h.jabbari
10th September 2012, 07:46 AM
وجوه نقد مهمترين عامل اقتصادي براي هر شخص حقيقي و حقوقي مي باشد . اهميت بسيار وجوه نقد در شركت ها ، بررسي تغييراتوجوه نقد در هر دوره مالي و مشاهده ميزان و اندازه ورود و خروج وجوه نقد در شركت و بالاخره تعيين مقدار وجوه نقدي كه براي هر دوره مالي لازم بودهو مازاد اضافي وجوه نقد براي سرمايه گذاريهاي بلند مدت و كوتاه مدت و ساير تصميم گيريهاي پولي، از مهمترين عمليات مالي و حسابداري مي باشد . در نتيجه تهيه صورت تغييراتوضعيت مالي كه به شكل صورت گردش وجوه نقد تنظيم مي شود در شمار صورتهاي مالي (اساسي) جزء وظايف اصلي حسابداري مي باشد .
اطلاعات مربوط به گردش وجوه نقد :
سنجش نقدينگي و ارزيابي توان واحد انتفاعي در ايفاي به موقع تعهدات، پرداخت سود وتأمين نيازهاي نقدي.
كمك به عمليات از طريق شناسايي ارتباط بين عمليات وگردش وجوه نقد مربوط وتفسير درباره سود .
ارزيابي فعاليت هاي تامين مالي وسرمايه گذاري واحد انتفاعي .
مقايسه صورت گردش وجوه نقد با ساير صورتهاي مالي اساسي :
غير از صورت گردش وجوه نقد، صورتهاي مالي اساسي ديگري مثل ترازنامه ، صورت سود و زيان و صورت حساب سود انباشته مي باشد .
ترازنامه هر مؤسسه وضعيت مالي يك مؤسسه را درتاريخ تهيه ترازنامه نشان مي دهد و اكثريت اقلام آن تاريخي هستند. اقلام ترازنامه نشان دهنده نتايج تصميم گيري عملياتي در گذشته ، وضع سرمايه گذاريهاو تامين مالي در گذشته يعني مانده داراييها و بدهيهاي پرداخت نشده و حقوق صاحبان سهام را نشان مي دهد .
صورت حساب سود و زيان هر دوره ، عملكرد موسسه را بر اساس ارزشپولي ونتيجه عمليات يك دوره را كه دراثرفعاليتهاي عملياتي باعث تغييراتي در خالص دارائيها شده اند بيان مي كند.
صورت حساب سود انباشته، ميزان سود انباشته سالهاي قبل و تغييرات آن را در دوره جاري مشخص مي سازد .
مفهوم ورود و خروج وجوه نقد :
هر گونه فعاليتي كه در اثر آن وجوه نقد اوليه مؤسسه اضافه شود، ورود وجوه نقد به مؤسسه تلقي مي گردد و بر عكس هر فعاليتي كه موجب مصرف وجوه نقدمؤسسه گردد به نام خروج وجوه نقد ناميده مي شود .
عمده ترين فعاليتهايي كه منجر به افزايش وجوه نقد و در نتيجه جريان ورود وجوه نقد به مؤسسه را فراهم مي سازد عبارتند از :
1- فروش كالا و ارائه خدمات .
2- فروش سرمايه گذاريهاي بلند مدت وكوتاه مدت .
3- فروش انواع ، ماشين آلات و تجهيزات و ساير دارائيهاي مالي نامشهود .
4- دريافت وام وهرگونه استقراض .
5- سرمايه گذاري مجدد و هرگونه افزايش مستقيم نقدي در سرمايه مؤسسه توسط صاحبان آن .
6- دريافت هداياي نقدي و دريافت خسارات ناشي از رأي محاكمه صالحه .
عمده ترين فعاليتهايي كه باعث خروج وجوه نقد از موسسه مي گردد عبارتند از:
1- خريد انواع كالاهايي كه براي فروش عرضه مي شود .
