر گهاي بزرگي است كه بريدگي هاي شانه اي منظم داشته و هاگدانهاي گرد و بر جسته برنگ زرد يا قهو ه اي روشن در دو رديف منظم روبروي هم , در پشت برگهاي آن مشاهده مي گردند . ريزوم بسفايج بعنوان برطرف كننده سو هاضمه و درد هاي روماتيسمي مصرف سنتي دارد .


بلادر belador
Cashew Marking Nut بلادر ميوه هاي سياهرنگ بيضوي يا تقر يباٌ گرد , كم و بيش مسطح است و در قاعده آن قسمت متورمي ديده مي شود كه داراي رنگ روشن ميباشد . اين ميوه ها محتوي ماده الئورزيني برنگ سياه متمايل به قرمز است بعنوان رنگ جوهر مورد استفاده قرار مي گيرد . اين ماده چسبنده بوده و چنانچه روي پوست قرار گيرد باعث تحريك آن مي گردد .
اين ميوه ها متعلق به درختي با نام علمي :Semecarpus anacardium L. (http://www.google.com/search?hs=DK5&hl=fa&client=opera&rls=en&q=Semecarpus+anacardium+L.&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=) از تيره پسته (Anacardiaceae) مي باشد كه در ختي بومي هندوستان و برمه است و ميوه هاي آن از آنجا به ايران وارد مي گردد .
رزين بلادر به مقدار كم در رفع درد روماتيسم و عفونتها جذامي و دمكرده ميوه ها جهت رفع نفخ معده مصرف سنتي دارد .


بوزيدان buzidan
Hypnotic Root بوزيدان ريشه هاي استو انه ا ي باريك و صاف به رنگ كرم روشن با قسمت داخلي سفيد است كه طمع موسيلاژي تلخ داشته و متعلق به درختچه اي بنامهاي محلي كپينك , بودمار , لكري ,لاله بارو , و با نام علمي:Withania somnifera (L.) Sun. (http://www.google.com/search?hs=R1P&hl=fa&client=opera&rls=en&q=Withania+somnifera+%28L.%29+Sun.+&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=) از تيره سيب زميني (Solanaceae) است كه بومي نو احي جنوب ايران مي باشد و كپينك گياهي است به ارتفاع تا 5/1 متر و شاخه هاي كماني كه تماماٌ كركدار بنظر مي رسند . ميوه آن سته زرد رنگ و گردي است كه پس از خشك شدن سياهرنگ مي گردد . ريشه هاي گياه بعنوان خواب آور و كشنده حشرات مصرف سنتي دارد .

بنفشه سه رنگ banafshe serang
Pansy بنفشه سه رنگ مجموعه گلها و بر گهاي گياه بنفشه سه رنگ يا بنفشه فرنگي با نام علمي:Viola tricolor L. (http://www.google.com/search?hs=qzP&hl=fa&client=opera&rls=en&q=Viola+tricolor+L.+&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=)از تيره بنفشه ( Violaceae ) است كه غالباٌ بصورت كاشته شده ديده ميشوند . بنفشه سه رنگ با برگهاي متناوب بيضوي شكل و گلهاي كوچك سفيد يا زرد رنگ با پنچ گلبرگ به رنگها ي سفيد , زرد و آبي ديده ميشود .
بنفشه سه رنگ معرق و خلط آور و تصفيه كننده خون و نيز به عنوان بر طرف كننده جوشهاي صورت و بيماريهاي جلدي مصرف سنتي دارد .


بو مادران bumadaran
Santolin yarrow بو مادران ,شامل كاپيتولهاي تقريبا كروي و كرك دار مجتمع در بالاي شا خه هاي منشعب گياهاست كه گلهائي زرد رنگ با بوي بسيار تند و معطر دارند و از گياهي علفي بنام بومادران و نام علمي: Achillea santolina L. (http://www.google.com/search?hs=4gk&hl=fa&client=opera&rls=en&q=Achillea+santolina+L.%C2%A0&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=) از تيره كاسني (Compositae) بدست ميايند . بو مادران گياه كوچك و علفي ,داراي انشعابات زياد و بر گهايي باريك با بريدگيهاي زياد و كو چك است و به صورت علف هرز مزارع ايران ديده ميشود .
در اغلب منابع بو مادران را گلهاي گياهي با نام علمي: Achillea millefolium L. ميدانند كه مجموعه گلهائي سفيد رنگ و بر گهايي با بريدگيهاي فراوان داشته و با گونه موجود در بازار گياهان داروئي كاملاٌ متفاوت ميباشد.
بو مادران بعنوان آرام بخش دردهاي معدي و ضد خونريزي در مصارف داخلي و بعنوان شستشو دهنده و ضد عفوني كننده در مصارف خارجي ,مصرف سنتي دارد .


بهار نارنج bahar-e narenj
Bitter Orange Flowerبهار نارنج گلبرگهاي ضخيم ,زبانه اي شكل و معطر برنگ سفيد متمايل به زرد است كه برروي آنها حفره هاي ترشحي اسانس را بروشني ميتوان مشاهده نمود .
اين گلبرگها متعلق به درخت نارنج با نام علمي:Citrus aurantium L. (http://www.google.com/search?hs=cM5&hl=fa&client=opera&rls=en&q=Citrus+aurantium+L.&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=) از تيره مر كبات Rutaceae ) ) است كه به صورت كاشته شده در نو احي شمالي و جنو بي ايران مي باشد . از مشخصات درخت نارنج برگهاي آنست كه داراي دمبرگ بالدار است . در اواسط بهار گلهاي نارنج شكفته مي شوند و سريعا ٌ ريزان مي باشند . اين گلها جهت تهيه مربا و عرق بهار نارنج استفاده مي شوند بهار نارنج و عرق آن بعنوان آرام بخش و مدر مصرف سنتي دارد .


بهار نارنج bahar-e narenj
Bitter Orange Flowerبهار نارنج گلبرگهاي ضخيم ,زبانه اي شكل و معطر برنگ سفيد متمايل به زرد است كه برروي آنها حفره هاي ترشحي اسانس را بروشني ميتوان مشاهده نمود .
اين گلبرگها متعلق به درخت نارنج با نام علمي:Citrus aurantium L. (http://www.google.com/search?hs=cM5&hl=fa&client=opera&rls=en&q=Citrus+aurantium+L.&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=) از تيره مر كبات Rutaceae ) ) است كه به صورت كاشته شده در نو احي شمالي و جنو بي ايران مي باشد . از مشخصات درخت نارنج برگهاي آنست كه داراي دمبرگ بالدار است . در اواسط بهار گلهاي نارنج شكفته مي شوند و سريعا ٌ ريزان مي باشند . اين گلها جهت تهيه مربا و عرق بهار نارنج استفاده مي شوند بهار نارنج و عرق آن بعنوان آرام بخش و مدر مصرف سنتي دارد .


به دانه behdane
Quince Seedدانه هاي تقريباٌ مخروطي شكل , برنگ قهوه اي روشن يا قهوه اي تيره است كه داراي و پهلوي صاف و نوك باريك ميباشد . تمام سطح دانه را لايه اي موسيلاژي شفاف و سفيد رنگ كه در مجاورت با آب متورم مي گردد مي پوشاند . اين دانه ها از ميوه ها درخت به ,به نام علمي: Cydonia oblonga Miller (http://www.google.com/search?hs=pM5&hl=fa&client=opera&rls=en&q=Cydonia+oblonga+Miller&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=) از تيره گل سرخ (Rosaceae) بدست مي آيند . درخت به بومي نقاط شمالي و مركزي ايران است و برگهائي بيضوي شكل و پوشیده از كركهاي فراوان دارد .
به دانه بعلت داراي بودن موسيلاژ فر او ان به عنوان لينت بخش ,ضد سرفه و نيز در تهيه لوازم آرايشي مصرف سنتي دارد .


به ليمو behlimu
Lemon Verbena برگهاي كشيده و باريك برنگ سبز روشن و بسيار معطري است كه از گياه به ليمو يا لويزه با نام علمي:Lippia citriodora H. B. et K (http://www.google.com/search?hs=mhk&hl=fa&client=opera&rls=en&q=et+K.+.+Lippia+citriodora+H.B&btnG=بياب&lr=). (http://www.google.com/search?hs=mhk&hl=fa&client=opera&rls=en&q=et+K.+.+Lippia+citriodora+H.B&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=)از تيره شاه پسند (Verbenaceae) بدست مي آيد . به ليمو تا 2 متر ارتفاع با ساقه اي زاويه دار و منشعب است كه بومي امريكاي جنوبي بوده و بعلت زيبايي و عطر بسيار مطبوع در اكثر نقاط دنيا منجمله در ايران كشت ميگردد . برگهاي خشن فر اهم , مجتمع به تعداد سه تا چهار عدد در گره هاي ساقه و نيز گلهائي كوچك كه از بيرون سفيد و از داخل آبي مايل به بنفش رنگ است از مشخصات بارز گياه است . به ليمو به صورت يك دم كردني آرامبخش و ضد تشنج و مدر و برطرف كننده طپش قلب و سرگيجه , مصرف سنتي دارد


بهمن پيچ bahmanpich
Screw Tree podبهمن پيچ ميوه هاي قهوه اي روشن يا سياهرنگ ,كشيده و باريك بطول 5.3 تا 5 سانتيمتر با يك دم بلند چوبي و معطر است . 5 برچه مفتولي كه بصورت طناب بهم پيچيده و تابيده شده اند شكل خاصي به آن بخشيده است . اين ميو ه ها متعلق به گياهي است درختي بنام سوارالهند يا بركشت , بومي هندوستان و جاوه و استراليا با نام علمي:Helicteres Isora L. (http://www.google.com/search?hs=VN5&hl=fa&client=opera&rls=en&q=Helicteres+Isora+L.&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=)از تيره استركولياسه كه از هندوستان به ايران وارد مي گردد .
بهمن پيچ خاصيت نرم كننده داشته و نيز بعنوان قاض و ضد نفخ مصرف سنتي دارد .


بيخ هليمون bikh-e halimon
Asparagus Root بيخ هليمون يا بيخ هليون ريشه هاي سخت و ضخيم با پوسته خارجي سياه يا قهو ه اي تيره و قسمت داخلي سفيد و سطح ناصاف و كمي تابدار است كه بوئي كاملاٌ مشخص و طعم موسيلاژي و شيرين دارد . اين ريشه ها متعلق به نوع مارچوبه با نام علمي :Asparagus adscendens Roxb. (http://www.google.com/search?hs=kN5&hl=fa&client=opera&rls=en&q=Asparagus+adscendens+Roxb.&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=) از تيره مارچوبه (Asparagaceae ) است كه گاهي ريشه گونه ها ي ديگري از قبيل :
A. sarmentosus Willd, A. officinalis L. , A. racemosus willd
نيز مخلوط با آن به فروش مي رسند . انو اع گونه هاي مارچوبه , به ايران آورد ه شده اند دود حاصل از بيخ هليمون جهت تسيكن درد دندان و عصاره حاصل از آن بعنوان زياد كننده ترشحات شير مصرف سنتي دارد .


بيد خشت bidkhesht
Willow Mann
بيد خشت يا بيد انگبين قطعاتي بدون شكل برنگ سفيد متمايل به شيري همراه با ناخالصي هائي از بر گهاي گياه متولد و با طعم شيرين است كه نوعي مان محسوب مي گردد اين محصول در اثر فعاليت حشره اي با بيولوژي نا مشخص بر روي نوعي درخت بيد بنام محلي فوكا يا بيد مهنازي بنام علمي:.Sailx excelsa Gme (http://www.google.com/search?hs=1N5&hl=fa&client=opera&rls=en&q=Sailx+excelsa+Gme.&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=)
ازتيره بيد (salicaceae ) ايجاد مي گردد بيد داراي بر گهاي كامل و بدون كرك بوده و در شمال و جنوب و غرب ايران رويش دارد .
بيد خشت شيرين مزه بوده براحتي درآب حل مي شود و به عنوان ماده اي خنكي و بر طرف كننده تب و نيز ملين مصرف سنتي دارد .


