poune
4th June 2012, 01:30 PM
پيمان صفردوست - دکتر محمدرضا شيرزادي، رييس اداره بيماري‌هاي مشترک انسان و دام، در گفتگو با «سلامت»:
خطر تب کريمه کنگو جدي است
در ميانه تابستان و زماني که تيتر اول تمام رسانه‌هاي حوزه بهداشت، مربوط به همه‌گيري آنفلوآنزاي خوکي بود، خبر از شيوع يک بيماري ديگر، شوکي بود که ترس مردم را بيشتر از گذشته کرد. خبر واردات دام زنده (بز) از مرزهاي شرقي به خصوص افغانستان، عدم کنترل سلامت دام‌ها و شيوع بيماري تب کريمه کنگو نگراني‌هاي جديدي را براي مردم به دنبال داشت. پس از رسانه‌اي شدن اين خبر، سازمان دامپزشکي که در واقع متولي سلامت اين محصول وارداتي بود، در مقام دفاع برآمد و جوابيه‌اي را در چند بند خطاب به رسانه‌ها صادر کرد. جوابيه‌اي که در آن از عملکرد سازمان در مورد بررسي کيفيت دام‌هاي وارداتي‌اي که از مبادي قانوني وارد کشور شده بودند، دفاع شده بود. به همين بهانه در گفتگويي با دکتر محمدرضا شيرزادي، رييس اداره بيماري‌هاي مشترک انسان و دام وزارت بهداشت و متخصص بيماري‌هاي عفوني، به روشن ساختن نکته‌هايي درباره اين بيماري، نحوه انتقال، علايم و راه‌هاي تشخيص آن پرداختيم...
سلامت : آقاي دکتر! اساسا ماهيت بيماري تب کريمه کنگو چيست؟
تب خون‌ريزي دهنده کريمه کنگو (cchf) يک بيماري با منشأ ويروسي است که از طريق دام‌هاي آلوده به اين ويروس به انسان منتقل مي‌شود. ميزبان واسط ويروس اين بيماري، جنس ماده نوعي کنه است که با گزش دام‌ها، آنها را آلوده مي‌کند. انتقال بيماري به انسان به سرعت صورت مي‌گيرد و در صورت عدم درمان به موقع، خطر مرگ و مير در آن بالاست. بيماري تب خون‌ريزي دهنده کريمه کنگو معمولا افراد ساکن مناطق روستايي، افرادي که با دام‌ها سر و کار دارند و کساني که کشتار دام انجام مي‌دهند را در معرض خطر ابتلا قرار مي‌دهد.
سلامت : آمار ابتلا به اين بيماري در کشور چگونه است؟
در سال جاري 63 مورد از ابتلا به اين بيماري گزارش شده است که از اين تعداد، 8 نفر بر اثر ابتلا و عدم درمان به موقع جان خود را از دست داده‌اند. موارد ابتلا به اين بيماري در ماه اخير (مرداد ماه) نيز 11 مورد بوده است. موارد گزارش شده، بيشتر از استان‌هاي شرقي کشور بوده و در ميان اين استان‌ها، سيستان و بلوچستان بيشترين آمار ابتلا را داشته است.
سلامت : آيا واردات دام زنده به‌خصوص بز در سال جاري از مرزهاي شرقي کشور در ميزان ابتلا به بيماري موثر بوده است؟
اين سوال علي‌رغم اهميت از دو جنبه داراي ايراد است. اول اينکه تعداد مبتلايان به تب خون‌ريزي‌دهنده کريمه کنگو نسبت به سال گذشته نه تنها افزايش نداشته بلکه کاهش هم يافته است. سال گذشته آمار مبتلايان به اين بيماري 120 نفر گزارش شده بود، در حالي که امسال اين آمار به 63 نفر کاهش پيدا کرده است.تعداد مبتلايان به تب کريمه کنگو در کشور ما معمولا رقمي است که بين 30 تا 120 نفر در سال‌هاي مختلف متغير است. دوم اينکه واردات دام زنده از اين کشورها، بحثي نيست که مربوط به امسال باشد چون در سال‌هاي گذشته هم واردات وجود داشته است. البته جدا از مساله بزرگنمايي رسانه‌اي که امسال در مورد واردات دام زنده انجام شده است، بايد قبول کرد که خطر بيماري تب کريمه کنگو و ابتلا به آن، به دليل سرعت انتقال، يک بحث کاملا جدي است.
