sjhosseini48
3rd July 2012, 08:47 PM
منتظران بيدار
باهتمام سيد جعفر حسيني وديق
http://avayekanoon.ir/Persian/wp-content/uploads/2009/08/1121-150x150.jpg
ای دل بشارت می دهم خوش روزگاری می رسد.
یا درد و غم طی می شود یا شهسواری می رسد
ای منتظر غمگین مشو! قدری تحمل بیشتر
گردی به پا شد در افق گویی سواری می رسد
مهدی جان !
ای جان جانان ! ای آن که همه هسـتی چشـم به راه تواند و عـزت و عدالـت ، در آمدنـت بی قرار اسـت !
و ای محبوب خدا و همه ی اولیا ! از عنایت و لطفت شرمنده و شاکریم که یک ذره از اقیانوس بی کران « انتظار» را به ما چشاندی و دریچه ی فهممان را گشودی ! و توفیق الهی نصیبمان شد که از تو ، مرکز دایره ی جهان ، دم زنیم و از تو سخن گوییم.از تو میخواهیم که با یک نظر کیمیایی دیگر، ما را در مقام عمل قرار دهی تا نعمت، بر ما تمام شود؛
خدایا ! با پیشـوا کردن مهدی ، نعمتت را بر ما تمام کن ... و با دیده ی رحمت به ما بنگر تا بزرگی و کرامت نزد تو را برای خود کاملاً به دست آوریم (1)
امام رضا (ع) می فـرمایند : چقدر شـکیبایی و بردباری و چشـم به راه گشایش و کامیـابی بودن خوب و زیباسـت !(2)
شکیبایی خود نیکوست و هنگامی که در کنار انتظار و آماده باش آمدنِ مهدی موعود (عج) قرار گیرد ، خوبتر است و نیکوتر! راسـتی زیبایی در کنار هم بودن این دو در چیسـت که امام هشـتم (ع) با چنین تعجب و تحسـینی از آن یاد می کند؟! چگونه است که خداوند متعال ، همه پیامبران را در مقام انتظار نشانده و همراهی خود را با آنان اعلان فرموده « فانتظروا ! انی معکم من المنتظرین» (3) و همه کتابهای آ سمانی را به این مژده ، زیور و زینت داده ؟! ...
و در حقیقت در زبور ، پس از یاد در تورات نوشتیم که زمین را بندگان شایسته ی من ارث خواهند برد (4)
و چه طور حضرت قائم (عج) را در مرکز دایره ی امامت و رسالت نشانده است ؟! (5)
اینک به برخی از راز های زیباترین انتظار – که انتظار مهدی (ع) است اشاره می شود ...
الف: همه ی اصول دین، در انتظار وجود دارد . منتظِر ، خدای منتظَر را پذیرفته که ، آمدن امام زمان را از اومی خواهد. همچنین رسالت و امامت را هم باور کرده که اکنون ، چشم به راه موعود است و همین طور وعده ی الهی نیز در انتظار ، باور شده وگرنه منتظر بودن ، معنی نمی دهد پس همه ی اصول دین و معارف، در انتظار است .
ب : انتظار فرج ، یعنی چشم به راه همه ی کمالات بودن ، چرا که با آمدن او – عجل الله فرجه – هدف خلقت که عبودیت است محقق می شود ( کجاست گرد آورنده مردم بر محور تقوا ؟ ) (6)
و ولایت تجلی کامل دارد و فرج همه ی پیامبران و اولیا در گرو فرج امام زمان (ع) است.
ج : انتظار، انسان را در دو جبهه به مجاهده فرا می خواند ؛ در جهاد نفس و جهاد با دشمن خارجی که فرمودند : ویجاهدون فی سبیل الله و لایخافون لومه لائم ( در راه خدا جهاد می کنند و از سرزنش هیچ ملامتگری نمی ترسند. ) (7)
د : منتظِر، خود را با اهداف منتظَر هماهنگ می کند و هدف مهدی (ع) معلوم است : کجاست آن منتظَری که کجی ها و نادرستی ها را سامان می دهد. (8)
پس منتظِر در خود سازی تلاش می کند و هیچ عاملی به اندازه انتظار ، سازندگی ندارد : هر کس خوشحال می شود که در شمار یاران مهدی (ع) باشد ، باید سه ویژگی داشته باشد ؛ یکی منتظِر بودن ، دومی با ورع بودن ، و سومی اخلاق کریمانه و بزرگوارانه داشتن. (9)
منتظِر ، حتی یک لحظه هم از یار بی خبر نیست و چه عالی است که انسان همواره به « طاووس اهل بهشت » (10) بنگرد و آنی از او ، به غیر متوجه نشود . پس چه زیباست صبر در این مسیر ، همراه انتظار ؛ که این دو برکت های فراوان و ارزشمندی خواهد داشت.
انتظار مقدم دلدار می باید کشید - در وفا داری ، جفا بسیار می باید کشید
انتظار خود را ندیدن و پیوسته به حضرت دوست نگاه کردن است.
و اما نیمه شعبان – زاد روز میلاد شکوفه ای از بوستان پیامبر اکرم (ص) است که قرار است عطر و طراوتش همه جهان را آکنده سازد.
نیمه شعبان ، میثاق همه ی منتظران بیدار با رهبر خوبی ها ، زیبایی ها و عدالت هاست.
شادمانی های خود را در این هنگامه نورانی ، با شناخت بیشتر آن موعود ملت ها و محبوب امت ها همراه می کنیم تا از رهگذر معرفت آن عزیز و برنامه نورانی رسالتش ، از خود یاورانی آماده و فرهیخته برای نهضت پر شکوهش بسازیم و گرد کدورت ها و غم های زمان را تا اندازه ای از چهره مبارکش بزداییم.
موعود امت
همه ی ادیان الهی از موعود سخن گفته اند و انتظار ظهور آن راهبر آسمانی را به بشریت بشارت داده ا ند ؛ این نشان می دهد که خداوند برنامه کاملی برای آینده بشر معین فرموده که چشم داشت تحقق آن ، مومنان را به وجد و تلاش می آورد.
