h.jabbari
4th October 2012, 09:33 AM
استانداردهای اجرای عملیات حرفه‌ای حسابرسی داخلی
مقدمه
حسابرسی داخلی فعالیتی مستقل، اطمیناندهی بیطرفانه و مشاوره‌ای است که به‌منظور افزودن ارزش و بهبود عملکرد سازمان طراحی می‌شود. حسابرسی داخلی، سازمان را در دستیابی به اهداف آن از طریق ایجاد رویکردی منظم و روشمند به‌منظور ارزیابی و بهبود اثربخشی مدیریت خطر، کنترل و فرایندهای راهبری، یاری می‌دهد.
فعالیتهای حسابرسی داخلی در محیطهای قانونی و فرهنگی مختلف، سازمانهایی با تفاوت در هدفها، اندازه و ساختار، توسط افرادی در درون‌سازمان و یا در خارج از آن انجام می‌شود. چنین تفاوتهایی ممکن است براجرای عملیات حسابرسی داخلی در هر محیط تاثیرگذار باشد. به‌هرحال، چنانچه مسئولیتهای حسابرسان داخلی می‌باید ایفا شود، پیروی از استانداردهای اجرای عملیات حرفه‌ای حسابرسی داخلی ضروری است.
هدفهای استانداردهای حسابرسی داخلی عبارت‌است از:
1- توصیف اصول اساسی که باید گویای نحوه انجام حسابرسی داخلی باشد،
2- ارائه چارچوبی برای انجام و ترویج دامنه وسیعی از ارزش افزوده فعالیتهای حسابرسی داخلی،
3- ایجاد مبنایی برای سنجش عملکرد حسابرسی داخلی،
4- ترویج عملیات و فرایندهای سازمانی.
استانداردها شامل استانداردهای عمومی و کیفی (سری 1000)، استانداردهای عملکرد (سری 2000) و استانداردهای اجرایی است. استانداردهای عمومی و کیفی، خصوصیات سازمانها و افرادی که حسابرسی داخلی را انجام می‌دهند، مورد توجه قرار می‌دهد. استانداردهای عملکرد، ماهیت فعالیتهای حسابرسی داخلی را توصیف می‌کند و معیاری برای کنترل کیفیت خدمات حسابرسی داخلی ارائه می‌دهد. استانداردهای عمومی و کیفی و استانداردهای عملکرد، درتمامی خدمات حسابرسی داخلی قابل اعمال است. استانداردهای اجرایی نسبت به استانداردهای عمومی و عملیاتی مرتبط به رسیدگیهای خاص (نظیر حسابرسی رعایت، رسیدگی به تقلب) اعمال می‌شود.
استانداردهای عمومی و کیفی و استانداردهای عملکرد، یک سری
است اما ممکن است چندین سری استانداردهای اجرایی، برای هر یک از انواع‌فعالیتهای حسابرسی یک سری استاندارد ، وجود داشته باشد.استانداردهای اجرایی در مورد فعالیتهای اطمیناندهی با حرفa و شماره استاندارد واستانداردهای اجرایی مربوط به خدمات مشاوره‌ای با حرف c و شماره استاندارد مشخص می‌گردد.
استانداردهای عمومی و کیفی
1000- هدفها، اختیارات و مسئولیتهای حسابرسی داخلی
هدفها، اختیارات و مسئولیتهای حسابرسی داخلی باید به‌طور رسمی، منطبق با استانداردها، تعیین و به‌وسیله هیئت مدیره تصویب شود.
1-0001 -a ماهیت خدمات اطمیناندهی باید در دستورعملهای حسابرسی مشخص شود. چنانچه اطمیناندهی برای اشخاص خارج از سازمان باید صورت گیرد، ماهیت این‌گونه اطمیناندهی نیز باید در دستورعملهای حسابرسی مشخص گردد.
1-0001 -c ماهیت خدمات مشاوره‌ای باید در دستورعملهای حسابرسی داخلی مشخص گردد.
1100- استقلا‌ل و بیطرفی
حسابرسی داخلی باید مستقل باشد و حسابرسان داخلی در انجام کارها و وظایفشان بیطرف باشند.
1110- استقلا‌ل سازمانی
مدیر حسابرسی داخلی باید به رده‌ای در سازمان گزارش کند که شرایط مناسب برای ایفای مسئولیتهای حسابرسی داخلی را فراهم می‌سازد.
1-0111 -a حسابرسی داخلی باید در تعیین حدود رسیدگی، انجام رسیدگیها و گزارش نتایج مستقل باشد.
1120- بیطرفی
حسابرسان داخلی باید نگرشی بیطرفانه داشته باشند و از تضاد منافع بپرهیزند.
1130- خدشه براستقلا‌ل و بیطرفی
چنانچه استقلا‌ل و بیطرفی حسابرسی داخلی به‌طور ظاهری و واقعی خدشه‌دار شود، جزییات آن باید برای گروههای مربوط افشا شود. ماهیت و جزییات افشا به چگونگی خدشه‌دار شدن استقلا‌ل و بیطرفی حسابرسی داخلی بستگی دارد.
1-0311 -a حسابرسان داخلی باید از ارزیابی عملیات خاصی که قبلا‌ً نسبت به آنها مسئولیت داشته‌اند، خودداری کنند. پیشفرض این است که بیطرفی زمانی نقض می‌شود که حسابرس داخلی خدمات‌اطمینان‌دهی نسبت به فعالیتی را که در سال قبل نسبت به آن مسئولیت داشته است، ارائه نماید.
2-0311 -a خدمات اطمیناندهی نسبت به وظایفی که مدیر حسابرسی داخلی در مورد آنها مسئولیت داشته است باید به وسیله فردی خارج از واحد حسابرسی داخلی نظارت شود.
1 -0311 -c حسابرسان داخلی ممکن است خدمات مشاوره‌ای در مورد عملیاتی را که قبلا‌ً نسبت به آن مسئولیت داشته‌اند ارائه کنند.
1200- مهارت و اعمال مراقبتهای حرفه‌ای
حسابرسی داخلی باید به‌وسیله افراد ذیصلا‌ح و ماهر و همراه با مراقبتهای حرفه‌ای انجام شود.
1210- مهارت
حسابرسان داخلی باید از دانش، مهارت و سایر صلا‌حیتهای لا‌زم برای ایفای مسئولیتهایشان برخوردار باشند. واحد حسابرسی داخلی به‌طور جمعی باید دانش، مهارت و سایر صلا‌حیتهای مورد نیاز برای انجام مسئولیتهای محوله را دارا باشد.
1-0121 -a چنانچه کارکنان واحد حسابرسی داخلی فاقد دانش، مهارت یا سایر صلا‌حیتهای مورد نیاز برای انجام تمام یا بخشی از وظایف حسابرسی داخلی هستند، مدیر حسابرسی داخلی باید، از کمکها و مشورتهای مناسب برخوردار شود.
2-0121 -a حسابرس داخلی باید دانش لا‌زم برای شناسایی نشانه‌های تقلب راداشته باشد، اما انتظار نمی‌رود در سطح مهارت شخصی باشد که مسئولیت اصلی وی تحقیق و کشف تقلب است.
1-0121 -c چنانچه کارکنان حسابرسی داخلی فاقد دانش، مهارت و سایر صلا‌حیتهای لا‌زم برای انجام تمام یا بخشی از خدمات مشاوره‌ای هستند، مدیر حسابرسی داخلی باید از انجام خدمات مشاوره‌ای خودداری کند یا از کمکها و مشورتهای مناسب برخوردار شود.
1220- اعمال مراقبتهای حرفه‌ای
حسابرسان داخلی باید مراقبت حرفه‌ای را که به‌طور معقول از حسابرس داخلی ماهر انتظار می‌رود،اعمال نمایند.اعمال مراقبتهای حرفه‌ای دلا‌لت برخطاناپذیری نیست.
