Non-Existent
5th October 2008, 06:44 AM
بهبود كيفيت زندگي در زنان يائسه
به گزارش سلامت نیوز به نقل از زنان ، يائسگي يا منوپوز پديده‌اي طبيعي است و به معناي توقف عادات ماهيانه و پايان يافتن قدرت باروري. يائسگي با تغييرات فيزيولوژيكي، رواني و اجتماعي و علائمي نظير گرگرفتگي، تغيير الگوي خواب، خستگي، تپش قلب، افسردگي و تغييرات خلق‌وخوي، اضافه وزن، دردهاي استخواني و پوكي استخوان همراه است. با توجه به اينكه يك‌سوم زندگي زنان در دوران يائسگي سپري مي‌شود، مي‌توانند، با تغيير شيوة زندگي، تغذية مناسب، ورزش و استعمال نكردن دخانيات در دوران باروري بر حفظ سلامت و ارتقاي كيفيت زندگي‌شان در زمان يائسگي بيفزايند. به همين منظور اولين سمينار «بهبود كيفيت زندگي در زنان يائسه» در تالار امام خميني دانشكدة پزشكي دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي برگزار شد.»
دكتر محمد اسماعيل مطلق، مديركل سلامت و جمعيت خانوادة وزارت بهداشت، با اعلام اينكه يائسگي دهمين علت بار بيماري‌ها در كشور است گفت: «يائسگي واقعه‌اي فيزيولوژيك است كه در گروه سني 45 تا 60 سال تظاهر مي‌كند و واقعيت مهمي در سلامت زنان محسوب مي‌شود.»
وي اضافه كرد: «عمدة خدمات ارائه‌شده در نظام سلامت، طي ساليان گذشته، مربوط به مادران باردار و برنامه‌هاي تنظيم خانواده و در ردة سني 25 تا 60 سال بوده است. ليكن تغيير سيماي اپيدميولوژي بيماري‌ها از واگيردار به غيرواگير ما را بر آن داشت كه نگرش جديدي در خصوص وضعيت زنان، به‌ويژه زنان 25 تا 60 سال و جمعيت زنان يائسة 44 تا 60 سال، داشته باشيم.»
وي تصريح كرد: «زنان در تمام گروه‌هاي سني، در مقايسه با مردان، جمعيت بيشتري دارند و عمر متوسط زنان بيش از مردان است. با وجود اينكه زنان بيش از مردان براي دريافت خدمات سلامت مراجعه مي‌كنند، معلوليت و ناتواني در زنان بيشتر و كيفيت زندگي‌شان پايين‌تر است. زنان از منابع مالي و حمايتي كمتري نسبت به مردان برخوردارند.»
وي اهم مشكلات و مسائل زنان را از روز تولد تا مرگ شامل بهداشت و بلوغ دختران، تغذية دختران، آنمي در دختران، خدمات مشاوره‌اي پيش از ازدواج، خدمات تنظيم خانواده، حمايت از زنان براي كمك به سلامت آنان، فرزنددار شدن با فاصله‌گذاري مناسب، سن مناسب بارداري، مشاورة پيش از بارداري، آنمي در زنان جوان باردار، تغذية زنان باردار، مسائل رواني زنان باردار و خشونت عليه زنان دانست.
مديركل سلامت و جمعيت خانوادة وزارت بهداشت، با بيان اين مطلب كه كاهش استروژن و يائسگي در زنان مشكلات مضاعفي را بر آنان تحميل مي‌كند، گفت: «بسياري از كشورها از اين موقعيت سني استفاده كرده و مراكز مشاورة يائسگي راه‌اندازي كرده‌اند. چرا كه، با توجه به وسعت و گستردگي مسائل سلامت اين گروه سني، همكاري صحيح كادر پزشكي و پيراپزشكي الزامي است.»
دكتر عصمت باروتي، مشاور وزير بهداشت در امور زنان، گفت: «افزايش اميد به زندگي سبب شده كه يك‌سوم زندگي زنان پس از يائسگي سپري مي‌شود و اغلب با شكاياتي نظير گرگرفتگي، پوكي استخوان و درد اندام‌ها همراه است. بنابراين بايد شرايطي فراهم شود كه زنان پس از يائسگي زندگي با كيفيت مطلوب، بدون درد و بيماري و اختلالات حركتي و ناتواني داشته باشند.»
