مسافر007
8th April 2012, 12:09 PM
درواقع آتشفشان روزنه‌ای در سطح زمین است که سنگ‌های گداخته، خاکستر و گازهای درون زمین از آن به بیرون فوران می‌کنند. فعالیت آتشفشانی با برون‌افکنی صخره‌ها، با گذشت زمان باعث پیدایش کوه‌های آتشفشانی بر سطح زمین می‌شود. آتشفشانها معمولاً در نقاطی یافت میشوند که ورقه‌های زمین‌ساخت، همگرایی یا واگرایی دارند.
پدیده‌های آتشفشانی اغلب با عوارض مخربی مانند انفجار، خروج حجم انبوهی از مواد مذاب، بارشی از آتش و خاکستر از آسمان و وقوع سیل یا جاری شدن گل و لای از ارتفاعات به طرف دره‌ها و مناطق پایین دست همراه است که میتواند زندگی افراد ساکن در اطراف مناطق آتشفشانی را به خطر اندازد. از گذشته‌های دور، انسان‌ها همواره از وقوع آتشفشان دچار ترس و وحشت می‌شدند. چرا که این پدیده همچون زلزله و توفان از جمله خطرناک‌ترین بلایای طبیعی محسوب می‌شود. آتشفشانها در واقع از مهم‌ترین حوادث طبیعی هستند که می‌توانند موجب تخریب گسترده شهرها و جنگل‌ها شوند. علاوه بر این، وقوع آتشفشانها موجب ایجاد تغییراتی در داخل زمین می‌شود که ما انسان‌ها قادر به دیدن آنها نیستیم بلکه نتایج این تغییرات در سال‌های آینده پدیدار می‌شود.
پدیده‌های آتشفشانی اغلب با عوارض مخربی مانند انفجار، خروج حجم انبوهی از مواد مذاب، بارشی از آتش و خاکستر از آسمان و وقوع سیل یا جاری شدن گل و لای از ارتفاعات به طرف دره‌ها و مناطق پایین دست همراه است که میتواند زندگی افراد ساکن در اطراف مناطق آتشفشانی را به خطر اندازد
می‌دانیم که زمین در ابتدا به حالت کره گداخته‌ای بوده‌است که پس از طی میلیون‌ها سال بخش خارجی آن به صورت قشر سختی در آمد. این پوسته به دفعات بر اثر عبور مواد مذاب درونی سوراخ گردید و سنگ‌های آتشفشانی زیادی به سطح آن رسید. این عمل حتی در عصر کنونی نیز ادامه دارد. تمام پدیده‌هایی که با فوران توده‌های مذاب بستگی دارند، پدیده آتشفشانی می‌گویند و علمی را که هدف آن بررسی این پدیده‌هاست آتشفشان‌شناسی می‌نامند..
وقتی که از فعالیت آتشفشانی صحبت می‌شود در فکر خود فوران‌های بزرگ، سیل‌هایی از گدازه، بهمن‌هایی از سنگ‌های گرم و خاکستر، گازهای سمی و خطرناک و انفجارهای شدید در نظر مجسم می‌نماییم که با مرگ و خرابی همراه است. به قول ریتمن کسی که این حوادث را می‌بیند هرگز نمی‌تواند فراموش کند و این امر به قدرت عظیم طبیعت و ضعف نیروی انسانی مربوط میباشد.
http://www.hupaa.com/db/pages/2012/04/08/003/zimg_002_10-%2Batashfeshan2.jpg انواع آتشفشان ها
آتشفشان نوع ولکانو
http://www.hupaa.com/db/pages/2012/04/08/003/zimg_003_10-%2Batashfeshan3.jpg
در این آتشفشان به علت گرانروی زیاد گدازه دهانه دودکش بسته می‌شود. و با بالا رفتن فشار گدازه‌ها در زیر مواد قبلی باعث می‌گردد که به حالت انفجار دهانه کنده شده و به قطعات ریز تبدیل شده تولید ابرهایی ضخیم و وسیعی از خاکستر می‌کند که در هوا پراکنده شده و سپس رسوب می‌کنند. این گدازه‌ها شکلی به حالت مخروط ساده را ایجاد می‌کنند. این نوع مخروط آتشفشانها اغلب دارای دو شیب یکی به طرف دهانه و یکی به طرف خارج است.