بيد مشك bidmeshk
Aegyptian Willow بيد مشك عبارت از شاتونهاي نر (گل آذين نر) بشكل استو انه اي و بسيار مطبوع حاصل از درخت بيد مشك , مشك بيد , گل بيدك با نام علمي : Salix aegyptiaca L. (http://www.google.com/search?hs=b3P&hl=fa&client=opera&rls=en&q=Salix+aegyptiaca+L.&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=) از تيره بيد (Salicaceae) است كه بومي مصر بوده در نقاط مختلف شمال , مركز , غرب و جنوب ايران نيز رويش دارد و به منظور استفاده از گلهاي آن در سطوح وسيع كشت مي گردد . اين درخت داراي برگهائي پهن وبيضي شكل مي باشد , روي برگ سبز تيره و پشت آن كرك دار است . گل آذين نر داراي تعداد زيادي گل و به شكل شاتون است كه قبل از باز شدن برگها برروي درخت ظاهر مي گردد .
بيد مشك جهت تهيه عرق بيد مشك بعنوان تقويت كننده و آرام بخش و ضد رطوبت و گر ما زدگي مصرف سنتي دارد .


پر سياوش Par-e syavash
Maidenhair پر سياوش عبارت از كليه بخشهاي هوايي و ريزوم گياه پر سياوش يا پر سياوشان بانام علمي:.Adiantum capillus - veneris L (http://www.google.com/search?hs=q3P&hl=fa&client=opera&rls=en&q=Adiantum+capillus+-+veneris+L.&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=) از تيره سرخس (Polypodiaceae) است كه بر گچه هاي سه قسمتي و دمبرگ هاي منشعب برنگ قهو ه اي يا بنفش تيره از مشخصات عمده آنست . در قسمت نوك برگچه ها نقاط بر جسته و سبز يا قهوه اي رنگي مشاهده مي گردد كه محل هاگلدانهاي گياه است .
ريزوم آن باريك برنگ قهوه اي , گره دار و داراي ريشه ها باريك و نازك است . پر سياوش گياه علفي و پايا از گروه سرخسها بوده مخصوص نواحي مرطوب مي باشد . قابل توجه است كه ريزوم و دمبرگها در هنگام استفاده نبايستي داراي خزه باشند .
پر سياوش به عنو ان ضد سرفه , خلط آور , لينت بخش و مدر مصرف سنتي دارد .


پينر باد panirbad
Cheesemaker پنير باد ميوه هاي زرد رنگ و كروي به بزرگي آلبالو است كه پوسته هاي غشايي نازك داشته و در داخل آن تعداد زيادي دانه هاي قلوه اي شكل بصورت پراكنده وجود دارد . اين ميو ه ها متعلق به گياهي بوته اي بنام پنير باد با نام علمي:.Withania coagulans (Stocks) Dun (http://www.google.com/search?hs=hO5&hl=fa&client=opera&rls=en&q=Withania+coagulans+%28Stocks%29+Dun.+&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=) از تيره سيب زميني (Solanaceae ) است و بومي نو احي جنوبي ايران بخصوص بلوچستان مي باشد . شاخه ها منشعب و سفيد رنگ , برگهاي چرمي , سخت و نيزه اي و ميوه ها ي كروي و زرد رنگ از مشخصات بارز آنست .
ميوه ها پنير باد بعنوان ماه پنير مصرف سنتي دارد .


پوتار putar
Lemongrass پوتار عبارت از ريشه هائي پوشيده از الياف فيبري و سر شا خه هائي بدون انشعاب كه داراي برگهاي نازك و بلند و خوشه هاي انتهايي است و از تمام آنها بوي شبيه به بوي ليمو استشمام مي گردد . اين بخشها متعلق به گياه پوتار , اصفر مكي , اذخر , ناگرد يا گور گياه , با نام علمي:. (http://www.google.com/search?hs=K4P&hl=fa&client=opera&rls=en&q=Bor.+%28Cymbopogon+olivieri+%28Boiss&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=)Cymbopogon olivieri (Boiss) (http://www.google.com/search?hs=K4P&hl=fa&client=opera&rls=en&q=Bor.+%28Cymbopogon+olivieri+%28Boiss&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=)Bor (http://www.google.com/search?hs=K4P&hl=fa&client=opera&rls=en&q=Bor.+%28Cymbopogon+olivieri+%28Boiss&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=)از تيره غلات ( Graminae ) است . پوتار گياهي است پايا مخصوص نواحي گرم و مرطوب جنوب ايران . برگهاي باريك و دراز با غلاف ناوداني شكل, سنبلكهاي باز و به تعداد زياد در طول سنبله انتهايي ,از علائم مشخصه گياه است .
پوتار بصورت بخور و بعنوان برطرف كننده سرما خوردگي مصرف سنتي دارد .


پوست پسته Pust-e peste
Pistacio Nut Shell پوست پسته عبارت از قطعاتي است سبز رنگ يا خاكستري متمايل به سبز , لوله شده و قايقي شكل با قسمت داخلي سفيد رنگ كه از پوسته روئي ميوه هاي پسته يا فستق با نام علمي:Pistacia vera L. (http://www.google.com/search?hs=UP5&hl=fa&client=opera&rls=en&q=Pistacia+vera+L.&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=) از تيره پسته (Anacardiaceae ) حاصل ميشود . درخت پسته به صورت كاشته شده در بسياري از نقاط ايران خصوصا ٌ استان مر كزي و كرمان ديده مي شود .درخت پسته داراي ساقه هاي سفيد رنگ برگهاي بيضوي و ميوه هاي بادامي شكل داراي دو پوسته نازك و چوبي شده است .
پوست پسته بعنوان مقوي و آرام بخش و بصورت مربا و نيز بند آورنده اسهال مصرف سنتي دارد .


پوست گردو pust-e gerdo
Walnut Shell پوست گردو عبارت از قطعاتي است به رنگ سبز پررنگ يا قهوه اي كه سخت و ضخيم و چروكيده بوده و در صورت تازه بودن , اثرات قهوه اي رنگ رو پوست دست باقي ميگذارد اين قطعات از پوست روئي ميوه ها درخت گردو با نام علمي:Juglans regia L. (http://www.google.com/search?hs=84P&hl=fa&client=opera&rls=en&q=Juglans+regia+L.&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=) از تيره گردو (Juglandaceae) حاصل مي گردد . درخت گردو در سراسر ايران بخصوص نواحي مركزي كشت مي گردد . اين درخت باقامت بلند برگهاي بيضوي و كامل و ميوه هاي كروي با پوسته روئي سبز تيره و پوسته چوبي روي دانه مشخص مي گردد .
پوست گردو بعلت داشتن تانن فراوان بعنوان قابض و نيز رنگ قابل استخراج ,مصرف سنتي دارد .



تاتوره tature
Thorn Apple, stramonii تاتوره عبارت از سر شاخه هاي گلدار يا ميوه دار گياه تاتوره يا تاتوله با نام علمي:Datura stramonium L. (http://www.google.com/search?hs=ZQ5&hl=fa&client=opera&rls=en&q=Datura+stramonium+L.&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=) از تيره سيب زميني (Solanaceae) است كه گياه علف هرز در مزارع و باغات سرتاسر ايران بوده . به علت توليد دانه هاي فر اوان به مقدار زياد تكثير مي يابد . تاتور گياهي است علفي با شاخه هايي كه به صورت دوتايي انشعاب يافته و در محل انشعابات يك گل بلند , قيفي شكل و سفيد رنگ كه به ميوه هاي تخم مرغي و خاردار تبديل مي گردد . ديده مي شود. كليه قسمتهاي گياه سمي بوده و در مصارف سنتي تنها بصورت دود كردن و استنشاق آن در رفع آسم مصرف دارد .



تاجريزي tajrizi
Wonderberry تاجريزي عبارت از ميوه هاي كروي شكل با پوسته نازك و تعداد زيادي دانه , برنگ قرمز يا قهوه اي روشن شبيه يك گوجه فرنگي كوچك است كه دانه هاي آن بطور وضوح ديده ميشوند . اين ميوه ها متعلق به گياهي است بنام تاجريزي و با نام علمي:Solanum nigrum L. (http://www.google.com/search?hs=Tlk&hl=fa&client=opera&rls=en&q=Solanum+nigrum+L.&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=) از تيره سبب زميني (Solanaceae) كه علف هرز بوده و بصورت بو ته اي سبز رنگ با برگلهاي كوچك و ميوه هاي قرمز رنگ و كوچك شبيه گوجه فرنگي ديده مي شود . تاجريزي به عنوان پائين آورنده تب و نيز بند آورنده خون و ضد درد مصرف سنتي دارد .


تخم اسفناج tokhm-e esfenaj
Spinach Seed
تخم اسفناج عبارت ازپوسته هاي تقر يباٌ كروي و توخالي يا توپر , به رنگ سبز يا زرد كمرنگ و دانه هاي سبز مايل به زرد است كه در يك طرف خود زائده اي نوك تيز دارند و متعلق به گياه اسفناج با نام علمي:Spinacia oleracea L. (http://www.google.com/search?hs=3Q5&hl=fa&client=opera&rls=en&q=Spinacia+oleracea+L.+&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=)از تيره اسفناج Chenopodiaceae) ) هستند .
اسفناج گياهي است خوراكي كه در سطوح وسيع كشت مي گردد و ميوه ها از گياهان كشت شده جمع آوري مي شوند .
تخم اسفناج داراي مقداري موسيلاژ است و بعنوان تب بر , نرم كننده و مدر مصرف سنتي دارد .


تخم اسفناج tokhm-e esfenaj
Spinach Seed
تخم اسفناج عبارت ازپوسته هاي تقر يباٌ كروي و توخالي يا توپر , به رنگ سبز يا زرد كمرنگ و دانه هاي سبز مايل به زرد است كه در يك طرف خود زائده اي نوك تيز دارند و متعلق به گياه اسفناج با نام علمي:Spinacia oleracea L. (http://www.google.com/search?hs=3Q5&hl=fa&client=opera&rls=en&q=Spinacia+oleracea+L.+&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=)از تيره اسفناج Chenopodiaceae) ) هستند .
اسفناج گياهي است خوراكي كه در سطوح وسيع كشت مي گردد و ميوه ها از گياهان كشت شده جمع آوري مي شوند .
تخم اسفناج داراي مقداري موسيلاژ است و بعنوان تب بر , نرم كننده و مدر مصرف سنتي دارد .


تخم تاج خروس tokhm-e tajkhorus
Cock's Comb Seed دانه هاي ريزو براق , عدسي شكل و سياهرنگ حاصل از گياه تاج خروس با نام علمي:Amaranthus lividus L. (http://www.google.com/search?hl=fa&client=opera&rls=en&q=Amaranthus+lividus+L.&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=) از تيره تاج خروس ( Amarnthaceae ) است . تاج خروس گياهي است زينتي كه در نقاط مختلف ايران كشت ميگردد . گل آذين مجتمع در انتهاي شاخه هاي گياه بصورت فشرده و صفحه مانند و به رنگ قرمز , از مشخصات عمده آن است .
تخم تاج خروس بعنوان رفع سرماخوردگي و به عنوان يك ماده مقوي مصرف سنتي دارد .