وي اضافه كرد: «اگر زنان در سنين باروري تغذية مناسب، تحرك كافي و اجتناب از عوامل مخاطره‌آميزي همچون چاقي، كم‌تحركي، و سيگار داشته باشند و در معرض نور آفتاب قرار گيرند، داراي استخوان‌بندي مناسب مي‌شوند و در دوران يائسگي و سالخوردگي كمتر دچار عوارض مي‌شوند.»
دكتر مصطفي حمديه، روانپزشك، در خصوص مشكلات عصبي دوران يائسگي مي‌گويد: «بانوان در سنين يائسگي تصور مي‌كنند كه مشكلات جدي عصبي پيدا مي‌كنند، درحالي‌كه اين تصور غلط است و بيشتر بانواني با مشكلات عصبي مواجه مي‌شوند كه در دوران قاعدگي، زايمان و پس از زايمان مشكلات عصبي جدي داشته‌اند. خانم‌ها به‌طور طبيعي در اين دوره واكنش‌هاي عصبي از خود بروز مي‌دهند كه در حد بيماري نيست.»
وي اضافه كرد: «با توجه به اينكه 10 تا 15 درصد زنان در طول زندگي ممكن است دچار افسردگي شوند، فقط در زناني كه سابقة شخصي و خانوادگي بيماري افسردگي را داشته باشند، بيماري عود مي‌كند و به درمان‌هاي دارويي نياز است. اگر هورمون‌درماني و داروهاي ضدافسردگي توأماً استفاده شود، مشكلات عصبي اين دوره تحت كنترل قرار مي‌گيرد. از سوي ديگر، همراهي همسر و فرزندان در كنترل افسردگي زن بسيار مؤثر است و اگر زن يائسه را درك كنند و او را همراهي كنند، مي‌تواند به‌خوبي اين دوره را طي كند.»
دكتر فرح فرزانه، متخصص زنان و فلوشيب انكولوژي زنان، در خصوص شايع‌ترين سرطان‌هاي زنان در يائسگي، گفت: «سرطان‌هاي تخمدان، سرويكس (دهانة رحم) و آندومتر (رحم) شايع‌ترين سرطان‌هاي زنان‌اند. به‌طوري‌كه سرطان تخمدان هشتمين، سرطان آندومتر يازدهمين، و سرطان سرويكس سيزدهمين سرطان شايع زنان در ايران در سال 2004 ميلادي گزارش شده است.
عوامل خطر سرطان‌ها به يائسگي ربطي ندارد و، با افزايش سن، احتمال ايجاد برخي سرطان‌ها، به‌ويژه سرطان‌هاي مذكور كه در حدود 50 تا 60 سالگي (حوالي سنين يائسگي) رخ مي‌دهد، افزايش مي‌يابد.
ژنتيك، يائسگي ديررس، بلوغ زودرس و استفاده از موادي نظير پودر تالك در ايجاد سرطان تخمدان مؤثر است، ناباروري هم ممكن است در ايجاد سرطان تخمدان نقش داشته باشد. از آنجايي كه تخمك‌گذاري در تخمدان‌هاي پلي‌كيستيك وجود ندارد و يكي از تئوري‌هاي ايجاد سرطان تخمدان، تخمك‌گذاري‌هاي ماهانه است، تخمدان پلي‌كيستيك عامل خطر ايجاد سرطان تخمدان نيست ولي عامل خطري براي ايجاد سرطان رحم است. افزايش هورمون استروژن در سندروم تخمدان‌هاي پلي‌كيستيك، مهم‌ترين عامل خطر براي سرطان رحم است.»
در يك سيكل منظم قاعدگي، از ابتداي سيكل، هورمون استروژن و، از اواسط سيكل، پروژسترون افزايش مي‌يابد و قطع همزمان اين دو هورمون باعث ريزش ديوارة رحم مي‌شود. به علل مختلف، در بعضي از خانم‌ها، ميزان استروژن بدون توليد پروژسترون افزايش مي‌يابد. از آنجايي كه استروژن زياد باعث افزايش تكثير سلولي مي‌شود، سلول‌هاي داخل رحم و خطر سرطان رحم را افزايش مي‌دهد. بنابراين در زناني كه قرص‌هاي پيشگيري از بارداري استروژني استفاده مي‌كنند يا زنان يائسه‌اي كه با استروژن تنها هورمون‌درماني مي‌شوند يا زناني كه تومورهاي توليدكنندة استروژن دارند، در مبتلايان به سيروز كبدي كه استروژن در بدنشان از بين نمي‌رود و دفع نمي‌شود، يا در زناني كه به هر علت ميزان استروژن در بدنشان بالاست و پروژسترون وجود ندارد، احتمال ايجاد سرطان رحم افزايش مي‌يابد.