آتشفشان سپری (هاوایی)
http://www.hupaa.com/db/pages/2012/04/08/003/zimg_004_10-%2Batashfeshan4.jpg
در این آتشفشان فوران شدید نمی‌باشد. آتشفشان به شکل مسطح است. گدازه بازالتی است و از سیالیت زیادی برخوردار است. دهانه در این نوع روی دامنه کوه قرار دارد.
آتشفشان استرومبولی
http://www.hupaa.com/db/pages/2012/04/08/003/zimg_005_10-%2Batashfeshan5.jpg
آتشفشانی منظم است ارتفاع آن زیاد و شیب تندی دارد. به سبب داشتن گدازه‌ای نسبتاً لزج ممکن است که بر اثر بسته شدن دهانه آن انفجار تولید کند. این نوع آتشفشان خاکستر ندارد ولی به مقدار زیاد بمب و قطعات جامد دارد.
در هنگام انفجار تولید ابرهای سبک وزن می‌کند. سیالیت گدازه در این نوع از نوع هاوایی کمتر است.
آتشفشان نوع وزوو
http://www.hupaa.com/db/pages/2012/04/08/003/zimg_006_10-%2Batashfeshan6.jpg
در این نوع آتشفشان به سبب لزجی فراوان گدازه منجر به بسته شدن دودکش شده و سپس در اثر فشار گازهای زیرین که به سمت بالا وارد می‌شود مخروط بلندی تشکیل می‌شود که به نام گنبد یا سوزن خوانده می‌شود.
جنس گدازه در این نوع آتشفشان آندزیتی است که به مراتب گرانروی بالاتری نسبت به بازالت دارد. در این آتشفشان ابرهای سوزان تولید شده بیشتر موازی سطح زمین پراکنده میشوند و نه به صورت قائم.
تفرا
http://www.hupaa.com/db/pages/2012/04/08/003/zimg_007_10-%2Batashfeshan7.jpg
هر نهشته پیروکلاستیک که سنگ نشده باشد و معمولاً بر اساس نوع و اندازه قطعاتی که دارد مشخص می‌شود
آتشفشان نوع سیندر
http://www.hupaa.com/db/pages/2012/04/08/003/zimg_008_10-%2Batashfeshan8.jpg
این نوع آتشفشان هنگامی به وجود می‌آید که تفرا فوران می‌کند از دودکش بیرون می‌آید و در اطراف دودکش نهشته می‌شود. این تفراهای جمع شده که معمولاً سیندر نامیده می‌شود، تشکیل کوهی به شکل مخروط را می‌دهند.
بطور عمومی آتشفشانها سه شکل هندسی عمده دارند:
** ورق ها( Sheets )
** سپر ها ( Shields )
** مخروطها ( Cones )
مخروط میتواند متقارن باشد،مانند آنچه در مورد برخی ازآتشفشانهای آندزیتی ملاحظه می گردد.
مخروط میتواند بواسطه یک کالدرای مرکزی قطع شده باشد.مخروط میتواند کنده مانند کوتاه با دهانه مرکزی وسیع باشد ( مانند مخروطهای توفی حلقوی ) غلظت , میزان فوران , دوره فازهای فورانی , نوع میکانیسم انفجاری از جمله فاکتور های عمده در نحوه شکل یافتن مخروط ها و دیگر اشکال آتشفشان می باشند.
http://www.hupaa.com/db/pages/2012/04/08/003/zimg_009_10-%2Batashfeshan9.jpg
گدازه های بسیار غلیظ ( یا جریانهای پیروکلاستیک غلیظ ) در اطراف دامنه آتشفشان و یا در پای آن تجمع می یابند ( حتی اگر میزان فوران بالا باشد ) در حالی که گدازه های بسیار رقیق و همچنین جریانهای پیروکلاستیک جیم و روان , بسرعت از دهانه مرکزی آتشفشان دور شده و تشکیل دامنه های کم شیب و بالنتیجه سپرهای آتشفشانی کم ارتفاع می دهند.