تخم جعفري tokhm-e JaAfari
Parsley Seed
تخم جعفري ميوه هاي كوچك سبز مايل به زرد و دوكي شكل داراي دو زائده انتهايي , با سطحي صاف شامل پنچ خط برجسته با بوي معطر و مواد روغني و يك ماده رنگي زرد است كه از گياه جعفري با نام علمي:Petroselinum hortense Hoffm. (http://www.google.com/search?hl=fa&client=opera&rls=en&q=Petroselinum+hortense+Hoffm.&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=) ازتيره چتريان (Umbelliferae ) بدست مي آيد . جعفري گياهي است دو ساله داراي ريشه راست , دوكي شكل به رنگ زرد كه بعلت خوراكي بودن درنقاط مختلف ايران كشت مي گردد . برگهاي آن بريدگيهاي لوزي يا مثلث شكل با تقسيمات فرعي دارد .
تخم جعفري بعنوان تب بر , مدر , اشتها آور , ضد نفخ و بازكنند ه قاعدگي مصرف سنتي دارد .


تخم حماض tokhm-e homaz
‍Conglomer Dock Fruit
تخم حماض عبارت از ميو ه ها فندقه اي سه گوش , محصور در بالهاي غشائي دندانه دار به رنگ قرمز تيره يا روشن داراي پايكهاي باريك است . بالها يا تيغه هاي ميوه كامل , نسبتاٌكامل و يا دندانه دارو يا دالبردار است . دندانه ها عموماٌ يا فقط يكي از آنها حتماٌ داراي برجستگيهاي زگيل مانند ميباشند . اين ميوه ها متعلق به گياهي است به نام ترشك يا حماض با نام علمي:Rumex conglomeratus Murr (http://www.google.com/search?hl=fa&client=opera&rls=en&q=Rumex+conglomeratus+Murr&btnG=بياب&lr=) از تيره علف هفت بند (polygonaceae ) كه گياهي چند ساله و پر انشعاب بوده , برگها يي قلبي شكل , گرد , گوه اي و كشيده دارد . اين گياه در شمال , غرب و مركز ايران رويش دارد
تخم حماض بعنوان ماده رنگي براي مو و همچنين بعنوان بند آورده خون و التيام دهنده مصرف سنتي دارد .


تخم خرفه tokhm-e khorfe
Common purslane Seed تخم خرفه عبارت از دانه هاي كوچك كروي , سياه رنگ و براق كه به نام بقله الملك هم معروف است اين دانه ها از گياه خرفه با نام علمي:Portulaca oleracea L. (http://www.google.com/search?hl=fa&client=opera&rls=en&q=Portulaca+oleracea+L.%C2%A0&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=) از تيره خرفه (Portulacaceae) حاصل مي گردد . خرفه گياهي است علفي وآبدار كه در اكثر نقاط پر آب ديده ميشود ساقه هاي گوشتدار وگسترده بر سطح زمين همچنين برگهاي ساده گوشتدار آن از علائم مشخصه گياه است . تخم خرفه بعنوان تصيفه كننده خون و رفع التهابات داخلي و رفع سرفه و ضد اسكوربوت و تسيكن دهنده تشنگي مصرف سنتي دارد .


تخم خيار tokhm-e khyar
Cucumber Seed دانه هاي پهن تخم مرغي شكل از دو طرف كشيده و باريك , برنگ سفيد يا زرد كاهي است كه از گياه خيار با نام علمي:Cucumis sativus L. (http://www.google.com/search?hl=fa&client=opera&rls=en&q=Cucumis+sativus+L.&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=) از تيره كدو (Cucurbitaceae) بدست مي آيد . خيار گياهي بو ته اي است خزنده با ميوه هاي كشيده و باريك برنگ سبز با خطوط سفيد و مواز ي روي آن.
تخم خيار به عنوان تب بر در بيمارهاي واگير و نيز مرهم زخمها , مصرف سنتي دارد .


تخم شاهي tokhm-e shahi
Cress Seed تخم شاهي يا تخم ترتيزك , دانه هاي كشيده وكوچك برنگ قهوه اي روشن يا متمايل به قرمزداراي موسيلاژ است و در يك طرف آن نقطه اي سفيد رنگ ودر قسمت داخلي آن يك گودي مشاهده مي گردد . اين دانه ها متعلق به گياه شاهي يا ترتيزك با نام علمي:Lepidium sativum L. (http://www.google.com/search?hl=fa&client=opera&rls=en&q=Lepidium+sativum+L.&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=) از تيره شب بو (Cruciferae ) است . ترتيزك گياهي علفي داراي برگهاي بيضي با دمبرگ بلند است.
تخم شاهي به علت داراي بودن موسيلاژ بعنوان مقوي و مدر ومحرك استفاده سنتي دارد


تخم شربتي tokhm-e sharbati
Basil seed تخم شربتي يا تخم ريحان , دانه هاي ريز وسياهرنگ داراي يك برجستگي سفيد رنگ در قسمت باريك و كمي خميده هستند . پوسته رويي دا نه ها را لايه اي موسيلاژ پوشانيده است و هنگامي كه داخل آب قرار مي گيرد سريعاٌ متورم مي گردند.
تخم ريحان متعلق به گياهي است بنام ريحان ياضميران با نام علمي:Ocimum Basilicum L. (http://www.google.com/search?hl=fa&client=opera&rls=en&q=Ocimum+Basilicum+L.&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=) از تيره نعنا (Labiatae) ريحان گياهي يكساله و معطر است . اين گياه برگهائي بيضوي شكل و متقابل و گلهائي سفيد يا گاهي بنفش رنگ , بصورت دسته هاي 4 تا 6 تايي دركنار برگها دارد. تخم ريحان به علت دارا بودن موسيلاژ به عنوان خنكي , لينت بخش ورفع التهابات دستگاه مجاري ادرار مصرف سنتي دارد .


تخم شنبليله tokhm-e shanbalile
Fenugreek Seed تخم شنبليله , دانه هاي مكعب مستطيلي شكل بسيار سخت با سطحي چروكيده برنگ زرد حنائي با بوئي كاملاٌ مشخص و طعمي نسبتاٌ تلخ است كه از گياه شنبليله يا حلبه با نام علمي: Trigonella Foenum-graecum L. (http://www.google.com/search?hl=fa&client=opera&rls=en&q=Trigonella+Foenum-graecum+L.&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=) از تيره بقولات (Leguminosae) بدست مي آيد . شنبليله گياهي است علفي يكساله كه بر گلهايي متناوب و مركب از سه برگچه دارد. ميوه آن نيام خميده به طول 3 تا 11 سانتيمتر و محتوي 5 تا 20 دانه است .
تخم شنبليله ه بعنوان داروي تقويت كننده و نيز پائين آورنده قند خون مصرف سنتي دارد .


تخم شويد tokhm-e shevid
Dill Seed تخم شويد , ميوه هاي بيضوي يا گرد و مسطح به رنگ قهوه اي يا شكلاتي است كه از دو بخش تشكيل شده است . هر بخش آن داراي يك قسمت بال مانند سفيد يا زرد رنگ در كنار و دانه هاي قهوه اي شكلاتي رنگ و كمي برجسته در وسط است اين ميوه ها متعلق به گياهي است بنام شويد يا شبت يا سوي ونام علمي:Anethum graveolens L. (http://www.google.com/search?hl=fa&client=opera&rls=en&q=Anethum+graveolens+L.&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=) از تيره چتريان (Umbelliferae) كه گياهي علفي , يكساله بر گهايي با بريدگيهاي نازك و نخي شكل است .
تخم شويد ( همچنين برگها ) بعنوان مدر , زياد كننده شير مادران ,لاغر كننده و پايين آورنده چربي خون مصرف سنتي دارد .


تخم كتان tokhm-e katan
Line seed تخم كتان يا بذركتان يا بزرگ , دا نه هائي است به شكل تخم مرغ كشيده و برنگ زرد (بزرك زرد) ياكمي سياهرنگ و پهن (بزرك سياه) , شبيه به دانه هاي خيار , داراي سطحي لغزنده و براق كه از واريته هاي مختلف كتان با نام علمي:Linum usitatissimum L. (http://www.google.com/search?hl=fa&client=opera&rls=en&q=Linum+usitatissimum+L.&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=) از تيره كتان (Linaceae) بدست مي آيد . كتان گياهي علفي و يكساله بوده و در شمال و جنوب ايران كشت مي شود برگهاي باريك و دراز , گلهاي آبي وبزرگ و زبيا , ساقه راست و بدون انشعاب از مشخصات آن است .
تخم كتان به عنوان ملين و نيز در رفع بيمارهاي جلدي مصرف سنتي دارد .


تخم كدو tokhm-e kadu
Pumpkin Seed
دانه هاي سفيدرنگ بيضوي وپهن , صاف وداراي حاشيه نواري است كه از گياه كدو با نام علمي:Cucurbita pepo Dc. (http://www.google.com/search?hl=fa&client=opera&rls=en&q=Cucurbita+Pepo+Dc.&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=) ازتيره كدو (Cucurbitaceae) بدست مي آيد . كدوگياهي است علفي وخزنده برروي زمين كه ميوه هاي بزرگ وزرد رنگ ازعلائم مشخصه و بارز آنست . اين گياه بدليل خوراكي بودن ميوه ها در اكثر نقاط خصوصاٌ شمال ايران كشت مي گردد .
تخم كدو بعنوان يك ماده غذايي , برطرف كننده تب و ضد انگلهاي گوارشي مصرف سنتي دارد .


تخم كرفس tokhm-e karafs
Celery Seed تخم كرفس عبارت ازميوه هائي است سبزمايل به قهوه اي كه ازدو بخش چسبيده به هم به شكل بيضي كشيده , كوچك , داراي نوك برجسته , دم ميوه كوتاه وپنج خط موازي برجسته وسفيد رنگ تشكيل شده اند . اين ميوه ها متعلق به گياه كرفس يا كرفس الما با نام علمي:Apium graveolens L. Var. dulce (http://www.google.com/search?hl=fa&client=opera&rls=en&q=Apium+graveolens+L.+Var.+dulce&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=) از تيره چتريان ( Umbelliferae) هستند . كرفس گياهي است علفي , پايا , با برگهاي بلند و دمبرگ ضخيم سفيد رنگ داراي يك كانال مشخص دروسط وخطوط موازي برجسته طولي . گلهاي آن سفيد رنگ و به تعداد زياد , به صورت گل آذين چتري ديده مي شود .
تخم كرفس بعنوان داروي مدر وضد روماتيسم مصرف سنتي دارد .


تخم گشنيز tokhm-e geshniz
Coriander Fruit تخم گشنيز عبارت ازميوهاي كاملاٌ كروي وصاف , برنگ زرد كاهي داراي يك قسمت تاج مانند با پنج برجستگي سوزني شكل دربالا كه از دو بخش تشكيل شده است . تخم گشنيز از گياه گشنيز يا گزيره با نام علمي: Coriandrum sativum L. (http://www.google.com/search?hl=fa&client=opera&rls=en&q=Coriandrum+sativum+L.&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=) از تيره چتريان (Umbelliferae) بدست مي آيد . گشنيز گياهي است علفي يكساله , به ارتفاع تا 30 سانتيمتر , با برگهايي داراي انشعابات زياد نخي شكل و گلهاي سفيد ومجتمع بصورت چتر .
تخم گشنيز بعنوان طعم دهنده , زياد كننده شيرمادران , ضد نفخ وضدعفوني كننده مصرف سنتي دارد .


