نكاتي درباره سوخت cng

[ریپورتر]

گاز طبيعي CNG يا Compressed natural Gas متراكم ، سوختي با مزيت هاي اقتصادي فراوان و جايگزين خوبي براي بنزين و حتي گازوئيل است. در آينده نزديك با استفاده از اين سوخت در كشورمان آسيب كمتري به محيط زيست وارد مي شود و ضمن كاهش هزينه هاي حمل و نقل قادر خواهيم بود از خروج منابع ارزي كشور جهت وارادات بي رويه بنزين تا حد قابل توجهي جلوگيري كنيم. كارخانه هاي خودرو سازي داخلي نيز به زودي كليه خودروهاي خود را به صورت دوگانه سوز ( BI-FUEL ) توليد و عرضه خواهند كرد يعني خودروهايي كه قادرند با هر يك از سوختهاي CNG و يا بنزين حركت كنند.
1- CNG چيست؟
CNG همان گاز طبيعي است كه ما روزانه آن را در خانه و محل كار خود يا كارخانجات با فشار پايين استفاده مي كنيم. بديهي است ذخيره سازي گاز در چنين فشاري ، به واسطه حجم زياد مورد نياز به صرفه نيست. از طرفي به خاطر تراكم كم آن در صورت استفاده در خودرو زمانهاي تجديد سوخت گيري فوق العاده كوتاه خواهد شد. بنابراين در صورتي كه گاز طبيعي (NG ) تا فشار حدود Psi 3600 متراكم گردد ، ما CNG خواهيم داشت.
2- برخي خودرو ها در داخل كشور با مصرف LPG گاز سوز شده اند ، حال تفاوت ميان LPG و CNG در چيست؟

بخش عمده تركيب شيميائي CNG را گاز متان تشكيل ميدهد، در صورتيكه گاز LPG مخلوطي از پروپان،بوتان و اندكي تركيبات ديگر است. CNG از متراكم كردن گاز طبيعي بدست مي آيد، اما LPG محصول تقطير و پالايش نفت خام در پالايشگاه ها است.متان حتي تحت فشارهاي بالا نيز بصورت گاز باقي مي ماند، بنابراين CNG علي رغم فشار 3600psi هنوز حالت گاز دارد.
3- آيا بهنگام استفاده از CNG نظير LPG ، بوي گاز درون خودرو مي پيچد؟
خير،خودروهاي CNG سوز نظير خودروهاي بنزين سوز بدون بو هستند. در صورتيكه در خودروهاي CNG بوي گاز احساس شود بايستي سريعا” مدار سوخت رساني را از نظر نشت مورد بازرسي قرار داد.