سلامت : سازمان دامپزشکي کشور که متولي اين کار و تاييد سلامت دام‌هاي وارداتي است، در مورد ورود دام به‌صورت قانوني، تدابير لازم براي کنترل دام‌ها از نظر سلامت انديشيده است و مي‌توان گفت دام‌هايي که از طريق قانوني وارد کشور مي‌شوند از نظر بهداشتي سالم هستند، پس نگراني‌هاي موجود براي چيست؟
يکي از مشکلات ما در چند سال اخير در مورد اين بيماري، ورود دام از طريق قاچاق و غيرقانوني به کشور و فرهنگ غلط استفاده از گوشت در کشور بوده است. گستردگي مرزهاي شرقي کشور باعث مي‌شود که فرصتي براي قاچاقچيان دام فراهم شود. بيماري تب کريمه کنگو در کشورهاي پاکستان و افغانستان به‌صورت بومي درآمده و ورود دام به صورت غيرقانوني مي‌تواند براي مصرف‌کنندگان خطرناک باشد. در واقع مساله‌اي که بايد از آن نگران بود افزايش اين نوع قاچاق دام است.
سلامت : پس اگر نگراني اصلي در مورد دام‌هاي قاچاق است، چگونه مي‌توان از انتقال بيماري جلوگيري کرد؟
با توجه به ورود چند ساله دام قاچاق از مرزهاي شرقي به کشور، عامل بيماري وارد کشور شده و نمي‌توان تنها با جلوگيري از ورود دام، مانع از بروز بيماري شد. بيماري تب کريمه کنگو در بدن دام، تظاهرات باليني ندارد و فرد عادي نمي‌تواند دام سالم را از آلوده تشخيص دهد. اما مي‌توان با رعايت دو نکته تا حد زيادي از انتقال بيماري جلوگيري کرد. اول اينکه از گوشت دام‌هايي استفاده شود که در کشتارگاه‌هاي معتبر ذبح شده‌اند و بعد اينکه در صورت نياز به دام زنده، اين دام‌ها از مراکز مورد تاييد سازمان دامپزشکي تهيه شوند. رعايت اين دو نکته نه تنها در مورد تب کريمه کنگو بلکه در جلوگيري از بروز بيماري‌هايي مثل تب مالت و سياه‌زخم هم موثر است.
سلامت : راه‌هاي انتقال بيماري چيست؟
تماس با دام آلوده، ذبح دام آلوده و گزش کنه از مهم‌ترين راه‌هاي انتقال تب کريمه کنگو است اما اين بيماري، در بيمارستان‌ها نيز مي‌تواند از بيمار به کادر درماني منتقل شود. بيماري به راحتي از طريق پوست منتقل مي‌شود و تماس با لاشه، خون و ترشحات بدن حيوان آلوده نقش مهمي در انتقال بيماري دارد.
سلامت : اگر ممکن است کمي هم در مورد علايم اين بيماري توضيح دهيد؟
حدود 20 درصد از مبتلايان علايم ظاهري دارند و باقي افراد بدون مشخصات باليني و به صورت خفيف به اين بيماري دچار مي‌شوند. اولين مرحله در بيماري، دوره کمون است. اين مرحله فاصله بين ورود عامل بيماري به بدن تا ظهور علايم اوليه بيماري است و حدود دو هفته طول مي‌کشد. مرحله دوم بروز علايم اوليه است. اين علايم به‌طور عمده عبارت‌اند از: تب، درد عضلاني، سردرد و گاهي دل‌درد و حالت تهوع. مرحله بعد بيماري خون‌ريزي‌هاي وسيع زيرجلدي، خون‌ريزي از بيني، لثه و خون‌ريزي از محل سرم است و در صورتي که فرد مبتلا تحت درمان قرار نگيرد، بيماري به مرگ خواهد انجاميد. البته سوابق اپيدميولوژيک در تشخيص بيماري براي پزشک اهميت زيادي دارد. سوابقي نظير تماس با دام، ذبح دام و سکونت در مناطق روستايي که مي‌تواند زمينه بروز بيماري باشد.
سلامت : با تمام مواردي که ذکر کرديد، آيا مي‌توانيم نسبت به کاهش ابتلا به اين بيماري در کشور و به خصوص استان‌هاي شرقي اميدوار باشيم؟
بله. اين مساله نياز به فرهنگ‌سازي دارد. برخي از فرهنگ‌‌هاي سنتي در بين ما وجود دارد که خطر ابتلا به اين نوع بيماري‌ها را بيشتر مي‌کند. مراسم خاصي مثل قرباني کردن نياز به اصلاح دارند. تهيه دام زنده براي اين نوع مراسم بايد از مکان‌هايي باشد که سلامت دام‌هاي آن توسط مراجع مربوط تاييد شده باشد. خريد گوشت نيز بايد از جايي باشد که گوشت کشتار آن از کشتارگاه‌هاي معتبر بوده باشد. در حال حاضر بسياري از مردم دام‌هاي خود را براي قرباني کردن از محل‌هاي بدون تاييد بهداشتي تهيه مي‌کنند و در حياط و محيط زندگي خود قرباني مي‌کنند که اين براي ابتلا به تب کريمه کنگو و بيماري‌هايي از اين دست، جزو عوامل خطرساز محسوب مي‌شود.