تخم مرزه tokhm-e marze
Savory Seed تخم مرزه ,دانه هاي كروي , كوچك و سياهرنگ , روغني , با بوي تند مخصوص است كه متعلق به گياه مرزه بنام علمي: Satureja hortensis L. (http://www.google.com/search?hl=fa&client=opera&rls=en&q=Satureja+hortensis+L.&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=) از تيره نعنا (Labiatae ) ميباشد .
مزره كه گياهي علفي يكساله است در نقاط مختلف ايران كاشته ميشود . بوي تند و معطري كه از كليه قسمتهاي آن استشمام ميگردد و نيزظاهر سبز خاك آلود يا مايل به خاكستري از علائم مشخصه آنست .
تخم مرزه بعنو ان بر طرف كننده درد هاي عضلاني و روماتيسم مصرف سنتي دارد .


تخم مرو tokhm-e marv
Willd Sage Seeds تخم مرودانه هايي است به اندازه دانه هاي شاهدانه و همرنگ با آن , سه وجهي با ظاهر براق . يك وجه ازآن بزرگتر كلاٌ داراي رگه ها يي به رنگ قهوه اي است كه از قسمت پائين منشعب شده و سرتاسر دانه را فرا گرفته اند . ان دانه ها متعلق به گياه بنام علمي:Salvia macrosiphon Boiss (http://www.google.com/search?hl=fa&client=opera&rls=en&q=Salvia+macrosiphon+Boiss+&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=) از تيره نعنا (Labiatae) است كه گياهي پايا , داراي بر گهاي و كاسبرگهاي بزرگ و غشايي با پنج دانه نوك تيز است .
گاهي دانه ها گياه ديگر بنام علمي: Salvia hypoleuca Benth كه شباهت ظاهري زيادي با اين دا نه ها دارد بجاي دانه هاي اصلي ارائه مي شود . ليكن براق نبودن دا نه ها و نيز رنگ تيره متمايل به قهوه اي روشن آن بخوبي مشاهده مي گردد .
تخم مرو به علت دارا بودن موسيلاژ فراوان بعنوان لينت بخش در بر طرف كردن خارشهاي گلووسرفه در فرمول چهار تخمه استفاده سنتي دارد .


تخم هويج tokhm-e havij
Carrot Fruitتخم هويج ميوه هاي قهوه اي روشن , تخم مرغي شكل و فشرده شده اي است كه سطحي ناصاف داراي برجستگيهاي بال مانند دارد . هر بال ميوه داراي دندانه يا ريشك هاي سفيد رنگ است . اين ميو ه ها متعلق به گياه هوج با نام علمي:Daucus carota L. (http://www.google.com/search?hl=fa&client=opera&rls=en&q=Daucus+carota+L.&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=) از تيره چتريان (Umbelliferae) است كه بوئي مطبوع دارد . هويج گياهي است علفي داراي ريشه هاي راست ودوكي شكل برنگ زرد يا زرد كاهي كه به علت خو راكي بودن ريشه هايش در سطوح وسيع و در نقاط مختلف ايران كشت مي گردد .
تخم هو يج بعنوان مدر , ملين و ادويه مصرف سنتي دارد .


تر بانتين terbantin
Turpentin تربانتين الئورزيني است بصورت مايع زرد رنگ كه پس از خشك شدن بشگل سخت و يا جامد شده ديده ميشود و بوي بسيار قوي كاج را دارد واز گونه هاي مختلف كاج خصوصا ٌ گونه :Pinus palustris Miller (http://www.google.com/search?hl=fa&client=opera&rls=en&q=Pinus+palustris+Miller+&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=)از تيره كاج (Pinaceae ) كه در ايران رويش ندارد تهيه مي گردد و جزو اقلام وارداتي به ايران است . اين الئورزين دراثرخراش دادن سا قه هاي درخت بدست مي آيد . انو اعي از درختان كاج كه پايا و هميشه سبز بوده برگهاي سوزني شكل دارند , به ايران وارد و كشت گرديده اند .
تربانتين بعنوان ضدعفوني كننده و نيزماد ه ا ي كه درتهيه پماد و ضماد مصرف ميشود , استعمال سنتي دارد .


ترنجبين taranjebin
Camel's Thorn Mannaترنجبين نوعي مان يا ماده قندي است كه بصورت گلوله هاي ريز و سفيد رنگ يا زرد و يا كمي متمايل به قهوه اي ديده ميشود . در نو ع تميز نشده ترنجبين مي توان , خارها ي نوك تيز ,ميوه هاي قرمز رنگ و تسبيحي شگل گياه مولد را پيدا نمود . ترجبين در اثر فعاليت نوعي حشره سخت بالپوش از جنس Larinus بر روي شاخه ها جوان گياه خارشتر با نام علمي:Alhagi persarum Boiss. & Buhse. (http://www.google.com/search?hl=fa&client=opera&rls=en&q=Alhagi+persarum+Boiss.+&+Buhse. &btnG=بياب&lr=)
Syn: Alhagi camelorum L.از تيره پروانه واران (Papilonaceae ) حاصل مي گردد . خارشتر داراي خارهاي فراوان وميوه اي باريك , قرمز رنگ و تسبيحي شكل است . ترنجبين كه به راحتي درآب حل ميشود بعنوان ملين , تب بر ,در بيماريهاي واگيردار و طعم دهنده مصر ف سنتي دارد .


توتون tutun
Tobacco تو تون يا تنباكو قطعاتي ازبر گها ي نازك برنگ زرد متمايل به قهو ه اي با رگبرگهاي كاملاٌ مشخص و بوي تند ومعطراست وازگياه توتون با نام علمي :Nicotiana Tabacum L. (http://www.google.com/search?hl=fa&client=opera&rls=en&q=Nicotiana+Tabacum+L.&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=) از تيره سبب زميني (Solanaceae ) بدست مي آيد . توتون گياهي آورده شده به ايران است ودرسطوح وسيع و كنترل شده شمال ايران كشت ميگردد . برگها ي بزرگ , گلهاي گلي رنگ ومجتمع در سرشاخه هاي گياه و ميوه ها ي كروي وقهوه اي رنگ از علائم مشخصه گياه است .
برگ توتون علاوه بر مصرف دخانيات , جهت ضد عفوني كردن سطح خارجي بدن ويا بدن حيوانات و نيز بر طرف نمودن انگلهاي حيواني مصرف سنتي دارد .


ثعلب پنجه اي thAlab-e panjei
Oriental Salp ثعلب پنجه اي عبارت از ريشه هاي غده اي كوچك و سخت , برنگ زرد كثيف وبه شگل پنجه هاي دست انسان است و به همن دليل به آن ثعلب پنجه ا ي هم گفته ميشود . و از گياه بنام ثعلب و با نام علمي: Orchis latifolia L. (http://www.google.com/search?hl=fa&client=opera&rls=en&q=orchis+latifolia+L.++&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=) از تيره ثعلب Orchidaceae) )بدست مي آيد . ثعلب گياهي است پايا به ارتفاع تا 80 سانتيمتر , برگهاي پهن , گل ارغواني مايل به بنفش بارگه ها و نقطه ها ي ارغواني كه در شرق وغرب ومركز ايران رويش دارد .
ثعلب به علت دارا بودن موسيلاژ مورد استفاده فراوان داشته و به عنوان تقويت كننده اعصاب , نرم كننده و مقوي و نيز قوام دهنده مصرف سنتي دارد .


ثعلب قلوه اي thAlab-e qolvei
Male Orchisثعلب قلوه اي عبارت از ريشه هاي غده اي كوچك به رنگ زرد و دوكي كه بصورت چند تائي چسبيده به هم ديده ميشود و از نوعي ثعلب با نام علمي:Orchis mascula L. (http://www.google.com/search?hl=fa&client=opera&rls=en&q=Orchis+mascula+L.&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=)از تيره زنبق (orchidaceae ) بدست مي آيد . اين نوع ثعلب گياهي پايا است كه بر گهاي آن داراي لكه هاي قهوه اي رنگ مي باشد و پوشيده از پرزهاي بلند است . اين گياه در البرزمركزي ,گيلان , مازندران و غرب ايران رويش دارد .
ثعلب قلوه اي به علت دارا بودن موسيلاژ زياد مورد استفاده هاي فراوان دارد و نيز بعنوان تقويت كننده اعصاب , نرم كننده , مقوي و قوام دهنده مصرف سنتي دارد .


جدوار jadvar
Zedoar جدوار يا زدوار عبارت از ريشه هايي است مخروطي شكل كه پوسته خارجي آن تيره و قسمت داخلي آن سفيد مي باشد اين ريشه ها اغلب به صورت ورقه ورقه بريده شده و سپس خشك مي گردند و به بازار داروئي عرضه مي شوند . اين قطعات از گياهي با نام علمي:Barringtonia racemosa Blume (http://www.google.com/search?hl=fa&client=opera&rls=en&q=Barringtonia+racemosa+Blume%C2%A0&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=)
از تيره مورد ( Myrtaceae ) كه درختي است بدون كرك به بلندي 15 متر و با پوسته خاكستري رنگ , بدست مي آيد . برگهاي بزرگ تخم مرغي كشيده يا سرنيزه اي و دندانه دار , گلهاي بزرگ با دمگلها ي بلند از مشخصات اين درخت است . اين گياه بومي هند بوده , ميوه وگلها يي دارويي نيز دارد . نمونه هاي دارويي جدوار از هند به ايران وارد ميشود .
جدوار كه خواصی شبيه به خاصيت دارويي گنه گنه دارد بعنوان ترياق و رفع عوارض جلدي نيز مصرف سنتي دارد .


جفت jaft
Oak Fruit Hull جفت عبارت از پوسته نازك وچوبي ميوه بلوط است كه رنگي قهوه اي تيره داشته , به آساني شكسته ميشود و طعمي گس و تلخ دارد . گاهي همراه با آن پوسته هاي غشايي و قهوه اي رنگي كه عبارت از پوسته ثانويه روي دا نه هاي بلوط است نيز مشاهده مي گردد .
اين پوسته از ميوه هاي انو اع بلوط خصوصاٌ گونه هاي :Quercus infectoria Oliv. (http://www.google.com/search?hl=fa&client=opera&rls=en&q=Quercus+infectoria+Oliv.+&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=)
Quercus Brantii Lindl (http://www.google.com/search?hl=fa&client=opera&rls=en&q=Quercus+Brantii+Lindl%C2%A0&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=) از تيره راش (Fagaceae ) يا زير گونه هاي آنها كه به نامهاي محلي دارمازو , مازو ,داري مازو , يا برودار كه بومي مناطق مختلف آذربايجان , كردستان , لرستان و فارس ميباشند بدست مي آيد .
جفت بعلت داشتن تانن فراوان بعنوان بند آورنده خون , رفع ترك خوردگي پوست و ضد اسهال مصرف سنتي دارد .


جو Jo
Barley جو يا شعيردانه هاي كشيده و سفيد يا كمي تيره رنگ حاصل از گياه جو با نام علمي:Hordeum vulgare L. (http://www.google.com/search?hl=fa&client=opera&rls=en&q=Hordeum+vulgare+L.&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=) ازتيره غلات (Graminae ) است كه به علت خو اركي بودن در سراسر دنيا و ايران كشت مي گردد . جو بو اسطه دارا بودن دو زائده ( ريشك ) بلند روي پوشش دا نه هاي آن براحتي قابل تفكيك ازگندم است .
دانه هاي جو بعلت نشاسته فراوان و مواد ديگر بعنوان تقويت كننده , مدر وهضم غذا و نيز تهيه نان مصرف عمومي دارد .