از زرتشت نقل شده است که :
پس آن گاه ای مزدا ، کشور تو را بهمن در پایان برپا کند.
خواستاریم از آنانی باشیم که زندگی تازه کنند ؛
آن گاه به کامیابی ، جهان دروغ را شکست به دنبال آید
و ... جهان را دین راستین فرا گیرد (11)
در کتاب زبور داوود نیز ، پس از دلداری حضرت داوود پیامبر از سوی خدا ، چنین آمده است :
زیرا که انسان های بد منقطع می شوند اما متوکلان به خدا وارث زمین خواهند شد ... خداوند روزهای صالحان را می داند و میراث ایشان ابدی خواهد شد ... صدیقان وارث زمین شده و تا ابد در آن ساکن خواهند شد(12)
در کتاب تورات نیز در مورد موعود و منجی آخر الزمان آمده است :
اگر چه تاخیر نماید ، برایش منتظر باش زیرا که البته خواهد آمد و درنگ نخواهد کرد بلکه جمیع امت ها را نزد خود جمع می کند (13)
در کتاب انجیل از حضرت عیسی (ع) نقل شده است که:
اما چون پسر انسان در جلال خود با جمیع ملائکه مقدس خود آید ، آن گاه در کرسی جلال خود خواهد نشست ، پس شما نیز آماده باشید زیرا در ساعتی که گمان نمی برید ، پسر انسان می آید ( 14 )
قرآن کریم نیز زیباترین تصویر ها را از آن آینده روشن ترسیم می نماید:
- ما در زبور ، پس از یادآوری قبلی ، چنین نگاشتیم که زمین را بندگان صالح ما به میراث خواهند برد (15 )
- و ما چنین اراده کردیم که به ناتوان شدگان زمین منت نهیم و آنان را پیشوایان و وارثان قرار دهیم(16)
امام مهدی (عج) در عینیت تاریخ
برای آشنایی با نام و ویژگی های آن رهبر رهایی بخش ، باید به دامان معارف پیامبر اکرم (ص) و ائمه معصومین (ع) در آویزیم . یکی از مشهور ترین سخنان پیامبر خاتم (ص) که مورد قبول همه ی طوایف مسلمان است ، این حدیث شریف است که فرمود :
اگر از عمر دنیا بیش از یک روز باقی نمانده باشد ، خداوند آن روز را چنان طولانی خواهد گردانید تا سرانجام مردی از امت و خاندان من که اسمش چون اسم من محمد است ، ظاهر شود و جهان را از عدالت و داد گری پر کند آن چنان که از ظلم و ستم پر شده باشد ( 17 )
چنین سخنانی از پیامبر (ص) در کتاب های معتبر همه فرق اسلامی نقل شده است ؛ کتاب هایی همچون کمال الدین شیخ صدوق ، غیبت شیخ طوسی ، غیبت نعمانی ،مسند احمد بن حنبل ، صحیح بخاری.
از ویژگی های دیگر این امام بزرگوار آن است که از نسل امام حسین (ع) بوده و دوازدهمین پیشوای معصوم و فرزند امام حسن عسکری(ع) است .
هنوز سه روز از تولد آن حضرت نگذشته بود امام حسن عسکری (ع)او را به برخی از یاران خاص خود نشان داده و فرمود :
بعد از من ، این صاحب امر شما و جانشین من است . اوست قائمی که همه در انتظار ظهور او روزگار بگذرانند و چون زمین پر از ظلم و جور شود ، ظهور کند و آن را پر از عدل و داد سازد . (18 )
در روایتی دیگر به طول عمر آن وجود مبارک در غیبتش اشاره فرموده و گفتند :
پس از من ، فرزندم ، قائم است . و اوست که مانند پیامبران عمری طولانی خواهد داشت و غایب خواهد شد .در غیبت طولانی او دل هایی تیره گردد. فقط کسانی در اعتقاد به او پا بر جا خواند ماند که دل آنها به فروغ ایزدی درخشان و روح خدایی به آنان مدد برساند . ( 19 )
بدین ترتیب و طی مجالس گونا گون و به دفعات مکرر ، حضرت امام حسن عسکری (ع) امام بر حق پس از خویش را به شیعیان معرفی می نماید تا همگان او را بشناسند. اما این موضوع از اغیار و از چشم جاسوسان مخفی ماند تا سر انجام در سال 260 هجری قمری امام عسکری (ع) به شهادت رسید و تصدی امرامامت و ولایت الهی به حضرت مهدی (عج) رسید.
به دنبال حضور آشکارآن حضرت درجریان نمازگزاران بر پیکر مطهر امام حسن عسکری(ع) فشار و پی جویی ماموران دولت به قصد یافتن و نابودی ایشان فزونی گرفت و بدین ترتیب بود که به فرمان پروردگار ، آن حضرت از دیده ها پنهان شدند تا ستمگران نتوانند گزندی به ایشان برسانند و دوران غیبت امام عصر(ع) آغاز گردید.
غیبت امام زمان (ع) در دو مرحله واقع شد:
دوره اول غیبت از سال 260 تا329 هجری « غیبت صغری » که در این دوره ارتباط حضرت با مردم بطور کامل قطع نشده بود و به توسط برخی اشخاص وارسته بنام نائبان خاص مردم می توانستند مسائل خود را با آن حضرت حل و فصل کنند .
عثمان بن سعید عمروی ، محمد بن عثمان بن سعید ، حسین بن روح نوبختی ، علی بن محمد سمری نواب اربعه آن حضرت بودند. و سرانجام دوران غیبت صغری با مرگ آخرین نایب و با نامه امام زمان (عج) به پایان رسید. در آن نامه غیبت کبری اعلام شده بود واین که دیگر نایبی نخواهد بود و آشکار شدن آن حضرت منوط به اجازه پروردگار است.
در این دوران ، که تا زمان ما ادامه پیدا کرده و پایان آن با ظهور آن حضرت خواهد بود زمام امور به دست فقیهان واجد الشرایط سپرده شده است.
