نارون1
6th August 2012, 01:10 PM
سیاه و سفیدهای حوادث نگاری
مصاحبه دکتر مجید صفاری نیا، رئیس انجمن روانشناسی اجتماعی ایران روزنامه ایران، مورخ چهارشنبه 4/5/1391 صفحات 21 و 22
گزارشی از تاثیرات مثبت و منفی صفحات حوادث
دکتر مجید صفاری نیا، روانشناس اجتماعی: افراد هیجان طلب به دنبال شنیدن اخبار غیرعادی هستند و ترغیب می شوند قبل از اخبار دیگر نگاهی به صفحه حوادث بیندازند.
دکتر فاطمه بیان فر، روانشناس تربیتی: برخی از افراد دچار الگوی عدم اعتماد و سوءظن فراگیر نسبت به دیگران هستند بطوری که انگیزه های دیگران را به عنوان انگیزه های بدخواهانه تفسیر می کنند.
پرستو رفیعی
بسیاری از روشنفکران و اندیشمندان اجتماعی، عصر حاضر را عصر ارتباطات و هدایت از راه دور می دانند. هدایت و ارشاد انسان ها در عصر حاضر از طریق ارتباطات یک طرفه بوسیله رسانه های گروهی صورت می گیرد.
کارشناسان اجتماعی معتقدند که رسانه های جمعی دارای چنان قدرتی هستند که به سادگی می توانند بر عقاید، فرهنگ و رفتار انسان ها تاثیر بگذارند و با فرهنگ سازی و القای عقاید مثبت، از انحراف اجتماعی و بزهکاری در جامعه بکاهند.
نتیجه بررسی علل بزهکاری و رفتارهای مجرمانه گویای این نکته است که عوامل اجتماعی و روانی منشاء بزهکاری در جامعه هستند. این دو عامل که هیچ گاه از یکدیگر جدا نیستند و فرد را تحت تاثیر می گذارند، باعث پیدایش عمل مجرمانه می شوند.
از این رو این سوال مطرح می شود که آیا طرح حوادث و نتایج اعمال مجرمانه می تواند تمایلات مجرمانه و رفتارهای ضد اجتماعی را تعدیل کند و مقاومت فرد را در برابر وسوسه های مجرمانه بالا ببرد یا خیر؟ به عبارت دیگر حوادث نگاری می تواند سدی در برابر عوامل اجتماعی و روانی بزهکاری باشد یا خیر؟
دکتر مجید صفاری نیا، روانشناس اجتماعی در این خصوص می گوید: بطور کلی انسان ها به دنبال موضوعات هیجان انگیز هستند و روزنامه هایی که به حوادث می پردازند از استقبال بیشتری برخوردارند.
معمولاً افراد هیجان طلب به دنبال شنیدن اخبار غیر عادی هستند و ترغیب می شوند قبل از اخبار دیگر نگاهی به صفحه حوادث بیندازند. اگر صفحه حوادث بار آگاه سازی داشته باشد، بویژه اگر درج حوادثی که مرتبط با بیماران روانی و مبتلایان به مواد مخدر و افیونی جنبه هشداردهی و عبرت آموزی داشته باشند می تواند تاثیرات مثبتی در جلوگیری از ارتکاب اعمال مجرمانه در جامعه داشته باشد.
افراد با عبرت آموزی می توانند در نوع رفتارهایشان در خانواده تجدید نظر کنند. در عین حال نگارش این اخبار همراه تحلیل های کارشناسی قوی و ریشه دار می تواند نهادها و سازمان های برنامه ریز، سیاستگذار و قانونگذار را کمک کند تا با تدوین برنامه های دقیق تر و عملی از بروز ناهنجاری ها و آسیب های اجتماعی بکاهد.