جوز بويا Joz-e buya
Nutmeg )) جوزبويا )) يا جوزبوا , دا نه هاي تقريباٌ كروي با پوسته سخت برنگ قهوه اي روشن است كه بر روي آن شبكه اي ازخطوط سفيد ديده ميشود مغزدانه سطحي چين دارداشته و برنگ خاكستري مشاهده ميشود . اين دانه ها كه بوئي مخصوص , طعم تند و معطر و بسيار مطبوع دارند از گياهي بنام جوزهندي و بنام علمي:Myristica fragrans Houtt. (http://www.google.com/search?hl=fa&client=opera&rls=en&q=Myristica+fragrans+Houtt.&btnG=بياب&lr=)از تيره ميريستيكاسه بدست مي آيند . اين گونه درختي است دوپايه كه ظاهري شبيه به درخت نارنج دارد . ميوه آن بصورت سته اي است به بزرگي يك هلو. جوزهندي بومي هند است و دانه هاي آن به ايران وارد ميشود .
جوزبويا , سمي است , ولي در مقادير كم و غير مداوم بعنو ان نيرو دهنده و نيز در مصارف خارجي برا ي درمان روماتيسم مصرف سنتي دارد .


جو قاسم Joqasem
Neted Saffron غده هاي كروي , پوشيده از شبكه اي فيبري به رنگ قهوه اي روشن بدون بو با طعم تند است كه از غده هاي زيرزميني گياه جو قاسم با نام علمي:‍Crocus Haussknechtii Boiss. (http://www.google.com/search?hl=fa&client=opera&rls=en&q=%E2%80%8DCrocus+Haussknechtii+Boiss.&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=)از تيره زنبق (Iridaceae ) بدست مي آيد كه نوعي زعفران صحرايي بومي ايران است .9 تا 14 برگ كشيده و باريك آن درزمستان و بهار ظاهر ميگردند . گلهاي آن از سفيد تا آبي پررنگ مشاهده مي گردد و وجود خامه منقسم به سه شاخه قرمز و روشن علامت مشخصه است .
جو قاسم بصورت سرخ كرده و يا جوشانده بعنوان ماده اي غذايي و همچنين تقويت كننده و ضد روماتيسم مصرف سنتي دارد .


چاي سبز chay-e sabz
Green tea قطعات كوچك گلوله اي وپيچ خورده , سبزرنگ حاصل ازبرگهاي درختچه چاي با نام علمي:Camelia sinensis L. (http://www.google.com/search?hl=fa&client=opera&rls=en&q=Camelia+sinensis+L.&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=) از تيره چاي ((Theaceae است كه گياهي هميشه سبز و بو مي هندوستان و سيلان ميباشد و در سال 1207 بوسيله كاشف السطنه به ايران آورده شده و درلاهيجان كشت گرديده است. در ختچه چاي با برگهاي هميشه سبز و چرمي و معطر و همچنين گلهاي سفيد نسبتاٌ درشت و خو شبو ديده ميشود . چاي سبزازطرق خشك كردن مستقيم برگهاي چاي (بدون تخمير شدن ) بدست مي آيد . چاي سبز بعنوان مدر , قابض وپائين آورنده قند خو ن مصرف سنتي دارد .


چا ي كوهي chay-e kuhi
Betony چاي كوهي عبارت ازگلهاي قرمزرنگ داراي كاسبرگهاي پوشيده از كركها ي نقره اي و بلند وبرگهاي كشيده و باريك گياه تو كليجه با نام علمي:Stachys lavandulifolia Vahl. (http://www.google.com/search?hl=fa&client=opera&rls=en&q=Stachys+lavandulifolia+Vahl.&btnG=بياب&lr=) از تيره نعنا (Labiatae) است كه گياهي يكساله , علفي داراي كركهاي بلند در سرتاسر اندام گياه است. برگهاي كشيده , باريك و متقابل و ساقه هاي باريك و گلهاي بزرگ از مشخصات آنست .
چاي كوهي بصورت دم كرده , بعنوان آرام بخش و رفع ناراحتيهاي معدي ودستگاه هاضمه مصرف سنتي دارد .


چاي مكه chay-e make
Rose Mallowچاي مكه قطعاتي است سخت و شكننده به رنگ قرمز و قرمزكم رنگ , به صورت ورقه هائي ضخيم كه يك طرف آنها صاف بوده در طرف ديگر داراي بر گهايي مشخص است . درميان اين قطعات كه حات ناوداني دارند , ميوه ها ي كروي با نوك تيز , داراي دم كو تاه و باقيمانده اي از قطعات قرمز رنگي نيز ديده مي شوند . اين قطعات عبارت از كاسبرگهاي گوشتي و قرمز رنگ گياه چاي مكه با نام علمي:Hibiscus gossypifolius Mill (http://www.google.com/search?hl=fa&client=opera&rls=en&q=Hibiscus+gossypifolius+Mill&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=) از تيره ختمي (Malvaceae) هستند . چاي مكه گياهي يكساله يا پايا تا 2 مترارتفاع است و ساقه ها و شاخه هاي چوبي و قرمز رنگ دارد . اين گياه بومي نو احي حاره اي است و در بلوچستان ايران نيز كشت مي گردد . چاي مكه بعنوان پائين آوردنده فشار خون مصرف سنتي دارد .


چشم خروس Cheshm-e Khorus
Paternoster Seed چشم خروس يا چشم عبارت از دا نه هاي قرمز رنگ و بيضوي شكل و سخت است به بزرگي لوبياي چشم بلبلي در يك طرف آن لكه اي است گرد و سياهرنگ كه يك نفطه سفيد در وسط آن ديده ميشود . اين دانه ها متعلق به گياهي است با نام علمي:Abrus precatorius L. (http://www.google.com/search?hl=fa&client=opera&rls=en&q=Abrus+precatorius+L.&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=) از تيره نخود (Leguminosae ) كه بو مي هندوستان بوده از آنجا به ايران وارد مي گردد . آبروس گياهي بالا رونده بوده و ساقه هاي آن تا 5/1 سانتيمتر قطردارد و بر گهاي آن شانه اي و مركب از 10 تا 20 زوج برگچه متقابل است . چشم خروس بعنوان يك داروي سمي معروف بوده و به مقادير بسيار كم بعنوان نشاط آور و تقويت كننده , مصرف سنتي دارد .


چله داغي chelledaghi
Bieberstein چله داغي قطعاتي از ريشه است كه داراي پوسته چروكيده و تقريباٌ ضخيم برنگ قهوه اي روشن مايل به قرمزاست . قسمت داخلي ا ين قطعات كاملاٌ چوبي بوده داراي رگه هاي منظم شعاعي ميباشند . اين قطعات از ريشه ها غده اي گياه چله داغي به نام علمي:ِBiebersteinia multifida DC. (http://www.google.com/search?hl=fa&client=opera&rls=en&q=Biebersteinia+multifida+DC.&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=) از تيره شمعداني (Geraniaceae ) بدست مي آيند . چله داغي گياهي پايا داراي ساقه كلفت , مخطط و گلاندار است . گل آذين آن داراي تعدادي زياد گل مي باشد . برگهاي آن دو يا سه باربطور شانه اي بريده شده , گلبرگهايش برنگ سفيد مايل به زرد است . اين گونه در البرز مركزي , مركز ايران , آذربايجان , يزد , اصفهان , بروجرد و كرمان و گرگان رويش طبيعي دارد . چله داغي جهت رفع بيماريهاي روماتيسمي بطور سنتي مصرف ميشود.


چوبك chubak
Soap Root چوبك كه به زبان آذري چوغان گفته ميشود عبارت از ريشه هاي سخت و استخواني با پوسته ضخيم داراي شيارهاي طولي برنگ متمايل به زرد و قسمت داخلي سفيد رنگ است كه طعمي تلخ داشته و در آب ايجاد كف غليظ پايدار مي نمايد . اين ريشه ها اكثراٌ از گياه چوبك يا اسپرون بنام علمي:Acanthophyllum squarrosum Boiss (http://www.google.com/search?hl=fa&client=opera&rls=en&q=Acanthophyllum+squarrosum+Boiss&btnG=بياب&lr=) از تيره ميخك Caryophyllaceae) ) ويا گونه ها ي ديگري ازجنس آكانتوفيلوم مي باشند كه گياهاني تيغ دار و كوسني شكل هستند . گلهاي گياه سفيد رنگ و بطور فر اوان در انتها ي شاخه ها ديده مي شوند . گونه فوق درالبرز مركزي , مركز و جنوب شرق ايران رويش دارد چوبك بعنوان شستشو دهنده مصرف سنتي دارد .


حنا hana
Henna حنا عبارت از پودر و يا خرد شده برگهاي سبزمات , متمايل به زرد تيره با كناره هاي كامل و رگبرگ مشخص در وسط برگ است و چنانچه در آب ريخته شود ايجاد رنگ ارغواني يا قرمز مي نمايد و ضماد آن پوست بدن را رنگي مي كند . اين برگها متعلق به گياه حنا , ايني يا ارقان با نام علمي:Lawsonia inermis L. (http://www.google.com/search?hl=fa&client=opera&rls=en&q=Lawsonia+inermis+L.&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=) از تيره حنا (Lythraceae ) است كه بومي نواحي گرم و مرطوب بوده در استان كرمان و بلوچستان كشت مي گردد . بر گهاي متقابل چرمي , گلهاي سفيد يا زرد رنگ و ميو ه هاي كروي كه حاوي د انه هاي خيلي كوچك است از مشخصات گياه است .
حنا بعنوان رنگ كننده مو والياف , مصارف عمده جهاني داشته و همچنين بعنوان بر طرف كننده ترك خوردگيهاي پوست و نيزنرم كننده و ضد قارچ مصرف سنتي داشته واز اقلام مهم صادراتي ايران است .


حنظل hanzal
Bitter Apple حنظل يا هندوانه ابوجهل عبارت از پوسته ها ي نازك و سبز يا زرد رنگ و همچنين دانه هاي قهوه اي رنگ و شفاف حاصل از ميو ه ها گياه هندوانه ابوجهل يا خربزه روباه با نام علمي : Citrulus colocynthis Schrad (http://www.google.com/search?hl=fa&client=opera&rls=en&q=Citrulus+colocynthis+Schrad&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=) از تيره كدو (Cucurbitaceae ) است كه بصورت بو ته هايي گسترده بر روي زمين ميباشد . ميوه هاي آن كروي و كاملاٌ شبيه به هندوانه بوده ابتدا سبز رنگ و سپس برنگ زرد روشن در مي آيند . پس از خشك شدن ميو ه دانه ها در داخل آن آزاد شده در اثر تكان دادن ايجاد صدا مي كنند .
حنظل گياه سمي است و ميوه هاي زرد آن درمقدار بسيار كم بعنوان مسهل و همچنين بعنوان داروي بواسير و روماتيسم مصرف سنتي دارد .


خارخاسك kharkhasak
Small Caltropsخارخاسك عبارت ازميوه هاي چند وجهي و تيغ دار به رنگ سبز مايل به زرد بدون بو با طعم نا مشخص است كه از پنج برچه متحد المركز تشكيل شده است . هر برچه داراي سطحي ناصاف است كه برروي آن تعداد چهار خار بلند و سخت ديده ميشود. اين ميوه ها متعلق به گياهي است بنام خارخسك يا خسك و با نام علمي:Tribulus terrestris L. (http://www.google.com/search?hl=fa&client=opera&rls=en&q=Tribulus+terrestris+L.+&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=)از تيره اسپند (Zygophyllaceae) كه گياهي خزنده و گسترده بر روي زمين است . برگهاي بزرگ آن داراي تعداد زياد برگچه هاي متقابل بوده پشت آنها كرك دار است .
خارخسك بعنوان مدر وتسهيل دهنده عمل تصفيه خون واعمال كبدي مصرف سنتي دارد .