امام صادق ( ع ) سالیانی پیش از آن ، عمده ترین خصوصیات این فقها را چنین بیان می کند : آن کسی از میان فقها که خود نگه دار ، دین دار ، هوی ستیز و تابع فرمان مولایش باشد ، بر مردم عادی واجب است که از او تقلید کنند و چنین کسانی معدودی از فقهای شیعه و نه تمامی آنهایند. (20)
در انتظار ظهور
اما مهمترین رسالت اسلامی در عصر غیبت و وظیفه مومنان نسبت به وجود مقدس حضرت مهدی (ع) انتظار ظهور آن موعود شریف و طلوع عصر معرفت و برقراری حکومت عدل جهانی است .
در حقیقت ، انتظار ، آمادگی است و حالت آماده باش و تهیه مقدمات برای آن چه که انتظار داریم ، و ابزار این آمادگی در گفتار و کردار ؛ همانگونه که در زیارت مخصوص آن حضرت می گوییم « من برای یاری شما آماده ام »
و نیز در این انتظار این معنی نهفته است که نباید حق و باطل را فراموش کرد ، چیرگی چند روزه باطل نباید مردم را مایوس کند و پیامش آن است که حق را از یاد مبرید ، فضیلت را فراموش نکنید ، انسانیت را به دست فراموشی مسپارید ، زیرا این که این ها همه حقایقی است مسلم و به ظهور خواهد رسید ، پیروزی به دست خواهد آمد ، پس تسلیم مشوید .
پس ، انتظار نه تنها آدمی را به اصلاح نفس خود و دیگران وادار می کند ، بلکه او را بر می انگیزد به آماده ساختن مقدمات پیشرفت و اموری که موجب پیروزی حضرت مهدی (عج) گردد .
بدین ترتیب ، انسان منتظر لحظه ای از تلاش و مبارزه باز نمی ایستد و همه گاه چشم به آینده ای روشن و امید بخش دارد .
1- انتظار در روایات و سنت:
پیامبر اکرم (ص) فرمودند :
بهترین اعمال امت من انتظار رسیدن فرج است از نزد خدای عزیز و جلیل .(21)
امیر المومنین علی (ع) می فرمایند :
بهترین عبادت مومن چشم به راه فرج خدایی داشتن است .(22)
امام صادق (ع) می فرمایند : کسانی که در انتظار دولت قائم در گذرند ، چون آنانند که در خدمت قائم باشند ، بلکه چون آنانند که در رکاب مهدی شمشیر زده باشند . بخدا سوگند ، اینان چون آن کسانند که در خدمت پیامبر به شهادت رسیده باشند . آن کسی که منتظر امر ( دولت ) ماست ، چون کسی است که در راه خدا در خون خود غوطه ور شود. (23)
از این رو در می یابیم که در دوران انتظار ، یعنی پیش از ظهور ، باید آن گونه باشیم که اگر ظهور واقع شود باید باشیم ، و بر همین اساس نیز درک مستمر و فهم صحیح و بینش مناسب از مفهوم غیبت و انتظار مهدی (عج) و دوران پر سعادت ظهور ایشان به عصر معرفت و عدالت است ، متضمن تفکر عمیق و عمل صالح و نیایش خالصانه در عصر غیبت است که خود امتیاز عظیمی برای منتظران راستین نسبت به همه انسان های دیگر دارد.
2- انتظار از نظر اجتماعی:
اگر پرسش شود که اعتقاد به این اصل چه فایده فردی و اجتماعی دارد ؟ حوزه دیگری از بحث انتظاربه عنوان فواید فردی و اجتماعی آن ، در پیش روی ما گشوده می شود.
در حقیقت، این استنتاج همانند برداشتی است که ما از عمل به اسلام و اعتقاد به امامت قائلیم و آنها را موثردر شرایط وضعی در این دنیا و همچنین در آخرت می دانیم.
در این تحلیل ، انتظار از دو وجه منفی و مثبت آن ارزیابی می گردد. در انتظار منفی، اعتقاد به غیبت امام مهدی(ع) و سرانجام ظهور ایشان، بزرگترین سلاح برای دفاع از وضع موجود و بزرگترین عامل برای توجیه فسادی است که با یک منحنی تصاعدی بالا می رود، زیرا معتقد است نجات بشریت فقط در آخر الزمان محقق می شود و نه در حال ، و آن هم به دست او و نه هیچ کس دیگر.
اما در انتظار مثبت، آماده باش مستمری مطرح است که در تلاش مداوم برای دستیابی به وضع بهتر است. در این دیدگاه انسان منتظر هر لحظه احتمال می دهد که زمان انقلاب نهایی فرا رسد و او خود را مسئول و موظف به شرکت در این جهاد جهانی ،که یقینی است ، می داند.
بدین ترتیب ، مردمی که مجهز به اصل « انتظارند» از نیرومند ترین سلاح برای نابودی فساد و بزرگترین ضربه برای کوبیدن ظلم و بیشترین انرژی برای حرکت به طرف آینده بهره مند هستند . زیرا اولا ، انتظار در چنین تعریفی( امید به آینده و آماده باش و تلاش مستمر و تکامل جوئی دائم) در غریزه و فطرت آدمی است و ثانیا انتظار بر آیند مثبت دو اصل متناقض « واقعیت » - یعنی وضع موجود – و « حقیقت » - یعنی آرمان مطلوب- است . اگر واقعیت باطل حاکم است و حقیقت نجات بخش محکوم ، راه خروج از این بن بست تنها در انتظارو اعتقاد به پیروزی قطعی و نهایی « جبهه حق » میسور و ممکن است.
اما نحوه ی انتظار را که در روایات به آن اشارت رفته است می توان در اصولی چون « خود سازی فردی » ، « تربیت همنوعان و گسترش معارف حقه » و « فراهم سازی زمینه و ایجاد جامعه منتظر » بیان کرد:
الف : خود سازی فردی
در زمینه خودسازی باید خصائل و فضائلی را که برای یاران و یاوران امام مهدی (ع) بر شمرده اند ، شناخت، آنگاه کوشید تا آنها رادر خود ایجاد کرد.