خطر تب کريمه کنگو جدي است
در ميانه تابستان و زماني که تيتر اول تمام رسانه‌هاي حوزه بهداشت، مربوط به همه‌گيري آنفلوآنزاي خوکي بود، خبر از شيوع يک بيماري ديگر، شوکي بود که ترس مردم را بيشتر از گذشته کرد. خبر واردات دام زنده (بز) از مرزهاي شرقي به خصوص افغانستان، عدم کنترل سلامت دام‌ها و شيوع بيماري تب کريمه کنگو نگراني‌هاي جديدي را براي مردم به دنبال داشت. پس از رسانه‌اي شدن اين خبر، سازمان دامپزشکي که در واقع متولي سلامت اين محصول وارداتي بود، در مقام دفاع برآمد و جوابيه‌اي را در چند بند خطاب به رسانه‌ها صادر کرد. جوابيه‌اي که در آن از عملکرد سازمان در مورد بررسي کيفيت دام‌هاي وارداتي‌اي که از مبادي قانوني وارد کشور شده بودند، دفاع شده بود. به همين بهانه در گفتگويي با دکتر محمدرضا شيرزادي، رييس اداره بيماري‌هاي مشترک انسان و دام وزارت بهداشت و متخصص بيماري‌هاي عفوني، به روشن ساختن نکته‌هايي درباره اين بيماري، نحوه انتقال، علايم و راه‌هاي تشخيص آن پرداختيم...
سلامت : آقاي دکتر! اساسا ماهيت بيماري تب کريمه کنگو چيست؟
تب خون‌ريزي دهنده کريمه کنگو (cchf) يک بيماري با منشأ ويروسي است که از طريق دام‌هاي آلوده به اين ويروس به انسان منتقل مي‌شود. ميزبان واسط ويروس اين بيماري، جنس ماده نوعي کنه است که با گزش دام‌ها، آنها را آلوده مي‌کند. انتقال بيماري به انسان به سرعت صورت مي‌گيرد و در صورت عدم درمان به موقع، خطر مرگ و مير در آن بالاست. بيماري تب خون‌ريزي دهنده کريمه کنگو معمولا افراد ساکن مناطق روستايي، افرادي که با دام‌ها سر و کار دارند و کساني که کشتار دام انجام مي‌دهند را در معرض خطر ابتلا قرار مي‌دهد.
سلامت : آمار ابتلا به اين بيماري در کشور چگونه است؟
در سال جاري 63 مورد از ابتلا به اين بيماري گزارش شده است که از اين تعداد، 8 نفر بر اثر ابتلا و عدم درمان به موقع جان خود را از دست داده‌اند. موارد ابتلا به اين بيماري در ماه اخير (مرداد ماه) نيز 11 مورد بوده است. موارد گزارش شده، بيشتر از استان‌هاي شرقي کشور بوده و در ميان اين استان‌ها، سيستان و بلوچستان بيشترين آمار ابتلا را داشته است.
سلامت : آيا واردات دام زنده به‌خصوص بز در سال جاري از مرزهاي شرقي کشور در ميزان ابتلا به بيماري موثر بوده است؟
اين سوال علي‌رغم اهميت از دو جنبه داراي ايراد است. اول اينکه تعداد مبتلايان به تب خون‌ريزي‌دهنده کريمه کنگو نسبت به سال گذشته نه تنها افزايش نداشته بلکه کاهش هم يافته است. سال گذشته آمار مبتلايان به اين بيماري 120 نفر گزارش شده بود، در حالي که امسال اين آمار به 63 نفر کاهش پيدا کرده است.تعداد مبتلايان به تب کريمه کنگو در کشور ما معمولا رقمي است که بين 30 تا 120 نفر در سال‌هاي مختلف متغير است. دوم اينکه واردات دام زنده از اين کشورها، بحثي نيست که مربوط به امسال باشد چون در سال‌هاي گذشته هم واردات وجود داشته است. البته جدا از مساله بزرگنمايي رسانه‌اي که امسال در مورد واردات دام زنده انجام شده است، بايد قبول کرد که خطر بيماري تب کريمه کنگو و ابتلا به آن، به دليل سرعت انتقال، يک بحث کاملا جدي است.