4- آيا خودرو هاي كه قبلا LPG سوز شده ، هم اكنون مي توانند از CNG استفاده كنند؟
خير، زيرا اين دو سوخت ماهيتا” متفاوت هستند. ارزش حرارتي آنها يكسان نبوده و جهت احتراق صحيح نياز به درصد هوا به سوخت (Air-Fuelratio ) متفاوتي دارند.تفاوت ديگر اينكه فشار ذخيره سازي CNG به مراتب بالاتر از فشار مورد نياز براي LPG است.و به همين دليل مخزن ذخيره اي كه براي LPG طراحي و ساخته شده است مناسب CNG نيست.به عبارت خلاصه تر ، خودرو براي استفاده از سوخت CNG بايستي تبديل و تغييراتي در آن ايجاد شود.
5- آيا در صورتيكه ذخيره CNG در خودرو تمام شود ، مي توان از بنزين استفاده كرد؟
بله، زماني خودرويتان را براي استفاده از گاز CNG تبديل مي كنيد هنوز كاربراتور ، باك بنزين و مدارسوخت رساني جهت بنزين را روي خودرويتان داريد.
6- نصب كيت مخصوص و تبديل خودرو به CNG سوز چقدر زمان مي برد؟
انجام اين تبديل 4 يا 5 ساعت طول مي كشد.
7- چگونه مي توان پي برد كه چقدر CNG در مخزن خودرو باقي مانده است؟
از طريق يك گيج الكترونيك مخصوص كه در كنترل پانل يا روي داشبورد نصب مي شود.
8- با يك باك پر CNG حداكثر چه مسافتي را مي توان طي نمود؟
يك باك CNG به طور معمل معادل 10 تا 15 ليتر بنزين ، گاز طبيعي را در خود ذخيره مي كند.بديهي است اگر ميزان مصرف خودرويتان را با واحد KM/LITR در اين عدد ضرب كنيم ميزان مسافت تمايل پيمودن با يك باك پر از CNG به دست مي آيد. براي مثال براي يك خودرو متوسط با حجم 1300 سي سي اين مسافت چيزي در حدود 155 كيلومتر خواهد بود.
9- آيا استفاده از گاز CNG در خودرو ايمن است؟
بله،به سه دليل مهم از سوختهاي بنزين،گازوئيل و LPG ايمن تر است:
الف: وزن مخصوص CNG برابر 587/. است، اين بدان معنا است كه اين گاز از هوا نيز سبكتر است. بنابراين در صورتي كه نشت كند در جو صعود كرده و محو مي شود.
ب: درجه حرارت خود اشتعالي CNG برابر 700 درجه سانتي گراد است در حالي كه درجه خود اشتعالي در بنزين 455 درجه سانتي گراد مي باشد.
ج: باكهاي ذخيره CNG از فولاد آلياژي خاص و با رعايت بالاترين سطوح ايمني ساخته مي شوند كه بسيار مستحكم تر و ايمن تر از باك هاي بنزين خودرو ها هستند.
10- آيا باك ذخيره CNG در خودرو با چنين فشاربالاي گاز درون آن ايمن است؟
بله، باكهاي ذخيره CNG از فولادهاي آلياژي خاص و به صورت كاملا يكپارچه ساخته مي شوند. هيچ نوع جوشي در ساخت اين باك بكار نرفته است و باك بر اساس استانداردهاي بين المللي معتبر قبل از نصب مورد تست قرار ميگيرد. به علاوه اين باكها به ديسك هاي پاره شونده ضد انفجار ( Burst disc ) مجهز هستند كه در صورت افزايش بيش از حد فشار يا به هنگام آتش سوزي اين ديسك ها پاره شده و فشار مخزن به شدت افت كرده و بخش اعظم گاز خارج مي شود.
11- آيا وجود باك ذخيره پر فشار گاز در خودرو حتي به هنگام تصادف هاي شديد نيز ايمن است؟
CNG سالها است كه در كشورهايي چون نيوزيلند،ايتاليا،آرژانتين و آمريكا به عنوان سوخت خودروها مورد استفاده قرار مي گيرد و تمام اين كشورها آن را ايمن تر از بنزين شناخته و اعلام كرده اند.
12- آيا استفاده از CNG براي موتور خودرو ضرري نداشته و به آن آسيب نمي زند؟
خير، به هيچ عنوان،بالعكس عمر برخي از قطعات موتور در صورت استفاده از CNG افزايش مي يابد. به عنوان مثال عمر مفيد روغن موتور تا حد زيادي افزايش مي يابد، چرا كه CNG باعث آلودگي يا رقيق شدن روغن موتور نمي گردد. از طرفي چون هيچ گونه سربي به همراه اين سوخت نيست رسوبات سخت سرب روي شمع ها ايجاد نشده و عمر مفيد شمع ها تا حد چشمگيري افزايش مي يابد. همچنين از آنجا كه CNG سوختي گازي است ، هيچ گونه كربني به عنوان محصول احتراق تشكيل نشده و سطح داخلي موتور تميز باقي مي ماند.
13- چرا دود و دمه خروجي از اگزوز خودروهاي CNG سوز كم و محدود است؟
زيرا CNG در عمل سوختي پاك و تا حد بسيار زيادي عاري از آلايندهاي زيست محيطي است . از آنجا كه عمده تركيب اصلي گاز طبيعي را متان تشكيل مي دهد خروجي اگزوز خودرو هاي CNG سوز شامل بخار آب و جزئ كوچكي مونو اكسيد كربن است. با توجه به اين كه كربن يا ذرات ديگري در خروجي اگزوز وجود ندارد دود خروجي از اگزوز بسيار جزيي و قابل اغماض است. به دليل فوق خودروهاي CNG سوز به راحتي و بدون به كار گيري هر نوع تجهيزات جانبي و خارجي ( نظير مبدل هاي كاتاليستي در خودروهاي بنزيني سوز) قادر خواهند بود برآورده كننده كليه الزامات مشخص شده در استانداردهاي زيست محيطي موجود با شند.
14- عملكرد و كارايي CNG در مقايسه با بنزين در يك خودروي تبديل شده به دوگانه سوز چگونه است؟
هنگام استفاده از CNGشتاب حركت خودرو در مقايسه با بنزيني اندكي كمتر خواهد بود كه اين مساله به واسطه افت 5 تا 15 درصدي قدرت موتور به هنگام استفاده از CNG است. شايان ذكر است اين ميزان افت توان موتور را مي توان با تنظيم كيت CNG به حداقل رساند و در شرايط معمول رانندگي در شهر اين ميزان افت قدرت محسوس نخواهد بود.
15- آيا تجهيزات و سيستم سوخت رساني CNG نصب شده روي خودرو نياز به تعمير يا سرويس خاصي دارد؟
به طور كلي اين سيستم سوخت رساني سيستم پيچيده اي نيست و به راحتي مي تواند سالها بدون اشكال كار كند اما براي آن كه همواره در شرايط حداكثر كارايي خود قرار داشته باشد بازديد دوره اي تجهيزات مربوط به آن بعد از هر 10000 كيلومتر كاركرد پيشنهاد مي شود كه ترجيحا مي بايد نزد نمايندگيهاي مجاز شركتهاي خودرو ساز صورت گيرد.
16- آيا خودروهاي ديزل را نيز مي توان CNG سوز كرد؟
بله، مي توان خودروهاي ديزل را هم صد در صد CNG سوز و هم به دوگانه سوز (Dual fuel ) براي مصرف CNG و گازوئيل تبديل نمود.
__________________

[masod-salam]

سلام راجع به مدار ماشين هاي گاز سوز

[ریپورتر]

