faridbensaeed
16th February 2009, 10:20 PM
نگاهي به وضعيت مديريت مخازن در كشور و ارائه چند پيشنهاد
يك وقفه 20 ساله كه در آموزش نيروها و جذب كارشناسان مجرب و كارآزموده مهندسي نفت و مخزن ايجاد گرديد باعث شد كه كارشناسان قديمي نيز به تدريج از صحنه كار و فعاليت خارج كردند و به شركت نفت و شركت‌هاي تابعه به اين لحاظ صدمات جبران‌ناپذيري وارد گردد. فراز فوق بخشي از سخنان جناب آقاي مهندس چمني فر مدير مهندسي نفت شركت پتروپارس است كه در اولين هم انديشي مديران و صاحبنظران صنعت نفت كشور در دانشگاه تهران ايراد گرديد. در ادامه گزيده اين بيانات خواهد آمد.
مهندسي و مديريت مخازن نفتي و گازي مانند ساير رشته‌هاي مهندسي و مديريتي نيست كه بتوان كارشناسان آن را از ساير صنايع تأمين كرد. هر مخزن داراي يك تاريخچه و سابقه است كه كارشناساني كه سال‌ها روي آن كار مي‌كنند به تدريج با سابقه آن آشنا مي‌شوند و بازده و عملكرد هر مخزن با مخزن ديگر به لحاظ ساختار، ميزان توليد و عوامل تاثيرگذار متفاوت است و مديريت و مهندسي مختص به خود را دارد.
مديريت مخزن به مجموعه‌اي از كارشناسي‌هاي مهندسي مخزن، توليد، زمين‌شناسي، ژئوفيزيك و پتروفيزيك و همچنين استفاده از آخرين روش‌هاي اقتصادي نفت، بازاريابي و صادرات نياز دارد و در يك بعد و يا تخصص خلاصه نمي‌شود.اين مجموعه مي‌بايستي در يك تشكيلات جمع شوند تا كارآيي لازم را داشته باشند. به نظر بنده عوامل مختلفي در مديريت موفق مخازن تاثير دارند سعي مي‌كنم به برخي از اين نكات به صورت سرفصل وار اشارتي داشته باشم و نهايتا پيشنهاداتي را نيز جهت بهبود وضعيت موجود ارائه خواهم كرد.
1- مخازن نفتي و گازي سرمايه همه آحاد كشور است و اين مخازن از بدو اكتشاف و توليد به تمام مردم چه در حال حضر و چه در آينده تعلق دارد.در حال حاضرعدم امكان جايگزيني منابع انرژي جانشين براي نفت و به ثبوت رسيده است در حاليكه توليد و استفاده از اين منبع انرژي خداداد بدون برنامه‌ريزي كلان و عدمتاً براي تامين بودجه جاري و بعضاً سرمايه‌گذاري‌هاي محدود كشور انجام مي‌شود.
2- مشكلات توليد و صيانت از مخازن در مخازن گازي كمتر از نفت است ولي اين مخازن نيز نياز به مديريت علمي و اقتصادي دارند.
4- تجهيز انجام مديريت مخازن به سادگي ميسر نيست و نياز به برنامه‌ريزي و حمايت همه‌جانبه دارد. تجربه نشان داده كه هيچكدام از شركت‌هاي خارجي كه به عنوان اپراتور عمل كرده و مي‌كنند سرمايه‌گذاري و تلاش مناسب را براي مديريت و مهندسي مخازن بكار نبرده‌اند.
5- يك وقفه 20 ساله كه در آموزش نيروها و جذب كارشناسان مجرب و كارآزموده مهندسي نفت و مخزن ايجاد گرديد باعث شد كه كارشناسان قديمي نيز به تدريج از صحنه كار و فعاليت خارج كردند و به شركت نفت و شركت‌هاي تابعه به اين لحاظ صدمات جبران‌ناپذيري وارد گردد.
6- روش‌هاي نوين و امكانات سخت‌افزاري و نرم‌افزاري بصورت كاربردي به دانش‌آموختگان تدريس نمي‌شود و عموما جنبه تئوري داشته و دانشجويان اين رشته‌ها دور از واقعيت‌هاي كار، آموزش مي‌بينند.
7- زماني بهترين دانشگاه براي آموزش كاربردي مديريت و مهندسي مخزن، شركت نفت بود كه متأسفانه در حال حاضر به دلايل مختلف امكان جذب نيروهاي كارشناسي كه وارد بازار كار مي‌شوند را ندارد و يا بصورت محدود عمل مي‌كند.
ميزان كل توليد با روش‌هاي علمي و عملي در حال حاضر از مخازن و با توجه به شرايط و مشخصات مخزن بين 20 تا 45 از نفت درجاي مخازن است و براي نفت باقيمانده در مخازن و يا ازدياد برداشت طرح اقتصادي نداريم و يا اگر داريم آنقدر با تاخير انجام مي‌گيرد كه بازده لازم را ندارد و نوشداريي است پس از مرگ سهراب.
