"آموزش حرفه ی خبرنگاری"

[جویابرق]

تقديم به پيشگاه با عظمت پدر و مادر عزيزم

كاري از "جویاخبر"
با تقدير و تشكر از :

روابط عمومي و تبليغات سازمان بسیج مستضعفین

روابط عمومي و تبليغات سپاه روح الله

روابط عمومي و تبليغات سپاه صاحب الزمان (عج)

روابط عمومي و تبليغات سپاه امير المومنين(ع)

و روزنامه هاي جوان ، جام جم و صدا و سيما جمهوري اسلامي ايران

روزنامه نداي زاگرس ، روابط عمومي ناجا

وتمامي عزيزاني كه در اين عرصه مرا ياري رساندند صميمانه تقدير و تشكر مي نمايم .

www.basijnews.com

joya8155@gmail.com


آشنایی قلم فرسایان خبر با خبر نگاری
مقدمه

خداوندا در بسته نیست ، ما دست و پا بسته ایم!

جزوه ای که اینک در محضر و پیش روی شما هست دوستان ،همکاران و کسانیکه در عرصه خبر و اطلاع رسانی فعالیت دارید با کمک و همیاری عده ای از دوستان جهت آموزش مقدماتی خبرنگاران افتخاری و مجریان عرصه اطلاع رسانی گرد آوری شده است تا با کیفیت بهتر به انتقال و ارسال اخبار بپردازند.اما امروزه رسانه های غرب با پشتیبانی صهیونیسم و با جبهه گیری های مضحک آور در مورد جهان اسلام در حال مبارزه با این مذهب که انسانها را دعوت به توحید و برادری و صلح می کند هستند. غرب با اختصاص دادن بودجه های کلان به رسانه های مختلف از جمله شبکه های مستهجن ، خبرگزاریها،ماهواره ها و اینترنت و ... می خواهند با جلوگیری از گسترش اسلام در جهان غیرمسلمان همانند اروپا و آمریکا جلوگیری کنند و چهره اسلام را بدبین نشان دهند . اما این دین محمدی(ص) میگوید راه استدلال ، گفتگو و اخلاق را امتحان کنید و در یک رقابت دموکراتیک و با پس دادن آزادی بیان و آزادی پوشش به شهروندان مسلمانتان در اروپا و تبدیل اهانت به گفتگو و مناظره اجازه دهید که استدلالهای ما با یکدیگر بجنگد نه خود ما ؟ اما در پایان ای دوستان عزیز که در زمینه اطلاع رسانی قلم فرسایی میکنید شما هم باید در مقابل اینگونه توهینات رسانه های غربی علیه جهان اسلام،جهان توحید،معنویت،برادری و صلح جبهه بگیرید و مبارزه کنید.زیرا ظهور نزدیک است ...

اردیبهشت 1388 "جویاخبر"





تعريف خبر

خبر گزارش بيطرفانه ،دقيق و در عين حال صحيح و عيني از يك رويداد است."ليل اسپنسر" مولف كتاب خبر نويسي ، خبر را شامل هر عمل و انديشه واقعي كه براي عده كثيري از خوانندگا ن جالب توجه باشد معرفي مي كند . "خبر گزارشي عيني از واقعيت ها ست كه داراي يك يا چند ارزش خبري بوده واحتمالا تحت تاثير عوامل درون سازماني و برون سازماني شكل گرفته است.

مفاهيم اساسي در خبر نويسي
براي تهيه خبر ، خبرنگاران سه مفهوم اساسي را كه شامل درستي ، روشني و جامع بودن خبر است از مرحله گرد آوري اطلاغات پيرامون يك واقعه تا ارايه متن خبر در نظر مي گيرند.

الف ) درستي خبر :

يكي از مسئوليت هاي مهم رسانه هاي خبري ،‌ارائه اطلاعات درست به مخاطباناست . اطمينان از درستي مطالب از ضروريات حرفه روزنامه نگاري است .خبر نگار بايد رويداد را آن طوري ك ه اتفاق افتاده است به اطلاع مخاطبان برساند نه آن طوري كه مايل است اتفاق افتاده باشد.

ب ) روشني خبر :

نوشته خبري بايد با صراحت و روشني نوشته شود .خبر نگاري كه از يك رويداد خبر تهيه ميكند ، اگر نتواند اطلاعات خود را به زبان ساده ، رسا و روشن و بدون ابهام بنويسد ، نمي تواند در كار خود موفق باشد . اصطلاحات حقوقي ، فني ، پزشكي و ... بايد طوري نوشته شود كه فهم مطالب براي همگان آسان باشد.عوامل متعددي منجر به ابهام خبري ميشود كه تعدادي از آنها از اختيار خبر نگار خارج است. در تحريريه ها ، سرعت گذشت زمان ، هميشه روزنامه نگاران را تحت فشار قرار مي دهد .هنر خبرنگار در اين است كه بتواند اطلاعات صحيح را در مدت زماني كم بدست آورد و آن را به بهترين صورت تنظيم كند.