امام صادق (ع) می فرمایند:
پرهیزکاران که به امام غایب می گروند نماز به پا می دارند و از دارایی خود می بخشند ، به قران و کتابهای آسمانی پیشین ایمان آورده و به جهان ابدی یقین دارند .(24)
مردمان فرمانبردار – اخلاص کیش ، نیکو کار، عزتمند ، قناعت پیشه، دین باور ، بردبار ، پاک زاد ، نیک سرشت ، پاکدل ، خوش قلب هستند. (25) پارسایان شب و شیر مردان روزند.(26)
ب- گسترش معارف حقه و تربیت همنوعان
اهمیت دفاع از معارف اهل بیت (ع) و گسترش آن معارف و تربیت مردمان را می توان در این کلام گهربار حضرت هادی (ع) به خوبی نشان داد.
اگر پس از غیبت قائم ما نباشند دانشورانی که مردم را به سوی او رهنما گردند و به پذیرش او فرا خوانند و با برهانهای الهی از دین دفاع کنند و بندگان ناتوان خدا را از دامهای اهریمنی و دیگر سرکشان و دشمنان رهایی بخشند، همانا هیچ کس نمی ماند مگر از دین خدا بر می گردد. لکن این عالمان، زمام دلهای شیعیان سست ایمان را بدست می گیرند همانگونه که کشتیبان فرمان کشتی را . اینان نزد خدا برترین مردمند. (27)
ج- ایجاد جامعه منتظر و فراهم سازی زمینه
اسلام دینی است که همه ابعاد فردی و اجتماعی انسان را مورد توجه قرار داده است. احکام و ضوابط متعد و متنوع شرع مقدس اسلام ، که هدفی جز هدایت بندگان ندارد، در ایام غیبت کبری نیز تعطیل نمی ماند و باید به نحو شایسته و متناسب با نیازهای جامعه تبیین و اجرا گردد. در حقیقت ، استقرار فرهنگ و ضوابط اسلامی و تبعیت از آن در جامعه ای که خود را منتظرقیام جهانی مهدی (ع) می داند امری ضروری و متناسب با اصل انتظار است . این آماده باش عمومی ، در سطح اجتماعی و حتی در حد تدارک نظامی فردی نیز مورد توجه قرار گرفته است.
امام صادق (ع) می فرمایند:
هر یک از شما باید خود را برای قیام قائم مهیا سازید، اگر چه به داشتن یک نیزه (28)
در سطح اجتماعی نیز قرآن به نحوه آمادگی مسلمانان در مقابل دشمنان اشاره کرده است:
برای ستیز با کافران آنچه در توان دارید آماده سازید از اسبان بسته ، تا دشمن خدا و دشمنانتان و دیگران را که شما نمی شناسید و خدا آنها را می شناسد را به هراس افکنید .(29)
در همین راستا ، مبارزه با ستم و مقابله با حاکمان ستمگر نه تنها یک حق طبیعی برای مردم ، بلکه به عنوان یک ضرورت دینی و به ویژه الزام حیاتی برای دوران غیبت ، از اهم زمینه های حفظ جامعه اسلامی از کژی و ناراستی و رویکرد مستمرآن به نیکی و صواب است.
عصر ظهور
سرانجام لحظه موعود فرا می رسد . آن منجی منتظَر در کنار کعبه معظمه به پا می خیزد ؛ شمشیر حق از نیام کشیده می شود 313 نفر از بهترین مردم روزگاران در همان ابتدا به وی می پیوندند و در کوتاه زمانی تا به دروازه های مکه به بیش از ده هزار نفر بالغ می شوند .
انقلاب جهانی مهدی (ع) و عصر معرفت آغاز می شود . درخت سرافراز انتظار به شکوفه می نشیند و شمیم دل انگیز امامت حق سراسر زمین را معطر می سازد.
سخن آخر :
ای پسر پیامبر ، ای یادگار علی و فاطمه ، ای منتقم خون حسین ... ای امید دلهایی که در 12 قرنِ غیبت ، شکستند و رفتند ، و چشم انتظارت ماندند ... ای بسته به تو قلب های سوخته ای که جوانه های محبت را در دل شکفته اند و در راه تو چشم می سایند ... اکنون پیش از همه ، خود دعای فرج می خوانی ؛
و ای کاش توانسته باشیم با ادب صدایت زنیم و پیش از سخن ،سلامت دهیم و درودت فرستیم و قبل از دعای خود سلامتی تو را بخواهیم و سپس فرج تو را که بیایی ، و آن گاه از تو بخواهیم که در پیشگاه خدا شفاعتمان کنی و با تو بودن را برایمان بخواهی و عهد و پیمان ببندیم که برای همیشه با تو باشیم. چشم انتظار دروازه غیبت ، آمیخته از اعتقاد و محبت و احترام خالصانه را تقدیم مجلس ملکوتی ات می نماید.
پی نوشتها :
1- مفاتیح الجنان ( فرازی از دعای ندبه )
2 - بحار الانوار 12 /379
3- سوره یونس آیه 102
4- سوره انبیا آیه 105
5- بحار الانوار 27/200
6- مفاتیح الجنان ( فرازی از دعای ندبه )
7- سوره مائده
8- مفاتیح الجنان ( فرازی از دعای ندبه )
9- بحار الانوار 52/ 141
10 – بحار الانوار 51/91
11- اوستا ص 34 و 98
12 – مضامیر داوود بخشی از آیات 1 الی 33
13- تورات
14- انجیل متی فصل 25
15- سوره انبیا آیه 105
16- سوره قصص آیه 58
17 - منتخب الاثر باب اول
18 – ینابیغ الموده تالیف سلیمان قندوزی
19 – بحار الانوار 51/ 224
20- مسائل الشیعه ج 18 ص 95
21- کمال الدین ج2 ص 357
22 – المحان ، برقی ص 397
23 – الغیبه ، طوسی ص275
24 – نورالثقلین ج 1 ص 31
25 – کمال الدین باب 43 ح 19
26 - الزام الناصب ج 1 ص 67
27 – محجه البیضا ج 1 ص 32
28- غیبت نعمانی ص 173
29 – سوره انفال آیه 60
منابع:
- صدایت می زنم ، سلامت می دهم ، دعایت می کنم (محمد باقر انصاري)
- صبح دیدار (ستاد عالی کانون های فرهنگی)
- آماده باش یاران امام زمان (استاد گنجی)
باهتمام سيد جعفر حسيني وديق
http://avayekanoon.ir/Persian/wp-content/uploads/2009/08/1121-150x150.jpg
ای دل بشارت می دهم خوش روزگاری می رسد.
