نارون1
12th July 2012, 10:46 PM
دکتر اصغر اصغرنژاد به ما یاد می دهد که چگونه در محل کار با رئیس مان برخورد یا از او انتقاد کنیم
آیا تا به حال به یک محیط کار ایده آل فکر کرده اید؟ محیطی که ما را از نظر مادی و معنوی ارضا کند. مدیر یا رییس ما منصف باشد و به همه مسایل توجه داشته باشد. همکاران، خود را دوست یکدیگر بدانند....
در چنین شرایطی، ما از حرفه و شغل خود لذت خواهیم برد و زمینه ای فراهم می شود که همه ما کارمندان یا کارگران بهتر کار کنیم، از خود خلاقیت نشان دهیم و بازدهی کارمان را بالا ببریم.
بودن و کار کردن در چنین فضایی، ایده آل است اما متاسفانه در اغلب موارد، محل کار، محیط پراسترسی است که بحث و درگیری با سایر همکاران، محروم شدن ناحق از مزایا، دیر رسیدن به محل کار، بدرفتاری های رییس، فشار کاری و... در آن پیش می آید. شاید، یکی از بزرگ ترین استرس های ما در محیط کار، طرز برخورد و رفتار رییس، مدیر یا مافوق با ما باشد. رییس ما ممکن است بداخلاق، عصبی، بی ادب یا خودخواه باشد.
اما بالاخره رییس است و ما مرئوس! آیا می توان کاری کرد؟ آیا ما حق مخالفت با او را داریم؟ آیا باید خود را با هر رفتار او وفق دهیم و صدایمان هم درنیاید؟ این سوالات را با آقای دکتر اصغر اصغر نژاد، روان پزشک و استادیار گروه روان شناسی انستیتو روان پزشکی تهران در میان گذاشتیم.
▪ آقای دکتر! به طور کلی انسان ها در روابط خود با دیگران و بروز مشکلات چه رفتارهایی از خود نشان می دهند؟
همه ما انسان ها با یکدیگر در ارتباط هستیم. در میان این ارتباطات، احتمال دارد که واکنش های متفاوتی از ما بروز کند. گاهی برای رفع موانع و مشکلات خود با شخصی دیگر وارد مذاکره می شویم و تا حد امکان مشکل را حل می کنیم.
اما گاهی مشکل با حرف و مذاکره حل نمی شود و باید جنگید یا به اصطلاح روی حرف خود پافشاری کرد. در بعضی مواقع هم هیچ کدام از این کارها راهگشا نیستند و ما ناچار به فرار از میدان یا در مواقعی، تسلیم خواهیم بود. اما اگر در رابطه ای قرار بگیریم که نه می توان مذاکره کرد، نه جنگ کرد، نه فرار کرد و نه تسلیم شد آنگاه تعارض ایجاد خواهد شد و بروز چنین تعارضی، منجر به تنش و ایجاد بیماری های روان تنی خواهد شد.
▪ پس یعنی باید در روابط مان تا حد امکان تلاش کنیم که به مرحله آخر نرسیم؟
بله. ما باید تکلیف خودمان را با خودمان روشن کنیم و ببینیم که چه تصمیمی داریم و می خواهیم چه کاری را انجام دهیم. به عنوان نمونه گاهی تصمیم می گیریم که تسلیم محض شویم و به طرف مقابل (مثلا رییس) بگوییم که هر چه شما می گویید درست است.
گاهی هم تصمیم می گیریم که رابطه خود را قطع کنیم. به عنوان نمونه تا حدامکان با رییس خود برخورد نداشته باشیم. گاهی هم از در دوستی و محبت وارد می شویم. اما حدوسط همه این تعاملات این است که ارتباط خود را در حد ضرورت حفظ کنیم و آن را تا حد امکان به طور مناسبتی تنزل دهیم.
در مواردی هم تصمیم می گیریم که تسلیم حرف او شویم اما شرط و شروطی می گذاریم، چارچوب هایی را برای خود در نظر می گیریم و از او می خواهیم که این حد و حدود را رعایت کند.
▪ افرادی که در مقام ریاست قرار می گیرند چه ویژگی هایی دارند؟
معمولا افرادی که گرایش بیشتری به سلطه گری داشته باشند در جایگاه مدیر و رئیس قرار می گیرند. البته احتمال دارد که چنین ویژگی هایی از قبل وجود نداشته و به تدریج در آنها به وجود آمده باشد. اما همه جا تفاوت های فردی وجود دارد که با توجه به تربیت خانوادگی هر فرد است.