2- پرداخت انواع هزينه ها (مزد كساني كه براي موسسه كار انجام مي دهند ).
3- خريد انواع سرمايه گذاريهاي بلند مدت يا كوتاه مدت .
5- خريد انواع دارائيهاي بلند مدت شامل اموال، ماشين آلات ، تجهيزات و نامشهود .
6- پرداخت وامها و ساير بدهيها و پرداخت سود به صورت نقد به سهامداران پرداخت خسارت ناشي از رأي محاكمه صالحه .
در موقع فروش دارائي ها شامل ، سرمايه گذاري ها ، اموال و تجهيزات ، ماشين آلات و ساير دارائي هاي نامشهود ، وجوه دريافت مي شود ، هم چنين هنگام دريافت وام و ايجاد بدهي وسرمايه گذاري مجدد از طرف صاحبان مؤسسه ، وجوه نقد دريافت مي گردد پس مي توان جريان هاي ورودي وجوه نقد به مؤسسه را به سه دسته خلاصه كرد :
1- فروش دارائيهاي غير نقدي و خدمات يعني كاهش دارائي غير نقدي .
2- افزايش بدهي ها يعني اخذ وام وكسب استقراضها از ديگران .
3- افزايش حقوق صاحبان سهام درنتيجه افزايش و انتشارسهام جديد .
در هنگام تحصيل دارائي هاي غير نقدي يعني افزايش دارائي هاي غير نقدي بايستي وجوه نقد پرداخت شود هم چنين موقع پرداخت انواع بدهيها و بازخريد اوراق قرضه يعني كاهش در بدهي هاوكاهش در حقوق صاحبان سهام شامل ،پرداخت سود سهام به سهامداران يا بازخريد انواع سهام ممتاز و سهام خزانه ، بايستي وجوه نقد پرداخت گردد لذا عمده موارد كه خروج وجوه نقد از مؤسسه را ايجاد مي نمايد :
1- افزايش در دارائي هاي غير نقدي
2- كاهش در بدهي ها .
3- كاهش درحقوق صاحبان سهام .
طبقه بندي اطلاعات در صورت حساب گردش وجوه نقد .
فعاليتهايي كه هرموسسه انجام مي دهد :
1- فعاليتهاي عملياتي يعني اعمالي كه منجر به كسب سود و زيان شده است .
2- فعاليت هاي سرمايه گذاري يعني اعمالي كه براي خريد و فروش سرمايه گذاري هاي بلند مدت يا كوتاه مدت انجام مي شود .
3- فعاليت هاي تأمين پولي يعني اعمالي كه شامل استقراض و دريافت سرمايه گذاري جديد و بازپرداخت وجوه استقراضي و سود سهام و خريد سهام خزانه و سهام ممتاز مي گردد .
با توجه به اين سه مورد كه هر مؤسسه انجام مي دهد به 3 طبقه كلي تقسيم كرد . ابتدا فعاليت هاي عملياتي و سپس فعاليت هاي سرمايه گذاري و فعاليت هاي سرمايه گذاري و فعاليتهايتأمين مالي از نظر ورود و خروج وجوه نقد نوشته مي شود و در پايان افزايش يا كاهش خالص از سه بخش فعاليتهاي فوق الذكر محاسبه مي گردد كه مبلغ موجود بايد با تفاوت موجودي نقد درابتدا و انتهاي دوره مالي برابري كند . پس براي تنظيم صورت گردش وجوه نقد جريانهاي ورودي و خروجي وجوه در ارتباط با سه بخش فعاليت عملياتي ، سرمايه گذاري وتامين مالي محاسبه گردد .