آتشفشانهای سپری می توانند بعنوان حد واسط مخروط ها و ولکانیسم ورقی محسوب شوند.
http://www.hupaa.com/db/pages/2012/04/08/003/zimg_010_10-%2Batashfeshan10.jpg
آتشفشانهای اخیر تشکیل بازالتهای سیلابی و یا جلگه ای می دهند. این بازالتها تجمع عظیمی از مواد خروجی بصورت ورقی یا صفحه ای داده که برخی از جریانها گدازه ای مساحتی متجاوز از یکصد هزار (000/100) کیلومتر مربع را می پوشانند, بدون اینکه تغییرات مهمی در ضخامت جریانها ملاحظه گردد.
همچنین برخی از گدازه های تحول یافته و رقیق شده تشکیل ورق های گسترده داده اند. وسیع ترین نوع ته نشستهای آتشفشانی ورقی مواد آذر آواری و یا در واقع تفراهای ریزشی ( Fallout tephra ) می باشند که تشکیل پوشش های گسترده از لاپیلی های پامیسی و یا خاکستر های آتشفشانی می دهند.
http://www.hupaa.com/db/pages/2012/04/08/003/zimg_011_10-%2Batashfeshan11.jpg
شکل عمومی اینگونه صفحات تفرائی بیضوی می باشد زیرا بعلت تاثیر جریان باد در یک جهت خاص که منطبق با جهت وزش باد است بیشتر پراکنده میشوند بطوریکه طول آن ممکن است به صدها و حتی هزاران کیلومتر برسد . البته اکثر این ورق ها کم ضخامت می باشند و حجم بازالتهای جلگه ای یا سیلابی و جریانهای پیرو کلاستیک عمده را ندارند . چنین ورق های تفرائی منفرد نتیجه انفجارهای پر قدرت می باشند که رد آنها را می توان تا مبداء که معمولاً یک کا لدرا می باشند دنبال نمود . این ته نشستهای تفرائی بخصوص لایه های خاکستر دار آتشفشانی را که خوب حفظ شده اند می توان ما بین ته نشستهای عمیق دریائی ملاحظه کرد. در روی خشکی , بخش عمده ای از آنها فرسوده می گرددو یا ممکن است آثار آنها را در توپوگرافیهای پست،در بین ته نشستهای دریاچه ای در زیر جریانهای آذر آواری و غیره مشاهده نمود.
منبع:هوپا
پدیده‌های آتشفشانی اغلب با عوارض مخربی مانند انفجار، خروج حجم انبوهی از مواد مذاب، بارشی از آتش و خاکستر از آسمان و وقوع سیل یا جاری شدن گل و لای از ارتفاعات به طرف دره‌ها و مناطق پایین دست همراه است که میتواند زندگی افراد ساکن در اطراف مناطق آتشفشانی را به خطر اندازد. از گذشته‌های دور، انسان‌ها همواره از وقوع آتشفشان دچار ترس و وحشت می‌شدند. چرا که این پدیده همچون زلزله و توفان از جمله خطرناک‌ترین بلایای طبیعی محسوب می‌شود. آتشفشانها در واقع از مهم‌ترین حوادث طبیعی هستند که می‌توانند موجب تخریب گسترده شهرها و جنگل‌ها شوند. علاوه بر این، وقوع آتشفشانها موجب ایجاد تغییراتی در داخل زمین می‌شود که ما انسان‌ها قادر به دیدن آنها نیستیم بلکه نتایج این تغییرات در سال‌های آینده پدیدار می‌شود.
پدیده‌های آتشفشانی اغلب با عوارض مخربی مانند انفجار، خروج حجم انبوهی از مواد مذاب، بارشی از آتش و خاکستر از آسمان و وقوع سیل یا جاری شدن گل و لای از ارتفاعات به طرف دره‌ها و مناطق پایین دست همراه است که میتواند زندگی افراد ساکن در اطراف مناطق آتشفشانی را به خطر اندازد
می‌دانیم که زمین در ابتدا به حالت کره گداخته‌ای بوده‌است که پس از طی میلیون‌ها سال بخش خارجی آن به صورت قشر سختی در آمد. این پوسته به دفعات بر اثر عبور مواد مذاب درونی سوراخ گردید و سنگ‌های آتشفشانی زیادی به سطح آن رسید. این عمل حتی در عصر کنونی نیز ادامه دارد. تمام پدیده‌هایی که با فوران توده‌های مذاب بستگی دارند، پدیده آتشفشانی می‌گویند و علمی را که هدف آن بررسی این پدیده‌هاست آتشفشان‌شناسی می‌نامند..