همان گاز طبيعي است كه ما روزانه آن را در خانه و محل كار خود يا كارخانجاتبا فشار پايين استفاده مي‌كنيم. بديهي است ذخيره سازي گاز در چنين فشاري، به واسطهحجم زياد مورد نياز به صرفه نيست.
از طرفي به خاطر تراكم كم آن در صورت استفاده در خودرو زمان‌هاي تجديدسوخت‌گيري فوق‌العاده كوتاه خواهد شد. بنابر اين در صورتي كه گاز طبيعي (NG) تافشار حدود psi 3600 متراكم گردد، ما CNG خواهيم داشت.
چند سالي است كه برخي از خودروها با مصرف LPG گازسوز شده‌اند حال چهتفاوتي ميان LPG و CNG وجود دارد؟
- بخش عمده تركيب شيميايي CNG را گازمتان تشكيل مي‌دهد، در صورتي كه گاز LPG مخلوطي از پروپان، بوتان و اندكي تركيباتديگر است. CNG از متراكم كردن گاز طبيعي به دست مي‌آيد، اما LPG محصول تقطير وپالايش نفت خام در پالايشگاه‌ها است.
متان حتي تحت فشارهاي بالا نيز به صورت گاز باقي مي‌ماند، بنابراين CNG علي‌رغمفشار psi 3600 هنوز حالت گاز دارد. البته گاز طبيعي را مي‌توان در تأسيسات خاصي وبا پايين آوردن دما تا حد 160- درجه سانتيگراد تبديل به مايع كرد كه در صورت آن را LNG مي‌ناميم.
گازهاي پروپان و بوتان در دما و فشار اتاق حالت گاز دارند، اما با يك تراكممتوسط مي‌توان آنها را مايع كرد. (LPG) از آنجا كه ظرفيت توليد LPG در پالايشگاه‌هامحدود است، بهتر آن است كه آن را به عنوان سوخت براي مصارف خانگي در مناطقي كه هنوزفاقد لوله‌كشي گاز طبيعي هستند، استفاده كنيم، چرا كه ذخيره سازي و حمل و نقل آنآسان است.
آيا به هنگام استفاده از CNG نظير LPG، بوي گاز درون خودرومي‌پيچد؟
- خير، خودروهاي CNG سوز نظير خودروهاي بنزين سوز بدون بوهستند. در صورتي كه در خودروهاي CNG سوز بوي گاز احساس كنيد سريعاً بايد مدار سوخترساني را از نظر نشت احتمالي مورد بازرسي قرار دهيد.
آيا خودرويي كه قبلاً LPG سوز شده، هم اكنون مي‌تواند از CNG نيزاستفاده كند؟
- خير، زيرا اين دو سوخت ماهيتاً متفاوت هستند. ارزشحرارتي آنها يكسان نبوده و جهت احتراق صحيح نياز به درصد هوا به سوخت (Air-fuel ratio) متفاوتي دارند.
تفاوت ديگر اين كه فشار ذخيره‌سازيCNG به مراتب بالاتر از فشار مورد نياز براي LPG است و به همين دليل مخزن ذخيره اي كه براي LPG طراحي و ساخته شده، مناسب CNG نيست. به عبارت خلاصه‌تر، خودروي شما مي‌بايد براي استفاده از سوخت CNG تبديل وتغييراتي در آن اعمال شود.
تبديل خودرو به CNG سوز چگونه انجام مي‌شود؟
- باك مخصوصيدر صندوق عقب خودروي شما نصب مي‌شود و مداراتي كه بتواند گاز را در جهت احتراق بهسمت موتور هدايت كند، با آن مرتبط مي شود.
آيا در صورتي كه ذخيره CNG در خودرو تمام شود، مي‌توان هنوز از بنزيناستفاده كرد؟
- بله، زماني كه شما خودرويتان را براي استفاده از CNG تبديل مي‌كنيد، هنوز كاربراتور، باك بنزين و مدار سوخت‌رساني جهت بنزين را رويخودرويتان داريد. بنابر اين به سادگي با زدن يك كليد روي داشبورد، مي‌توانيد مسيربنزين به سمت موتور را برقرار كنيد. اما به هر حال استفاده از CNG براي شما ارزانترخواهد بود.
آيا لازم است كه هر چند وقت يك بار حتي در صورت عدم نياز اجباري ازبنزين استفاده شود؟
- بله، اين مسأله، يعني استفاده هر چند وقت يك باراز بنزين باعث روانكاري مكانيزم كاربراتور و آمادگي بهتر سيستم سوخت‌رساني بنزين درمواقع لازم خواهد شد.
نصب كيت مخصوص و تبديل خودرو به ‍ CNG سوز چقدر زمانمي‌برد؟
- انجام اين تبديل 4 يا 5 ساعت بيشتر وقت نمي گيرد، اما افزايشروز افزون تقاضا براي انجام اين تغييرات مي تواند به واسطه ازدحام باعث طولاني ترشدن زمان انتظار مشتري شود.
چگونه مي‌توان پي برد كه چقدر CNG در مخزن خودرو باقي‌ماندهاست؟
- از طريق يك گيج الكترونيك مخصوص كه در كنترل پانل يا رويداشبورد نصب مي‌شود.
با يك باك پر CNG، حداكثر چه مسافتي را مي‌توان طي كرد؟
- يك باك CNG به‌طور معمول معادل 10 تا 15 ليتر بنزين، گاز طبيعي را در خود ذخيرهمي‌كند. بديهي است اگر ميزان مصرف خودرويتان را با واحد km/liter در اين عدد ضربكنيد، ميزان مسافت تمايل پيمودن با يك باك پر از CNG به دست مي آيد براي مثال براييك خودروي متوسط با حجم سيلندر 1300 سي‌سي اين مسافت چيزي در حدود 155 كيلومترخواهد بود. در صورت نياز با افزودن تعداد باك مي‌توان اين مسافت را افزايش داد.
آيا استفاده از گاز طبيعي فشرده در خودرو ايمن است؟
- بله، CNG به خاطر سه ويژگي مهم از سوختهاي بنزين، گازوئيل و LPG ايمن‌تر است. اول آن كهوزن مخصوص CNG برابر 587/0 است اين بدان معنا است كه اين گاز از هوا نيز سبك‌تراست، بنابر اين در صورتي كه نشت كند در جو صعود كرده و محو مي‌شود.