وی در ادامه می گوید: از آنجایی که منابع آماری دقیق و سهل الوصول کمتر در اختیار نهادهای قضایی قرار می گیرد، طرح این اخبار کمک بزرگی در مبحث ارائه آمار و اطلاعات است. از دیگر فرصت هایی که اخبار مربوط به حوادث در اختیار اقشار جامعه قرار می دهد، تامین نیاز هیجان طلبی در برخی افراد جامعه است.
درج اخبار حوادث به عنوان غذای روح قشر هیجان طلب جامعه از دیگر جنبه های مثبت حوادث نگاری است. دکتر صفاری نیا با این دیدگاه می گوید: هر پدیده ای در جامعه علاوه بر فرصت ها، تهدیدهایی را نیز به دنبال دارد. اگر پرداختن به حوادث با مهارت و در مسیر درست صورت نگیرد به سادگی می تواند در افراد جامعه احساس ناامنی ایجاد کند.
جامعه کنونی ما جامعه ناامنی نیست اما احساس امنیت کامل نیز برقرار نشده، زیرا استانداردهای سلامت اجتماعی در جامعه کم است و از آنجایی که ممکن است میزان ادراک امنیت در جامعه کم باشد، بزرگنمایی حوادث افراد را از نظر روانی دچار ناامنی می کند، این موضوع به عنوان عامل منفی به سادگی میزان ناامنی را افزایش می دهد و هنگامی که فرد دچار احساس ناامنی است، اتفاقات را ناامن تر می داند و رفتارهای جامعه پذیر کمتر خواهد شد.
اما دکتر فاطمه بیان فر، روانشناس تربیتی با دیدگاهی دیگر چنین می گوید: برخی افراد جامعه ما دچار الگوی عدم اعتماد و سوءظن فراگیر نسبت به دیگران هستند بطوری که انگیزه های دیگران را به عنوان انگیزه های بدخواهانه تفسیر می کنند.
این دسته از انسان ها تصور می کنند سایرین می خواهند آن ها را فریب داده و یا به آن ها آسیب بزنند و به دنبال شواهد و دلایلی برای بدگمانی های خود می گردند. پخش اخبار مربوط به حوادث موجب می شود این افراد تصور کنند مفروضات ذهنی آن ها صحیح است.
وی در ادامه می گوید: بسیاری از افرادی که دچار اختلال شخصیت پارانویایی هستند، حوادث و اخبار جراید از جمله روزنامه ها و مجلات را به عنوان شواهدی برای صحت ذهنیات منفی خود ذکر می کنند. این افراد برای اعتماد کردن و صمیمی شدن با دیگران تمایلی نشان نمی دهند و اشتباه غیرعمدی یک فرد را به عنوان پوشش عمدی برای کلاهبرداری تفسیر می کنند.
دسته ای نیز همیشه منتظر وقوع حوادث یا رویدادهای ناگوار در زندگی هستند و پخش این اخبار به افکار بدبینانه آن ها دامن زده و میزان اضطراب و استرس آن ها را بشدت افزایش می دهد.
دکتر بیان فر در کنار این صحبت ها به نکته مثبت حوادث نگاری اشاره کرد و گفت: این اخبار، برای افرادی که خیلی خوشبین هستند و درجه گوش به زنگی در آن ها پایین است به عنوان علائم هشدار دهنده می تواند مفید واقع شود.
در چنین شرایطی این موضوع به ذهن می رسد که اگر مردم از حوادثی که در سطح جامعه اتفاق می افتد، مطلع نشوند، میزان اعتماد آن ها به یکدیگر و در نتیجه شرایط خوشبینی در جامعه افزایش خواهد یافت.
اما آیا این خوشبینی برای آن ها مفید خواهد بود یا زمینه ساز بروز حوادث تکراری در جامعه خواهد شد. هیچ پدیده ای خود به خود به وجود نخواهد آمد. رفتار انسان ها زمینه ساز بروز حوادث و رفتارهای مجرمانه است. اعتماد بیش از حد یک کارخانه دار به راحتی زمینه یک آدم ربایی را فراهم می کند! یا دوستی های خیابانی شاید زمینه ساز اسیدپاشی یا سوء استفاده های غیر اخلاقی شود!