یا درد و غم طی می شود یا شهسواری می رسد
ای منتظر غمگین مشو! قدری تحمل بیشتر
گردی به پا شد در افق گویی سواری می رسد
مهدی جان !
ای جان جانان ! ای آن که همه هسـتی چشـم به راه تواند و عـزت و عدالـت ، در آمدنـت بی قرار اسـت !
و ای محبوب خدا و همه ی اولیا ! از عنایت و لطفت شرمنده و شاکریم که یک ذره از اقیانوس بی کران « انتظار» را به ما چشاندی و دریچه ی فهممان را گشودی ! و توفیق الهی نصیبمان شد که از تو ، مرکز دایره ی جهان ، دم زنیم و از تو سخن گوییم.از تو میخواهیم که با یک نظر کیمیایی دیگر، ما را در مقام عمل قرار دهی تا نعمت، بر ما تمام شود؛
خدایا ! با پیشـوا کردن مهدی ، نعمتت را بر ما تمام کن ... و با دیده ی رحمت به ما بنگر تا بزرگی و کرامت نزد تو را برای خود کاملاً به دست آوریم (1)
امام رضا (ع) می فـرمایند : چقدر شـکیبایی و بردباری و چشـم به راه گشایش و کامیـابی بودن خوب و زیباسـت !(2)
شکیبایی خود نیکوست و هنگامی که در کنار انتظار و آماده باش آمدنِ مهدی موعود (عج) قرار گیرد ، خوبتر است و نیکوتر! راسـتی زیبایی در کنار هم بودن این دو در چیسـت که امام هشـتم (ع) با چنین تعجب و تحسـینی از آن یاد می کند؟! چگونه است که خداوند متعال ، همه پیامبران را در مقام انتظار نشانده و همراهی خود را با آنان اعلان فرموده « فانتظروا ! انی معکم من المنتظرین» (3) و همه کتابهای آ سمانی را به این مژده ، زیور و زینت داده ؟! ...
و در حقیقت در زبور ، پس از یاد در تورات نوشتیم که زمین را بندگان شایسته ی من ارث خواهند برد (4)
و چه طور حضرت قائم (عج) را در مرکز دایره ی امامت و رسالت نشانده است ؟! (5)
اینک به برخی از راز های زیباترین انتظار – که انتظار مهدی (ع) است اشاره می شود ...
الف: همه ی اصول دین، در انتظار وجود دارد . منتظِر ، خدای منتظَر را پذیرفته که ، آمدن امام زمان را از اومی خواهد. همچنین رسالت و امامت را هم باور کرده که اکنون ، چشم به راه موعود است و همین طور وعده ی الهی نیز در انتظار ، باور شده وگرنه منتظر بودن ، معنی نمی دهد پس همه ی اصول دین و معارف، در انتظار است .
ب : انتظار فرج ، یعنی چشم به راه همه ی کمالات بودن ، چرا که با آمدن او – عجل الله فرجه – هدف خلقت که عبودیت است محقق می شود ( کجاست گرد آورنده مردم بر محور تقوا ؟ ) (6)
و ولایت تجلی کامل دارد و فرج همه ی پیامبران و اولیا در گرو فرج امام زمان (ع) است.
ج : انتظار، انسان را در دو جبهه به مجاهده فرا می خواند ؛ در جهاد نفس و جهاد با دشمن خارجی که فرمودند : ویجاهدون فی سبیل الله و لایخافون لومه لائم ( در راه خدا جهاد می کنند و از سرزنش هیچ ملامتگری نمی ترسند. ) (7)
د : منتظِر، خود را با اهداف منتظَر هماهنگ می کند و هدف مهدی (ع) معلوم است : کجاست آن منتظَری که کجی ها و نادرستی ها را سامان می دهد. (8)
پس منتظِر در خود سازی تلاش می کند و هیچ عاملی به اندازه انتظار ، سازندگی ندارد : هر کس خوشحال می شود که در شمار یاران مهدی (ع) باشد ، باید سه ویژگی داشته باشد ؛ یکی منتظِر بودن ، دومی با ورع بودن ، و سومی اخلاق کریمانه و بزرگوارانه داشتن. (9)
منتظِر ، حتی یک لحظه هم از یار بی خبر نیست و چه عالی است که انسان همواره به « طاووس اهل بهشت » (10) بنگرد و آنی از او ، به غیر متوجه نشود . پس چه زیباست صبر در این مسیر ، همراه انتظار ؛ که این دو برکت های فراوان و ارزشمندی خواهد داشت.
انتظار مقدم دلدار می باید کشید - در وفا داری ، جفا بسیار می باید کشید
انتظار خود را ندیدن و پیوسته به حضرت دوست نگاه کردن است.
و اما نیمه شعبان – زاد روز میلاد شکوفه ای از بوستان پیامبر اکرم (ص) است که قرار است عطر و طراوتش همه جهان را آکنده سازد.
نیمه شعبان ، میثاق همه ی منتظران بیدار با رهبر خوبی ها ، زیبایی ها و عدالت هاست.
شادمانی های خود را در این هنگامه نورانی ، با شناخت بیشتر آن موعود ملت ها و محبوب امت ها همراه می کنیم تا از رهگذر معرفت آن عزیز و برنامه نورانی رسالتش ، از خود یاورانی آماده و فرهیخته برای نهضت پر شکوهش بسازیم و گرد کدورت ها و غم های زمان را تا اندازه ای از چهره مبارکش بزداییم.
موعود امت
همه ی ادیان الهی از موعود سخن گفته اند و انتظار ظهور آن راهبر آسمانی را به بشریت بشارت داده ا ند ؛ این نشان می دهد که خداوند برنامه کاملی برای آینده بشر معین فرموده که چشم داشت تحقق آن ، مومنان را به وجد و تلاش می آورد.
از زرتشت نقل شده است که :
پس آن گاه ای مزدا ، کشور تو را بهمن در پایان برپا کند.