دوم اين كه درجه حرارت خود اشتعالي CNG برابر 700 درجه سانتيگراد است، در حاليكه درجه حرارت خود اشتعالي بنزين 455 درجه سانتيگراد است.
سومين مورد، اين كه باك‌هاي ذخيره CNG از فولادهاي آلياژي خاص و با رعايتبالاترين سطوح ايمني ساخته مي‌شوند كه بسيار مستحكم‌تر و ايمن‌تر از باك‌هاي بنزينخودروها هستند.
آيا باك ذخيره CNG در خودرو با چنين فشار بالاي گاز درون آن ايمناست؟
- بله، باك‌هاي ذخيره CNG از فولادهاي آلياژي خاص و به صورتكاملاً يكپارچه ساخته مي‌شوند. هيچ نوع جوشي در ساخت اين باك به كار نرفته و باكبراساس استانداردهاي معتبر بين‌المللي قبل از نصب مورد تست قرار مي‌گيرد.
به علاوه اين باك‌ها به ديسك‌هاي پاره شونده ضد انفجار (Burst disc) مجهز هستندكه در صورت افزايش بيش از حد فشار يا به هنگام آتش‌سوزي اين ديسك‌ها پاره شده وفشار مخزن به شدت افت كرده و بخش اعظم گاز خارج مي‌شود.
آيا وجود باك ذخيره پرفشار گاز در خودرو حتي به هنگام تصادف‌هاي شديدنيز ايمن است؟
- CNG سال‌ها است كه در كشورهايي چون نيوزيلند، ايتاليا،آرژانتين و آمريكا به عنوان سوخت خودروها مورد استفاده قرار مي‌گيرد و تمام اينكشورها آن را ايمن‌تر از بنزين شناخته و اعلام كرده‌اند.
آيا استفاده از CNG براي موتور خودرو ضرري نداشته و به آن آسيبنمي‌زند؟
- خير به هيچ عنوان، بالعكس عمر برخي از قطعات موتور در صورتاستفاده از CNG افزايش خواهد يافت.
به عنوان مثال عمر مفيد روغن موتور تا حد زيادي افزايش مي‌يابد، چرا كه CNG باعثآلودگي يا رقيق شدن روغن موتور نمي‌گردد. از طرفي چون هيچ‌گونه سربي به همراه اينسوخت نيست رسوبات سخت سرب روي شمع‌ها ايجاد نشده و عمر مفيد شمع‌ها نيز تا حدچشمگيري افزايش مي‌يابد. همچنين از آنجا كه CNG سوختي گازي است، هيچ كربني به عنوانمحصول احتراق تشكيل نشده و سطح داخلي موتور تميز باقي مي‌ماند.
چرا دود و دمه خروجي از اگزوز خودروهاي CNG سوز كم و محدوداست؟
- زيرا CNG در عمل سوختي پاك و تا حد بسيار زيادي عاري ازآلاينده‌هاي زيست محيطي است. از آنجا كه عمده تركيب اصلي گاز طبيعي را متان تشكيلمي‌دهد خروجي اگزوز خودروهاي CNGسوز شامل بخار آب و جزء كوچكي مونوكسيد كربناست.
با توجه به اين كه كربن يا ذرات ديگري در خروجي اگزوز وجود ندارد دود خروجي ازاگزوز بسيار جزيي و قابل اغماض است. به دلايل فوق خودروهاي CNG سوز به راحتي و بدونبه كارگيري هر نوع تجهيزات جانبي و خارجي (نظير مبدل‌هاي كاتاليستي در خودروهايبنزيني سوز) قادر خواهند بود برآورده كننده كليه الزامات مشخص شده در استانداردهايزيست محيطي موجود باشند.
عملكرد و كارايي CNG در مقايسه با بنزين در يك خودروي تبديل شده بهدوگانه سوز چگونه است؟
هنگام استفاده از CNG شتاب خركت خودرو در مقايسهبا بنزيني اندكي كمتر خواهد بود كه اين مسأله به واسطه افت 5 تا 15 درصدي قدرتموتور به هنگام استفاده از CNG است. شايان ذكر است اين ميزان افت توان موتور رامي‌توان با تنظيم كيت CNG به حداقل رساند و در شرايط معمول رانندگي در شهر اينميزان افت قدرت محسوس نخواهد بود.
آيا تجهيزات و سيستم سوخت رساني CNG نصب شده روي خودرو نياز به تعميريا سرويس خاصي دارد؟
- به‌طور كلي اين سيستم سوخت رساني سيستمپيچيده‌اي نيست و به راحتي مي‌تواند سالها بدون اشكال كار كند اما براي آن كههمواره در شرايط حداكثر كارايي خود قرار داشته باشد بازديد دوره‌اي تجهيزات مربوطبه آن بعد از هر 10000 كيلومتر كاركرد پيشنهاد مي‌شود كه ترجيحا مي بايد نزد همانتكنيسين مجازي كه خودرو را گاز سوز كرده انجام گيرد.
آيا خودروهاي ديزل را نيز مي‌توان CNG سوز كرد؟
- بله،مي‌توان خودروهاي ديزل را، هم به صددرصد CNGسوز و هم به دوگانه سوز (Dual fuel) براي مصرف CNG و گازوئيل تبديل كرد.
در صورتي كه مزاياي استفاده از CNG بسيار زياد مي‌باشد، چرا كشورهايتوسعه يافته از آن استفاده نمي‌كنند؟
- بد نيست بدانيم كه CNG در سطحجهان سوخت جديدي نيست و خودروها از دهه 1920 ميلادي تاكنون از اين سوخت استفادهكرده‌اند. در حال حاضر ايتاليا با 240 جايگاه عرضه CNG،بيش از 300 هزار خود روي CNG سوز دارد.
در نيوزلند نيز حدود 250000خودرو در سال‌هاي اخير CNG سوز شده‌اند و حدود 250جايگاه، عرضه CNG در اين كشور را برعهده دارند. آرژانتين نيز در چند ساله اخيربرنامه‌ريزي گسترده‌اي را براي استفاده CNG طرح‌ريزي نموده و در حال حاضر 700000خودروي CNG سوز دارد.