سلامت : سازمان دامپزشکي کشور که متولي اين کار و تاييد سلامت دام‌هاي وارداتي است، در مورد ورود دام به‌صورت قانوني، تدابير لازم براي کنترل دام‌ها از نظر سلامت انديشيده است و مي‌توان گفت دام‌هايي که از طريق قانوني وارد کشور مي‌شوند از نظر بهداشتي سالم هستند، پس نگراني‌هاي موجود براي چيست؟
يکي از مشکلات ما در چند سال اخير در مورد اين بيماري، ورود دام از طريق قاچاق و غيرقانوني به کشور و فرهنگ غلط استفاده از گوشت در کشور بوده است. گستردگي مرزهاي شرقي کشور باعث مي‌شود که فرصتي براي قاچاقچيان دام فراهم شود. بيماري تب کريمه کنگو در کشورهاي پاکستان و افغانستان به‌صورت بومي درآمده و ورود دام به صورت غيرقانوني مي‌تواند براي مصرف‌کنندگان خطرناک باشد. در واقع مساله‌اي که بايد از آن نگران بود افزايش اين نوع قاچاق دام است.
سلامت : پس اگر نگراني اصلي در مورد دام‌هاي قاچاق است، چگونه مي‌توان از انتقال بيماري جلوگيري کرد؟
با توجه به ورود چند ساله دام قاچاق از مرزهاي شرقي به کشور، عامل بيماري وارد کشور شده و نمي‌توان تنها با جلوگيري از ورود دام، مانع از بروز بيماري شد. بيماري تب کريمه کنگو در بدن دام، تظاهرات باليني ندارد و فرد عادي نمي‌تواند دام سالم را از آلوده تشخيص دهد. اما مي‌توان با رعايت دو نکته تا حد زيادي از انتقال بيماري جلوگيري کرد. اول اينکه از گوشت دام‌هايي استفاده شود که در کشتارگاه‌هاي معتبر ذبح شده‌اند و بعد اينکه در صورت نياز به دام زنده، اين دام‌ها از مراکز مورد تاييد سازمان دامپزشکي تهيه شوند. رعايت اين دو نکته نه تنها در مورد تب کريمه کنگو بلکه در جلوگيري از بروز بيماري‌هايي مثل تب مالت و سياه‌زخم هم موثر است.
سلامت : راه‌هاي انتقال بيماري چيست؟
تماس با دام آلوده، ذبح دام آلوده و گزش کنه از مهم‌ترين راه‌هاي انتقال تب کريمه کنگو است اما اين بيماري، در بيمارستان‌ها نيز مي‌تواند از بيمار به کادر درماني منتقل شود. بيماري به راحتي از طريق پوست منتقل مي‌شود و تماس با لاشه، خون و ترشحات بدن حيوان آلوده نقش مهمي در انتقال بيماري دارد.
سلامت : اگر ممکن است کمي هم در مورد علايم اين بيماري توضيح دهيد؟
حدود 20 درصد از مبتلايان علايم ظاهري دارند و باقي افراد بدون مشخصات باليني و به صورت خفيف به اين بيماري دچار مي‌شوند. اولين مرحله در بيماري، دوره کمون است. اين مرحله فاصله بين ورود عامل بيماري به بدن تا ظهور علايم اوليه بيماري است و حدود دو هفته طول مي‌کشد. مرحله دوم بروز علايم اوليه است. اين علايم به‌طور عمده عبارت‌اند از: تب، درد عضلاني، سردرد و گاهي دل‌درد و حالت تهوع. مرحله بعد بيماري خون‌ريزي‌هاي وسيع زيرجلدي، خون‌ريزي از بيني، لثه و خون‌ريزي از محل سرم است و در صورتي که فرد مبتلا تحت درمان قرار نگيرد، بيماري به مرگ خواهد انجاميد. البته سوابق اپيدميولوژيک در تشخيص بيماري براي پزشک اهميت زيادي دارد. سوابقي نظير تماس با دام، ذبح دام و سکونت در مناطق روستايي که مي‌تواند زمينه بروز بيماري باشد.
سلامت : با تمام مواردي که ذکر کرديد، آيا مي‌توانيم نسبت به کاهش ابتلا به اين بيماري در کشور و به خصوص استان‌هاي شرقي اميدوار باشيم؟
بله. اين مساله نياز به فرهنگ‌سازي دارد. برخي از فرهنگ‌‌هاي سنتي در بين ما وجود دارد که خطر ابتلا به اين نوع بيماري‌ها را بيشتر مي‌کند. مراسم خاصي مثل قرباني کردن نياز به اصلاح دارند. تهيه دام زنده براي اين نوع مراسم بايد از مکان‌هايي باشد که سلامت دام‌هاي آن توسط مراجع مربوط تاييد شده باشد. خريد گوشت نيز بايد از جايي باشد که گوشت کشتار آن از کشتارگاه‌هاي معتبر بوده باشد. در حال حاضر بسياري از مردم دام‌هاي خود را براي قرباني کردن از محل‌هاي بدون تاييد بهداشتي تهيه مي‌کنند و در حياط و محيط زندگي خود قرباني مي‌کنند که اين براي ابتلا به تب کريمه کنگو و بيماري‌هايي از اين دست، جزو عوامل خطرساز محسوب مي‌شود.