دكتر فرزانه علت اصلي ايجاد سرطان سرويكس را ويروس پاپيلوماي انساني (Human Papilloma Virus) دانست كه، در 7/99 درصد موارد ابتلا، ويروس وجود داشته است. خوشبختانه واكسن عليه ويروس كشف شده و تأثيرش صددرصد است. انجام تست پاپ‌اسمير (تست سرطان) از شروع ازدواج تا 65 سالگي هر 3 تا 5 سال نيز در تشخيص سرطان سرويكس مؤثر است. بنابراين پيشگيري اوليه و ثانويه براي اين نوع سرطان وجود دارد.
وي ادامه داد: «از آنجايي كه سبك زندگي، تعداد حاملگي، تعداد فرزندان، سن بلوغ، يائسگي و وضعيت اقتصادي‌ـ‌اجتماعي زنان در بروز سرطان‌ها بررسي مي‌شود، مشخص شده كه سرطان رحم در قشر مرفه و طبقات اقتصادي‌ـ‌اجتماعي بالا و سرطان سرويكس در افراد فقير با سطح اقتصادي‌ـ‌اجتماعي پايين بروز مي‌كند، افرادي كه ممكن است از نظر مالي هم فقير نباشند ولي از نظر فرهنگي فقير باشند و خود را به يك رابطة جنسي محدود نكنند و يا از وسايل پيشگيري و محافظتي نظير كاندوم استفاده نكنند.»
وي چاقي دوران بارداري و يائسگي را براي ايجاد سرطان تخمدان متفاوت دانست و گفت: «چاقي دوران باروري اگر مانع تخمك‌گذاري شود، احتمال خطر را كاهش مي‌دهد، ليكن چاقي و سن بالا، به‌دليل اينكه استروژن در بافت چربي است نه در بافت تخمدان، احتمال خطر ابتلا به سرطان تخمدان را افزايش مي‌دهد. استفادة درازمدت از قرص‌هاي پيشگيري از بارداري 50 تا 80 درصد احتمال ابتلا به سرطان تخمدان را كاهش مي‌دهد.»
دكتر فرزانه توصيه كرد زنان يائسه‌اي كه لكه‌بيني يا، بعد از نزديكي، خونريزي دارند به متخصص زنان مراجعه كنند تا، در صورت بروز مشكل، خيلي زود تشخيص داده شود. چرا كه سرطان تخمدان علائم زودرس ندارد، ليكن در تاريخچة اكثر بيماران نفخ شكم ديده مي‌شود و بيمار اغلب عنوان مي‌كند كه 5 تا 10 سال است كه به‌دليل نفخ شكم به متخصص گوارش مراجعه مي‌كند. البته هر نفخ شكمي علامت سرطان نيست، ولي خانم‌هاي با سن بالا و يائسه، در صورت نفخ شكم، احساس فشار روي مثانه، بروز علائم گوارشي نظير بيرون‌روي زودرس يا يبوست، بهتر است علاوه بر مراجعه به متخصص گوارش به متخصص زنان هم مراجعه كنند و مورد بررسي قرار گيرند.
دكتر شهرزاد زاده مدرس، متخصص زنان و فوق‌تخصص ناباروري، در خصوص يائسگي و مشكلات ناشي از خشكي واژن گفت: «كاهش ميل جنسي يكي از مشكلات شايع دوران يائسگي است و بررسي‌ها نشان داده كه علت عمدة آن خشكي واژن است كه قابل درمان است. ضمن اينكه بيماري‌هاي قلبي‌ـ‌عروقي، ديابت، بيماري‌هاي استخواني، عضلاني، آرتروزها، شكستگي‌هاي اندام‌ها و ناتواني‌هاي جسمي و افسردگي در روابط جنسي اثر دارد.»