خاكشير khakshir
Flixweed Seedخاكشير يا خاكشي يا تخم خاكشي عبارت از دانه هاي ريز برنگ زرد آجري يا قهوه اي روشن است كه سطحي ناصاف و شكل بيضي كشيده دارد و يك راس آن بريده و داراي حلقه اي رنگ شفاف است .
در بازار گياهان دارويي با دو نام خاكشير شيرين و خاكشير تلخ دومحصول ارائه مي گردد و بررسي انجام شده مشخص نمود كه هر دو نو ع كاملاٌ شبيه بوده و تفاوت رنگ آنها مربوط به تازه بودن و يا كهنگي دانه هاست . هر دودانه متعلق به گياه خاكشي يا خاكشير با نام علمي:Descureania Sophia (L) Schur. (http://www.google.com/search?hl=fa&client=opera&rls=en&q=Descureania+Sophia+%28L%29+Schur.&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=) از تيره شب بو (Cruciferae) است خاكشي گياهي علفي است به بلندي تا 80 سانتيمتر كه در قسمت پائين بر گهايي با دمبرگهاي دراز و انشعابات شويدي دارد . ميوه آن خورجين راست با برجستگيهاي تسبيحي است.
خاكشير بعنوان رفع گرمازدگي و ضد اسهال مصرف سنتي دارد .


ختمي Khatmi
Hollyhock ختمي داراي دو نمونه بصورت گل و ريشه در بازار گياهان دارويي ميباشد .
گل ختمي ، عبارت از گلهايي با گلبرگهاي سفيد ، آبي يا زرد رنگ داراي كاسبرگ هاي سبز رنگ و دورديفه است و بساك پر چمهاي آن زرد كمرنگ يا نخودي مي باشد . بهمراه گلها اغلب ميوه هاي گرد و پهن گياه نيزمشاهده مي گردند كه از 12 تا 36 برچه تشكيل شده اند .
ريشه ختمي ، عبارت از قطعاتي است چوبي و سخت به رنگ سفيد متمايل به قهوه اي روشن با پوسته اي نازك وطعم تلخ كه در مجاورت با آب لعاب فراوان ايجاد مي نمايد .
اين گلها ، ميو ه ها و ريشه هاي متعلق به دو گونه از گياه ختمي با نامهای علمي:Alcea lavateriflora (DC). Boiss. (http://www.google.com/search?client=opera&rls=en&q=Alcea+lavateriflora+(DC).+Bois&sourceid=opera&ie=utf-8&oe=utf-8)Alcea digitata (Boiss.)Alef. (http://www.google.com/search?client=opera&rls=en&q=Alcea+digitata+(Boiss.)Alef&sourceid=opera&ie=utf-8&oe=utf-8)تصویر اول:
از تيره( Malvaceae ) پنيرك مي باشند كه گيا هاني علفي بوده ساقه بلند و بدون انشعابات جانبي و برگها ي پنجه اي مركب از سه تا پنج لوب عميق از مشخصات ظاهري آنهاست.
گل وريشه ختمي بعنوان لينت بخش و مدر بعنوان شستشو دهنده ، ضد عفوني كننده ويا التيام بخش زخمها وجراحات پوست مصرف سنتي فراوان دارند.
در منابع موجود ختمي را اكثرا گونه اي با نام علمي:Althea officinalis L. (Malvaceae) (http://www.google.com/search?hl=fa&client=opera&rls=en&q=Althea+officinalis+L.+(Malvaceae)&btnG=بياب&lr=) دانسته اند كه گونه معروف دارويي و رسمي ختمي دردنيا است. اين گونه به دليل داشتن گلها يي سفيد يا زرد رنگ كه ازدو سانتي متر بلند تر نميباشد و همچنين مجموعه بساك پرچمهاي آن كه ارغواني مايل به قهوه اي بوده و نيز ميوه هاي آن از هشت تا بيست و پنج برچه يك خانه اي تشكيل شده است ، با نمونه بازار دارو يي كه شرح آن فوقاٌ داده شده تفاوت دارد و هرچند اين گونه بومي ابران است ليكن به دليل انتشار بسيار كم ومحدود جمع آوري آن درسطح وسيع صورت نمي گيرد و لذا به بازار گياهان دارويي ايران نيز عرضه نميشود .
تصویر دوم:


خردل سفيد khardal-e sefid
White Mustard خردل سفيد دانه هائي گرد و پهن به برزگي تا 2 ميليمتر برنگ سفيد مايل به زرد است كه مغز دانه آن زرد رنگ مي باشد و چنانچه در آب سرد قرار داده شود مقدار قابل تو جه لعاب از لايه سطحي آن خارج ميشود . ---
اين دانه ها متعلق به خردل سفيد با نام علمي:sinapis alba L. (http://www.google.com/search?hl=fa&client=opera&rls=en&q=sinapis+alba+L&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=)از تيره شب بوCruciferae) ) است خردل سفيد گياهي علفي و پوشيده از كر كهاي خشن است. ميوه كشيده ودرانتها منقار دار آن از علائم مشخصه گياه است .
خردل سفيد بعنو ان چاشني و ملين و رفع تبها نو به اي مصرف سنتي دارد .


خردل سياه khardal-e syah
Black Mustard خردل سياه دانه هاي قرمز تيره و كمي كو چكتر از دانه خردل سفيد است كه بو طعم تند داشته در آب ايجاد موسيلاژ فراوان مي كند و بسيار سوزاننده است . اين دا نه ها متعلق به گياه خردل سياه با نام علمي:Brasassica nigra (L.) Koch (http://www.google.com/search?hl=fa&client=opera&rls=en&q=Brasassica+nigra+%28L.%29+Koch&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=) از تيره شب بو (Cruciferae ) است خردل سياه گياهي علفي يكساله است كه سا قه اي به رنگ سبز مايل به آبي داشته گلهاي آن زرد رنگ و بوي مشخص دارد . ميوه آن كو تاه ومنتهي به منقاري نازك و كوتاه بوده و حالت چسبيده به ساقه را دارد .
خردل سياه بعنوان چاشني و همچنين تهيه روغن خوراكي و بعنوان ضماد براي درد هاي عضلاني و نيز ملين مصرف سنتي دارد .






خشخاش khashkhash
Opium popy خشخاش عبارت از تكه هايي از پوست ميوه يا كپسول استو انه اي و يا كروي داراي يك دم برجسته و يك بخش تاج مانند كاملاٌ چتري مشخص است كه رنگي زرد روشن داشته بر روي آن محل تيغ خوردگي به صورت خطوط مو ازي و مورب را مي تو ان مشاهده نمود . قسمت داخلي اين قطعات داراي تعداد زيادي پره ها ي مو ازي است . اين ميوه هاي شكسته شده متعلق به گياه خشخاش و يا كوكنار با نام علمي:Papaver somniferum L. (http://www.google.com/search?hl=fa&client=opera&rls=en&q=Papaver+somniferum+L.&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=) از تيره خشخاش (papaveraceae) است كه گياهي علفي و تا ارتفاع 2 متر هم مي رسد برگهاي سبز غبار آلود ،گلهاي درشت و زببا به رنگها سفيد تا صورتي ، ميو ه ها ي درشت و كپسول مانند با يك تاج مشخص در بالا از مشخصات بارز گياه است . از ميو ه هاي نارس و در زماني كه كاملاٌ سبز رنگ است در اثر تيغ زدن تر ياك مي گيرند .
پوست خشخاش بعنوان ضد درد و آرام بخش و خو اب آور مصرف سنتي دارد .
چنانچه كپسول بر روي گياه باقي بماند ، در آن صورت فرصت خو اهد داشت تا كاملاٌ رشد كرده و كامل شود و در اين حالت دا نه هاي آن كه ريز ، سفيد ، زرد رنگ يا تيره، به شكل كليه با تزئينات لانه زنبوري هستند ، داراي مقدارقابل تو جهي روغن با طعم مطبوع و كمي تلخ مي شوند و به مصرف خوراكي مي رسند .





خلال نارنج khalal-e narenj
Bitter Orange peel خلال نارنج تكه هاي باريك ودراز ، خشك شده برنگ نارنجي يا زرد پررنگ حاصل از پوسته رويي ميو ه هاي نارنج است كه از گياه نارنج به نامهاي علمي:Citrus aurantium L. (http://www.google.com/search?hl=fa&client=opera&rls=en&q=Citrus+aurantium+L.&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=) از تيره سداب Rutaceae) ) بدست مي آيد . نارنج گياهي درختي با برگهاي چرمي و خاردار و ميوه هاي درشت نارنجي رنگ است ودرشمال وجنوب ايران كشت ميشود . غالباٌ خلال نارنج با خلال پوست پر تقال عرضه مي گردد .
خلال نارنج براي تهيه مربا و بعنوان آرام بخش و ضد نفخ مصرف سنتي دارد .


خو اجه باشي khajebashi
Cotton thistle seed خو اجه باشي عبارت از دا نه هاي گو ه اي شكل با سرپهن و دايره اي شكل داراي برجستگي دو طبقه گنبدي شكل است . رنگ آن نوك مدادي كمرنگ تا پر رنگ و گاهي تيره ، تقريباٌ چهاروجهي با خطوط افقي كمي مورب و برجستگيهاي زره دار و يك زائده اشكي درقسمت پائين است . اين دا نه ها مربوط به گياه شكاع يا شكاعي با نام علمي:Onopordon acanthium L. (http://www.google.com/search?hl=fa&client=opera&rls=en&q=Onopordon+acanthium+L.&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=) از تيره كاسني (Compositae) است .
شكاع گياهي است چند ساله داراي خار هاي فر اوان بر روي تمام قسمتهاي گياه است . كاپيتول آن بزرگ نيمه كروي با گلهاي لوله ا ي بلند صورتي رنگ و بر گهاي آن داراي لوبهاي فراوان و پر خار است .
خواجه باشي در طب سنتي ايران بعنوان مدر، معرق و ضد تب و ضد درد مصرف دارد .


خولنجان khulanjan
Galangal خولنجان عبارت از ريزومها سخت و سفت برنگ قرمز مايل به قهوه اي ، داراي خطوط سفيد رنگ و محل افتاده سا قه هاي هوايي گياه قولنجان يا خولنجان كبير با نام علمي:Alpinia officinarum Hance (http://www.google.com/search?hl=fa&client=opera&rls=en&q=Alpinia+officinarum+Hance&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=) از تيره زنجبيل Zingibriaceae) ) است كه بوئي مطبوع و طمعي تند و معطر دارد .
خولنجان گياه پايا بومي چين و هند بوده در ايران رويش ندارد .
برگهاي غلاف دار ، درازو نوك تيز با يك رگبرگ مشخص و رگبرگهاي فرعي موازي ، گلهاي سفيد مايل به سبز بصورت خوشه اي ، از مشخصات آن است .
خو لنجان همانند زنجييل بعنوان باد شكن و نيرو دهنده و نيز در رفع درد دندان مصرف سنتي دارد .