یک حوادث نگار در این زمینه می گوید:
متاسفانه حوادث نگاری در بین برخی از قشرهای تحصیلکرده که نام و نشان های زیادی نیز در رشته تخصصی خود دارند، به سیاه نمایی تعبیر می شود، در حالی که با گذری در بطن جامعه و دوری از فضای مطالب صرفاً تئوری و پشت میزی می توان وجود یک نیاز برای انعکاس ناهنجاری های اجتماعی را حس کرد.
صفحه حوادث معجونی از ناهنجاری های اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، آموزشی و سیاسی است که باعث وقوع جرم در سطح جامعه می شود و اگر از کنار آن ها بی تفاوت گذر کنیم، می توان گفت به اقشار جامعه و خانواده ها ظلم کرده ایم.
در صفحات حوادث برخلاف تصوراتی که برخی به اصطلاح روشنفکران دارند نه تنها هیچ سیاه نمایی به تصویر کشیده نمی شود بلکه با پالایش اخبار حوادثی این گزارش ها انتشار می یابد.
وی افزود: این که در برابر حوادث یک جامعه سکوت را بپذیریم تاثیرات مخرب زیادی دارد چرا که اطلاع رسانی در ایران و همه جای جهان تنها در قالب روزنامه ها و رسانه ها نیست و مردم با اطلاع رسانی دهان به دهانی به مثل معروف یک کلاغ، چهل کلاغ می پردازند و شایعه پردازی در جامعه به اندازه ای زیاد می شود که نه تنها امنیت اجتماعی را به خطر می اندازد بلکه به امنیت اعتقادی و مذهبی نیز لطمه می زند.
این حوادث نگار می گوید: در حوادث نگاری همیشه سعی می شود مسائلی که خطرساز بوده و جامعه نیاز به هشدار دارد، برجسته تر نمود پیدا کند، بطوری که گاهی به پرونده هایی بر می خوریم که بسیار تلخ هستند و می دانیم دل هر خواننده ای را جریحه دار می کند اما نمی توانیم آن را ندیده بگیریم، چرا که بیشتر مواقع تاثیر آن داخل خانواده ها مثبت تر از تاثیر منفی آن در روحیات شان است
بطور مثال قتل یک کودک به دست پدر شیشه ای اش بسیار تلخ است و به قول بعضی از روانشناسان احساس امنیت حتی داخل چاردیواری خانه را زیر سوال می برد.
اما این یک واقعیت است و اگر اطرافیان آن مرد شیشه ای هشیار بودند و می دانستند شاید روزی دست به کار خطرناکی بزند در برخورد با وی طوری رفتار می کردند که مانع وقوع چنین حادثه تلخی شود و این همان وظیفه برنامه ریزی شده در حوادث نگاری است.
وی افزود: مخالفان حوادث نگاری همیشه نیمه خالی لیوان را می بینند در حالی که اگر با انتخاب جامعه آماری مناسب به تحقیقات علمی و نظرسنجی های منطقی دست بزنند خواهند دید که در دادسراها، دادگاه های خانواده و مقرهای پلیس واقعیت های جامعه چگونه است و اگر در صفحات حوادث نیم نگاهی به این ناهنجاری ها نشود نه تنها جرایم کاهش نمی یابد بلکه خانواده ها در برابر خطرات احتمالی واکسینه نمی شوند.
این حوادث نگار گفت: در علم پزشکی حتی از زهرمار که کشنده است برای تولید پادزهر استفاده می شود یا واکسن ها برگرفته از همان ویروس ها و میکروب ها است که با تزریق در بدن بیمار او را واکسینه می کند. حوادث نگاری نیز چنین وجهی دارد. ما ناهنجاری ها را به نمایش می گذاریم تا اقشار مختلف جامعه بدانند کارهای بسیار ساده ای که آن ها انجام می دهند می تواند فاجعه آمیز باشد.