وي اضافه كرد: «قبل از ورود به يائسگي بايد آمادگي در زنان ايجاد شود. همان‌گونه كه براي بلوغ، دختران جوان را آموزش مي‌دهيم، بايد علائم يائسگي را هم آموزش دهيم، مسائل اجتماعي و مشكلات جسمي و روحي ناشي از يائسگي را در نظر گيريم و در جهت حل آنها برآييم. اگر زنان را قبل از ورود به 50 سالگي آماده كنيم، پس از ورود به مرحلة يائسگي از زندگي لذت مي‌برند و زندگي باكيفيتي خواهند داشت.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از زنان ، يائسگي يا منوپوز پديده‌اي طبيعي است و به معناي توقف عادات ماهيانه و پايان يافتن قدرت باروري. يائسگي با تغييرات فيزيولوژيكي، رواني و اجتماعي و علائمي نظير گرگرفتگي، تغيير الگوي خواب، خستگي، تپش قلب، افسردگي و تغييرات خلق‌وخوي، اضافه وزن، دردهاي استخواني و پوكي استخوان همراه است. با توجه به اينكه يك‌سوم زندگي زنان در دوران يائسگي سپري مي‌شود، مي‌توانند، با تغيير شيوة زندگي، تغذية مناسب، ورزش و استعمال نكردن دخانيات در دوران باروري بر حفظ سلامت و ارتقاي كيفيت زندگي‌شان در زمان يائسگي بيفزايند. به همين منظور اولين سمينار «بهبود كيفيت زندگي در زنان يائسه» در تالار امام خميني دانشكدة پزشكي دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي برگزار شد.»
دكتر محمد اسماعيل مطلق، مديركل سلامت و جمعيت خانوادة وزارت بهداشت، با اعلام اينكه يائسگي دهمين علت بار بيماري‌ها در كشور است گفت: «يائسگي واقعه‌اي فيزيولوژيك است كه در گروه سني 45 تا 60 سال تظاهر مي‌كند و واقعيت مهمي در سلامت زنان محسوب مي‌شود.»
وي اضافه كرد: «عمدة خدمات ارائه‌شده در نظام سلامت، طي ساليان گذشته، مربوط به مادران باردار و برنامه‌هاي تنظيم خانواده و در ردة سني 25 تا 60 سال بوده است. ليكن تغيير سيماي اپيدميولوژي بيماري‌ها از واگيردار به غيرواگير ما را بر آن داشت كه نگرش جديدي در خصوص وضعيت زنان، به‌ويژه زنان 25 تا 60 سال و جمعيت زنان يائسة 44 تا 60 سال، داشته باشيم.»
وي تصريح كرد: «زنان در تمام گروه‌هاي سني، در مقايسه با مردان، جمعيت بيشتري دارند و عمر متوسط زنان بيش از مردان است. با وجود اينكه زنان بيش از مردان براي دريافت خدمات سلامت مراجعه مي‌كنند، معلوليت و ناتواني در زنان بيشتر و كيفيت زندگي‌شان پايين‌تر است. زنان از منابع مالي و حمايتي كمتري نسبت به مردان برخوردارند.»
وي اهم مشكلات و مسائل زنان را از روز تولد تا مرگ شامل بهداشت و بلوغ دختران، تغذية دختران، آنمي در دختران، خدمات مشاوره‌اي پيش از ازدواج، خدمات تنظيم خانواده، حمايت از زنان براي كمك به سلامت آنان، فرزنددار شدن با فاصله‌گذاري مناسب، سن مناسب بارداري، مشاورة پيش از بارداري، آنمي در زنان جوان باردار، تغذية زنان باردار، مسائل رواني زنان باردار و خشونت عليه زنان دانست.
مديركل سلامت و جمعيت خانوادة وزارت بهداشت، با بيان اين مطلب كه كاهش استروژن و يائسگي در زنان مشكلات مضاعفي را بر آنان تحميل مي‌كند، گفت: «بسياري از كشورها از اين موقعيت سني استفاده كرده و مراكز مشاورة يائسگي راه‌اندازي كرده‌اند. چرا كه، با توجه به وسعت و گستردگي مسائل سلامت اين گروه سني، همكاري صحيح كادر پزشكي و پيراپزشكي الزامي است.»
دكتر عصمت باروتي، مشاور وزير بهداشت در امور زنان، گفت: «افزايش اميد به زندگي سبب شده كه يك‌سوم زندگي زنان پس از يائسگي سپري مي‌شود و اغلب با شكاياتي نظير گرگرفتگي، پوكي استخوان و درد اندام‌ها همراه است. بنابراين بايد شرايطي فراهم شود كه زنان پس از يائسگي زندگي با كيفيت مطلوب، بدون درد و بيماري و اختلالات حركتي و ناتواني داشته باشند.»