و اما پيشنهادات:
1- افزايش تسهيلات و امكانات براي كارشناسان مرتبط با نفت و مخازن در مناطق نفت‌خيز و گازي كه كارشناسان را جذب از نزديك به كار و عمليات و مشكلات آشنا نمايد.
2- استفاده از نيروهاي باتجربه قديمي و ايجاد انگيزه براي آموزش نيروهاي جوان و انتقال دانش فني و تجربي.
3- متمركز كردن و گسترش سازمان‌هاي مهندسي نفت در شركت‌هاي نفتي و گازي كشور و حمايت همه‌جانبه از اين تشكيلات.
4- ارزيابي كار گروه‌هاي مهندسي نفت در شركت‌ها و تشويق و تنبيه براي بالا بردن سطح كارآيي و مديريت و مهندسي.
5- تخصيص بودجه‌هاي لازم جهت خريد و آموزش و استفاده از سخت‌افزار و نرم‌افزارهاي مورد نياز در دانشگاه‌ها و شركت‌هاي نفتي.
6- ايجاد پست‌هاي آموزشي در سازمان‌هاي مهندسي نفت شركت‌هاي نفتي براي دانشجويان با رشته‌هاي مرتبط.
7- تخصيص بودجه و انتقال برخي از پروژه‌هاي مخازن نفتي و گازي به دانشگاه‌ها و ايجاد امكانات براي انجام آن پروژه‌ها در دانشگاه‌ها. اين پروژه‌ها حتي اگر بصورت دوباره‌كاري در شركت‌هاي نفتي و دانشگاه‌ها عمل شود باعث ايجاد رقابت و نگرش‌هاي مختلف و مبتكرانه به كار مديريت مهندسي نفت مي‌گردد و نهايتاً بصرفه و صلاح كشور خواهد بود.
8- ارتباط بيشتر دانشگاه‌ها با شركت‌هاي نفت و گاز كشور براي آشنايي بيشتر دانشجويان با كمبودها و مشكلات فني، تخصصي و اقتصادي به منظور مطالعه و ارايه راهكارهاي مفيد و آينده‌ساز در رشته‌هاي مهندسي نفت.
9- افزايش سمينارها و جلسات هم‌انديشي مشترك دانشگاه
10- تشكيل انجمن مهندسي و مديريت مخازن به منظور بررسي مشكلات و ارايه راهكارها و تعامل با بالاترين مقامات وزارت نفت، آموزشي عالي و كشور و بررسي و رفع مشكلات موجود گامي مؤثر در پيشبرد اين موضوعات است
يك وقفه 20 ساله كه در آموزش نيروها و جذب كارشناسان مجرب و كارآزموده مهندسي نفت و مخزن ايجاد گرديد باعث شد كه كارشناسان قديمي نيز به تدريج از صحنه كار و فعاليت خارج كردند و به شركت نفت و شركت‌هاي تابعه به اين لحاظ صدمات جبران‌ناپذيري وارد گردد. فراز فوق بخشي از سخنان جناب آقاي مهندس چمني فر مدير مهندسي نفت شركت پتروپارس است كه در اولين هم انديشي مديران و صاحبنظران صنعت نفت كشور در دانشگاه تهران ايراد گرديد. در ادامه گزيده اين بيانات خواهد آمد.
مهندسي و مديريت مخازن نفتي و گازي مانند ساير رشته‌هاي مهندسي و مديريتي نيست كه بتوان كارشناسان آن را از ساير صنايع تأمين كرد. هر مخزن داراي يك تاريخچه و سابقه است كه كارشناساني كه سال‌ها روي آن كار مي‌كنند به تدريج با سابقه آن آشنا مي‌شوند و بازده و عملكرد هر مخزن با مخزن ديگر به لحاظ ساختار، ميزان توليد و عوامل تاثيرگذار متفاوت است و مديريت و مهندسي مختص به خود را دارد.
مديريت مخزن به مجموعه‌اي از كارشناسي‌هاي مهندسي مخزن، توليد، زمين‌شناسي، ژئوفيزيك و پتروفيزيك و همچنين استفاده از آخرين روش‌هاي اقتصادي نفت، بازاريابي و صادرات نياز دارد و در يك بعد و يا تخصص خلاصه نمي‌شود.اين مجموعه مي‌بايستي در يك تشكيلات جمع شوند تا كارآيي لازم را داشته باشند. به نظر بنده عوامل مختلفي در مديريت موفق مخازن تاثير دارند سعي مي‌كنم به برخي از اين نكات به صورت سرفصل وار اشارتي داشته باشم و نهايتا پيشنهاداتي را نيز جهت بهبود وضعيت موجود ارائه خواهم كرد.