یک رییس هرچه پخته تر و از نظر شخصیتی سالم تر باشد، مشکلات کمتری با زیردستان خود پیدا خواهد کرد. در کل باید دانست که مدیریت «انجام کار به کمک دیگران است». پس افراد ولو در مقام مدیریت و ریاست هم نیاز به سایرین دارند تا کارها به خوبی انجام شود. اگر مدیری، شخصیت سالمی نداشته باشد با زیردستان خود به درستی رفتار نمی کند و کارش را هم به خوبی انجام نخواهد داد.
▪ یعنی مقصر هر دو طرف (رییس و مرئوس) هستند؟
اینکه تقصیر کدام طرف باشد اهمیت زیادی ندارد. مشکل این است که یک نفر شروع به رفتار نادرست می کند و طرف مقابل رفتار نادرست دیگری نشان می دهد و این تعامل نامناسب، همین طور ادامه پیدا می کند.
تصمیم عاقلانه این است که هر دو طرف در محیط و فضای آرام به وضوح و روشنی با هم صحبت و مشکل خود را عنوان کنند بدون اینکه دیگری را مقصر بدانند.
▪ اما مشکل این است که گاهی ممکن است از دست رییس خود عصبانی شویم. حالا چه کار می توان کرد؟
در اینجا، مدیریت هیجان بسیار مهم است. یعنی باید هیجان خودمان را کنترل کنیم. این کار، مهارتی است که باید بیاموزیم. البته سخت است اما باید بیاموزیم که در آن لحظه که حالت های فیزیولوژیک بر ما حاکم است و فشارخونمان بالارفته و عصبانی هستیم، خود را کنترل کنیم و همه حالات خود را تحت اختیار دربیاوریم. وگرنه ممکن است واکنشی نشان دهیم که بعدها از آن پشیمان شویم.
▪ یعنی تا حد امکان خود را با شرایط رییس خود وفق دهیم؟
البته نمی توان کاملا و در هر شرایطی خود را با محیط تطبیق داد. باید حساب کرد و سنجید که آیا این شغل، واقعا ارزش چنین قیمتی را دارد؟ خودمان باید احساس کنیم که کارمان تا چه حد برایمان باارزش است.
یکی از راه های ممکن این است که به روشی با رییس خود صحبت کنیم و شرایط خودمان را برایش تشریح کنیم. یا اگر این کار عملی نبود، مسایل موردنظر خود را کتبی برایش بنویسیم که مثلا رفتار او چه اثری روی ما گذاشته. همه چیز را برایش روشن کنیم. همه این کارها را باید محترمانه، مودبانه و در محیطی آرام انجام دهیم. اما اگر هیچ روشی اثر نداشت و مثلا رییس بی ادب ما به بی ادبی خودش ادامه داد، باید یا کار خود را ترک کنیم یا رابطه خود را با رییس به حداقل ممکن برسانیم. این تصمیم با ماست که آیا می خواهیم به کار خود ادامه بدهیم یا نه.
▪ داشتن یک رییس بد (از هر جهت) چه اثری روی کارکنانش می گذارد؟
در هر سیستمی، وقتی همه کارکنان تنش داشته باشند به این معنی است که مدیریت سیستم پرتنش بوده است. پیشنهاد می شود که جلسه ای ترتیب دهیم و در آن همه افراد حرف خود را بزنند و نظرشان را اعلام کنند. به عنوان نمونه به رییس خود بگویند که طرز رفتار نادرست شما روی همه ما اثر گذاشته است.
▪ طرز رفتار ما با رییس مان باید چگونه باشد؟ آیا حق داریم از او انتقاد کنیم؟
بله اما تحت شرایطی. لحن صحبت کردن و حالت چهره ما بسیار تاثیرگذار است. همه ما دایما در حال تعامل با یکدیگر هستیم. ما باید یاد بگیریم که نظر واقعی خود را بگوییم. البته این کار سختی است که بیشتر ما آن را به خوبی بلد نیستیم اما باید آن را بیاموزیم.
این، یک هنر است که یاد بگیریم حرف خود را چگونه به زبان بیاوریم. نحوه بیان انتقاد یا درخواست ما گاهی ممکن است آزاردهنده باشد. در این صورت حتی اگر حق با ما باشد، انتقاد ما باعث آزردگی طرف مقابل می شود. پس اگر قصد انتقاد داریم، حتی از رییس خود، باید آن را به نحوی شایسته به زبان بیاوریم که پذیرفته شود. باید برای آموختن چنین مهارت هایی، دور و بر خود را به دقت ببینیم و بفهمیم که هر رفتار یا گفتار ما چه اثری روی دیگران دارد.