بطور مثال خیلی از پدرها یا مادرها از روی عصبانیت شاید تنبیه نه چندان سختی برای بچه هایشان در نظر بگیرند و دیده شده در یک هل دادن ساده بچه ای می میرد. اگر خانواده ها با خواندن چنین مطالبی در صفحات حوادث آگاه شوند در اوج عصبانیت حتماً خودشان را مدیریت خواهند کرد.
وی افزود: این تنها بخشی از تاثیرات مثبت حوادث نگاری است. وقتی به جرایمی مانند انواع مختلف سرقت پرداخته می شود اقشار جامعه هشیار می شوند و با رعایت اصول ایمنی مناسب سعی خواهند کرد در دام دزدان نیفتند و جالب اینکه برخی ها اعتقاد دارند مجرمان با مطالعه روزنامه شیوه و شگرد سرقت ها و جرایم را یاد می گیرند در حالی که بررسی کارشناسانه نشان می دهد بیش از نود و پنج درصد مجرمین خطرناک اهل مطالعه نیستند و شیوه و شگردها را از قدیمی ترها یاد گرفته اند.
با توجه به مطالب عنوان شده از طرف کارشناسان این سوال در ذهن خواننده نقش می بندد که پرداختن به اخبار حوادث خارجی مفیدتر است یا اخبار حوادث داخلی؟
دکتر صفاری نیا در این رابطه می گوید: ممکن است پرداختن به اخبار خارجی برای مخاطبان جلب توجه نکند زیرا هنگامی که ما حس هویت اجتماعی و ملی داریم اخبار کشورمان برایمان مهمتر است.
نگرش ما نسبت به کشور خودمان و اخبار و اطلاعات داخلی است و کمتر به اتفاقات کشورهای دیگر اهمیت می دهیم و نگرش خاصی در مورد آن ها نداریم. در بیشتر مواقع گوش به زنگی در مورد مردم کشور خودمان است و ممکن است انتظار ذهنی ما این باشد که در آن کشورها ممکن است هر اتفاقی بیفتد ولی در کشور ما نباید اتفاق بیفتد و به نظر می رسد روزنامه ای که به حوادث خارجی می پردازد ممکن است کمتر فروش کرده و از آن استقبالی صورت نگیرد.
خانم دکتر بیان فر در این مورد اعتقاد دارد که خبرهای داخلی و خارجی به تنهایی می توانند جنبه های مثبت و منفی داشته باشند و بهتر است مخلوطی از حوادث داخلی و خارجی منتشر شود.
اگر صرفاً به حوادث داخلی پرداخته شود ممکن است برخی از افراد تصور کنند حوادث فقط در کشور ما رخ می دهد و کشور ما ناامن است و مردم سایر کشورها کاملاً در امنیت هستند و هیچ مشکلی ندارند. صرف پرداختن به حوادث در سایر کشورها هم ممکن است دید بدبینانه ایجاد کند مبنی بر اینکه کشور خود ما هیچ مشکلی ندارد و یا اینکه جنبه های مثبت سایر کشورها نادیده گرفته شده است.
بنابراین بهتر است اخبار حوادث داخلی و خارجی تواماً منتشر شود. حوادث نگار دیگری نیز می گوید: پرداختن به حوادث خارجی بسیار مهم است چرا که مردم ایران می بینند در کشورهای به ظاهر متمدن و ثروتمند چه از هم گسیختگی هایی وجود دارد و تفاوت جرایم در ایران و کشورهای دیگر چیست؟!
وی افزود: اگر آمار جرایم داخلی و خارجی با نمونه هایی انتشار یابد مشخص می شود که ایران یکی از امن ترین کشورهای دنیا است و برعکس تصورات کشورهایی مانند آمریکا پر از جرم و جنایت های فجیع است و همین مقایسه نزد خوانندگان باعث حس امنیت بیشتر می شود.