ورود و خروج وجوه نقد مربوط به فعاليت هاي عملياتي :
فعاليتهايي كه منجر به سود و زيان يا اجري اهداف اصلي مؤسسه مي شود را فعاليتهاي عملياتي مي گويند در فعاليت هاي عملياتي هزينه ها پرداخت مي شود
(خروج وجوه نقد) و درآمدها دريافت مي شود (ورود وجوه نقد) و تفاوت درآمدها و هزينه ها سود ويژه و يا زيان ويژه خواهد بود كه اگر حسابداري ثبت و ضبط رويدادهايمالي به روش نقدي باشد يعني هزينه هايي كه فقط نقداً پرداخت شد و درامدهايي كه فقط نقداً دريافت شد، ثبت شده باشد نماينده مبلغ افزايش يا كاهش وجوه نقد ناشي از فعاليتهاي عملياتي خواهد بود .
ورود و خروج وجوه نقد مربوط به فعاليت هاي سرمايه گذاري :
فعاليت هاي سرمايه گذاري
ورود وجوه نقد در فعاليت هاي سرمايه گذاري :
1- فروش دارائي هاي غير جاري مشهود و نامشهود .
2- دريافت وجه اسناد دريافتي غير تجاري .
3- دريافت وجه سرمايه گذاريهاي كوتاه مدت كه مشابه وجه نقد نيستند .
خروج وجوه نقد در فعاليتهاي سرمايه گذاري :
1- خريد انواع دارائيهاي غير جاري مشهود و نامشهود .
2- پرداخت وام به ديگران با دريافت اسناد دريافتي غير تجاري .
3- خريد و پرداخت وجه انواع سرمايه گذاريها كه شبه نقد نيستند .
مثلاً :
ممكن است گفته شود حساب سرمايه گذاري كوتاه مدت در سهام ساير شركتها در ابتداي دوره 1000 ريالو در پايان دوره 900 ريال مي باشد در اين صورت
900-1000=100
ريال كاهش در حساب سهام ساير شركتها وجود دارد كه بايستي اين كاهش ناشي از فروش سهام ساير شركت ها وجود داردكه در نتيجه فروش سهام به مبلغ 100 ريال وجه نقد وارد موسسه شده و لذا مبلغ 100 ريال افزايش در ورود وجوه نقد به مؤسسه وجود دارد .
ولي اگر ضمن اطلاعات اضافي عنوان شود كه در طول دوره مبلغ 700 ريال سهام شركت الف خريداري شده و مبلغ 800 ريال از سهام شركت ب كه قبلاً تحصيل شده بودفروش رفته است در اين صورت براي گزارش كامل ورود و خروج وجوه نقد نبايستي فقط 100 ريال كاهش سهام ساير كشورها به نام افزايش ورود وجوه نقد در پايان جريانات نقدي نوشته شد .
بلكه بايد 700 ريال خريد سهام شركت الف به عنوان افزايش خروج وجوه نقد ومبلغ 800 ريال فروش سهام شركت ب به عنوان افزايش ورود وجوه نقد به موسسه در صورتحساب جريانات نقدي درج گردد .
ورود و خروج وجوه نقد مربوط به فعاليت هاي تأمين مالي و پولي :
مؤسسات براي انجام فعاليت هاي سرمايه گذاري ، نياز به پول و انواع ديگر مال را دارند براي تأميننيازهاي پولي مؤسسه اولين راه ، سرمايه گذاري يا افزايش سرمايه صاحبان مؤسسه در مؤسسه است . راه دوم استقراض و ايجاد بدهي بلند مدت وكوتاه مدت مي باشد .
براي تأمين انواع ديگر مال كه مورد نياز اقدام كند ولي در بعضي مواقع براي تحصيل اموال مورد نياز مؤسسه از عمليات تأمين مالي پولي نيز استفاده مي كند مثل خريدساختمان و يا ساير اموال در قبال صدور و تحويل سهام جديد سرمايه كه يك نوع فعاليت مالي و سرمايه گذاري توأم محسوب مي شود البته از نوع فعاليت هاي مال غير پولي.