1-0221 -a حسابرس داخلی باید مراقبتهای حرفه‌ای را با درنظر داشتن موارد زیر اعمال کند :
.حدود رسیدگی که برای دستیابی به هدفهای حسابرسی ضروری است،
. پیچیدگی نسبی و اهمیت موضوعاتی که روشهای اطمیناندهی نسبت به آنها به‌کار می‌رود،
. کفایت و اثربخشی مدیریت خطر، کنترل و فرایندهای راهبری سازمان،
. احتمال اشتباهات بااهمیت، سوءجریانها یا رعایت دستورعملها،
. هزینه اطمیناندهی در رابطه با منافع بالقوه آن.
2-0221 -a حسابرسی داخلی باید نسبت به خطرات بااهمیت که ممکن است بر هدفها، عملیات یا منابع اثر داشته باشد، هوشیار باشد. به هرحال، روشهای اطمیناندهی به تنهایی، حتی همراه با مراقبتهای حرفه‌ای، تضمینی برای شناسایی تمامی خطرات بااهمیت نیست.
1 -0221 -c حسابرسی داخلی باید با توجه به موارد زیر، مراقبتهای حرفه‌ای را هنگام ارائه خدمات مشاوره‌ای اعمال کند :
ت نیازها و انتظارات مشتریان شامل ماهیت، زمانبندی و گزارش نتایج خدمات مشاوره‌ای،
ت پیچیدگی نسبی و دامنه ارائه خدمات مورد نیاز به‌منظور دستیابی به هدفهای خدمات مشاوره‌ای،
ت هزینه ارائه خدمات مشاوره‌ای در رابطه با منافع بالقوه آن.
1230- بهبود حرفه‌ای مستمر
حسابرسان داخلی باید دانش، مهارت و سایر صلا‌حیتهای حرفه‌ای خود را به‌طورمستمر بهبود و ارتقا بخشند.
1300- کنترل کیفیت و برنامه اصلا‌ح و بهبود
مدیر حسابرسی داخلی باید کنترل کیفیت و برنامه اصلا‌ح و بهبود را به‌گونه‌ای که تمامی جنبه‌های حسابرسی داخلی را پوشش دهد، طراحی، ایجاد و اعمال کند و اثربخشی آن را به‌طور مستمر ارزیابی نماید. برنامه مزبور باید به‌منظور کمک به حسابرسی داخلی جهت افزودن ارزش و بهبود عملیات سازمان و اطمینان یافتن از اینکه حسابرسی داخلی منطبق با استانداردها و آیین رفتار حرفه‌ای انجام می‌شود، طراحی گردد.
1310- ارزیابی برنامه کنترل کیفیت
حسابرسی داخلی باید فرایندی را برای ارزیابی اثربخشی کلی برنامه کنترل کیفیت برگزیند. فرایند مزبور باید شامل ارزیابیهای داخلی و خارجی (مستقل) باشد.
1311- ارزیابیهای داخلی
ارزیابیهای داخلی باید شامل موارد زیر باشد:
. بررسیهای مداوم و مستمر عملکرد حسابرسی داخلی،
. بررسیهای ادواری عملکرد حسابرسی داخلی شامل ارزیابیهای درونی واحد حسابرسی داخلی و ارزیابیهایی به‌وسیله افرادی در درون‌سازمان که دارای دانش حسابرسی داخلی بوده و از استانداردهای حسابرسی داخلی آگاهی داشته باشند.
1312- ارزیابیهای خارجی (مستقل)
ارزیابیهای مستقل نظیر بررسی کنترل کیفیت باید حداقل سالی یک‌بار به وسیله فرد یا گروهی خارج از سازمان که واجد شرایط و مستقل باشد، صورت گیرد.
1320- گزارش برنامه کنترل کیفیت
مدیر حسابرسی داخلی باید نتایج ارزیابیهای مستقل را به هیئت مدیره گزارش کند.
1330- استفاده از عبارت <انجام حسابرسی طبق استانداردها>
حسابرسان داخلی ترغیب می‌شوند که در گزارش خود به انجام حسابرسی داخلی طبق استانداردهای اجرای عملیات حرفه‌ای حسابرسی داخلی تصریح نمایند. به هرحال، حسابرسان داخلی از این عبارت تنها زمانی استفاده می‌کنند که ارزیابیهای برنامه بهبود کیفیت، نشان دهد که حسابرسی داخلی طبق استانداردها صورت می‌گیرد.
1340- افشای موارد رعایت نشدن استانداردها
اگر چه حسابرسی داخلی باید به‌طور کامل به پیروی از استانداردها و رعایت موازین رفتار حرفه‌ای انجام شود اما ممکن است در مواردی عدم رعایت وجود داشته باشد. هنگامی که موارد رعایت نشدن استانداردهای حسابرسی و موازین رفتار حرفه‌ای برحدود رسیدگی یا عملکرد حسابرسی داخلی اثر دارد موضوع باید به مدیریت ارشد و هیئت مدیره گزارش شود.
استانداردهای عملکرد
2000- مدیریت واحد حسابرسی داخلی
مدیر حسابرسی داخلی باید واحد حسابرسی داخلی را به‌طور کارامد اداره کند به‌طوری که اطمینان حاصل شود حسابرسی داخلی بر ارزش سازمان می‌افزاید.
2010- برنامه‌ریزی
مدیر حسابرسی داخلی باید برنامه‌هایی مبتنی بر خطر و با توجه به
هدفهای سازمان به‌منظور تعیین اولویتهای حسابرسی داخلی تهیه و تدوین کند.
1 -0102 -a برنامه‌های انجام حسابرسی داخلی باید مبتنی بر ارزیابی خطر و برای سال تهیه شود. نظرات مدیریت ارشد و هیئت مدیره باید در تدوین برنامه‌های حسابرسی داخلی مورد توجه قرار گیرد.
1 -0102 -c مدیر حسابرسی داخلی باید پذیرش خدمات مشاوره‌ای پیشنهادی را با توجه به امکان کمک به بهبود مدیریت خطر، افزودن ارزش و بهبود عملکرد سازمان مورد توجه قرار دهد. خدمات مشاوره‌ای که پذیرفته می‌شود باید در برنامه‌های واحد حسابرسی داخلی در نظر گرفته شود.
2020- ارائه و تصویب برنامه‌های حسابرسی داخلی
مدیرحسابرسی داخلی باید برنامه‌های واحد حسابرسی داخلی و منابع مورد نیاز، شامل تغییرات بااهمیت میاندوره‌ای را، به مدیریت ارشد و هیئت مدیره برای بررسی و تصویب گزارش کند.
2030- مدیریت منابع
مدیریت واحد حسابرسی داخلی باید اطمینان یابد که منابع حسابرسی داخلی مناسب، کافی و به‌منظور دستیابی به برنامه‌های تصویب شده به‌نحو موثر و کارامد سازمان یافته است.
2040- خط‌مشی‌ها و روشها
مدیر حسابرس داخلی باید خط‌مشی‌ها و روشهای لا‌زم برای هدایت فعالیتهای حسابرسی داخلی را تهیه و تدوین کند.
2050- هماهنگی
مدیر حسابرسی داخلی باید به‌منظور اطمینان یافتن از پوشش کافی و به حداقل رسانیدن دوباره‌کاری‌ها، امکان دسترسی به اطلا‌عات را برای حسابرسان داخلی فراهم آورد و روابط ارائه دهندگان خدمات مشاوره‌ای داخلی و خارجی را هماهنگ کند.
2060- گزارش به مدیریت ارشد و هیئت مدیره
مدیر حسابرسی داخلی باید به‌طورادواری در مورد هدفها، اختیارات، مسئولیتها و پیشرفت برنامه‌های حسابرسی داخلی، به مدیریت ارشد و هیئت مدیره گزارش کند. گزراش باید دربرگیرنده موارد بااهمیت درمورد خطر، کنترلها، راهبری سازمان و سایر مطالبی باشد که مورد نیاز یا درخواست مدیریت ارشد و هیئت مدیره است.