دکتر آیدا روشن
روزنامه سلامت
آیا تا به حال به یک محیط کار ایده آل فکر کرده اید؟ محیطی که ما را از نظر مادی و معنوی ارضا کند. مدیر یا رییس ما منصف باشد و به همه مسایل توجه داشته باشد. همکاران، خود را دوست یکدیگر بدانند....
در چنین شرایطی، ما از حرفه و شغل خود لذت خواهیم برد و زمینه ای فراهم می شود که همه ما کارمندان یا کارگران بهتر کار کنیم، از خود خلاقیت نشان دهیم و بازدهی کارمان را بالا ببریم.
بودن و کار کردن در چنین فضایی، ایده آل است اما متاسفانه در اغلب موارد، محل کار، محیط پراسترسی است که بحث و درگیری با سایر همکاران، محروم شدن ناحق از مزایا، دیر رسیدن به محل کار، بدرفتاری های رییس، فشار کاری و... در آن پیش می آید. شاید، یکی از بزرگ ترین استرس های ما در محیط کار، طرز برخورد و رفتار رییس، مدیر یا مافوق با ما باشد. رییس ما ممکن است بداخلاق، عصبی، بی ادب یا خودخواه باشد.
اما بالاخره رییس است و ما مرئوس! آیا می توان کاری کرد؟ آیا ما حق مخالفت با او را داریم؟ آیا باید خود را با هر رفتار او وفق دهیم و صدایمان هم درنیاید؟ این سوالات را با آقای دکتر اصغر اصغر نژاد، روان پزشک و استادیار گروه روان شناسی انستیتو روان پزشکی تهران در میان گذاشتیم.
▪ آقای دکتر! به طور کلی انسان ها در روابط خود با دیگران و بروز مشکلات چه رفتارهایی از خود نشان می دهند؟
همه ما انسان ها با یکدیگر در ارتباط هستیم. در میان این ارتباطات، احتمال دارد که واکنش های متفاوتی از ما بروز کند. گاهی برای رفع موانع و مشکلات خود با شخصی دیگر وارد مذاکره می شویم و تا حد امکان مشکل را حل می کنیم.
اما گاهی مشکل با حرف و مذاکره حل نمی شود و باید جنگید یا به اصطلاح روی حرف خود پافشاری کرد. در بعضی مواقع هم هیچ کدام از این کارها راهگشا نیستند و ما ناچار به فرار از میدان یا در مواقعی، تسلیم خواهیم بود. اما اگر در رابطه ای قرار بگیریم که نه می توان مذاکره کرد، نه جنگ کرد، نه فرار کرد و نه تسلیم شد آنگاه تعارض ایجاد خواهد شد و بروز چنین تعارضی، منجر به تنش و ایجاد بیماری های روان تنی خواهد شد.
▪ پس یعنی باید در روابط مان تا حد امکان تلاش کنیم که به مرحله آخر نرسیم؟
بله. ما باید تکلیف خودمان را با خودمان روشن کنیم و ببینیم که چه تصمیمی داریم و می خواهیم چه کاری را انجام دهیم. به عنوان نمونه گاهی تصمیم می گیریم که تسلیم محض شویم و به طرف مقابل (مثلا رییس) بگوییم که هر چه شما می گویید درست است.
گاهی هم تصمیم می گیریم که رابطه خود را قطع کنیم. به عنوان نمونه تا حدامکان با رییس خود برخورد نداشته باشیم. گاهی هم از در دوستی و محبت وارد می شویم. اما حدوسط همه این تعاملات این است که ارتباط خود را در حد ضرورت حفظ کنیم و آن را تا حد امکان به طور مناسبتی تنزل دهیم.
در مواردی هم تصمیم می گیریم که تسلیم حرف او شویم اما شرط و شروطی می گذاریم، چارچوب هایی را برای خود در نظر می گیریم و از او می خواهیم که این حد و حدود را رعایت کند.
▪ افرادی که در مقام ریاست قرار می گیرند چه ویژگی هایی دارند؟
معمولا افرادی که گرایش بیشتری به سلطه گری داشته باشند در جایگاه مدیر و رئیس قرار می گیرند. البته احتمال دارد که چنین ویژگی هایی از قبل وجود نداشته و به تدریج در آنها به وجود آمده باشد. اما همه جا تفاوت های فردی وجود دارد که با توجه به تربیت خانوادگی هر فرد است.