وي اضافه كرد: «اگر زنان در سنين باروري تغذية مناسب، تحرك كافي و اجتناب از عوامل مخاطره‌آميزي همچون چاقي، كم‌تحركي، و سيگار داشته باشند و در معرض نور آفتاب قرار گيرند، داراي استخوان‌بندي مناسب مي‌شوند و در دوران يائسگي و سالخوردگي كمتر دچار عوارض مي‌شوند.»
دكتر مصطفي حمديه، روانپزشك، در خصوص مشكلات عصبي دوران يائسگي مي‌گويد: «بانوان در سنين يائسگي تصور مي‌كنند كه مشكلات جدي عصبي پيدا مي‌كنند، درحالي‌كه اين تصور غلط است و بيشتر بانواني با مشكلات عصبي مواجه مي‌شوند كه در دوران قاعدگي، زايمان و پس از زايمان مشكلات عصبي جدي داشته‌اند. خانم‌ها به‌طور طبيعي در اين دوره واكنش‌هاي عصبي از خود بروز مي‌دهند كه در حد بيماري نيست.»
وي اضافه كرد: «با توجه به اينكه 10 تا 15 درصد زنان در طول زندگي ممكن است دچار افسردگي شوند، فقط در زناني كه سابقة شخصي و خانوادگي بيماري افسردگي را داشته باشند، بيماري عود مي‌كند و به درمان‌هاي دارويي نياز است. اگر هورمون‌درماني و داروهاي ضدافسردگي توأماً استفاده شود، مشكلات عصبي اين دوره تحت كنترل قرار مي‌گيرد. از سوي ديگر، همراهي همسر و فرزندان در كنترل افسردگي زن بسيار مؤثر است و اگر زن يائسه را درك كنند و او را همراهي كنند، مي‌تواند به‌خوبي اين دوره را طي كند.»
دكتر فرح فرزانه، متخصص زنان و فلوشيب انكولوژي زنان، در خصوص شايع‌ترين سرطان‌هاي زنان در يائسگي، گفت: «سرطان‌هاي تخمدان، سرويكس (دهانة رحم) و آندومتر (رحم) شايع‌ترين سرطان‌هاي زنان‌اند. به‌طوري‌كه سرطان تخمدان هشتمين، سرطان آندومتر يازدهمين، و سرطان سرويكس سيزدهمين سرطان شايع زنان در ايران در سال 2004 ميلادي گزارش شده است.
عوامل خطر سرطان‌ها به يائسگي ربطي ندارد و، با افزايش سن، احتمال ايجاد برخي سرطان‌ها، به‌ويژه سرطان‌هاي مذكور كه در حدود 50 تا 60 سالگي (حوالي سنين يائسگي) رخ مي‌دهد، افزايش مي‌يابد.
ژنتيك، يائسگي ديررس، بلوغ زودرس و استفاده از موادي نظير پودر تالك در ايجاد سرطان تخمدان مؤثر است، ناباروري هم ممكن است در ايجاد سرطان تخمدان نقش داشته باشد. از آنجايي كه تخمك‌گذاري در تخمدان‌هاي پلي‌كيستيك وجود ندارد و يكي از تئوري‌هاي ايجاد سرطان تخمدان، تخمك‌گذاري‌هاي ماهانه است، تخمدان پلي‌كيستيك عامل خطر ايجاد سرطان تخمدان نيست ولي عامل خطري براي ايجاد سرطان رحم است. افزايش هورمون استروژن در سندروم تخمدان‌هاي پلي‌كيستيك، مهم‌ترين عامل خطر براي سرطان رحم است.»
در يك سيكل منظم قاعدگي، از ابتداي سيكل، هورمون استروژن و، از اواسط سيكل، پروژسترون افزايش مي‌يابد و قطع همزمان اين دو هورمون باعث ريزش ديوارة رحم مي‌شود. به علل مختلف، در بعضي از خانم‌ها، ميزان استروژن بدون توليد پروژسترون افزايش مي‌يابد. از آنجايي كه استروژن زياد باعث افزايش تكثير سلولي مي‌شود، سلول‌هاي داخل رحم و خطر سرطان رحم را افزايش مي‌دهد. بنابراين در زناني كه قرص‌هاي پيشگيري از بارداري استروژني استفاده مي‌كنند يا زنان يائسه‌اي كه با استروژن تنها هورمون‌درماني مي‌شوند يا زناني كه تومورهاي توليدكنندة استروژن دارند، در مبتلايان به سيروز كبدي كه استروژن در بدنشان از بين نمي‌رود و دفع نمي‌شود، يا در زناني كه به هر علت ميزان استروژن در بدنشان بالاست و پروژسترون وجود ندارد، احتمال ايجاد سرطان رحم افزايش مي‌يابد.