[ریپورتر]

اجزای کیت گازسوز


مخزن گاز مایع:
این مخزن سوخت گاز را در خود ذخیره میکند. در ظرفیتهای 45 ، 60، 80 و 116 لیتری ساخته میشود. بدلیل از بین بردن تمرکز فشار در دو انتها، مخزن به صورت استوانه ای با تو انتهای نیم کره ساخته میشود. فشار مخزن عموما حدود 10bar است.
روی بدنۀ مخزن شش سوراخ جهت نصب شیر مرکب و درپوش مربوطه تعبیه شده. در شکل زیر نمای یک مخزن گاز مایع را می بینید.

پایه و بست نگهدارندۀ مخزن گاز مایع:
برای محکم کردن مخزن گاز مایع در محل نصب آن، از دو عدد پایه و دو عدد بست کمربندی و قلاب استفاده می شود.
شیر مرکب (Multi valve) :

این شیر بر روی مخزن گاز مایع نصب گردیده و دارای اجزاء مختلفی است که هریک دارای وظایف جداگانه ای بشرح زیر می باشند.
الف ) شیر اطمینان (Safety Valve) : این شیر در مواردی که فشار درونی مخزن از (bar) 25 بیشتر شود عمل کرده و گاز را با جریان مناسبی به بیرون هدایت می کند تا زمانی که فشار داخل مخزن به حد مناسبی برسد.
ب ) شیر یکطرفه ورود گاز مایع : این شیر یکطرفه می باشد که به هنگام سوختگیری مسیر ورود گاز به درون مخزن را باز می کند و اجازه برگشت گاز مایع به طرف بیرون را نمی دهد . این کار بوسیله یک ساچمه و فنر انجام می گیرد.
ج ) شیر دستی قطع جریان گاز مایع : دو عدد شیر دستی (manual tap) جهت باز و بسته کردن مسیر ورودی و خروجی گاز در نظر گرفته شده که موارد ضروری مانند عملیات تعمیر یا تست دوره ای می توان آنها را بصورت دستی باز و بسته نمود.
د ) شیر قطع جریان ناگهانی (Excess Flow Valve) : این شیر در مسیر خروج گاز قرار گرفته و در مواردی که جریان گاز مایع خروجی از مخزن گاز بطور ناگهانی افزایش یابد (برای مثال در تصادفها و شکسته شدن لوله مسی خروج گاز) عمل کرده و مسیر خروجگاز از مخزن را می بندد . لازم به ذکر است که این شیر تا زمانی که فشار دو طرف آن به حد معینی نرسد همچنان بسته می ماند. به همین دلیل بهنگام عمل کردن آن یک جریان ضعیف گاز در خروجی شیر مرکب برقرار می باشد که برای ایجاد تعادل فشار در دو طرف شیر منظور شده است .
هـ ) شیر خروج گاز از مخزن : این شیر در مسیر خروجی گاز از مخزن قرار گرفته و بوسیله آن گاز مایع به بیرون مخزن انتقال می یابد .
و ) شناور (Float) : این شناور درون مخزن گاز مایع قرار می گیرد و دارای استوانه از جنس فوم و یک بازوی فلزی است . همراه با افزایش یا کاهش سطح گاز درون مخزن ، این شناور حرکت نموده و بوسیله یک آهنربای دائمی که بر روی آن تعبیه شده است ، میزان سطح گاز درون مخزن قابل مشاهده خواهد بود.
ز ) شیر قطع جریان 80% : از آنجا که بهنگام سوختگیری گاز مایع نباید بیش از 80% حجم مخزن پر شود ، بر روی شناور تجهیزاتی قرارداده شده است که پس از پر شدن 80% حجم مخزن ، بطور خودکار مسیر ورود گاز مایع به درون مخزن را می بندد . لازم به ذکر است بهنگام عمل کردن این شیر ، جریان بسیار ضعیفی از گاز به درون مخزن برقرار می باشد.
ح ) عقربه نشانگر سطح گاز مایع (Level Pointer) : این عقربه از طریق یک آهنربا همراه با حرکت شناور درون مخزن ، حرکت نموده و میزان سطح گاز موجود در مخزن را نشان می دهد.
ط ) سنسور سطح گاز مایع (Level Gauge Sensor) : این سنسور دارای یک مدار الکترونیکی و دو عدد سنسور می باشد که با حرکت آهنربا بین این دو سنسور ، موقعیت عقربه نشانگر را به یک سیگنال مشابه الکترونیکی تبدیل می نماید و آنرا از طریق سیم مربوطه به مدار کلید انتخاب سوخت ارسال می کند . این مدار از طریق روشن و خاموش کردن پنج عدد دیود نوری (LED) میزان سطح گاز موجود در مخزن را نشان می دهد.