2100- ماهیت رسیدگی
فعالیت حسابرسی داخلی، مدیریت خطر و سیستمهای کنترل و راهبری را ارزیابی و به بهبود آنها کمک می‌کند.
2110- مدیریت خطر
فعالیت حسابرسی داخلی باید از طریق شناسایی و ارزیابی موقعیتهای بااهمیت خطر به سازمان کمک کند و در بهبود مدیریت خطر و سیستمهای کنترل مشارکت جوید.
1-0112 -a حسابرسی داخلی باید اثربخشی سیستم مدیریت خطر را بررسی و ارزیابی نماید.
2-0112 -a حسابرسی داخلی باید موقعیتهای خطر مرتبط با راهبری سازمان، عملیات و سیستمهای اطلا‌عاتی سازمان را از نظر موارد زیر ارزیابی کند:
. قابلیت اطمینان و صحت اطلا‌عات مالی و عملیاتی،
. اثربخشی و کارایی عملیات،
. حفاظت از داراییها،
. رعایت قوانین، مقررات و قراردادها.
1 -0112 -c حسابرسان داخلی هنگام ارائه خدمات مشاوره‌ای باید خطر مرتبط با هدفهای ارائه چنین خدماتی را مورد توجه قرار دهند و نسبت به وجود خطرات بااهمیت دیگر هوشیار باشند.
2 -0112 -c حسابرسان داخلی باید از دانش و تجربه‌های خود در فرایند شناسایی و ارزیابی موارد بااهمیت خطر که سازمان با آن مواجه است استفاده کنند.
2120- کنترل
حسابرسی داخلی باید سازمان را در حفظ کنترلهای کارامد از طریق ارزیابی اثربخشی و کارایی کنترلها و بهبود مستمر آنها، کمک کند.
1-0212 -a حسابرسی داخلی باید برمبنای نتایج حاصل از ارزیابی خطر، کفایت و اثربخشی کنترلها را که شامل راهبری سازمان، عملیات و سیستمهای اطلا‌عات است، ارزیابی کند. این ارزیابی باید دربرگیرنده موارد زیر باشد:
.قابلیت اعتماد و صحت اطلا‌عات مالی و عملیاتی،
. اثربخشی و کارایی عملیات،
. حفاظت از داراییها،
. رعایت قوانین، مقررات و قراردادها.
2 -0212 -a حسابرسان داخلی باید حدود رسیدگیها و هدفهای حسابرسی را تعیین کنند و آنها را با عملیات و هدفهای سازمان هماهنگ سازند.
3 -0212 -a حسابرسان داخلی باید عملیات و برنامه‌ها را به‌منظور تعیین انطباق نتایج با هدفهای سازمان بررسی کنند و مشخص نمایند که آیا عملیات و برنامه‌ها همان‌گونه انجام شده‌اند که طراحی گردیده‌اند.
4-0212 -a معیار مناسبی برای ارزیابی کنترلها مورد نیاز است. حسابرسان داخلی باید مشخص کنند مدیریت تا چه حد معیارهای مناسبی را برای تعیین میزان دستیابی به هدفها تهیه و تدوین کرده است. چنانچه معیارهای مزبور مناسب و کافی نباشد، حسابرسان داخلی باید با کمک مدیریت به تعیین معیارهای مناسب ارزیابی اقدام کنند.
1 -0212 -c حسابرسان داخلی باید در حین ارائه خدمات مشاوره‌ای، کنترلهای مرتبط با هدفهای خدمات مشاوره‌ای را مورد توجه قرار دهند و نسبت به هرگونه ضعفهای بااهمیت کنترلها توجه داشته باشند.
2 -0212-c حسابرسان داخلی باید از دانش خود در زمینه کنترلها، در فرایند شناسایی و ارزیابی موارد بااهمیت خطر که سازمان با آن مواجه است، استفاده کنند.
2130- راهبری
حسابرسی داخلی باید به فرایند راهبری سازمان از طریق ارزیابی و بهبود فرایند مزبور با تاکید بر موارد زیر، کمک کند:
1- هدفها و ارزشها تهیه و تدوین شده و ابلا‌غ گردیده‌اند،
2- دستیابی به هدفها مورد توجه بوده و بررسی می‌شود،
3- پاسخگویی وجود دارد،
4- ارزشها رعایت می‌شود.
1-0312-a حسابرسان داخلی باید عملیات و برنامه‌ها را به‌منظور اطمینان یافتن از انطباق آنها با ارزشهای سازمانی بررسی کنند.
1-0312 -c هدفهای خدمات مشاوره‌ای باید با هدفها و ارزشهای سازمان سازگار باشد.
2200- برنامه‌ریزی فعالیتهای حسابرسی داخلی
حسابرسان داخلی باید برای انجام هر یک از خدمات و رسیدگیهای خود، برنامه تهیه و تنظیم کنند.
2201- ملا‌حظات برنامه‌ریزی
حسابرسان داخلی در تدوین برنامه رسیدگیهای خود باید موارد زیر را مورد توجه قرار دهند:
. هدفهای فعالیتی که باید بررسی شود و معیاری که عملکرد فعالیت را کنترل می‌کند،
. خطرات بااهمیت مرتبط با فعالیت، هدفها، منابع و عملیات فعالیت و معیارهایی که اثر بالقوه خطر با آن سنجیده می‌شود،
. کفایت و اثربخشی مدیریت خطر و سیستمهای کنترل مرتبط با فعالیت از طریق مقایسه با مدل یا چارچوب کنترلی مناسب،
. فرصتهای انجام بهبودهای بااهمیت در مدیریت خطر و سیستمهای کنترل مرتبط با فعالیت.
1-1022 -c حسابرسان داخلی باید درک و استنباط درست و صحیح از هدفها، دامنه خدمات مشاوره‌ای، مسئولیتها و سایر انتظارات مشتریانی که درخواست خدمات مشاوره‌ای دارند، به‌دست آورند. در مورد خدمات مشاوره‌ای بااهمیت، این‌گونه موارد باید مکتوب شود.
2210- هدفهای رسیدگی
در تعیین هدفهای رسیدگی، خطرات، کنترلها و فرایندهای راهبری مرتبط با فعالیتهای مورد بررسی، بااهمیت است و باید مورد توجه قرار گیرد.
1-0122-a حسابرسان داخلی هنگام برنامه‌ریزی برای انجام حسابرسی داخلی، باید خطرات مرتبط با فعالیت مورد بررسی را ارزیابی کنند. هدفهای رسیدگی باید نتایج ارزیابی خطر را منعکس سازد.
2-0122-a حسابرسان داخلی باید احتمال اشتباهات بااهمیت، سوءجریانها و موارد عدم رعایت را هنگام تعیین هدفهای رسیدگی مورد توجه قرار دهند.
1 -0122 -c در تعیین هدفهای ارائه خدمات مشاوره‌ای باید خطرات، کنترلها و فرایندهای راهبری تا حدودی که مورد توافق با مشتری است، مورد توجه قرار گیرد.
2220- حدود رسیدگی
حدود رسیدگیهای حسابرسی داخلی باید به‌گونه‌ای باشد که هدفهای رسیدگی تامین گردد.
1-0222-a حدود رسیدگی باید دربرگیرنده ملا‌حظات مرتبط با سیستمهای مربوط، مدارک، کارکنان، داراییهای فیزیکی، شامل داراییهای تحت کنترل سایر اشخاص، باشد.