دارچين darchin
cinnamon دارچين يا دارچيني عبارت از قطعات خشك و لوله ا ي شكل است كه قسمت داخلي آن برنگ حنايي تيره و قسمت خارجي آن قهوه اي است و بو ئي مطبوع و طعمي تند و مطبوع دارد . اين قطعات خوشبوازپوست ساقه ها و شاخه هاي درخت دارچين با نام علمي:Cinnamomum zeylanicum Nees (http://www.google.com/search?hl=fa&client=opera&rls=en&q=Cinnamomum+zeylanicum+Nees+&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=)از تيره برگ بو ( Lauraceae) بدست مي آيد . دارچين درختي است بومي هند و ديگر مناطق گرم و مرطوب اطراف آن ودر ايران رويش ندارد . اين درخت هميشه سبز بوده و بر گهاي چرمي شكل تقريباٌ متقابل و گلهاي سفيد رنگ و ميوه سته اي برنگ قهوه اي مايل به آبي دارد .
دارچين بعنوان نيرودهنده ، قابض و بخصوص عطر و طعم دهنده و نيز به صورت ادويه مصرف سنتي دارد .


دار فلفل darfelfel
Long pepper دار فلفل دراز عبارت از قطعات لوله اي و باريك كه اجتماعي از ميوه هاي گياه به رنگ سياه يا فيلي تيره مي باشد. اين قطعات متعلق به گياه دار فلفل با نام علمي:Piper longum L. (http://www.google.com/search?hl=fa&client=opera&rls=en&q=Piper+longum+L.&btnG=بياب&lr=)
از تيره فلفل ( Piperiaceae ) است كه گياهي است بوته اي با برگهاي متناوب ، بيضوي و قلبي شكل و گلهائي مجتمع به صورت سنبله كه معمولا ٌ به حالت قائم درمحل اتصال دمبرگ ها به ساقه قرار مي گيرند . اين گياه بومي هند بوده و در ايران رويش ندارد .
دارفلفل بعنوان هضم كننده غذا ، مقوي معده و مدر مصرف سنتي دارد .


درمان سفيده darman sefide
Persian fritillary
درمان سفيده عبارت از غده هاي زيرزميني سفيد رنگ ، با بويي مشخص و طعم تند و تلخ است كه از گيا ه درمان سفيده با نام علمي:Fritillaria Persica L. (http://www.google.com/search?hl=fa&client=opera&rls=en&q=Fritillaria+Persica+L.&btnG=بياب&lr=)از تيره لاله (Liliaceae) بدست مي آيد . درمان سفيده گياه است پايا ،داراي برگهايي كشيده و باريك كه به صورت غلافي ساقه گياه را در برميگيرند و گلهاي زرد رنگ آن بصورت خوشه اي در انتهاي ساقه اصلي ديده ميشوند . ريشه گياه غده اي تقريباٌ كروي است . اين گياه در غرب ايران مي رويد .
پودر حاصل از درمان سفيده بعنو ان ضد عفوني و در مان كننده زخمها سطحي مصرف سنتي دارد .


درمنه dermane
Wormwood درمنه يا شيح ، قطعاتي به رنگ سبز ، سبز مات و كركدار ، با بوئي بسيار قوي و معطر است كه شامل برگها و كاپيتولهاي تخم مرغي يا كروي شكل و كوچك مي باشد . اين قطعات از گياه درمنه با نام علمي:Artemisia sieberi Besser (http://www.google.com/search?hl=fa&client=opera&rls=en&q=Artemisia+sieberi+Besser&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=) از تيره كاسني (Compositae ) كه در اكثر نقاط ايران گسترش فراوان دارند به دست مي آيد .
درمنه گياهي است پايا با برگهايي كه اغلب بريدگيهاي كوتاه دارند وسا قه هاي چوبي شده و زاويه دار و همچنين كلهاي بسيار كوچك و بصورت خوشه اي از مشخصات عمومي آن است . درمنه بعنوان ضد انگلهاي گوارشي ، رفع سرما خوردگي ، مصرف سنتي دارد .


درمنه تركي dermane-e torki
Lamb`s Quarter درمنه تركي به رنگ سبز كم رنگ يا زرد رنگ شامل شا خه ها و خرد شده برگها و اجتماعات خو شه اي از گلهاي گرد وكوچك بوده داراي بوي قوي شبيه به بوي درمنه مي باشد اين سرشا خه ها متعلق به گياهي است بنام درمنه ترك و با نام علمي:Chenopodium botrys L. (http://www.google.com/search?hl=fa&client=opera&rls=en&q=Chenopodium+botrys+L.&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=) از تيره چغندر Chenopodiaceae) ) مي باشند كه گياهي علفي ، انشعابات زياد و بريدگي هاي نامنظم و زياد دارد و گل هاي آن كوچك و خوشه اي است اين گياه به صورت فراوان درايران رويش دارد . درمنه تركي به صورت بخور براي رفع زكام و تنگي نفس و بصورت دم كرده جهت رفع انگلهاي روده اي مصرف سنتي دارد .


دم آلبالو dom-e albalu
Willd Cherry Tail دم آلبالو عبارت از دم ميوه هائي است كه باريك و كشيده و بصورت دو شاخه ، برنگ قهوه اي روشن ديده ميشود . اين قطعات متعلق به در خت آلبا لو با نام علمي:Cerasus vulgaris Mill. (http://www.google.com/search?hl=fa&client=opera&rls=en&q=Cerasus+vulgaris+Mill.&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=) ازتيره گلسرخ است (Rosaceae) است . آلبالو درختي است زيبا كه در اغلب نقاط ايران كشت مي گردد . گلهاي سفيد و زبباي آن قبل از باز شدن برگها روي درخت ظاهر ميگردد و ظاهري بسيار زيبا در بهار ايجاد مينمايد ميوه هاي كاملاٌ مدور و قرمز رنگ، برگهاي دندانه دار و سا قه هاي قرمز رنگ كه پوسته پوسته مي گردد از مشخصات ابن درخت است . دم آلبالو مخلوط با دم گيلاس بعنوان داروی مدر و سنگ شكن مصرف سنتي دارد



دم اسب dom-e asb
Horse tail دم اسب عبارت از قطعات خرد شده سا قه ها ي بند بند و تو خالي است كه در هر بند آن فلس غشايي و دندانه دار دارد و همچنين قطعاتي از شا خه هاي نازك و بند بند و بسيار شكننده در آن ديده ميشود . اين قطعات متعلق به گياه دم اسب يا قنطريون با نام علمي:Equisetum arvense L. (http://www.google.com/search?hl=fa&client=opera&rls=en&q=Equisetum+arvense+L.&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=) ازتيره دم اسب ( Equisetaceae) است. دم اسب گياهي علفي ودو پايه، داراي ساقه هايي بندبند و توخالي است كه انشعابات زيادي درهر بند داشته و شاخه هاي آن باريك ونخي شكل مي باشند .
دم اسب بعنوان يك داروي مدرمصرف سنتي دارد .


دم گيلاس dom-e gilas
Gean Cherry Tail دم گيلاس عبارت از دم ميوه هائي است باريك و مدور برنگ قهوه اي روشن كه بصورت تك شاخه ديده ميشود و دردو طرف برجستگي دارد . اين قطعات متعلق به درخت گيلاس بانام علمي:‍Cerasus avium (L.) Moench (http://www.google.com/search?hl=fa&client=opera&rls=en&q=%E2%80%8DCerasus+avium+%28L.%29+Moench&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=) از تيره گلسرخ (Rosaceae) است . گيلاس درختي است زبيا كه انشعابات جوان آن صاف و سبز و سپس قهو ه اي يا سرخ براق ميشود . گلهاي آن سفيد رنگ داراي پايك بلند ، است .
دم گيلاس به عنو ان داروي مدر، مصرف سنتي دارد .


دهن باز دهن بسته dahan baz dahan baste
Forest pepper دهن بازدهن بسته عبارت از ميوه هاي نسبتاٌ كروي برنگ خاكستري تيره يا قهوه اي رنگ است كه گياه بسته بوده و غالباٌ يك شكاف باز شده دو بخش نيم كروي و پياله اي كه از يك طرف به يكديگر متصل ميباشند را درست مي كند . اين ميوه ها حاوي تعداد زيادي دا نه ها سياهرنگ داراي لايه موسيلاژي است و متعلق به گياهي با نام علمي:Toddalia asiatica Lam. (http://www.google.com/search?hl=fa&client=opera&rls=en&q=Toddalia+asiatica+Lam.&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=)مي باشد .اين گونه از تيره سداب Rutaceae) ) بوده گياهي بالا رونده ، هميشه سبز و بومي هندوستان است . پوست ساقه آن قهوه اي مايل به زرد و صاف ، برگهاي آن متناوب و سه برگچه اي و گلهائي برنگ سبزيا زرد دارد .
دهن بازدهن بسته بعنوان تب بر ، تقويت كننده و برطرف كننده اسهال خوني مصرف سنتي دارد .


رازيانه razyane
Fennel رازيانه يا باديان ميو ه هايي استونه اي ، برنگ سبز روشن متمايل به زرد كه از دو بخش تشكيل شده است . هر بخش بيضي شكل ، كشيده آن داراي 5 خط بر جسته طولي در خارج ودر قسمت داخلي ، بخش سياهرنگ دانه ديده ميشود . اين ميو ه ها كه بوئي مطبوع و طمعي شيرين دارد متعلق به گياه رازيانه يا باديان سبزيا رازيانج با نام علمي: Foeniculum vulgare Mill (http://www.google.com/search?hl=fa&client=opera&rls=en&q=Foeniculum+vulgare+Mill&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=) ازتيره چتريان (Umbelliferae) است . رازيانه گياهي است علفي با برگها ي بسيار منشعب ونخي شكل آن وخطوط موازي در سرتاسر گياه .
رازيانه به عنوان ضد نفخ و مقوي و مدر مصرف سنتي داشته ، عرق حاصل از اين ميوه ها نيز به همين منظور مصرف ميگردد . رازيانه از اقلام صادراتي ايران است .


رنگ rang
Indigo رنگ يا رنگ كرماني ، پودري است سبز رنگ ، بدون بو، با طمعي تلخ كه در اثر مجاورت با آب ايجاد رنگ تيره مي نمايد . اين پودر از بر گهاي گياه رنگ ، نيل يا شمل و با نام علمي:.Indigofera argentea Burm.f (http://www.google.com/search?hl=fa&client=opera&rls=en&q=Indigofera argentea+Burm.f.&btnG=بياب&lr=)
از تيره پروانه واران Leguminosae) ) حاصل ميشود . نيل درختچه اي است شبيه به حنا كه در بلو چستان رويش دارد .
رنگ جهت تهيه رنگهاي آرايشي و صنعتي مصرف عمده داشته بطور سنتي نيز به همين مصارف مي رسد و از اقلام مهم صادراتي ايران است .


روناس runas
Madder Root روناس قطعات نازك سخت و قرمز رنگ است كه پوسته رويي آن كمي قهوه اي رنگ و قسمت داخلي آن قرمز روشن ، طعمي تلخ داشته در اثر مجاورت با آب ايجاد رنگ قرمز مي نمايد . اين قطعات ريشه های گياه روناس يا روين است با نام علمي:Rubia tinctorium L. (http://www.google.com/search?q=Rubia+tinctorium+L&sourceid=opera&num=0&ie=utf-8&oe=utf-8) از تيره سداب (Rubiaceae ) كه گياهي علفي و بالارونده داراي ساقه اي چهار گوش و بند بند بوده ، در هر بند تعداد 2 برگ و 4 گوشوارك كاملاٌ شبيه به يكديگر ديده ميشوند . در تمام طول ساقه آن كركهاي خشن و قلاب مانند مشاهده مي گردد .
روناس بعنوان ادرارآور و بند آورنده خون و تقويت كننده مصرف سنتي دارد و يكي از رنگهاي مهم گياهي و صادراتي است .