خواستاریم از آنانی باشیم که زندگی تازه کنند ؛
آن گاه به کامیابی ، جهان دروغ را شکست به دنبال آید
و ... جهان را دین راستین فرا گیرد (11)
در کتاب زبور داوود نیز ، پس از دلداری حضرت داوود پیامبر از سوی خدا ، چنین آمده است :
زیرا که انسان های بد منقطع می شوند اما متوکلان به خدا وارث زمین خواهند شد ... خداوند روزهای صالحان را می داند و میراث ایشان ابدی خواهد شد ... صدیقان وارث زمین شده و تا ابد در آن ساکن خواهند شد(12)
در کتاب تورات نیز در مورد موعود و منجی آخر الزمان آمده است :
اگر چه تاخیر نماید ، برایش منتظر باش زیرا که البته خواهد آمد و درنگ نخواهد کرد بلکه جمیع امت ها را نزد خود جمع می کند (13)
در کتاب انجیل از حضرت عیسی (ع) نقل شده است که:
اما چون پسر انسان در جلال خود با جمیع ملائکه مقدس خود آید ، آن گاه در کرسی جلال خود خواهد نشست ، پس شما نیز آماده باشید زیرا در ساعتی که گمان نمی برید ، پسر انسان می آید ( 14 )
قرآن کریم نیز زیباترین تصویر ها را از آن آینده روشن ترسیم می نماید:
- ما در زبور ، پس از یادآوری قبلی ، چنین نگاشتیم که زمین را بندگان صالح ما به میراث خواهند برد (15 )
- و ما چنین اراده کردیم که به ناتوان شدگان زمین منت نهیم و آنان را پیشوایان و وارثان قرار دهیم(16)
امام مهدی (عج) در عینیت تاریخ
برای آشنایی با نام و ویژگی های آن رهبر رهایی بخش ، باید به دامان معارف پیامبر اکرم (ص) و ائمه معصومین (ع) در آویزیم . یکی از مشهور ترین سخنان پیامبر خاتم (ص) که مورد قبول همه ی طوایف مسلمان است ، این حدیث شریف است که فرمود :
اگر از عمر دنیا بیش از یک روز باقی نمانده باشد ، خداوند آن روز را چنان طولانی خواهد گردانید تا سرانجام مردی از امت و خاندان من که اسمش چون اسم من محمد است ، ظاهر شود و جهان را از عدالت و داد گری پر کند آن چنان که از ظلم و ستم پر شده باشد ( 17 )
چنین سخنانی از پیامبر (ص) در کتاب های معتبر همه فرق اسلامی نقل شده است ؛ کتاب هایی همچون کمال الدین شیخ صدوق ، غیبت شیخ طوسی ، غیبت نعمانی ،مسند احمد بن حنبل ، صحیح بخاری.
از ویژگی های دیگر این امام بزرگوار آن است که از نسل امام حسین (ع) بوده و دوازدهمین پیشوای معصوم و فرزند امام حسن عسکری(ع) است .
هنوز سه روز از تولد آن حضرت نگذشته بود امام حسن عسکری (ع)او را به برخی از یاران خاص خود نشان داده و فرمود :
بعد از من ، این صاحب امر شما و جانشین من است . اوست قائمی که همه در انتظار ظهور او روزگار بگذرانند و چون زمین پر از ظلم و جور شود ، ظهور کند و آن را پر از عدل و داد سازد . (18 )
در روایتی دیگر به طول عمر آن وجود مبارک در غیبتش اشاره فرموده و گفتند :
پس از من ، فرزندم ، قائم است . و اوست که مانند پیامبران عمری طولانی خواهد داشت و غایب خواهد شد .در غیبت طولانی او دل هایی تیره گردد. فقط کسانی در اعتقاد به او پا بر جا خواند ماند که دل آنها به فروغ ایزدی درخشان و روح خدایی به آنان مدد برساند . ( 19 )
بدین ترتیب و طی مجالس گونا گون و به دفعات مکرر ، حضرت امام حسن عسکری (ع) امام بر حق پس از خویش را به شیعیان معرفی می نماید تا همگان او را بشناسند. اما این موضوع از اغیار و از چشم جاسوسان مخفی ماند تا سر انجام در سال 260 هجری قمری امام عسکری (ع) به شهادت رسید و تصدی امرامامت و ولایت الهی به حضرت مهدی (عج) رسید.
به دنبال حضور آشکارآن حضرت درجریان نمازگزاران بر پیکر مطهر امام حسن عسکری(ع) فشار و پی جویی ماموران دولت به قصد یافتن و نابودی ایشان فزونی گرفت و بدین ترتیب بود که به فرمان پروردگار ، آن حضرت از دیده ها پنهان شدند تا ستمگران نتوانند گزندی به ایشان برسانند و دوران غیبت امام عصر(ع) آغاز گردید.
غیبت امام زمان (ع) در دو مرحله واقع شد:
دوره اول غیبت از سال 260 تا329 هجری « غیبت صغری » که در این دوره ارتباط حضرت با مردم بطور کامل قطع نشده بود و به توسط برخی اشخاص وارسته بنام نائبان خاص مردم می توانستند مسائل خود را با آن حضرت حل و فصل کنند .
عثمان بن سعید عمروی ، محمد بن عثمان بن سعید ، حسین بن روح نوبختی ، علی بن محمد سمری نواب اربعه آن حضرت بودند. و سرانجام دوران غیبت صغری با مرگ آخرین نایب و با نامه امام زمان (عج) به پایان رسید. در آن نامه غیبت کبری اعلام شده بود واین که دیگر نایبی نخواهد بود و آشکار شدن آن حضرت منوط به اجازه پروردگار است.
در این دوران ، که تا زمان ما ادامه پیدا کرده و پایان آن با ظهور آن حضرت خواهد بود زمام امور به دست فقیهان واجد الشرایط سپرده شده است.