1-0222-c حسابرسان داخلی هنگام ارائه خدمات مشاوره‌ای باید اطمینان یابند که حدود رسیدگی آن اندازه کفایت می‌کند که هدفهای توافق شده را مورد توجه قرار می‌دهد. چنانچه حسابرسان داخلی در حین ارائه خدمات، با محدودیتهایی مواجه شوند، چنین محدودیتهایی باید به اطلا‌ع مشتری برسد که درخصوص ادامه ارائه خدمات تصمیمگیری شود.
2230- تخصیص منابع برای انجام رسیدگیهای حسابرسی داخلی
حسابرسان داخلی برای دستیابی به هدفهای رسیدگی باید منابع مناسب را تعیین کنند و تخصیص دهند. تخصیص نیروی انسانی (حسابرس داخلی) باید برمبنای ارزیابی ماهیت و پیچیدگی هر موضوع مورد رسیدگی، محدودیتهای زمانی و منابع در دسترس صورت گیرد.
2240- برنامه‌رسیدگی
حسابرسان داخلی باید برنامه‌های رسیدگی را به‌گونه‌ای تهیه و تدوین کنند که هدفهای حسابرسی داخلی را تامین کند. برنامه‌های حسابرسی داخلی باید مکتوب باشد.
1 -0422-a برنامه رسیدگی باید روشهای شناسایی، تجزیه و تحلیل، ارزیابی و ثبت اطلا‌عات را در حین رسیدگی تعیین کند. برنامه‌های حسابرسی باید قبل از شروع حسابرسی تایید شود و هرگونه اصلا‌ح و تعدیل سریعاً تایید گردد.
1 -0422-c برنامه ارائه خدمات مشاوره‌ای ممکن است از نظر شکل و محتوا، با توجه به ماهیت موضوع، متفاوت باشد.
2300- انجام رسیدگیهای حسابرسی داخلی
حسابرسان داخلی، باید به‌منظور تامین هدفهای حسابرسی داخلی، اطلا‌عات لا‌زم را شناسایی، گرداوری، بررسی و تجزیه و تحلیل کنند.
2310- شناسایی اطلا‌عات
حسابرسان داخلی باید اطلا‌عات کافی، اتکاپذیر، مربوط و مفید را به‌منظور دستیابی به هدفهای حسابرسی داخلی شناسایی و گرداوری کنند.
2320- تجزیه و تحلیل و ارزیابی
نتایج حاصل از رسیدگیهای حسابرسان داخلی باید متکی به تجزیه و تحلیل و ارزیابیها باشد.
2330- ثبت اطلا‌عات
حسابرسان داخلی باید اطلا‌عات مربوط را که تایید کننده نتایح حاصل از رسیدگیهاست ، مکتوب کنند.
1-0332-a مدیر حسابرسی داخلی باید دسترسی به مدارک رسیدگیها را کنترل کند. مدیر حسابرسی داخلی باید قبل از ارائه مدارک حسابرسی داخلی به اشخاص بیرون از سازمان، تایید مدیریت ارشد و در موارد مقتضی تایید مقامات قانونی را به‌نحو مناسب به‌دست آورد.
2-0332-a مدیر حسابرسی داخلی باید الزامات و چگونگی نگهداری مدارک حسابرسی داخلی را تهیه و تدوین کند. چنین الزاماتی باید مطابق با دستورعملهای سازمان و هرگونه مقررات و الزامات مربوط باشد.
1 -0332-c مدیر حسابرسی داخلی باید رویه‌های کنترلی و نظارتی
مربوط به حفاظت و نگهداری مدارک رسیدگیها را تعیین کند و همچنین نحوه ارائه آنها را به حسابرسان داخلی و مستقل مشخص نماید. رویه‌های مزبور باید با دستورعملهای سازمان و هرگونه مقررات و الزامات نگهداری اسناد و مدارک مطابقت داشته باشد.
2340- سرپرستی
انجام حسابرسی داخلی باید به‌نحو مناسب به‌منظور اطمینان یافتن از تامین هدفهای حسابرسی داخلی، کنترل کیفیت و تخصیص منابع انسانی سرپرستی شود.
2400- گزارش نتایج
حسابرسان داخلی باید نتایج حاصل از رسیدگیها را به سرعت گزارش نمایند
2410- معیار گزارشگری
گزارش نتایج حاصل از رسیدگیها باید شامل هدفهای رسیدگی، حدود رسیدگی، نتایج رسیدگی، پیشنهادها و برنامه اقدامات اصلا‌حی باشد.
1-0142-a گزارش نهایی نتایج رسیدگیها، در موارد مقتضی باید همراه با اظهارنظر حسابرس باشد.
2-0142-a گزارش رسیدگیها باید انجام رضایتبخش حسابرسی داخلی را اعلا‌م کند.
1-0142-c گزارش پیشرفت و نتایج خدمات مشاوره‌ای از نظر شکل و محتوا، با توجه به ماهیت خدمات مشاوره‌ای و نیازهای مشتری، اوت خواهد بود.
2420- کیفیت گزارشها
گزارشها باید صحیح، بیطرفانه، روشن، کوتاه، سازنده، کامل و بموقع باشد.
2421- اشتباهات و موارد نقص
چنانچه گزارش نهایی حاوی اشتباه یا موارد نقص باشد، مدیر حسابرسی داخلی باید اطلا‌عات صحیح را برای تمامی افرادی که اصل گزارش را دریافت کرده‌اند بفرستد.
2430- افشای موارد رعایت نشدن استانداردها
هنگامی که رعایت نشدن استانداردها بر رسیدگی خاص اثر دارد، گزارش نتایج، موارد زیر را باید افشا کند:
. استاندارد (استانداردهایی) که به‌طور کامل رعایت نشده‌اند،
. دلیل (دلا‌یل) رعایت نشدن استاندارد (استانداردها)،
. تاثیر رعایت نشدن استاندارد (استانداردها) بررسیدگی.
2440- انتشار نتایج
مدیر حسابرسی داخلی باید نتایج رسیدگیها را برای اشخاص مربوط و ذینفع منتشر کند.
1-0442-a مدیر حسابرسی داخلی مسئول ارائه و گزارش نتایج رسیدگیها به افرادی است که اطمینان دارد مورد توجه آنان قرار می‌گیرد.
1 -0442-c مدیر حسابرسی داخلی مسئول ارائه گزارش نتایج نهایی خدمات مشاوره‌ای به مشتری است.
2 -0442-c در حین ارائه خدمات مشاوره‌ای، موضوعهای مرتبط با مدیریت خطر، کنترل و راهبری ممکن است شناسایی شود. در مواردی که چنین موضوعاتی برای سازمان بااهمیت است، مراتب باید به اطلا‌ع مدیریت ارشد و هیئت مدیره برسد.
2500- پیگیری گزارش نتایج
مدیر حسابرسی داخلی باید روشی را برای بررسی وکنترل چگونگی حل وفصل نتایج گزارش شده تدوین کند.
1-0052-a مدیر حسابرسی داخلی باید فرایند پیگیری را به‌منظور نظارت و اطمینان یافتن از اینکه اقدامات مدیریت به‌نحو موثر انجام شده است یا اینکه مدیریت ارشد خطر انجام نشدن اقدامات اصلا‌حی را پذیرفته است، تدوین کند.
1-0052-c حسابرسی داخلی باید چگونگی حل و فصل نتایج حاصل از خدمات مشاوره‌ای را که با مشتری توافق شده است تحت کنترل و نظارت داشته باشد.
2600- پذیرش خطرات از سوی مدیریت
هنگامی که مدیر حسابرسی داخلی اعتقاد دارد مدیریت ارشد سطحی از خطر را پذیرفته است که از نظر سازمان پذیرفته نیست، مدیر حسابرسی داخلی باید در این‌باره با مدیریت ارشد مذاکره کند. چنانچه تصمیم مدیریت تغییر نکرد، مدیر حسابرسی داخلی و مدیریت ارشد سازمان باید موضوع را برای حل و فصل به هیئت مدیره گزارش کنند.