ريش بز rish boz
Ephedra ريش بز عبارت از قطعات سبز مايل به زرد وبندبند است . اين قطعات از پايه ها مختلف درختچه ارمك يا ريش بز يا هوم يا افدرا تهيه مي گردد كه عبارت از گونه هاي مختلف جنس Ephedra و اكثراٌ گونه هاي :Ephedra. intermedia Schr .et Mey (http://www.google.com/search?hl=fa&client=opera&rls=en&q=Ephedra+intermedia Schr+&btnG=بياب&lr=)
Ephedra. strobilacea Bge ex Lehm (http://www.google.com/search?hl=fa&client=opera&rls=en&q=Ephedra+strobilacea+Bge+ex+Lehm&btnG=بياب&lr=)
Ephedra. procera F. et M (http://www.google.com/search?hl=fa&client=opera&rls=en&q=Ephedra+procera+F.et+M&btnG=بياب&lr=) از تيره افدرا Ephedraceae) ) ميباشند هوم گياه با سابقه استفاده چندين هزار ساله است كه ظاهري درختچه اي پر انشعاب برنگ سبزمايل به زرد دارد و در دو پايه جدا از هم مشاهده ميگردد . برگهاي آن به صورت فلسهاي كوچك قهوه اي رنگ و در محل بند ها قرار دارند .
ريش بز سمي بوده ليكن بمقدار دارويي بعنوان برطرف كننده سرما خوردگي و ضد درد مصرف سنتي دارد .


ريشه ايريسا rishe-e irisa
Orris Root ريشه ايريسا يا بيخ بنفشه عبارت از قطعات خشك و دراز با سطح نا صاف و فرورفتگيها و بر جستگيهاي حلقوي ، به رنگ قهوه ا ي روشن متمايل به رنگ بنفش است . اين قطعات كه بويي ملايم ومطبوع و طعم كمي تند تر از نشاسته دارند و ريزومهاي متعلق به گو نه هاي زير از جنس زنبق با نامهای علمي:Iris germanica L (http://www.google.com/search?hl=fa&client=opera&rls=en&q=Iris+Pseudoacorus+L.+&btnG=بياب&lr=).
Iris spuria Pall (http://www.google.com/search?hl=fa&client=opera&rls=en&q=Iris+spuria+Pall&btnG=بياب&lr=)
Iris Pseudoacorus L (http://www.google.com/search?hl=fa&client=opera&rls=en&q=Iris+Pseudoacorus+L.+&btnG=بياب&lr=) از تيره زنبق (Iridaceae) است . جنس زنبق گلبرگهايي شبيه به كاسبرگها و رنگهاي بنفش، آبي ، زرد يا سفيد دارد و بر گهاي آن باريك و كشيده و با پهنك مشخص است . ريشه ايريسا بعنوان مدر ،خلط آور ، ضد انگلها روده اي و نيز اثرات مسهلي مصرف سنتي دارد .


ريشه گزنه rish-e gazane
Nettle Root ريشه گزنه عبارت از قطعاتي است به رنگ سفيد كثيف گره دار بندبند و بسيار سخت و سفت با خطوطي طولي تابيده شده و انشعابات بر جسته در گره ها , اين قطعات كه داراي يك كانال تو خالي طولي است ، ريزومهاي گياه گزنه يا قريص با نام علمي:Urtica dioica L. (http://www.google.com/search?hl=fa&client=opera&rls=en&q=Urtica+dioica+L. &btnG=بياب&lr=)از تيره گزنه Urticaceae) ) است كه به غلط ريشه گزنه گفته ميشود . گزنه گياهي است دو پايه پوشيده از كركهاي گزنده با سا قه هاي چهار گوش و بر گهاي دوبدو متقابل و گل آذين خوشه اي گزنه بطورخودرو در كليه نقاط رويش دارد ريشه گزنه بعنو ان مدر بسيار قوي ورفع نا راحتيها ي پروستات مصرف سنتي دارد .
قطره اورتان (Urtan ) داروی برطرف كننده تورم پروستات از آن ساخته شده است .


ريوند rivand
Rhubarb ريوند يا ريوند چيني عبارت از قطعات ضخيم ، در دو طرف كمي پهن ، برنگ قر مز مايل به قهوه اي كه از قسمتهاي يقه و ريشه گياه رويوند و يا رويوند چيني است نام علمي:Rheum Palmatum L. (http://www.google.com/search?hl=fa&client=opera&rls=en&q=Rheum+Palmatum+L.&btnG=بياب&lr=)از تيره علف هفت بند ( Polygonaceae ) كه بومي چين و شوروي بوده و به ايران وارد ميشود .
ريوند گياهي است پايا داراي برگهاي پهن و بزرگ . گسترده بر روي زمين و گلهائي به صورت مجتمع دريك خوشه غير متر اكم.
ريوند بعنوان دارويي ملين و برطرف كننده ناراحتي هاي كبدي مصرف سنتي دارد .


زدو zedu
‍Cherry Gum زدو عبارت از قطعات شيشه اي شفاف ، به صورت گلو له هاي زرد يا قرمز رنگ است كه در اثر تماس با آب حالت چسبنده پيدا مي كند . اين قطعات نوعي صمغ حاصل از تنه درختان گيلاس ، زردآلو ، آلو ، بادام به نامهاي علمي :Prunus avium (L.) Moench (http://www.google.com/search?client=opera&rls=en&q=Prunus+avium+(L.)+Moench&sourceid=opera&ie=utf-8&oe=utf-8)
Armeniaca vulgaris Lamk (http://www.google.com/search?client=opera&rls=en&q=Armeniaca+vulgaris+Lamk&sourceid=opera&ie=utf-8&oe=utf-8)
Prunus domestica L.
Amygdalus communis L. (http://www.google.com/search?client=opera&rls=en&q=Prunus+domestica+L.&sourceid=opera&ie=utf-8&oe=utf-8)ازتيره گلسرخ Rosaceae) ) است كه درختان باغي بوده در اغلب نقاط ايران كشت ميگردند . در اثر خراش هاي طبيعي يا مصنوعي صمغ اين گياهان خارج شده و در مجاورت هوا سفت و سخت ميشود .
زدو به عنو ان قوام دهنده و ضماد و نيز برا ي تهيه چسب ، مصرف سنتي دارد .



زرچوبه zarchube
Turmeric زرچوبه يا زرد چوبه عبارت از قطعاتي زرد رنگ با عطر و طعم مطبوع است كه سطحي نسبتاٌ صاف دارد و نقاط فرو رفته بر روي آن ديده ميشود . اين قطعات كه سر يعاٌ رنگ زرد خود به آب پس مي دهند ، ريزومهاي گياه زردچوبه يا عروق صفر با نام علمي:‍Curcuma longa L. (http://www.google.com/search?hl=fa&client=opera&rls=en&q=‍Curcuma+longa+L. &btnG=بياب&lr=)
از تيره زنجبيل (zingiberaceae ) هستند . زرد چوبه گياه پايا ، به ارتفاع يك تا يك و نيم متر است و برگهائي بزرگ بدون دمبرگ با غلاف مشخص و گلهائي سنبله اي زرد دارد . زرد چوبه بومي هند بوده و از آنجا به ايران صادر ميگردد . زردچوبه علاوه بر مصارف ادويه ا ي ، بعنوان ترميم كننده ، محرك اعمال هضم و بر طرف كننده عو ارض كبدي،مصرف سنتي دارد .


زرشك آبي zereshk-e abi
Common Berberry زرشك آبي عبارت از ميوه هاي استو انه اي برنگ قر مز تيره خشك ، داراي دانه ، با سطح چروكيده و طمعي ترش است كه در اثر خيساندن در آب ازخود رنگ قر مز پس ميدهد . اين ميوه ها متعلق به درختچه زرشك وحشي بانام علمي:Berberis integerrima Bge (http://www.google.com/search?hl=fa&client=opera&rls=en&q=Berberis+integerrima+Bge&btnG=بياب&lr=).
Berberis densiflora Boiss. (http://www.google.com/search?hl=fa&client=opera&rls=en&q=Berberis+densiflora+Boiss&btnG=بياب&lr=)از تيره زرشك Berberidaceae) ) است كه گيا هان خاردار بوده ساقه هاي ضخيم و گره دار برنگ قهوه اي يا ارغو اني ، بر گهايي چرمي و گل آذين خو شه اي داشته در نقاط شما ل غربي ومركزي ايران پراكندگي وسيع دارند .
آب حاصل از خيساندن زرشك آبي بعنوان صفرابر مصرف سنتي دارد .


زرشك بي دانه zereshk-e bidane
Barberry زرشك بي دانه يا زرشك پلوئي عبارت از ميوه هاي استو انه اي شكل ، نرم ، به رنگ قرمز روشن و طمعي ترش و بدون دانه است كه از درختچه زرشك بنام علمي:Berberis vulgaris L. (http://www.google.com/search?hl=fa&client=opera&rls=en&q=Berberis+vulgaris+L.&btnG=بياب&lr=) از تيره زرشك Berberidaceae) ) بدست مي آيد . زرشك درختچه اي با خار هاي يك تا سه شاخه و سا قه هايي شياردار كه ابتدا زرد مايل به قهوه اي وپس از چندي خاكستري رنگ مي گردند .
زرشك بعنوان عطر و طعم دهنده و همچنين تسهيل كننده اعمال كبد مصرف سنتي دارد


زرمباد zorombad
Zedoary زرمباد عبارت از قطعاتي تقر يباٌ گرد ، زردنگ كمي روشن تر از زرد چوبه است كه از پوسته اي ضخيم و چروكيده وقسمت داخلي سفت ومحكم دارد اين قطعات عبارت از ريزمهايي است با بوئي ضعيف تر از زرد چوبه متعلق به گياه زرمباد با نام علمي:‍Curcuma zedoaria Rosc. (http://www.google.com/search?hl=fa&client=opera&rls=en&q=Curcuma+zedoaria Rosc.&btnG=بياب&lr=) از تيره زنجبيل (zingiberaceae ) كه بومي هندوستان بوده و از آنجا به ايران وارد مي گردد . زرمباد گياه پايا و علفي است كه بر گهايي بدون كرك و نو ك تيز دارد و گلهاي آن مجتمع به صورت سنبله است . زرمباد علاوه بر مصارف ادويه اي ، بعنوان نيرو دهنده ، معطر ، ضد التهاب و ترميم كننده زخمها مصرف سنتي دارد .


زعفران zafaran
Saffronزعفران قطعاتي است ميله ا ي شكل برنگ قرمز متمايل به زرد يا قرمز پررنگ كه بو و طمعي مطبوع دارد ، در مجاورت با آب ايجاد رنگ قرمز يا نارنجي پررنگ مي كند و هر كدام به صورت سه شاخه در قسمت بالا باز ميشوند . اين قطعات ميله اي عبارت از خامه و كلاله سه شاخه گياه زعفران با نام علمي:Crocus sativus L. (http://www.google.com/search?hl=fa&client=opera&rls=en&q=Crocus+sativus+L.&btnG=%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8&lr=) از تيره زنبق (Iridaceae ) است كه گياهي علفي پايا داراي غده زيرزميني بوده برگهاي باريك و نو ك تيز و گلها ي آبي رنگ دارد . زعفران در نقاط شرقي و مركز ي ايران به صورت كاشته شده ديده ميشود .
زعفران كه از اقلام مهم صادراتي ايران است ، بعنوان تقويت كننده و نشا ط آور و تهيه عرق زعفران با اثرات مشابه و نيز بعنوان عطر و طعم دهنده ، استفاده سنتي دارد .

[plarak12]

مچکرم از موضوع جالبتون. البته باید توجه داشت که گیاهان دارویی بخاطر طبیعی بودن بیخطر نیستند
و از مصرف بدون اگاهی و همزمان بعضی از اونها جدا باید پرهیز کرد