بنابراين فعاليتهاي مالي پولي مؤسسه در بدهيهاي بلند مدت و بدهي كوتاه مدت غير تجاري و غير عملياتي و افزايش حقوق صاحبان سهام با افزايش جريان ورود وجوه نقد به مؤسسه مي گرددو برعكس هرگونه پرداخت گونه بدهي هاي بلند مدت و بدهي غير عملياتي وغير تجاري وكاهش حقوق صاحبان سهام باعث كاهش جريان ورود وجوه نقد به مؤسسه خواهد شد .
اطلاعات مربوط به گردش وجوه نقد :
سنجش نقدينگي و ارزيابي توان واحد انتفاعي در ايفاي به موقع تعهدات، پرداخت سود وتأمين نيازهاي نقدي.
كمك به عمليات از طريق شناسايي ارتباط بين عمليات وگردش وجوه نقد مربوط وتفسير درباره سود .
ارزيابي فعاليت هاي تامين مالي وسرمايه گذاري واحد انتفاعي .
مقايسه صورت گردش وجوه نقد با ساير صورتهاي مالي اساسي :
غير از صورت گردش وجوه نقد، صورتهاي مالي اساسي ديگري مثل ترازنامه ، صورت سود و زيان و صورت حساب سود انباشته مي باشد .
ترازنامه هر مؤسسه وضعيت مالي يك مؤسسه را درتاريخ تهيه ترازنامه نشان مي دهد و اكثريت اقلام آن تاريخي هستند. اقلام ترازنامه نشان دهنده نتايج تصميم گيري عملياتي در گذشته ، وضع سرمايه گذاريهاو تامين مالي در گذشته يعني مانده داراييها و بدهيهاي پرداخت نشده و حقوق صاحبان سهام را نشان مي دهد .
صورت حساب سود و زيان هر دوره ، عملكرد موسسه را بر اساس ارزشپولي ونتيجه عمليات يك دوره را كه دراثرفعاليتهاي عملياتي باعث تغييراتي در خالص دارائيها شده اند بيان مي كند.
صورت حساب سود انباشته، ميزان سود انباشته سالهاي قبل و تغييرات آن را در دوره جاري مشخص مي سازد .
مفهوم ورود و خروج وجوه نقد :
هر گونه فعاليتي كه در اثر آن وجوه نقد اوليه مؤسسه اضافه شود، ورود وجوه نقد به مؤسسه تلقي مي گردد و بر عكس هر فعاليتي كه موجب مصرف وجوه نقدمؤسسه گردد به نام خروج وجوه نقد ناميده مي شود .
عمده ترين فعاليتهايي كه منجر به افزايش وجوه نقد و در نتيجه جريان ورود وجوه نقد به مؤسسه را فراهم مي سازد عبارتند از :
1- فروش كالا و ارائه خدمات .
2- فروش سرمايه گذاريهاي بلند مدت وكوتاه مدت .
3- فروش انواع ، ماشين آلات و تجهيزات و ساير دارائيهاي مالي نامشهود .
4- دريافت وام وهرگونه استقراض .
5- سرمايه گذاري مجدد و هرگونه افزايش مستقيم نقدي در سرمايه مؤسسه توسط صاحبان آن .
6- دريافت هداياي نقدي و دريافت خسارات ناشي از رأي محاكمه صالحه .
عمده ترين فعاليتهايي كه باعث خروج وجوه نقد از موسسه مي گردد عبارتند از:
1- خريد انواع كالاهايي كه براي فروش عرضه مي شود .
2- پرداخت انواع هزينه ها (مزد كساني كه براي موسسه كار انجام مي دهند ).
3- خريد انواع سرمايه گذاريهاي بلند مدت يا كوتاه مدت .
5- خريد انواع دارائيهاي بلند مدت شامل اموال، ماشين آلات ، تجهيزات و نامشهود .
6- پرداخت وامها و ساير بدهيها و پرداخت سود به صورت نقد به سهامداران پرداخت خسارت ناشي از رأي محاكمه صالحه .