مقدمه
حسابرسی داخلی فعالیتی مستقل، اطمیناندهی بیطرفانه و مشاوره‌ای است که به‌منظور افزودن ارزش و بهبود عملکرد سازمان طراحی می‌شود. حسابرسی داخلی، سازمان را در دستیابی به اهداف آن از طریق ایجاد رویکردی منظم و روشمند به‌منظور ارزیابی و بهبود اثربخشی مدیریت خطر، کنترل و فرایندهای راهبری، یاری می‌دهد.
فعالیتهای حسابرسی داخلی در محیطهای قانونی و فرهنگی مختلف، سازمانهایی با تفاوت در هدفها، اندازه و ساختار، توسط افرادی در درون‌سازمان و یا در خارج از آن انجام می‌شود. چنین تفاوتهایی ممکن است براجرای عملیات حسابرسی داخلی در هر محیط تاثیرگذار باشد. به‌هرحال، چنانچه مسئولیتهای حسابرسان داخلی می‌باید ایفا شود، پیروی از استانداردهای اجرای عملیات حرفه‌ای حسابرسی داخلی ضروری است.
هدفهای استانداردهای حسابرسی داخلی عبارت‌است از:
1- توصیف اصول اساسی که باید گویای نحوه انجام حسابرسی داخلی باشد،
2- ارائه چارچوبی برای انجام و ترویج دامنه وسیعی از ارزش افزوده فعالیتهای حسابرسی داخلی،
3- ایجاد مبنایی برای سنجش عملکرد حسابرسی داخلی،
4- ترویج عملیات و فرایندهای سازمانی.
استانداردها شامل استانداردهای عمومی و کیفی (سری 1000)، استانداردهای عملکرد (سری 2000) و استانداردهای اجرایی است. استانداردهای عمومی و کیفی، خصوصیات سازمانها و افرادی که حسابرسی داخلی را انجام می‌دهند، مورد توجه قرار می‌دهد. استانداردهای عملکرد، ماهیت فعالیتهای حسابرسی داخلی را توصیف می‌کند و معیاری برای کنترل کیفیت خدمات حسابرسی داخلی ارائه می‌دهد. استانداردهای عمومی و کیفی و استانداردهای عملکرد، درتمامی خدمات حسابرسی داخلی قابل اعمال است. استانداردهای اجرایی نسبت به استانداردهای عمومی و عملیاتی مرتبط به رسیدگیهای خاص (نظیر حسابرسی رعایت، رسیدگی به تقلب) اعمال می‌شود.
استانداردهای عمومی و کیفی و استانداردهای عملکرد، یک سری
است اما ممکن است چندین سری استانداردهای اجرایی، برای هر یک از انواع‌فعالیتهای حسابرسی یک سری استاندارد ، وجود داشته باشد.استانداردهای اجرایی در مورد فعالیتهای اطمیناندهی با حرفa و شماره استاندارد واستانداردهای اجرایی مربوط به خدمات مشاوره‌ای با حرف c و شماره استاندارد مشخص می‌گردد.
استانداردهای عمومی و کیفی
1000- هدفها، اختیارات و مسئولیتهای حسابرسی داخلی
هدفها، اختیارات و مسئولیتهای حسابرسی داخلی باید به‌طور رسمی، منطبق با استانداردها، تعیین و به‌وسیله هیئت مدیره تصویب شود.
1-0001 -a ماهیت خدمات اطمیناندهی باید در دستورعملهای حسابرسی مشخص شود. چنانچه اطمیناندهی برای اشخاص خارج از سازمان باید صورت گیرد، ماهیت این‌گونه اطمیناندهی نیز باید در دستورعملهای حسابرسی مشخص گردد.
1-0001 -c ماهیت خدمات مشاوره‌ای باید در دستورعملهای حسابرسی داخلی مشخص گردد.
1100- استقلا‌ل و بیطرفی
حسابرسی داخلی باید مستقل باشد و حسابرسان داخلی در انجام کارها و وظایفشان بیطرف باشند.
1110- استقلا‌ل سازمانی
مدیر حسابرسی داخلی باید به رده‌ای در سازمان گزارش کند که شرایط مناسب برای ایفای مسئولیتهای حسابرسی داخلی را فراهم می‌سازد.
1-0111 -a حسابرسی داخلی باید در تعیین حدود رسیدگی، انجام رسیدگیها و گزارش نتایج مستقل باشد.
1120- بیطرفی
حسابرسان داخلی باید نگرشی بیطرفانه داشته باشند و از تضاد منافع بپرهیزند.
1130- خدشه براستقلا‌ل و بیطرفی
چنانچه استقلا‌ل و بیطرفی حسابرسی داخلی به‌طور ظاهری و واقعی خدشه‌دار شود، جزییات آن باید برای گروههای مربوط افشا شود. ماهیت و جزییات افشا به چگونگی خدشه‌دار شدن استقلا‌ل و بیطرفی حسابرسی داخلی بستگی دارد.
1-0311 -a حسابرسان داخلی باید از ارزیابی عملیات خاصی که قبلا‌ً نسبت به آنها مسئولیت داشته‌اند، خودداری کنند. پیشفرض این است که بیطرفی زمانی نقض می‌شود که حسابرس داخلی خدمات‌اطمینان‌دهی نسبت به فعالیتی را که در سال قبل نسبت به آن مسئولیت داشته است، ارائه نماید.
2-0311 -a خدمات اطمیناندهی نسبت به وظایفی که مدیر حسابرسی داخلی در مورد آنها مسئولیت داشته است باید به وسیله فردی خارج از واحد حسابرسی داخلی نظارت شود.
1 -0311 -c حسابرسان داخلی ممکن است خدمات مشاوره‌ای در مورد عملیاتی را که قبلا‌ً نسبت به آن مسئولیت داشته‌اند ارائه کنند.
1200- مهارت و اعمال مراقبتهای حرفه‌ای
حسابرسی داخلی باید به‌وسیله افراد ذیصلا‌ح و ماهر و همراه با مراقبتهای حرفه‌ای انجام شود.
1210- مهارت
حسابرسان داخلی باید از دانش، مهارت و سایر صلا‌حیتهای لا‌زم برای ایفای مسئولیتهایشان برخوردار باشند. واحد حسابرسی داخلی به‌طور جمعی باید دانش، مهارت و سایر صلا‌حیتهای مورد نیاز برای انجام مسئولیتهای محوله را دارا باشد.
1-0121 -a چنانچه کارکنان واحد حسابرسی داخلی فاقد دانش، مهارت یا سایر صلا‌حیتهای مورد نیاز برای انجام تمام یا بخشی از وظایف حسابرسی داخلی هستند، مدیر حسابرسی داخلی باید، از کمکها و مشورتهای مناسب برخوردار شود.
2-0121 -a حسابرس داخلی باید دانش لا‌زم برای شناسایی نشانه‌های تقلب راداشته باشد، اما انتظار نمی‌رود در سطح مهارت شخصی باشد که مسئولیت اصلی وی تحقیق و کشف تقلب است.
1-0121 -c چنانچه کارکنان حسابرسی داخلی فاقد دانش، مهارت و سایر صلا‌حیتهای لا‌زم برای انجام تمام یا بخشی از خدمات مشاوره‌ای هستند، مدیر حسابرسی داخلی باید از انجام خدمات مشاوره‌ای خودداری کند یا از کمکها و مشورتهای مناسب برخوردار شود.
1220- اعمال مراقبتهای حرفه‌ای
حسابرسان داخلی باید مراقبت حرفه‌ای را که به‌طور معقول از حسابرس داخلی ماهر انتظار می‌رود،اعمال نمایند.اعمال مراقبتهای حرفه‌ای دلا‌لت برخطاناپذیری نیست.