وقتی که از فعالیت آتشفشانی صحبت می‌شود در فکر خود فوران‌های بزرگ، سیل‌هایی از گدازه، بهمن‌هایی از سنگ‌های گرم و خاکستر، گازهای سمی و خطرناک و انفجارهای شدید در نظر مجسم می‌نماییم که با مرگ و خرابی همراه است. به قول ریتمن کسی که این حوادث را می‌بیند هرگز نمی‌تواند فراموش کند و این امر به قدرت عظیم طبیعت و ضعف نیروی انسانی مربوط میباشد.
http://www.hupaa.com/db/pages/2012/04/08/003/zimg_002_10-%2Batashfeshan2.jpg انواع آتشفشان ها
آتشفشان نوع ولکانو
http://www.hupaa.com/db/pages/2012/04/08/003/zimg_003_10-%2Batashfeshan3.jpg
در این آتشفشان به علت گرانروی زیاد گدازه دهانه دودکش بسته می‌شود. و با بالا رفتن فشار گدازه‌ها در زیر مواد قبلی باعث می‌گردد که به حالت انفجار دهانه کنده شده و به قطعات ریز تبدیل شده تولید ابرهایی ضخیم و وسیعی از خاکستر می‌کند که در هوا پراکنده شده و سپس رسوب می‌کنند. این گدازه‌ها شکلی به حالت مخروط ساده را ایجاد می‌کنند. این نوع مخروط آتشفشانها اغلب دارای دو شیب یکی به طرف دهانه و یکی به طرف خارج است.
آتشفشان سپری (هاوایی)
http://www.hupaa.com/db/pages/2012/04/08/003/zimg_004_10-%2Batashfeshan4.jpg
در این آتشفشان فوران شدید نمی‌باشد. آتشفشان به شکل مسطح است. گدازه بازالتی است و از سیالیت زیادی برخوردار است. دهانه در این نوع روی دامنه کوه قرار دارد.
آتشفشان استرومبولی
http://www.hupaa.com/db/pages/2012/04/08/003/zimg_005_10-%2Batashfeshan5.jpg
آتشفشانی منظم است ارتفاع آن زیاد و شیب تندی دارد. به سبب داشتن گدازه‌ای نسبتاً لزج ممکن است که بر اثر بسته شدن دهانه آن انفجار تولید کند. این نوع آتشفشان خاکستر ندارد ولی به مقدار زیاد بمب و قطعات جامد دارد.
در هنگام انفجار تولید ابرهای سبک وزن می‌کند. سیالیت گدازه در این نوع از نوع هاوایی کمتر است.
آتشفشان نوع وزوو
http://www.hupaa.com/db/pages/2012/04/08/003/zimg_006_10-%2Batashfeshan6.jpg
در این نوع آتشفشان به سبب لزجی فراوان گدازه منجر به بسته شدن دودکش شده و سپس در اثر فشار گازهای زیرین که به سمت بالا وارد می‌شود مخروط بلندی تشکیل می‌شود که به نام گنبد یا سوزن خوانده می‌شود.
جنس گدازه در این نوع آتشفشان آندزیتی است که به مراتب گرانروی بالاتری نسبت به بازالت دارد. در این آتشفشان ابرهای سوزان تولید شده بیشتر موازی سطح زمین پراکنده میشوند و نه به صورت قائم.
تفرا
http://www.hupaa.com/db/pages/2012/04/08/003/zimg_007_10-%2Batashfeshan7.jpg
هر نهشته پیروکلاستیک که سنگ نشده باشد و معمولاً بر اساس نوع و اندازه قطعاتی که دارد مشخص می‌شود
آتشفشان نوع سیندر
http://www.hupaa.com/db/pages/2012/04/08/003/zimg_008_10-%2Batashfeshan8.jpg
این نوع آتشفشان هنگامی به وجود می‌آید که تفرا فوران می‌کند از دودکش بیرون می‌آید و در اطراف دودکش نهشته می‌شود. این تفراهای جمع شده که معمولاً سیندر نامیده می‌شود، تشکیل کوهی به شکل مخروط را می‌دهند.