انجمن روانشناسی اجتماعی ایران
مصاحبه دکتر مجید صفاری نیا، رئیس انجمن روانشناسی اجتماعی ایران روزنامه ایران، مورخ چهارشنبه 4/5/1391 صفحات 21 و 22
گزارشی از تاثیرات مثبت و منفی صفحات حوادث
دکتر مجید صفاری نیا، روانشناس اجتماعی: افراد هیجان طلب به دنبال شنیدن اخبار غیرعادی هستند و ترغیب می شوند قبل از اخبار دیگر نگاهی به صفحه حوادث بیندازند.
دکتر فاطمه بیان فر، روانشناس تربیتی: برخی از افراد دچار الگوی عدم اعتماد و سوءظن فراگیر نسبت به دیگران هستند بطوری که انگیزه های دیگران را به عنوان انگیزه های بدخواهانه تفسیر می کنند.
پرستو رفیعی
بسیاری از روشنفکران و اندیشمندان اجتماعی، عصر حاضر را عصر ارتباطات و هدایت از راه دور می دانند. هدایت و ارشاد انسان ها در عصر حاضر از طریق ارتباطات یک طرفه بوسیله رسانه های گروهی صورت می گیرد.
کارشناسان اجتماعی معتقدند که رسانه های جمعی دارای چنان قدرتی هستند که به سادگی می توانند بر عقاید، فرهنگ و رفتار انسان ها تاثیر بگذارند و با فرهنگ سازی و القای عقاید مثبت، از انحراف اجتماعی و بزهکاری در جامعه بکاهند.
نتیجه بررسی علل بزهکاری و رفتارهای مجرمانه گویای این نکته است که عوامل اجتماعی و روانی منشاء بزهکاری در جامعه هستند. این دو عامل که هیچ گاه از یکدیگر جدا نیستند و فرد را تحت تاثیر می گذارند، باعث پیدایش عمل مجرمانه می شوند.
از این رو این سوال مطرح می شود که آیا طرح حوادث و نتایج اعمال مجرمانه می تواند تمایلات مجرمانه و رفتارهای ضد اجتماعی را تعدیل کند و مقاومت فرد را در برابر وسوسه های مجرمانه بالا ببرد یا خیر؟ به عبارت دیگر حوادث نگاری می تواند سدی در برابر عوامل اجتماعی و روانی بزهکاری باشد یا خیر؟
دکتر مجید صفاری نیا، روانشناس اجتماعی در این خصوص می گوید: بطور کلی انسان ها به دنبال موضوعات هیجان انگیز هستند و روزنامه هایی که به حوادث می پردازند از استقبال بیشتری برخوردارند.
معمولاً افراد هیجان طلب به دنبال شنیدن اخبار غیر عادی هستند و ترغیب می شوند قبل از اخبار دیگر نگاهی به صفحه حوادث بیندازند. اگر صفحه حوادث بار آگاه سازی داشته باشد، بویژه اگر درج حوادثی که مرتبط با بیماران روانی و مبتلایان به مواد مخدر و افیونی جنبه هشداردهی و عبرت آموزی داشته باشند می تواند تاثیرات مثبتی در جلوگیری از ارتکاب اعمال مجرمانه در جامعه داشته باشد.
افراد با عبرت آموزی می توانند در نوع رفتارهایشان در خانواده تجدید نظر کنند. در عین حال نگارش این اخبار همراه تحلیل های کارشناسی قوی و ریشه دار می تواند نهادها و سازمان های برنامه ریز، سیاستگذار و قانونگذار را کمک کند تا با تدوین برنامه های دقیق تر و عملی از بروز ناهنجاری ها و آسیب های اجتماعی بکاهد.
وی در ادامه می گوید: از آنجایی که منابع آماری دقیق و سهل الوصول کمتر در اختیار نهادهای قضایی قرار می گیرد، طرح این اخبار کمک بزرگی در مبحث ارائه آمار و اطلاعات است. از دیگر فرصت هایی که اخبار مربوط به حوادث در اختیار اقشار جامعه قرار می دهد، تامین نیاز هیجان طلبی در برخی افراد جامعه است.