1-0221 -a حسابرس داخلی باید مراقبتهای حرفه‌ای را با درنظر داشتن موارد زیر اعمال کند :
.حدود رسیدگی که برای دستیابی به هدفهای حسابرسی ضروری است،
. پیچیدگی نسبی و اهمیت موضوعاتی که روشهای اطمیناندهی نسبت به آنها به‌کار می‌رود،
. کفایت و اثربخشی مدیریت خطر، کنترل و فرایندهای راهبری سازمان،
. احتمال اشتباهات بااهمیت، سوءجریانها یا رعایت دستورعملها،
. هزینه اطمیناندهی در رابطه با منافع بالقوه آن.
2-0221 -a حسابرسی داخلی باید نسبت به خطرات بااهمیت که ممکن است بر هدفها، عملیات یا منابع اثر داشته باشد، هوشیار باشد. به هرحال، روشهای اطمیناندهی به تنهایی، حتی همراه با مراقبتهای حرفه‌ای، تضمینی برای شناسایی تمامی خطرات بااهمیت نیست.
1 -0221 -c حسابرسی داخلی باید با توجه به موارد زیر، مراقبتهای حرفه‌ای را هنگام ارائه خدمات مشاوره‌ای اعمال کند :
ت نیازها و انتظارات مشتریان شامل ماهیت، زمانبندی و گزارش نتایج خدمات مشاوره‌ای،
ت پیچیدگی نسبی و دامنه ارائه خدمات مورد نیاز به‌منظور دستیابی به هدفهای خدمات مشاوره‌ای،
ت هزینه ارائه خدمات مشاوره‌ای در رابطه با منافع بالقوه آن.
1230- بهبود حرفه‌ای مستمر
حسابرسان داخلی باید دانش، مهارت و سایر صلا‌حیتهای حرفه‌ای خود را به‌طورمستمر بهبود و ارتقا بخشند.
1300- کنترل کیفیت و برنامه اصلا‌ح و بهبود
مدیر حسابرسی داخلی باید کنترل کیفیت و برنامه اصلا‌ح و بهبود را به‌گونه‌ای که تمامی جنبه‌های حسابرسی داخلی را پوشش دهد، طراحی، ایجاد و اعمال کند و اثربخشی آن را به‌طور مستمر ارزیابی نماید. برنامه مزبور باید به‌منظور کمک به حسابرسی داخلی جهت افزودن ارزش و بهبود عملیات سازمان و اطمینان یافتن از اینکه حسابرسی داخلی منطبق با استانداردها و آیین رفتار حرفه‌ای انجام می‌شود، طراحی گردد.
1310- ارزیابی برنامه کنترل کیفیت
حسابرسی داخلی باید فرایندی را برای ارزیابی اثربخشی کلی برنامه کنترل کیفیت برگزیند. فرایند مزبور باید شامل ارزیابیهای داخلی و خارجی (مستقل) باشد.
1311- ارزیابیهای داخلی
ارزیابیهای داخلی باید شامل موارد زیر باشد:
. بررسیهای مداوم و مستمر عملکرد حسابرسی داخلی،
. بررسیهای ادواری عملکرد حسابرسی داخلی شامل ارزیابیهای درونی واحد حسابرسی داخلی و ارزیابیهایی به‌وسیله افرادی در درون‌سازمان که دارای دانش حسابرسی داخلی بوده و از استانداردهای حسابرسی داخلی آگاهی داشته باشند.
1312- ارزیابیهای خارجی (مستقل)
ارزیابیهای مستقل نظیر بررسی کنترل کیفیت باید حداقل سالی یک‌بار به وسیله فرد یا گروهی خارج از سازمان که واجد شرایط و مستقل باشد، صورت گیرد.
1320- گزارش برنامه کنترل کیفیت
مدیر حسابرسی داخلی باید نتایج ارزیابیهای مستقل را به هیئت مدیره گزارش کند.
1330- استفاده از عبارت <انجام حسابرسی طبق استانداردها>
حسابرسان داخلی ترغیب می‌شوند که در گزارش خود به انجام حسابرسی داخلی طبق استانداردهای اجرای عملیات حرفه‌ای حسابرسی داخلی تصریح نمایند. به هرحال، حسابرسان داخلی از این عبارت تنها زمانی استفاده می‌کنند که ارزیابیهای برنامه بهبود کیفیت، نشان دهد که حسابرسی داخلی طبق استانداردها صورت می‌گیرد.
1340- افشای موارد رعایت نشدن استانداردها
اگر چه حسابرسی داخلی باید به‌طور کامل به پیروی از استانداردها و رعایت موازین رفتار حرفه‌ای انجام شود اما ممکن است در مواردی عدم رعایت وجود داشته باشد. هنگامی که موارد رعایت نشدن استانداردهای حسابرسی و موازین رفتار حرفه‌ای برحدود رسیدگی یا عملکرد حسابرسی داخلی اثر دارد موضوع باید به مدیریت ارشد و هیئت مدیره گزارش شود.
استانداردهای عملکرد
2000- مدیریت واحد حسابرسی داخلی
مدیر حسابرسی داخلی باید واحد حسابرسی داخلی را به‌طور کارامد اداره کند به‌طوری که اطمینان حاصل شود حسابرسی داخلی بر ارزش سازمان می‌افزاید.
2010- برنامه‌ریزی
مدیر حسابرسی داخلی باید برنامه‌هایی مبتنی بر خطر و با توجه به
هدفهای سازمان به‌منظور تعیین اولویتهای حسابرسی داخلی تهیه و تدوین کند.
1 -0102 -a برنامه‌های انجام حسابرسی داخلی باید مبتنی بر ارزیابی خطر و برای سال تهیه شود. نظرات مدیریت ارشد و هیئت مدیره باید در تدوین برنامه‌های حسابرسی داخلی مورد توجه قرار گیرد.
1 -0102 -c مدیر حسابرسی داخلی باید پذیرش خدمات مشاوره‌ای پیشنهادی را با توجه به امکان کمک به بهبود مدیریت خطر، افزودن ارزش و بهبود عملکرد سازمان مورد توجه قرار دهد. خدمات مشاوره‌ای که پذیرفته می‌شود باید در برنامه‌های واحد حسابرسی داخلی در نظر گرفته شود.
2020- ارائه و تصویب برنامه‌های حسابرسی داخلی
مدیرحسابرسی داخلی باید برنامه‌های واحد حسابرسی داخلی و منابع مورد نیاز، شامل تغییرات بااهمیت میاندوره‌ای را، به مدیریت ارشد و هیئت مدیره برای بررسی و تصویب گزارش کند.
2030- مدیریت منابع
مدیریت واحد حسابرسی داخلی باید اطمینان یابد که منابع حسابرسی داخلی مناسب، کافی و به‌منظور دستیابی به برنامه‌های تصویب شده به‌نحو موثر و کارامد سازمان یافته است.
2040- خط‌مشی‌ها و روشها
مدیر حسابرس داخلی باید خط‌مشی‌ها و روشهای لا‌زم برای هدایت فعالیتهای حسابرسی داخلی را تهیه و تدوین کند.
2050- هماهنگی
مدیر حسابرسی داخلی باید به‌منظور اطمینان یافتن از پوشش کافی و به حداقل رسانیدن دوباره‌کاری‌ها، امکان دسترسی به اطلا‌عات را برای حسابرسان داخلی فراهم آورد و روابط ارائه دهندگان خدمات مشاوره‌ای داخلی و خارجی را هماهنگ کند.
2060- گزارش به مدیریت ارشد و هیئت مدیره
مدیر حسابرسی داخلی باید به‌طورادواری در مورد هدفها، اختیارات، مسئولیتها و پیشرفت برنامه‌های حسابرسی داخلی، به مدیریت ارشد و هیئت مدیره گزارش کند. گزراش باید دربرگیرنده موارد بااهمیت درمورد خطر، کنترلها، راهبری سازمان و سایر مطالبی باشد که مورد نیاز یا درخواست مدیریت ارشد و هیئت مدیره است.