در موقع فروش دارائي ها شامل ، سرمايه گذاري ها ، اموال و تجهيزات ، ماشين آلات و ساير دارائي هاي نامشهود ، وجوه دريافت مي شود ، هم چنين هنگام دريافت وام و ايجاد بدهي وسرمايه گذاري مجدد از طرف صاحبان مؤسسه ، وجوه نقد دريافت مي گردد پس مي توان جريان هاي ورودي وجوه نقد به مؤسسه را به سه دسته خلاصه كرد :
1- فروش دارائيهاي غير نقدي و خدمات يعني كاهش دارائي غير نقدي .
2- افزايش بدهي ها يعني اخذ وام وكسب استقراضها از ديگران .
3- افزايش حقوق صاحبان سهام درنتيجه افزايش و انتشارسهام جديد .
در هنگام تحصيل دارائي هاي غير نقدي يعني افزايش دارائي هاي غير نقدي بايستي وجوه نقد پرداخت شود هم چنين موقع پرداخت انواع بدهيها و بازخريد اوراق قرضه يعني كاهش در بدهي هاوكاهش در حقوق صاحبان سهام شامل ،پرداخت سود سهام به سهامداران يا بازخريد انواع سهام ممتاز و سهام خزانه ، بايستي وجوه نقد پرداخت گردد لذا عمده موارد كه خروج وجوه نقد از مؤسسه را ايجاد مي نمايد :
1- افزايش در دارائي هاي غير نقدي
2- كاهش در بدهي ها .
3- كاهش درحقوق صاحبان سهام .
طبقه بندي اطلاعات در صورت حساب گردش وجوه نقد .
فعاليتهايي كه هرموسسه انجام مي دهد :
1- فعاليتهاي عملياتي يعني اعمالي كه منجر به كسب سود و زيان شده است .
2- فعاليت هاي سرمايه گذاري يعني اعمالي كه براي خريد و فروش سرمايه گذاري هاي بلند مدت يا كوتاه مدت انجام مي شود .
3- فعاليت هاي تأمين پولي يعني اعمالي كه شامل استقراض و دريافت سرمايه گذاري جديد و بازپرداخت وجوه استقراضي و سود سهام و خريد سهام خزانه و سهام ممتاز مي گردد .
با توجه به اين سه مورد كه هر مؤسسه انجام مي دهد به 3 طبقه كلي تقسيم كرد . ابتدا فعاليت هاي عملياتي و سپس فعاليت هاي سرمايه گذاري و فعاليت هاي سرمايه گذاري و فعاليتهايتأمين مالي از نظر ورود و خروج وجوه نقد نوشته مي شود و در پايان افزايش يا كاهش خالص از سه بخش فعاليتهاي فوق الذكر محاسبه مي گردد كه مبلغ موجود بايد با تفاوت موجودي نقد درابتدا و انتهاي دوره مالي برابري كند . پس براي تنظيم صورت گردش وجوه نقد جريانهاي ورودي و خروجي وجوه در ارتباط با سه بخش فعاليت عملياتي ، سرمايه گذاري وتامين مالي محاسبه گردد .
ورود و خروج وجوه نقد مربوط به فعاليت هاي عملياتي :
فعاليتهايي كه منجر به سود و زيان يا اجري اهداف اصلي مؤسسه مي شود را فعاليتهاي عملياتي مي گويند در فعاليت هاي عملياتي هزينه ها پرداخت مي شود
(خروج وجوه نقد) و درآمدها دريافت مي شود (ورود وجوه نقد) و تفاوت درآمدها و هزينه ها سود ويژه و يا زيان ويژه خواهد بود كه اگر حسابداري ثبت و ضبط رويدادهايمالي به روش نقدي باشد يعني هزينه هايي كه فقط نقداً پرداخت شد و درامدهايي كه فقط نقداً دريافت شد، ثبت شده باشد نماينده مبلغ افزايش يا كاهش وجوه نقد ناشي از فعاليتهاي عملياتي خواهد بود .