درج اخبار حوادث به عنوان غذای روح قشر هیجان طلب جامعه از دیگر جنبه های مثبت حوادث نگاری است. دکتر صفاری نیا با این دیدگاه می گوید: هر پدیده ای در جامعه علاوه بر فرصت ها، تهدیدهایی را نیز به دنبال دارد. اگر پرداختن به حوادث با مهارت و در مسیر درست صورت نگیرد به سادگی می تواند در افراد جامعه احساس ناامنی ایجاد کند.
جامعه کنونی ما جامعه ناامنی نیست اما احساس امنیت کامل نیز برقرار نشده، زیرا استانداردهای سلامت اجتماعی در جامعه کم است و از آنجایی که ممکن است میزان ادراک امنیت در جامعه کم باشد، بزرگنمایی حوادث افراد را از نظر روانی دچار ناامنی می کند، این موضوع به عنوان عامل منفی به سادگی میزان ناامنی را افزایش می دهد و هنگامی که فرد دچار احساس ناامنی است، اتفاقات را ناامن تر می داند و رفتارهای جامعه پذیر کمتر خواهد شد.
اما دکتر فاطمه بیان فر، روانشناس تربیتی با دیدگاهی دیگر چنین می گوید: برخی افراد جامعه ما دچار الگوی عدم اعتماد و سوءظن فراگیر نسبت به دیگران هستند بطوری که انگیزه های دیگران را به عنوان انگیزه های بدخواهانه تفسیر می کنند.
این دسته از انسان ها تصور می کنند سایرین می خواهند آن ها را فریب داده و یا به آن ها آسیب بزنند و به دنبال شواهد و دلایلی برای بدگمانی های خود می گردند. پخش اخبار مربوط به حوادث موجب می شود این افراد تصور کنند مفروضات ذهنی آن ها صحیح است.
وی در ادامه می گوید: بسیاری از افرادی که دچار اختلال شخصیت پارانویایی هستند، حوادث و اخبار جراید از جمله روزنامه ها و مجلات را به عنوان شواهدی برای صحت ذهنیات منفی خود ذکر می کنند. این افراد برای اعتماد کردن و صمیمی شدن با دیگران تمایلی نشان نمی دهند و اشتباه غیرعمدی یک فرد را به عنوان پوشش عمدی برای کلاهبرداری تفسیر می کنند.
دسته ای نیز همیشه منتظر وقوع حوادث یا رویدادهای ناگوار در زندگی هستند و پخش این اخبار به افکار بدبینانه آن ها دامن زده و میزان اضطراب و استرس آن ها را بشدت افزایش می دهد.
دکتر بیان فر در کنار این صحبت ها به نکته مثبت حوادث نگاری اشاره کرد و گفت: این اخبار، برای افرادی که خیلی خوشبین هستند و درجه گوش به زنگی در آن ها پایین است به عنوان علائم هشدار دهنده می تواند مفید واقع شود.
در چنین شرایطی این موضوع به ذهن می رسد که اگر مردم از حوادثی که در سطح جامعه اتفاق می افتد، مطلع نشوند، میزان اعتماد آن ها به یکدیگر و در نتیجه شرایط خوشبینی در جامعه افزایش خواهد یافت.
اما آیا این خوشبینی برای آن ها مفید خواهد بود یا زمینه ساز بروز حوادث تکراری در جامعه خواهد شد. هیچ پدیده ای خود به خود به وجود نخواهد آمد. رفتار انسان ها زمینه ساز بروز حوادث و رفتارهای مجرمانه است. اعتماد بیش از حد یک کارخانه دار به راحتی زمینه یک آدم ربایی را فراهم می کند! یا دوستی های خیابانی شاید زمینه ساز اسیدپاشی یا سوء استفاده های غیر اخلاقی شود!