در پوش شیر مرکب (محفظه ضد گاز (Gas – Tight Cover))
در پوش شیر مرکب از جنس پلاستیک مرغوب بوده و بهنگام نصب کاملاً شیر مرکب را گاز بندی می نماید تا به هنگام بروز نشتی احتمالی هیچ گونه گازی از شیر مرکب بدرون اتاق خودرو نشت نکند . این درپوش دارای دو عدد سوراخ گردش هواه می باشد که بوسیله لوله خرطومی به دو عدد چپقی پلاستیکی (Floor Flange) متصل گردد . این چپقی ها در سوراخهایی که کف صندوق عقب خودرو ایجاد می شود نصب گردیده و از طریق گردش هوا درون خرطومی ها و درپوش شیر مرکب امکان تهویه هوا و تخلیه هرگونه نشتی احتمالی گاز را بوجود می آورند . در شکل (3 – 2) اجزاء درپوش شیر مرکب نشان داده شده است.
شیر برقی گاز (LPG Solenoid Valve)
شیر برقی گاز بین مسیر خروج گاز از مخزن و تبخیر کننده (Regulator) قرار گرفته و در حالت عادی بسته است و راه ورود گاز به رگولاتور را می بندد . در حالتی که بوسیله کلید انتخاب سوخت این شیر برقی فعال شود ، مسیر گاز را بازکرده و گاز به درون رگولاتور وارد می گردد . درون این شیر برقی یک صافی کاغذی (Filter) وجود دارد که گاز را قبل از ورود به رگولاتور تمیز می کند . در شکل (4 – 2) نمایی از شیر برقی گاز نشان داده شده است.
2 – 6 – شیر برقی بنزین (Petrol Solevoid V)
این شیر برقی در مسیر لوله بنزین بین پمپ بنزین و کاربراتور خودرو قرار می گیرد و در حالت عادی بسته است و زمانی این مسیر را باز می کند که کلید انتخاب سوخت روی وضعیت بنزین قرار داده شود و آنرا فعال نماید. زیر این شیر برقی یک شیر دستی بنام شیره یکسره (By - Pass) تعبیه گردیده که در موارد ضروری مانند مواقعی که امکان فعال کردن هیچیک از شیرهای برقی گاز و بنزین توسط کلید سوخت وجود نداشته باشد ، مسیر بنزین با بستن یکسره باز خواهد شد . در شکل (5 – 2) نمایی از شیر برقی بنزین نشان داده شده است.
2 – 7 – رگولاتور (تبخیر کننده / فشار شکن)(Regulator (Vaporizer/Reducer))
رگولاتور وسیله ای است که در مسیر گاز خروجی از مخزن گاز مایع و پس از شیر برقی گاز قرار گرفته و دو وظیفه مهم بر عهده دارد :
الف ) تبدیل گاز مایع به حالت بخار (تبخیر کننده)
ب ) کاهش و تنظیم فشار بخار گاز در حد فشار اتمسفر (فشار شکن)
رگولاتور بر حسب قدرت موتور خودرو دارای انواع (Kw) 700 ، (Kw) 100 و نوع سوپر می باشد . اما همگی آنها از بخشهای مختلفی بشرح ذیل تشکیل شده اند (شکل 6 – 2) :
الف ) ورودی گاز مایع : از این دریچه برنجی ، گاز مایع وارد اتاقک مرحله اول رگولاتور می شود.
ب ) اتاقک مرحله اول (First Stage Room): در این اتاقک یک دیافراگم شیطانک (First Stage Lever) متصل به آن وجود دارد که توسط یک فنر فشار گاز مایع و ورودی به این اتاقک به میزان مناسبی کاهش یافته و تبخیر می گردد . میزان فشار خروجی بسته به نوع تبخیر کننده دارد . ولی برای تبخیرکننده های نوع (Kw) 100 ، باید در محدوه (bar) 7/0 تا (bar) 8/0 باشد.
ج ) شیر برقی رگولاتور : این شیر برقی در مسیر بین اتاقک مرحله اول و دوم رگولاتور قرار گرفته است و عملکرد باز و بسته شدن آن کاملاً مشابه شیر برقی گاز است . بعبارت دیگر به هنگامی که شیر برقی گاز بسته یا باز است این شیر نیز بسته یا باز می باشد . این شیر برقی جهت افزایش ضریب ایمنی سیستم گازسوز بکار برده شده است و از ورود ناخواسته گاز به موتور جلوگیری می نماید.
د ) اتاقک مرحله دوم (Second Stage Room) : گاز مایع پس از تبخیر شدن وکاهش فشار در مرحله اول و گاز از شیر برقی رگولاتور وارد اتاقک مرحله دوم می شود . فضای این اتاقک از اتاقک مرحله اول بزرگتر است و دارای یک دیافراگم بزرگتر و یک شیطانک متصل به آن می باشد. فشار گاز داخل آن نیز حدود فشار اتمسفر است. متناسب با نیروی مکش ایجاد شده توسط موتور ، دیافراگم مرحله دوم مجرای ورودی گاز به این مرحله را توسط شیطانک متصل به آن باز و بسته نموده و گاز مورد نیاز موتور را فراهم می کند.
در شکل زیر یک رگولاتور را می بینید.