بطور عمومی آتشفشانها سه شکل هندسی عمده دارند:
** ورق ها( Sheets )
** سپر ها ( Shields )
** مخروطها ( Cones )
مخروط میتواند متقارن باشد،مانند آنچه در مورد برخی ازآتشفشانهای آندزیتی ملاحظه می گردد.
مخروط میتواند بواسطه یک کالدرای مرکزی قطع شده باشد.مخروط میتواند کنده مانند کوتاه با دهانه مرکزی وسیع باشد ( مانند مخروطهای توفی حلقوی ) غلظت , میزان فوران , دوره فازهای فورانی , نوع میکانیسم انفجاری از جمله فاکتور های عمده در نحوه شکل یافتن مخروط ها و دیگر اشکال آتشفشان می باشند.
http://www.hupaa.com/db/pages/2012/04/08/003/zimg_009_10-%2Batashfeshan9.jpg
گدازه های بسیار غلیظ ( یا جریانهای پیروکلاستیک غلیظ ) در اطراف دامنه آتشفشان و یا در پای آن تجمع می یابند ( حتی اگر میزان فوران بالا باشد ) در حالی که گدازه های بسیار رقیق و همچنین جریانهای پیروکلاستیک جیم و روان , بسرعت از دهانه مرکزی آتشفشان دور شده و تشکیل دامنه های کم شیب و بالنتیجه سپرهای آتشفشانی کم ارتفاع می دهند.
آتشفشانهای سپری می توانند بعنوان حد واسط مخروط ها و ولکانیسم ورقی محسوب شوند.
http://www.hupaa.com/db/pages/2012/04/08/003/zimg_010_10-%2Batashfeshan10.jpg
آتشفشانهای اخیر تشکیل بازالتهای سیلابی و یا جلگه ای می دهند. این بازالتها تجمع عظیمی از مواد خروجی بصورت ورقی یا صفحه ای داده که برخی از جریانها گدازه ای مساحتی متجاوز از یکصد هزار (000/100) کیلومتر مربع را می پوشانند, بدون اینکه تغییرات مهمی در ضخامت جریانها ملاحظه گردد.
همچنین برخی از گدازه های تحول یافته و رقیق شده تشکیل ورق های گسترده داده اند. وسیع ترین نوع ته نشستهای آتشفشانی ورقی مواد آذر آواری و یا در واقع تفراهای ریزشی ( Fallout tephra ) می باشند که تشکیل پوشش های گسترده از لاپیلی های پامیسی و یا خاکستر های آتشفشانی می دهند.
http://www.hupaa.com/db/pages/2012/04/08/003/zimg_011_10-%2Batashfeshan11.jpg
شکل عمومی اینگونه صفحات تفرائی بیضوی می باشد زیرا بعلت تاثیر جریان باد در یک جهت خاص که منطبق با جهت وزش باد است بیشتر پراکنده میشوند بطوریکه طول آن ممکن است به صدها و حتی هزاران کیلومتر برسد . البته اکثر این ورق ها کم ضخامت می باشند و حجم بازالتهای جلگه ای یا سیلابی و جریانهای پیرو کلاستیک عمده را ندارند . چنین ورق های تفرائی منفرد نتیجه انفجارهای پر قدرت می باشند که رد آنها را می توان تا مبداء که معمولاً یک کا لدرا می باشند دنبال نمود . این ته نشستهای تفرائی بخصوص لایه های خاکستر دار آتشفشانی را که خوب حفظ شده اند می توان ما بین ته نشستهای عمیق دریائی ملاحظه کرد. در روی خشکی , بخش عمده ای از آنها فرسوده می گرددو یا ممکن است آثار آنها را در توپوگرافیهای پست،در بین ته نشستهای دریاچه ای در زیر جریانهای آذر آواری و غیره مشاهده نمود.
منبع:هوپا