یک حوادث نگار در این زمینه می گوید:
متاسفانه حوادث نگاری در بین برخی از قشرهای تحصیلکرده که نام و نشان های زیادی نیز در رشته تخصصی خود دارند، به سیاه نمایی تعبیر می شود، در حالی که با گذری در بطن جامعه و دوری از فضای مطالب صرفاً تئوری و پشت میزی می توان وجود یک نیاز برای انعکاس ناهنجاری های اجتماعی را حس کرد.
صفحه حوادث معجونی از ناهنجاری های اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، آموزشی و سیاسی است که باعث وقوع جرم در سطح جامعه می شود و اگر از کنار آن ها بی تفاوت گذر کنیم، می توان گفت به اقشار جامعه و خانواده ها ظلم کرده ایم.
در صفحات حوادث برخلاف تصوراتی که برخی به اصطلاح روشنفکران دارند نه تنها هیچ سیاه نمایی به تصویر کشیده نمی شود بلکه با پالایش اخبار حوادثی این گزارش ها انتشار می یابد.
وی افزود: این که در برابر حوادث یک جامعه سکوت را بپذیریم تاثیرات مخرب زیادی دارد چرا که اطلاع رسانی در ایران و همه جای جهان تنها در قالب روزنامه ها و رسانه ها نیست و مردم با اطلاع رسانی دهان به دهانی به مثل معروف یک کلاغ، چهل کلاغ می پردازند و شایعه پردازی در جامعه به اندازه ای زیاد می شود که نه تنها امنیت اجتماعی را به خطر می اندازد بلکه به امنیت اعتقادی و مذهبی نیز لطمه می زند.
این حوادث نگار می گوید: در حوادث نگاری همیشه سعی می شود مسائلی که خطرساز بوده و جامعه نیاز به هشدار دارد، برجسته تر نمود پیدا کند، بطوری که گاهی به پرونده هایی بر می خوریم که بسیار تلخ هستند و می دانیم دل هر خواننده ای را جریحه دار می کند اما نمی توانیم آن را ندیده بگیریم، چرا که بیشتر مواقع تاثیر آن داخل خانواده ها مثبت تر از تاثیر منفی آن در روحیات شان است
بطور مثال قتل یک کودک به دست پدر شیشه ای اش بسیار تلخ است و به قول بعضی از روانشناسان احساس امنیت حتی داخل چاردیواری خانه را زیر سوال می برد.
اما این یک واقعیت است و اگر اطرافیان آن مرد شیشه ای هشیار بودند و می دانستند شاید روزی دست به کار خطرناکی بزند در برخورد با وی طوری رفتار می کردند که مانع وقوع چنین حادثه تلخی شود و این همان وظیفه برنامه ریزی شده در حوادث نگاری است.
وی افزود: مخالفان حوادث نگاری همیشه نیمه خالی لیوان را می بینند در حالی که اگر با انتخاب جامعه آماری مناسب به تحقیقات علمی و نظرسنجی های منطقی دست بزنند خواهند دید که در دادسراها، دادگاه های خانواده و مقرهای پلیس واقعیت های جامعه چگونه است و اگر در صفحات حوادث نیم نگاهی به این ناهنجاری ها نشود نه تنها جرایم کاهش نمی یابد بلکه خانواده ها در برابر خطرات احتمالی واکسینه نمی شوند.
این حوادث نگار گفت: در علم پزشکی حتی از زهرمار که کشنده است برای تولید پادزهر استفاده می شود یا واکسن ها برگرفته از همان ویروس ها و میکروب ها است که با تزریق در بدن بیمار او را واکسینه می کند. حوادث نگاری نیز چنین وجهی دارد. ما ناهنجاری ها را به نمایش می گذاریم تا اقشار مختلف جامعه بدانند کارهای بسیار ساده ای که آن ها انجام می دهند می تواند فاجعه آمیز باشد.