هـ ) اتاقک گردش آب گرم (Hot Water Room) : برای تبخیر شدن گاز مایع در مرحله اول به اترژی گرمایی مناسبی نیاز می باشد. برای این منظور از آبگرم بخاری خودرو استفاده می شود . بدین ترتیب که آب گرم موتور از طریق دو عدد شلینگ وچپقی ورود و خروج آب گرم (Water Elbow) به درون اتاقک گردش آبگرم رگولاتور منتقل می شود . این اتاقک گرمای مورد نیاز تبخیر شدن گاز مایع را از طریق تبادل حرارتی با اتاقک مرحله اول تأمین می نماید.
و ) پیچ تنظیم دور آرام (Idle Adjustment) : توسط این پیچ میزان گاز مورد نیاز موتور در حالت دور آرام تنظیم می شود.
ز ) پیچ تنظیم حساسیت (Sensibility Adjustment) : هنگام شتاب گرفتن موتور (Pick - up) از آنجا که پدال گاز بسرعت فشار داده می شود ، لازم است که سوخت گاز مورد نیاز موتور با سرعت مناسبی تأمین می گردد (بعبارت دیگر سرعت حرکت دیافراگم مرحله دوم باید متناسب با سرعت مکش موتور باشد) به همین منظور برروی شیطانک مرحله دوم یک فنر تعبیه گردیده که از طریق پیچ آلنی حساسیت ، سرعت حرکت دیافراگم مرحله دوم قابل تنظیم خواهد بود . در واقع با تنظیم درست این پیچ موتور در حالت شتاب گرفتن دارای بهترین کارایی ممکن خواهد بود.
ح ) خروجی گاز (Gas Outlet) : توسط این قطعه برنجی گاز مایع آماد مصرف موتور (تبخیر شده و با فشار مناسب) از رگولاتور خارج می گردد.
2 – 8 – پیچ حداکثر جریان (Register)
توسط این پیچ حداکثر جریان گاز مورد نیاز موتور در دورهای بالا پیش از ورود به میکسر (Mixer) (مخلوط کننده) تنظیم می شود (شکل 8 – 2)
2 – 9 – میکسر (مخلوط کننده)
میکسر وسیله ایست که برروی کاربراتور نصب گردیده و وظیفه آن مخلوط کردن حجم مناسبی از گاز مورد نیاز موتور با هوا (نسبت به هوا سوخت گاز) می باشد و این قطعه دارای انواع مختلف بوده و برحسب شکل دهانه کاربراتور و نوع عملکرد آن و نیز حجم موتور خودرو طراحی می گردد. در شکل (9 – 2) چند نوع میکسر متد اول نمایش داده شده است.
2 – 10 – کلید انتخاب سوخت (Change-over Switch)
این کلید دارای یک مدار الکترونیکی بوده و از بخشهای زیر تشکیل گردیده است :
الف ) کلید انتخاب سوخت گاز / بنزین : توسط این کلید نوع سوخت مصرفی موتور (گاز مایع یا بنزین) قابل انتخاب خواهد بود . در واقع این کلید با فرمان دادن به شیرهای برقی گاز ، رگولاتور و بنزین آنها را متناسب با سوخت انتخابی مورد نظر باز و بسته می نماید. علاوه بر آن در حالتی که نیاز به تعویض نوع سوخت مصرفی از گاز به بنزین (یا برعکس از بنزین به گاز) می باشد . این کلید فرمانهای مناسب باز و بسته شدن شیرهای برقی را صادر می نماید. بعبارت دیگر به هنگام تغییر نوع سوخت از گاز به بنزین و یا از بنزین به گاز فرمانهای ارسالی به شیرهای برقی متفاوت می باشد. بدین ترتیب که فرض می کنیم خودرو در حال استفاده از سوخت گاز است و می خواهیم از سوخت بنزین استفاده نماییم . در این حالت چنانچه مستقیماً شیر برقی گاز را ببندیم و شیر برقی بنزین را باز کنیم خودرو خاموش شد . زیرا پیاله بنزین کاربراتور خالی از بنزین بوده و برای پر شدن آن نیاز به زمانی کوتاه می باشد . لذا در این حالت کلید انتخاب سوخت چند لحظه هر دو شیر برقی گاز و بنزین را فعال کرده و سپس بطور خودکار شیر برقی گاز را می بندد و اینکار از خاموش شدن خودرو جلوگیری خواهد نمود.