2100- ماهیت رسیدگی
فعالیت حسابرسی داخلی، مدیریت خطر و سیستمهای کنترل و راهبری را ارزیابی و به بهبود آنها کمک می‌کند.
2110- مدیریت خطر
فعالیت حسابرسی داخلی باید از طریق شناسایی و ارزیابی موقعیتهای بااهمیت خطر به سازمان کمک کند و در بهبود مدیریت خطر و سیستمهای کنترل مشارکت جوید.
1-0112 -a حسابرسی داخلی باید اثربخشی سیستم مدیریت خطر را بررسی و ارزیابی نماید.
2-0112 -a حسابرسی داخلی باید موقعیتهای خطر مرتبط با راهبری سازمان، عملیات و سیستمهای اطلا‌عاتی سازمان را از نظر موارد زیر ارزیابی کند:
. قابلیت اطمینان و صحت اطلا‌عات مالی و عملیاتی،
. اثربخشی و کارایی عملیات،
. حفاظت از داراییها،
. رعایت قوانین، مقررات و قراردادها.
1 -0112 -c حسابرسان داخلی هنگام ارائه خدمات مشاوره‌ای باید خطر مرتبط با هدفهای ارائه چنین خدماتی را مورد توجه قرار دهند و نسبت به وجود خطرات بااهمیت دیگر هوشیار باشند.
2 -0112 -c حسابرسان داخلی باید از دانش و تجربه‌های خود در فرایند شناسایی و ارزیابی موارد بااهمیت خطر که سازمان با آن مواجه است استفاده کنند.
2120- کنترل
حسابرسی داخلی باید سازمان را در حفظ کنترلهای کارامد از طریق ارزیابی اثربخشی و کارایی کنترلها و بهبود مستمر آنها، کمک کند.
1-0212 -a حسابرسی داخلی باید برمبنای نتایج حاصل از ارزیابی خطر، کفایت و اثربخشی کنترلها را که شامل راهبری سازمان، عملیات و سیستمهای اطلا‌عات است، ارزیابی کند. این ارزیابی باید دربرگیرنده موارد زیر باشد:
.قابلیت اعتماد و صحت اطلا‌عات مالی و عملیاتی،
. اثربخشی و کارایی عملیات،
. حفاظت از داراییها،
. رعایت قوانین، مقررات و قراردادها.
2 -0212 -a حسابرسان داخلی باید حدود رسیدگیها و هدفهای حسابرسی را تعیین کنند و آنها را با عملیات و هدفهای سازمان هماهنگ سازند.
3 -0212 -a حسابرسان داخلی باید عملیات و برنامه‌ها را به‌منظور تعیین انطباق نتایج با هدفهای سازمان بررسی کنند و مشخص نمایند که آیا عملیات و برنامه‌ها همان‌گونه انجام شده‌اند که طراحی گردیده‌اند.
4-0212 -a معیار مناسبی برای ارزیابی کنترلها مورد نیاز است. حسابرسان داخلی باید مشخص کنند مدیریت تا چه حد معیارهای مناسبی را برای تعیین میزان دستیابی به هدفها تهیه و تدوین کرده است. چنانچه معیارهای مزبور مناسب و کافی نباشد، حسابرسان داخلی باید با کمک مدیریت به تعیین معیارهای مناسب ارزیابی اقدام کنند.
1 -0212 -c حسابرسان داخلی باید در حین ارائه خدمات مشاوره‌ای، کنترلهای مرتبط با هدفهای خدمات مشاوره‌ای را مورد توجه قرار دهند و نسبت به هرگونه ضعفهای بااهمیت کنترلها توجه داشته باشند.
2 -0212-c حسابرسان داخلی باید از دانش خود در زمینه کنترلها، در فرایند شناسایی و ارزیابی موارد بااهمیت خطر که سازمان با آن مواجه است، استفاده کنند.
2130- راهبری
حسابرسی داخلی باید به فرایند راهبری سازمان از طریق ارزیابی و بهبود فرایند مزبور با تاکید بر موارد زیر، کمک کند:
1- هدفها و ارزشها تهیه و تدوین شده و ابلا‌غ گردیده‌اند،
2- دستیابی به هدفها مورد توجه بوده و بررسی می‌شود،
3- پاسخگویی وجود دارد،
4- ارزشها رعایت می‌شود.
1-0312-a حسابرسان داخلی باید عملیات و برنامه‌ها را به‌منظور اطمینان یافتن از انطباق آنها با ارزشهای سازمانی بررسی کنند.
1-0312 -c هدفهای خدمات مشاوره‌ای باید با هدفها و ارزشهای سازمان سازگار باشد.
2200- برنامه‌ریزی فعالیتهای حسابرسی داخلی
حسابرسان داخلی باید برای انجام هر یک از خدمات و رسیدگیهای خود، برنامه تهیه و تنظیم کنند.
2201- ملا‌حظات برنامه‌ریزی
حسابرسان داخلی در تدوین برنامه رسیدگیهای خود باید موارد زیر را مورد توجه قرار دهند:
. هدفهای فعالیتی که باید بررسی شود و معیاری که عملکرد فعالیت را کنترل می‌کند،
. خطرات بااهمیت مرتبط با فعالیت، هدفها، منابع و عملیات فعالیت و معیارهایی که اثر بالقوه خطر با آن سنجیده می‌شود،
. کفایت و اثربخشی مدیریت خطر و سیستمهای کنترل مرتبط با فعالیت از طریق مقایسه با مدل یا چارچوب کنترلی مناسب،
. فرصتهای انجام بهبودهای بااهمیت در مدیریت خطر و سیستمهای کنترل مرتبط با فعالیت.
1-1022 -c حسابرسان داخلی باید درک و استنباط درست و صحیح از هدفها، دامنه خدمات مشاوره‌ای، مسئولیتها و سایر انتظارات مشتریانی که درخواست خدمات مشاوره‌ای دارند، به‌دست آورند. در مورد خدمات مشاوره‌ای بااهمیت، این‌گونه موارد باید مکتوب شود.
2210- هدفهای رسیدگی
در تعیین هدفهای رسیدگی، خطرات، کنترلها و فرایندهای راهبری مرتبط با فعالیتهای مورد بررسی، بااهمیت است و باید مورد توجه قرار گیرد.
1-0122-a حسابرسان داخلی هنگام برنامه‌ریزی برای انجام حسابرسی داخلی، باید خطرات مرتبط با فعالیت مورد بررسی را ارزیابی کنند. هدفهای رسیدگی باید نتایج ارزیابی خطر را منعکس سازد.
2-0122-a حسابرسان داخلی باید احتمال اشتباهات بااهمیت، سوءجریانها و موارد عدم رعایت را هنگام تعیین هدفهای رسیدگی مورد توجه قرار دهند.
1 -0122 -c در تعیین هدفهای ارائه خدمات مشاوره‌ای باید خطرات، کنترلها و فرایندهای راهبری تا حدودی که مورد توافق با مشتری است، مورد توجه قرار گیرد.
2220- حدود رسیدگی
حدود رسیدگیهای حسابرسی داخلی باید به‌گونه‌ای باشد که هدفهای رسیدگی تامین گردد.
1-0222-a حدود رسیدگی باید دربرگیرنده ملا‌حظات مرتبط با سیستمهای مربوط، مدارک، کارکنان، داراییهای فیزیکی، شامل داراییهای تحت کنترل سایر اشخاص، باشد.