امام صادق ( ع ) سالیانی پیش از آن ، عمده ترین خصوصیات این فقها را چنین بیان می کند : آن کسی از میان فقها که خود نگه دار ، دین دار ، هوی ستیز و تابع فرمان مولایش باشد ، بر مردم عادی واجب است که از او تقلید کنند و چنین کسانی معدودی از فقهای شیعه و نه تمامی آنهایند. (20)
در انتظار ظهور
اما مهمترین رسالت اسلامی در عصر غیبت و وظیفه مومنان نسبت به وجود مقدس حضرت مهدی (ع) انتظار ظهور آن موعود شریف و طلوع عصر معرفت و برقراری حکومت عدل جهانی است .
در حقیقت ، انتظار ، آمادگی است و حالت آماده باش و تهیه مقدمات برای آن چه که انتظار داریم ، و ابزار این آمادگی در گفتار و کردار ؛ همانگونه که در زیارت مخصوص آن حضرت می گوییم « من برای یاری شما آماده ام »
و نیز در این انتظار این معنی نهفته است که نباید حق و باطل را فراموش کرد ، چیرگی چند روزه باطل نباید مردم را مایوس کند و پیامش آن است که حق را از یاد مبرید ، فضیلت را فراموش نکنید ، انسانیت را به دست فراموشی مسپارید ، زیرا این که این ها همه حقایقی است مسلم و به ظهور خواهد رسید ، پیروزی به دست خواهد آمد ، پس تسلیم مشوید .
پس ، انتظار نه تنها آدمی را به اصلاح نفس خود و دیگران وادار می کند ، بلکه او را بر می انگیزد به آماده ساختن مقدمات پیشرفت و اموری که موجب پیروزی حضرت مهدی (عج) گردد .
بدین ترتیب ، انسان منتظر لحظه ای از تلاش و مبارزه باز نمی ایستد و همه گاه چشم به آینده ای روشن و امید بخش دارد .
1- انتظار در روایات و سنت:
پیامبر اکرم (ص) فرمودند :
بهترین اعمال امت من انتظار رسیدن فرج است از نزد خدای عزیز و جلیل .(21)
امیر المومنین علی (ع) می فرمایند :
بهترین عبادت مومن چشم به راه فرج خدایی داشتن است .(22)
امام صادق (ع) می فرمایند : کسانی که در انتظار دولت قائم در گذرند ، چون آنانند که در خدمت قائم باشند ، بلکه چون آنانند که در رکاب مهدی شمشیر زده باشند . بخدا سوگند ، اینان چون آن کسانند که در خدمت پیامبر به شهادت رسیده باشند . آن کسی که منتظر امر ( دولت ) ماست ، چون کسی است که در راه خدا در خون خود غوطه ور شود. (23)
از این رو در می یابیم که در دوران انتظار ، یعنی پیش از ظهور ، باید آن گونه باشیم که اگر ظهور واقع شود باید باشیم ، و بر همین اساس نیز درک مستمر و فهم صحیح و بینش مناسب از مفهوم غیبت و انتظار مهدی (عج) و دوران پر سعادت ظهور ایشان به عصر معرفت و عدالت است ، متضمن تفکر عمیق و عمل صالح و نیایش خالصانه در عصر غیبت است که خود امتیاز عظیمی برای منتظران راستین نسبت به همه انسان های دیگر دارد.
2- انتظار از نظر اجتماعی:
اگر پرسش شود که اعتقاد به این اصل چه فایده فردی و اجتماعی دارد ؟ حوزه دیگری از بحث انتظاربه عنوان فواید فردی و اجتماعی آن ، در پیش روی ما گشوده می شود.
در حقیقت، این استنتاج همانند برداشتی است که ما از عمل به اسلام و اعتقاد به امامت قائلیم و آنها را موثردر شرایط وضعی در این دنیا و همچنین در آخرت می دانیم.
در این تحلیل ، انتظار از دو وجه منفی و مثبت آن ارزیابی می گردد. در انتظار منفی، اعتقاد به غیبت امام مهدی(ع) و سرانجام ظهور ایشان، بزرگترین سلاح برای دفاع از وضع موجود و بزرگترین عامل برای توجیه فسادی است که با یک منحنی تصاعدی بالا می رود، زیرا معتقد است نجات بشریت فقط در آخر الزمان محقق می شود و نه در حال ، و آن هم به دست او و نه هیچ کس دیگر.
اما در انتظار مثبت، آماده باش مستمری مطرح است که در تلاش مداوم برای دستیابی به وضع بهتر است. در این دیدگاه انسان منتظر هر لحظه احتمال می دهد که زمان انقلاب نهایی فرا رسد و او خود را مسئول و موظف به شرکت در این جهاد جهانی ،که یقینی است ، می داند.
بدین ترتیب ، مردمی که مجهز به اصل « انتظارند» از نیرومند ترین سلاح برای نابودی فساد و بزرگترین ضربه برای کوبیدن ظلم و بیشترین انرژی برای حرکت به طرف آینده بهره مند هستند . زیرا اولا ، انتظار در چنین تعریفی( امید به آینده و آماده باش و تلاش مستمر و تکامل جوئی دائم) در غریزه و فطرت آدمی است و ثانیا انتظار بر آیند مثبت دو اصل متناقض « واقعیت » - یعنی وضع موجود – و « حقیقت » - یعنی آرمان مطلوب- است . اگر واقعیت باطل حاکم است و حقیقت نجات بخش محکوم ، راه خروج از این بن بست تنها در انتظارو اعتقاد به پیروزی قطعی و نهایی « جبهه حق » میسور و ممکن است.
اما نحوه ی انتظار را که در روایات به آن اشارت رفته است می توان در اصولی چون « خود سازی فردی » ، « تربیت همنوعان و گسترش معارف حقه » و « فراهم سازی زمینه و ایجاد جامعه منتظر » بیان کرد:
الف : خود سازی فردی
در زمینه خودسازی باید خصائل و فضائلی را که برای یاران و یاوران امام مهدی (ع) بر شمرده اند ، شناخت، آنگاه کوشید تا آنها رادر خود ایجاد کرد.