ورود و خروج وجوه نقد مربوط به فعاليت هاي سرمايه گذاري :
فعاليت هاي سرمايه گذاري
ورود وجوه نقد در فعاليت هاي سرمايه گذاري :
1- فروش دارائي هاي غير جاري مشهود و نامشهود .
2- دريافت وجه اسناد دريافتي غير تجاري .
3- دريافت وجه سرمايه گذاريهاي كوتاه مدت كه مشابه وجه نقد نيستند .
خروج وجوه نقد در فعاليتهاي سرمايه گذاري :
1- خريد انواع دارائيهاي غير جاري مشهود و نامشهود .
2- پرداخت وام به ديگران با دريافت اسناد دريافتي غير تجاري .
3- خريد و پرداخت وجه انواع سرمايه گذاريها كه شبه نقد نيستند .
مثلاً :
ممكن است گفته شود حساب سرمايه گذاري كوتاه مدت در سهام ساير شركتها در ابتداي دوره 1000 ريالو در پايان دوره 900 ريال مي باشد در اين صورت
900-1000=100
ريال كاهش در حساب سهام ساير شركتها وجود دارد كه بايستي اين كاهش ناشي از فروش سهام ساير شركت ها وجود داردكه در نتيجه فروش سهام به مبلغ 100 ريال وجه نقد وارد موسسه شده و لذا مبلغ 100 ريال افزايش در ورود وجوه نقد به مؤسسه وجود دارد .
ولي اگر ضمن اطلاعات اضافي عنوان شود كه در طول دوره مبلغ 700 ريال سهام شركت الف خريداري شده و مبلغ 800 ريال از سهام شركت ب كه قبلاً تحصيل شده بودفروش رفته است در اين صورت براي گزارش كامل ورود و خروج وجوه نقد نبايستي فقط 100 ريال كاهش سهام ساير كشورها به نام افزايش ورود وجوه نقد در پايان جريانات نقدي نوشته شد .
بلكه بايد 700 ريال خريد سهام شركت الف به عنوان افزايش خروج وجوه نقد ومبلغ 800 ريال فروش سهام شركت ب به عنوان افزايش ورود وجوه نقد به موسسه در صورتحساب جريانات نقدي درج گردد .
ورود و خروج وجوه نقد مربوط به فعاليت هاي تأمين مالي و پولي :
مؤسسات براي انجام فعاليت هاي سرمايه گذاري ، نياز به پول و انواع ديگر مال را دارند براي تأميننيازهاي پولي مؤسسه اولين راه ، سرمايه گذاري يا افزايش سرمايه صاحبان مؤسسه در مؤسسه است . راه دوم استقراض و ايجاد بدهي بلند مدت وكوتاه مدت مي باشد .
براي تأمين انواع ديگر مال كه مورد نياز اقدام كند ولي در بعضي مواقع براي تحصيل اموال مورد نياز مؤسسه از عمليات تأمين مالي پولي نيز استفاده مي كند مثل خريدساختمان و يا ساير اموال در قبال صدور و تحويل سهام جديد سرمايه كه يك نوع فعاليت مالي و سرمايه گذاري توأم محسوب مي شود البته از نوع فعاليت هاي مال غير پولي.
بنابراين فعاليتهاي مالي پولي مؤسسه در بدهيهاي بلند مدت و بدهي كوتاه مدت غير تجاري و غير عملياتي و افزايش حقوق صاحبان سهام با افزايش جريان ورود وجوه نقد به مؤسسه مي گرددو برعكس هرگونه پرداخت گونه بدهي هاي بلند مدت و بدهي غير عملياتي وغير تجاري وكاهش حقوق صاحبان سهام باعث كاهش جريان ورود وجوه نقد به مؤسسه خواهد شد .