1- مخازن نفتي و گازي سرمايه همه آحاد كشور است و اين مخازن از بدو اكتشاف و توليد به تمام مردم چه در حال حضر و چه در آينده تعلق دارد.در حال حاضرعدم امكان جايگزيني منابع انرژي جانشين براي نفت و به ثبوت رسيده است در حاليكه توليد و استفاده از اين منبع انرژي خداداد بدون برنامه‌ريزي كلان و عدمتاً براي تامين بودجه جاري و بعضاً سرمايه‌گذاري‌هاي محدود كشور انجام مي‌شود.
2- مشكلات توليد و صيانت از مخازن در مخازن گازي كمتر از نفت است ولي اين مخازن نيز نياز به مديريت علمي و اقتصادي دارند.
4- تجهيز انجام مديريت مخازن به سادگي ميسر نيست و نياز به برنامه‌ريزي و حمايت همه‌جانبه دارد. تجربه نشان داده كه هيچكدام از شركت‌هاي خارجي كه به عنوان اپراتور عمل كرده و مي‌كنند سرمايه‌گذاري و تلاش مناسب را براي مديريت و مهندسي مخازن بكار نبرده‌اند.
5- يك وقفه 20 ساله كه در آموزش نيروها و جذب كارشناسان مجرب و كارآزموده مهندسي نفت و مخزن ايجاد گرديد باعث شد كه كارشناسان قديمي نيز به تدريج از صحنه كار و فعاليت خارج كردند و به شركت نفت و شركت‌هاي تابعه به اين لحاظ صدمات جبران‌ناپذيري وارد گردد.
6- روش‌هاي نوين و امكانات سخت‌افزاري و نرم‌افزاري بصورت كاربردي به دانش‌آموختگان تدريس نمي‌شود و عموما جنبه تئوري داشته و دانشجويان اين رشته‌ها دور از واقعيت‌هاي كار، آموزش مي‌بينند.
7- زماني بهترين دانشگاه براي آموزش كاربردي مديريت و مهندسي مخزن، شركت نفت بود كه متأسفانه در حال حاضر به دلايل مختلف امكان جذب نيروهاي كارشناسي كه وارد بازار كار مي‌شوند را ندارد و يا بصورت محدود عمل مي‌كند.
ميزان كل توليد با روش‌هاي علمي و عملي در حال حاضر از مخازن و با توجه به شرايط و مشخصات مخزن بين 20 تا 45 از نفت درجاي مخازن است و براي نفت باقيمانده در مخازن و يا ازدياد برداشت طرح اقتصادي نداريم و يا اگر داريم آنقدر با تاخير انجام مي‌گيرد كه بازده لازم را ندارد و نوشداريي است پس از مرگ سهراب.
و اما پيشنهادات:
1- افزايش تسهيلات و امكانات براي كارشناسان مرتبط با نفت و مخازن در مناطق نفت‌خيز و گازي كه كارشناسان را جذب از نزديك به كار و عمليات و مشكلات آشنا نمايد.
2- استفاده از نيروهاي باتجربه قديمي و ايجاد انگيزه براي آموزش نيروهاي جوان و انتقال دانش فني و تجربي.
3- متمركز كردن و گسترش سازمان‌هاي مهندسي نفت در شركت‌هاي نفتي و گازي كشور و حمايت همه‌جانبه از اين تشكيلات.
4- ارزيابي كار گروه‌هاي مهندسي نفت در شركت‌ها و تشويق و تنبيه براي بالا بردن سطح كارآيي و مديريت و مهندسي.
5- تخصيص بودجه‌هاي لازم جهت خريد و آموزش و استفاده از سخت‌افزار و نرم‌افزارهاي مورد نياز در دانشگاه‌ها و شركت‌هاي نفتي.
6- ايجاد پست‌هاي آموزشي در سازمان‌هاي مهندسي نفت شركت‌هاي نفتي براي دانشجويان با رشته‌هاي مرتبط.
7- تخصيص بودجه و انتقال برخي از پروژه‌هاي مخازن نفتي و گازي به دانشگاه‌ها و ايجاد امكانات براي انجام آن پروژه‌ها در دانشگاه‌ها. اين پروژه‌ها حتي اگر بصورت دوباره‌كاري در شركت‌هاي نفتي و دانشگاه‌ها عمل شود باعث ايجاد رقابت و نگرش‌هاي مختلف و مبتكرانه به كار مديريت مهندسي نفت مي‌گردد و نهايتاً بصرفه و صلاح كشور خواهد بود.
8- ارتباط بيشتر دانشگاه‌ها با شركت‌هاي نفت و گاز كشور براي آشنايي بيشتر دانشجويان با كمبودها و مشكلات فني، تخصصي و اقتصادي به منظور مطالعه و ارايه راهكارهاي مفيد و آينده‌ساز در رشته‌هاي مهندسي نفت.
9- افزايش سمينارها و جلسات هم‌انديشي مشترك دانشگاه
10- تشكيل انجمن مهندسي و مديريت مخازن به منظور بررسي مشكلات و ارايه راهكارها و تعامل با بالاترين مقامات وزارت نفت، آموزشي عالي و كشور و بررسي و رفع مشكلات موجود گامي مؤثر در پيشبرد اين موضوعات است