امام صادق (ع) می فرمایند:
پرهیزکاران که به امام غایب می گروند نماز به پا می دارند و از دارایی خود می بخشند ، به قران و کتابهای آسمانی پیشین ایمان آورده و به جهان ابدی یقین دارند .(24)
مردمان فرمانبردار – اخلاص کیش ، نیکو کار، عزتمند ، قناعت پیشه، دین باور ، بردبار ، پاک زاد ، نیک سرشت ، پاکدل ، خوش قلب هستند. (25) پارسایان شب و شیر مردان روزند.(26)
ب- گسترش معارف حقه و تربیت همنوعان
اهمیت دفاع از معارف اهل بیت (ع) و گسترش آن معارف و تربیت مردمان را می توان در این کلام گهربار حضرت هادی (ع) به خوبی نشان داد.
اگر پس از غیبت قائم ما نباشند دانشورانی که مردم را به سوی او رهنما گردند و به پذیرش او فرا خوانند و با برهانهای الهی از دین دفاع کنند و بندگان ناتوان خدا را از دامهای اهریمنی و دیگر سرکشان و دشمنان رهایی بخشند، همانا هیچ کس نمی ماند مگر از دین خدا بر می گردد. لکن این عالمان، زمام دلهای شیعیان سست ایمان را بدست می گیرند همانگونه که کشتیبان فرمان کشتی را . اینان نزد خدا برترین مردمند. (27)
ج- ایجاد جامعه منتظر و فراهم سازی زمینه
اسلام دینی است که همه ابعاد فردی و اجتماعی انسان را مورد توجه قرار داده است. احکام و ضوابط متعد و متنوع شرع مقدس اسلام ، که هدفی جز هدایت بندگان ندارد، در ایام غیبت کبری نیز تعطیل نمی ماند و باید به نحو شایسته و متناسب با نیازهای جامعه تبیین و اجرا گردد. در حقیقت ، استقرار فرهنگ و ضوابط اسلامی و تبعیت از آن در جامعه ای که خود را منتظرقیام جهانی مهدی (ع) می داند امری ضروری و متناسب با اصل انتظار است . این آماده باش عمومی ، در سطح اجتماعی و حتی در حد تدارک نظامی فردی نیز مورد توجه قرار گرفته است.
امام صادق (ع) می فرمایند:
هر یک از شما باید خود را برای قیام قائم مهیا سازید، اگر چه به داشتن یک نیزه (28)
در سطح اجتماعی نیز قرآن به نحوه آمادگی مسلمانان در مقابل دشمنان اشاره کرده است:
برای ستیز با کافران آنچه در توان دارید آماده سازید از اسبان بسته ، تا دشمن خدا و دشمنانتان و دیگران را که شما نمی شناسید و خدا آنها را می شناسد را به هراس افکنید .(29)
در همین راستا ، مبارزه با ستم و مقابله با حاکمان ستمگر نه تنها یک حق طبیعی برای مردم ، بلکه به عنوان یک ضرورت دینی و به ویژه الزام حیاتی برای دوران غیبت ، از اهم زمینه های حفظ جامعه اسلامی از کژی و ناراستی و رویکرد مستمرآن به نیکی و صواب است.
عصر ظهور
سرانجام لحظه موعود فرا می رسد . آن منجی منتظَر در کنار کعبه معظمه به پا می خیزد ؛ شمشیر حق از نیام کشیده می شود 313 نفر از بهترین مردم روزگاران در همان ابتدا به وی می پیوندند و در کوتاه زمانی تا به دروازه های مکه به بیش از ده هزار نفر بالغ می شوند .
انقلاب جهانی مهدی (ع) و عصر معرفت آغاز می شود . درخت سرافراز انتظار به شکوفه می نشیند و شمیم دل انگیز امامت حق سراسر زمین را معطر می سازد.
سخن آخر :
ای پسر پیامبر ، ای یادگار علی و فاطمه ، ای منتقم خون حسین ... ای امید دلهایی که در 12 قرنِ غیبت ، شکستند و رفتند ، و چشم انتظارت ماندند ... ای بسته به تو قلب های سوخته ای که جوانه های محبت را در دل شکفته اند و در راه تو چشم می سایند ... اکنون پیش از همه ، خود دعای فرج می خوانی ؛
و ای کاش توانسته باشیم با ادب صدایت زنیم و پیش از سخن ،سلامت دهیم و درودت فرستیم و قبل از دعای خود سلامتی تو را بخواهیم و سپس فرج تو را که بیایی ، و آن گاه از تو بخواهیم که در پیشگاه خدا شفاعتمان کنی و با تو بودن را برایمان بخواهی و عهد و پیمان ببندیم که برای همیشه با تو باشیم. چشم انتظار دروازه غیبت ، آمیخته از اعتقاد و محبت و احترام خالصانه را تقدیم مجلس ملکوتی ات می نماید.
پی نوشتها :
1- مفاتیح الجنان ( فرازی از دعای ندبه )
2 - بحار الانوار 12 /379
3- سوره یونس آیه 102
4- سوره انبیا آیه 105
5- بحار الانوار 27/200
6- مفاتیح الجنان ( فرازی از دعای ندبه )
7- سوره مائده
8- مفاتیح الجنان ( فرازی از دعای ندبه )
9- بحار الانوار 52/ 141
10 – بحار الانوار 51/91
11- اوستا ص 34 و 98
12 – مضامیر داوود بخشی از آیات 1 الی 33
13- تورات
14- انجیل متی فصل 25
15- سوره انبیا آیه 105
16- سوره قصص آیه 58
17 - منتخب الاثر باب اول
18 – ینابیغ الموده تالیف سلیمان قندوزی
19 – بحار الانوار 51/ 224
20- مسائل الشیعه ج 18 ص 95
21- کمال الدین ج2 ص 357
22 – المحان ، برقی ص 397
23 – الغیبه ، طوسی ص275
24 – نورالثقلین ج 1 ص 31
25 – کمال الدین باب 43 ح 19
26 - الزام الناصب ج 1 ص 67
27 – محجه البیضا ج 1 ص 32
28- غیبت نعمانی ص 173
29 – سوره انفال آیه 60
منابع:
- صدایت می زنم ، سلامت می دهم ، دعایت می کنم (محمد باقر انصاري)
- صبح دیدار (ستاد عالی کانون های فرهنگی)
- آماده باش یاران امام زمان (استاد گنجی)