یک رییس هرچه پخته تر و از نظر شخصیتی سالم تر باشد، مشکلات کمتری با زیردستان خود پیدا خواهد کرد. در کل باید دانست که مدیریت «انجام کار به کمک دیگران است». پس افراد ولو در مقام مدیریت و ریاست هم نیاز به سایرین دارند تا کارها به خوبی انجام شود. اگر مدیری، شخصیت سالمی نداشته باشد با زیردستان خود به درستی رفتار نمی کند و کارش را هم به خوبی انجام نخواهد داد.
▪ یعنی مقصر هر دو طرف (رییس و مرئوس) هستند؟
اینکه تقصیر کدام طرف باشد اهمیت زیادی ندارد. مشکل این است که یک نفر شروع به رفتار نادرست می کند و طرف مقابل رفتار نادرست دیگری نشان می دهد و این تعامل نامناسب، همین طور ادامه پیدا می کند.
تصمیم عاقلانه این است که هر دو طرف در محیط و فضای آرام به وضوح و روشنی با هم صحبت و مشکل خود را عنوان کنند بدون اینکه دیگری را مقصر بدانند.
▪ اما مشکل این است که گاهی ممکن است از دست رییس خود عصبانی شویم. حالا چه کار می توان کرد؟
در اینجا، مدیریت هیجان بسیار مهم است. یعنی باید هیجان خودمان را کنترل کنیم. این کار، مهارتی است که باید بیاموزیم. البته سخت است اما باید بیاموزیم که در آن لحظه که حالت های فیزیولوژیک بر ما حاکم است و فشارخونمان بالارفته و عصبانی هستیم، خود را کنترل کنیم و همه حالات خود را تحت اختیار دربیاوریم. وگرنه ممکن است واکنشی نشان دهیم که بعدها از آن پشیمان شویم.
▪ یعنی تا حد امکان خود را با شرایط رییس خود وفق دهیم؟
البته نمی توان کاملا و در هر شرایطی خود را با محیط تطبیق داد. باید حساب کرد و سنجید که آیا این شغل، واقعا ارزش چنین قیمتی را دارد؟ خودمان باید احساس کنیم که کارمان تا چه حد برایمان باارزش است.
یکی از راه های ممکن این است که به روشی با رییس خود صحبت کنیم و شرایط خودمان را برایش تشریح کنیم. یا اگر این کار عملی نبود، مسایل موردنظر خود را کتبی برایش بنویسیم که مثلا رفتار او چه اثری روی ما گذاشته. همه چیز را برایش روشن کنیم. همه این کارها را باید محترمانه، مودبانه و در محیطی آرام انجام دهیم. اما اگر هیچ روشی اثر نداشت و مثلا رییس بی ادب ما به بی ادبی خودش ادامه داد، باید یا کار خود را ترک کنیم یا رابطه خود را با رییس به حداقل ممکن برسانیم. این تصمیم با ماست که آیا می خواهیم به کار خود ادامه بدهیم یا نه.
▪ داشتن یک رییس بد (از هر جهت) چه اثری روی کارکنانش می گذارد؟
در هر سیستمی، وقتی همه کارکنان تنش داشته باشند به این معنی است که مدیریت سیستم پرتنش بوده است. پیشنهاد می شود که جلسه ای ترتیب دهیم و در آن همه افراد حرف خود را بزنند و نظرشان را اعلام کنند. به عنوان نمونه به رییس خود بگویند که طرز رفتار نادرست شما روی همه ما اثر گذاشته است.
▪ طرز رفتار ما با رییس مان باید چگونه باشد؟ آیا حق داریم از او انتقاد کنیم؟
بله اما تحت شرایطی. لحن صحبت کردن و حالت چهره ما بسیار تاثیرگذار است. همه ما دایما در حال تعامل با یکدیگر هستیم. ما باید یاد بگیریم که نظر واقعی خود را بگوییم. البته این کار سختی است که بیشتر ما آن را به خوبی بلد نیستیم اما باید آن را بیاموزیم.
این، یک هنر است که یاد بگیریم حرف خود را چگونه به زبان بیاوریم. نحوه بیان انتقاد یا درخواست ما گاهی ممکن است آزاردهنده باشد. در این صورت حتی اگر حق با ما باشد، انتقاد ما باعث آزردگی طرف مقابل می شود. پس اگر قصد انتقاد داریم، حتی از رییس خود، باید آن را به نحوی شایسته به زبان بیاوریم که پذیرفته شود. باید برای آموختن چنین مهارت هایی، دور و بر خود را به دقت ببینیم و بفهمیم که هر رفتار یا گفتار ما چه اثری روی دیگران دارد.
دکتر آیدا روشن
روزنامه سلامت