حال فرض کنیم خودرو در حال استفاده از سوخت بنزین است و بخواهیم از سوخت گاز استفاده کنیم . چنانچه در این حالت نیز کلید را مستقیماً روی گاز قرار دهیم موتور به حالت لرزش افتاده اصطلاحاً خفه خواهد کرد . زیرا بدلیل آنکه خودرو از سوخت بنزین استفاده می کرده است ، درون پیاله بنزین کاربراتور مقداری بنزین وجود خواهد داشت که پس از فعال شدن شیر برقی گاز ، در واقع موتور از هر دو سوخت گاز و بنزین استفاده خواهد کرد . لذا موتور خفه کرده و خاموش خواهد گردید . برای جلوگیری از این مشکل ، باید ابتدا اجازه دهیم درون پیاله بنزین کاربراتور کاملاً تمام شده سپس از سوخت گاز استفاده کنیم . از این رو کلید سوخت به هنگام تغییر سوخت از بنزین به گاز ، فرمان بسته شده هر دو شیر برقی را می دهد و تا زمانی که بنزین کاربراتور مصرف شود این وضعیت ادامه خواهد یافت . پس از آن شرایط جهت استفاده موتور از سوخت گاز فراهم خواهد گردید.
ب ) نشانگر سطح گاز مخزن (Level Indicator) : این نشانگر بخشی از مدار الکترونیکی کلید سوخت می باشد که پنج عدد دیود نوری دارد (چهار عدد سبز رنگ و یک عدد قرمز رنگ) . هریک از چراغهای سبز نشانگر سطح معینی گاز در مخزن می باشد. بطوریکه به هنگام پر بودن مخزن هر چهار چراغ سبز رنگ روشن خواهد شد و هر بار که حجم گاز به نسبت معینی کاهش می یابد یکی از چراغهای سبز رنگ خاموش می شود . چراغ قرمز رنگ تنها زمانی روشن می شود که گاز موجود در مخزن رو به اتمام باشد و در واقع به راننده گوشزد می کند که باید سریعاً جهت سوختگیری اقدام نماید.
بر روی قاب کلید سوخت دو عدد سوراخ تعبیه گردیده که در کنار آنها علامت (R) و (4/4) دیده می شود که برای تنظیم چراغهای قرمز وچهارمین چراغ سبز رنگ می باشد . برای تنظیم این دو پتانسیومتر کافی است عقربه نشانگر شیر مرکب را روی مقادیر ((خالی)) و ((پر)) قرار داد و سپس با استفاده از ابزار پلاستیکی مخصوص تنظیم پتانسیومتر ها ، چراغهای قرمز و سبز را تنظیم نمود (برخی موارد نیاز به تنظیم پتانسیومتر روی برد الکترونیکی سنسور شیر مرکب می باشد).
ج ) مدار فرمان ساسات پنج ثانیه : زمانی که خودرو از سوخت گاز مایع استفاده می کند ، با بازکردن کلید استارت شیر برقی گاز بطور خودکار باز می شود و تا زمانی که کلید استارت بسته نشود باز می ماند و در این حالت گاز به درون میکسر و کاربراتور جریان می یابد . این وضعیت چن ثانیه ادامخ یافته و سپس مدار فرمان الکتریکی مربوطه مسیر گاز را می بندد و شیر برقی گاز را غیر فعال می کند . بدین ترتیب پیش از استارت زدن مقداری گاز جهت روشن شدن اولیه موتور به هنگام استارت فراهم می شود . در واقع این مدار فرمان نقش ساسات گاز را بازی می نماید(مشابه ساسات بنزین)
د ) مدرا فرمان قطع گاز : در حالی که موتور با سوخت گاز کار می کند ممکن است بهردلیل موتور خاموش شود و از آنجا که کلید باز است و برق داخل سیستم می شود باز بودن شیر برقی گاز می تواند موجب نشت گاز در محوطه موتور و بروز حوادث احتمالی گردد . به همین دلیل در طراحی مدار الکترونیکی کلید سوخت ، یک مدار فرمان حفاظتی وجود که بمحض خاموش شدن موتور ، شیر برقی گاز را غیر فعال نموده و مسیر گاز را می بندد.
در شگل زیر نمایی از کلید سوخت به همراه سیم کشیهای مربوطه نشان داده شده است.
2 – 11 – پُرکن (Refuelling Point)
پر کن وسیله ایست که از طریق اتصال تفنگی تلمبه گاز (Dispenser Gun) به آن ، گاز مایع به درون مخزن جریان یافته و عمل سوختگیری انجام می شود . این وسیله یک شیر یکطرفه بوده و تنها امکان ورود گاز به سوی داخل مخزن را می دهد.