1-0222-c حسابرسان داخلی هنگام ارائه خدمات مشاوره‌ای باید اطمینان یابند که حدود رسیدگی آن اندازه کفایت می‌کند که هدفهای توافق شده را مورد توجه قرار می‌دهد. چنانچه حسابرسان داخلی در حین ارائه خدمات، با محدودیتهایی مواجه شوند، چنین محدودیتهایی باید به اطلا‌ع مشتری برسد که درخصوص ادامه ارائه خدمات تصمیمگیری شود.
2230- تخصیص منابع برای انجام رسیدگیهای حسابرسی داخلی
حسابرسان داخلی برای دستیابی به هدفهای رسیدگی باید منابع مناسب را تعیین کنند و تخصیص دهند. تخصیص نیروی انسانی (حسابرس داخلی) باید برمبنای ارزیابی ماهیت و پیچیدگی هر موضوع مورد رسیدگی، محدودیتهای زمانی و منابع در دسترس صورت گیرد.
2240- برنامه‌رسیدگی
حسابرسان داخلی باید برنامه‌های رسیدگی را به‌گونه‌ای تهیه و تدوین کنند که هدفهای حسابرسی داخلی را تامین کند. برنامه‌های حسابرسی داخلی باید مکتوب باشد.
1 -0422-a برنامه رسیدگی باید روشهای شناسایی، تجزیه و تحلیل، ارزیابی و ثبت اطلا‌عات را در حین رسیدگی تعیین کند. برنامه‌های حسابرسی باید قبل از شروع حسابرسی تایید شود و هرگونه اصلا‌ح و تعدیل سریعاً تایید گردد.
1 -0422-c برنامه ارائه خدمات مشاوره‌ای ممکن است از نظر شکل و محتوا، با توجه به ماهیت موضوع، متفاوت باشد.
2300- انجام رسیدگیهای حسابرسی داخلی
حسابرسان داخلی، باید به‌منظور تامین هدفهای حسابرسی داخلی، اطلا‌عات لا‌زم را شناسایی، گرداوری، بررسی و تجزیه و تحلیل کنند.
2310- شناسایی اطلا‌عات
حسابرسان داخلی باید اطلا‌عات کافی، اتکاپذیر، مربوط و مفید را به‌منظور دستیابی به هدفهای حسابرسی داخلی شناسایی و گرداوری کنند.
2320- تجزیه و تحلیل و ارزیابی
نتایج حاصل از رسیدگیهای حسابرسان داخلی باید متکی به تجزیه و تحلیل و ارزیابیها باشد.
2330- ثبت اطلا‌عات
حسابرسان داخلی باید اطلا‌عات مربوط را که تایید کننده نتایح حاصل از رسیدگیهاست ، مکتوب کنند.
1-0332-a مدیر حسابرسی داخلی باید دسترسی به مدارک رسیدگیها را کنترل کند. مدیر حسابرسی داخلی باید قبل از ارائه مدارک حسابرسی داخلی به اشخاص بیرون از سازمان، تایید مدیریت ارشد و در موارد مقتضی تایید مقامات قانونی را به‌نحو مناسب به‌دست آورد.
2-0332-a مدیر حسابرسی داخلی باید الزامات و چگونگی نگهداری مدارک حسابرسی داخلی را تهیه و تدوین کند. چنین الزاماتی باید مطابق با دستورعملهای سازمان و هرگونه مقررات و الزامات مربوط باشد.
1 -0332-c مدیر حسابرسی داخلی باید رویه‌های کنترلی و نظارتی
مربوط به حفاظت و نگهداری مدارک رسیدگیها را تعیین کند و همچنین نحوه ارائه آنها را به حسابرسان داخلی و مستقل مشخص نماید. رویه‌های مزبور باید با دستورعملهای سازمان و هرگونه مقررات و الزامات نگهداری اسناد و مدارک مطابقت داشته باشد.
2340- سرپرستی
انجام حسابرسی داخلی باید به‌نحو مناسب به‌منظور اطمینان یافتن از تامین هدفهای حسابرسی داخلی، کنترل کیفیت و تخصیص منابع انسانی سرپرستی شود.
2400- گزارش نتایج
حسابرسان داخلی باید نتایج حاصل از رسیدگیها را به سرعت گزارش نمایند
2410- معیار گزارشگری
گزارش نتایج حاصل از رسیدگیها باید شامل هدفهای رسیدگی، حدود رسیدگی، نتایج رسیدگی، پیشنهادها و برنامه اقدامات اصلا‌حی باشد.
1-0142-a گزارش نهایی نتایج رسیدگیها، در موارد مقتضی باید همراه با اظهارنظر حسابرس باشد.
2-0142-a گزارش رسیدگیها باید انجام رضایتبخش حسابرسی داخلی را اعلا‌م کند.
1-0142-c گزارش پیشرفت و نتایج خدمات مشاوره‌ای از نظر شکل و محتوا، با توجه به ماهیت خدمات مشاوره‌ای و نیازهای مشتری، اوت خواهد بود.
2420- کیفیت گزارشها
گزارشها باید صحیح، بیطرفانه، روشن، کوتاه، سازنده، کامل و بموقع باشد.
2421- اشتباهات و موارد نقص
چنانچه گزارش نهایی حاوی اشتباه یا موارد نقص باشد، مدیر حسابرسی داخلی باید اطلا‌عات صحیح را برای تمامی افرادی که اصل گزارش را دریافت کرده‌اند بفرستد.
2430- افشای موارد رعایت نشدن استانداردها
هنگامی که رعایت نشدن استانداردها بر رسیدگی خاص اثر دارد، گزارش نتایج، موارد زیر را باید افشا کند:
. استاندارد (استانداردهایی) که به‌طور کامل رعایت نشده‌اند،
. دلیل (دلا‌یل) رعایت نشدن استاندارد (استانداردها)،
. تاثیر رعایت نشدن استاندارد (استانداردها) بررسیدگی.
2440- انتشار نتایج
مدیر حسابرسی داخلی باید نتایج رسیدگیها را برای اشخاص مربوط و ذینفع منتشر کند.
1-0442-a مدیر حسابرسی داخلی مسئول ارائه و گزارش نتایج رسیدگیها به افرادی است که اطمینان دارد مورد توجه آنان قرار می‌گیرد.
1 -0442-c مدیر حسابرسی داخلی مسئول ارائه گزارش نتایج نهایی خدمات مشاوره‌ای به مشتری است.
2 -0442-c در حین ارائه خدمات مشاوره‌ای، موضوعهای مرتبط با مدیریت خطر، کنترل و راهبری ممکن است شناسایی شود. در مواردی که چنین موضوعاتی برای سازمان بااهمیت است، مراتب باید به اطلا‌ع مدیریت ارشد و هیئت مدیره برسد.
2500- پیگیری گزارش نتایج
مدیر حسابرسی داخلی باید روشی را برای بررسی وکنترل چگونگی حل وفصل نتایج گزارش شده تدوین کند.
1-0052-a مدیر حسابرسی داخلی باید فرایند پیگیری را به‌منظور نظارت و اطمینان یافتن از اینکه اقدامات مدیریت به‌نحو موثر انجام شده است یا اینکه مدیریت ارشد خطر انجام نشدن اقدامات اصلا‌حی را پذیرفته است، تدوین کند.
1-0052-c حسابرسی داخلی باید چگونگی حل و فصل نتایج حاصل از خدمات مشاوره‌ای را که با مشتری توافق شده است تحت کنترل و نظارت داشته باشد.
2600- پذیرش خطرات از سوی مدیریت
هنگامی که مدیر حسابرسی داخلی اعتقاد دارد مدیریت ارشد سطحی از خطر را پذیرفته است که از نظر سازمان پذیرفته نیست، مدیر حسابرسی داخلی باید در این‌باره با مدیریت ارشد مذاکره کند. چنانچه تصمیم مدیریت تغییر نکرد، مدیر حسابرسی داخلی و مدیریت ارشد سازمان باید موضوع را برای حل و فصل به هیئت مدیره گزارش کنند.