بطور مثال خیلی از پدرها یا مادرها از روی عصبانیت شاید تنبیه نه چندان سختی برای بچه هایشان در نظر بگیرند و دیده شده در یک هل دادن ساده بچه ای می میرد. اگر خانواده ها با خواندن چنین مطالبی در صفحات حوادث آگاه شوند در اوج عصبانیت حتماً خودشان را مدیریت خواهند کرد.
وی افزود: این تنها بخشی از تاثیرات مثبت حوادث نگاری است. وقتی به جرایمی مانند انواع مختلف سرقت پرداخته می شود اقشار جامعه هشیار می شوند و با رعایت اصول ایمنی مناسب سعی خواهند کرد در دام دزدان نیفتند و جالب اینکه برخی ها اعتقاد دارند مجرمان با مطالعه روزنامه شیوه و شگرد سرقت ها و جرایم را یاد می گیرند در حالی که بررسی کارشناسانه نشان می دهد بیش از نود و پنج درصد مجرمین خطرناک اهل مطالعه نیستند و شیوه و شگردها را از قدیمی ترها یاد گرفته اند.
با توجه به مطالب عنوان شده از طرف کارشناسان این سوال در ذهن خواننده نقش می بندد که پرداختن به اخبار حوادث خارجی مفیدتر است یا اخبار حوادث داخلی؟
دکتر صفاری نیا در این رابطه می گوید: ممکن است پرداختن به اخبار خارجی برای مخاطبان جلب توجه نکند زیرا هنگامی که ما حس هویت اجتماعی و ملی داریم اخبار کشورمان برایمان مهمتر است.
نگرش ما نسبت به کشور خودمان و اخبار و اطلاعات داخلی است و کمتر به اتفاقات کشورهای دیگر اهمیت می دهیم و نگرش خاصی در مورد آن ها نداریم. در بیشتر مواقع گوش به زنگی در مورد مردم کشور خودمان است و ممکن است انتظار ذهنی ما این باشد که در آن کشورها ممکن است هر اتفاقی بیفتد ولی در کشور ما نباید اتفاق بیفتد و به نظر می رسد روزنامه ای که به حوادث خارجی می پردازد ممکن است کمتر فروش کرده و از آن استقبالی صورت نگیرد.
خانم دکتر بیان فر در این مورد اعتقاد دارد که خبرهای داخلی و خارجی به تنهایی می توانند جنبه های مثبت و منفی داشته باشند و بهتر است مخلوطی از حوادث داخلی و خارجی منتشر شود.
اگر صرفاً به حوادث داخلی پرداخته شود ممکن است برخی از افراد تصور کنند حوادث فقط در کشور ما رخ می دهد و کشور ما ناامن است و مردم سایر کشورها کاملاً در امنیت هستند و هیچ مشکلی ندارند. صرف پرداختن به حوادث در سایر کشورها هم ممکن است دید بدبینانه ایجاد کند مبنی بر اینکه کشور خود ما هیچ مشکلی ندارد و یا اینکه جنبه های مثبت سایر کشورها نادیده گرفته شده است.
بنابراین بهتر است اخبار حوادث داخلی و خارجی تواماً منتشر شود. حوادث نگار دیگری نیز می گوید: پرداختن به حوادث خارجی بسیار مهم است چرا که مردم ایران می بینند در کشورهای به ظاهر متمدن و ثروتمند چه از هم گسیختگی هایی وجود دارد و تفاوت جرایم در ایران و کشورهای دیگر چیست؟!
وی افزود: اگر آمار جرایم داخلی و خارجی با نمونه هایی انتشار یابد مشخص می شود که ایران یکی از امن ترین کشورهای دنیا است و برعکس تصورات کشورهایی مانند آمریکا پر از جرم و جنایت های فجیع است و همین مقایسه نزد خوانندگان باعث حس امنیت بیشتر می شود.
انجمن روانشناسی اجتماعی ایران