دكتر فرزانه علت اصلي ايجاد سرطان سرويكس را ويروس پاپيلوماي انساني (Human Papilloma Virus) دانست كه، در 7/99 درصد موارد ابتلا، ويروس وجود داشته است. خوشبختانه واكسن عليه ويروس كشف شده و تأثيرش صددرصد است. انجام تست پاپ‌اسمير (تست سرطان) از شروع ازدواج تا 65 سالگي هر 3 تا 5 سال نيز در تشخيص سرطان سرويكس مؤثر است. بنابراين پيشگيري اوليه و ثانويه براي اين نوع سرطان وجود دارد.
وي ادامه داد: «از آنجايي كه سبك زندگي، تعداد حاملگي، تعداد فرزندان، سن بلوغ، يائسگي و وضعيت اقتصادي‌ـ‌اجتماعي زنان در بروز سرطان‌ها بررسي مي‌شود، مشخص شده كه سرطان رحم در قشر مرفه و طبقات اقتصادي‌ـ‌اجتماعي بالا و سرطان سرويكس در افراد فقير با سطح اقتصادي‌ـ‌اجتماعي پايين بروز مي‌كند، افرادي كه ممكن است از نظر مالي هم فقير نباشند ولي از نظر فرهنگي فقير باشند و خود را به يك رابطة جنسي محدود نكنند و يا از وسايل پيشگيري و محافظتي نظير كاندوم استفاده نكنند.»
وي چاقي دوران بارداري و يائسگي را براي ايجاد سرطان تخمدان متفاوت دانست و گفت: «چاقي دوران باروري اگر مانع تخمك‌گذاري شود، احتمال خطر را كاهش مي‌دهد، ليكن چاقي و سن بالا، به‌دليل اينكه استروژن در بافت چربي است نه در بافت تخمدان، احتمال خطر ابتلا به سرطان تخمدان را افزايش مي‌دهد. استفادة درازمدت از قرص‌هاي پيشگيري از بارداري 50 تا 80 درصد احتمال ابتلا به سرطان تخمدان را كاهش مي‌دهد.»
دكتر فرزانه توصيه كرد زنان يائسه‌اي كه لكه‌بيني يا، بعد از نزديكي، خونريزي دارند به متخصص زنان مراجعه كنند تا، در صورت بروز مشكل، خيلي زود تشخيص داده شود. چرا كه سرطان تخمدان علائم زودرس ندارد، ليكن در تاريخچة اكثر بيماران نفخ شكم ديده مي‌شود و بيمار اغلب عنوان مي‌كند كه 5 تا 10 سال است كه به‌دليل نفخ شكم به متخصص گوارش مراجعه مي‌كند. البته هر نفخ شكمي علامت سرطان نيست، ولي خانم‌هاي با سن بالا و يائسه، در صورت نفخ شكم، احساس فشار روي مثانه، بروز علائم گوارشي نظير بيرون‌روي زودرس يا يبوست، بهتر است علاوه بر مراجعه به متخصص گوارش به متخصص زنان هم مراجعه كنند و مورد بررسي قرار گيرند.
دكتر شهرزاد زاده مدرس، متخصص زنان و فوق‌تخصص ناباروري، در خصوص يائسگي و مشكلات ناشي از خشكي واژن گفت: «كاهش ميل جنسي يكي از مشكلات شايع دوران يائسگي است و بررسي‌ها نشان داده كه علت عمدة آن خشكي واژن است كه قابل درمان است. ضمن اينكه بيماري‌هاي قلبي‌ـ‌عروقي، ديابت، بيماري‌هاي استخواني، عضلاني، آرتروزها، شكستگي‌هاي اندام‌ها و ناتواني‌هاي جسمي و افسردگي در روابط جنسي اثر دارد.»
وي اضافه كرد: «قبل از ورود به يائسگي بايد آمادگي در زنان ايجاد شود. همان‌گونه كه براي بلوغ، دختران جوان را آموزش مي‌دهيم، بايد علائم يائسگي را هم آموزش دهيم، مسائل اجتماعي و مشكلات جسمي و روحي ناشي از يائسگي را در نظر گيريم و در جهت حل آنها برآييم. اگر زنان را قبل از ورود به 50 سالگي آماده كنيم، پس از ورود به مرحلة يائسگي از زندگي لذت مي‌برند و زندگي باكيفيتي خواهند داشت.