ج ) جامعيت خبر :

خبر بايد جامع و كامل باشد و به پرسشهايي كه براي مخاطبان خبر به وجود مي آيد پاسخ گويد .

اهميت عناصر خبر
در تنظيم خبر ركن اصلي ، شناخت عناصر خبر است . بدون شناخت عناصر خبر ، كار تنظيم خبر نه تنها با مشكل مواجه خواهد شد بلكه در صورت تنظيم نيز ابهام خبري بطور برجسته اي ظهور خواهد كرد و خب نگار نخواهد توانست جذابيت خبر را به نحو صحيح به مخاطبان ارائه دهد .

شناخت عناصر خبر
در يك خبر كامل ، بايد به شش عنصر يا سوال پاسخ داده شود تا خبر ما ، خبر كاملي باشد .عنصر هاي تشكيل دهنده عناصر خبر عبارتند از :

I. كه ( چه كسي ) بوجود آورنده رويداد (who) : شخص يا اشخاص و يا شئ ويا حيوان كه در واقعه شركت يا مداخله دارند .

II. چه ( چه چيزي ) ماهيت رويداد در اين عناصر تجلي ميابد (what)موضوع و نوع واقعه يعني آنچه واقعه را تشكيل ميدهد.

III. كجا (مكان ) محل وقوع رويداد (where) مكان وقوع كه وضع واقعه را از نظر محل و فاصله آن با جاهاي ديگر مشخص مي سازد .

IV. كي (چه وقت )زمان رويداد (when) زمان وقوع كه واقعيت واقعه را از نظر تاريخي ، روز و ساعت تعيين ميكند .

V. چرا ، تحليل و توصيف رويداد (why) كه ممكن است با اعلام نظر خبر نگار همراه باشد و يا علت و انگيزه اي كه سبب ايجاد واقعه شده است .

VI. چگونه ( چطور) تفسير و بيان علت ها و تحليل رويداد ها با اين عنصر امكان پذير باشد .who چگونگي وقوع كه ترتيب و كيفيت واقعه را معلوم ميكند .

پاسخبه اين عناصر با عث غناي خبر ميشود .خبرنگار كار آزموده هر گاه كه مي خواهد رويدادي را به خبر تبديل كند ، تلاش ميكند هر شش عنصر را در خبر خود لحاظ كند . خبر نگار مثل فيلم برداري است كه دوربين در دست ميخواهد به شيوه اي از صحنه فيلم برداري كند كه تمامي صحنه پيش روي بيننده يا خواننده يا شنونده خبر ، قابل تجسم و مشاهده باشد .

1) كه ( چه كسي)؟ خبر نگار هنگام پاسخ گويي به پرسش كه ؟ لازم است دو نكته را رعايت كند :

i) در مورد افرادي كه در پديد آمدن رويداد نقش داشته اند توجه كنيد ، نام ، نام خانوادگي دقيق ،سن و اطلاعات مشابه ديگر ( مثلا سمت و مسوليت فرد ) را كه براي تكميل خبر لازم است ، تهيه كند .پس از آن خبر نگار هنگام نوشتن خبر بايد تصميم بگيرد كه آيا لازم است نام شخص در خبر نوشته شود يا تنها ذكر مقام و سمت او كافي است. كه در بسياري از موارد ذكر نام اشخاص ضروري نيست و حتي گاهي از ذكر نام كامل متهم در دادگاه بايد جدا خود داري كرد ، زيرا اگر نام كامل او را بنويسيم و او در دادگاه تبرئه شود و بي گناهي اش ثابت شود مي تواند از خبرنگار شكايت كند و خسارتش را بگيرد .

ii) نوشتن نام اشخاص در بند اول خبر ( ليد خبر ) هنگامي بيشتر ضروري ميشود كه اكثر خوانندگان با خواندن نام و نام خانوادگي آن فرد بتوانند قيافه آن شخص را در ذهن خود مجسم كنند . مثل رهبر معظم انقلاب و رئيس مجلس و رئيس جمهور.

2) گزينش مهمترين عنصر " چه "(what) به عهده خبرنگار است .به عنصر " چه " در مثال زير توجه كنيد :

عنصر كه : وزير نيرو

1. چه : گزارش عملكرد وزارت نيرو در سال جاري

2. چه : كار برق رساني به 1500 روستا در ماه آينده تمام ميشود

در خبر ها عنصر كه و چه از اهميت بيشتري نسبت به عناصر ديگر برخوردار هستند.

3) كجا ) wher)

پاريس [i]بر گزاري فارس :شورش و نا امني در جنوب سوران روز گذشته 80 كشته و 200 زخمي بر جاي گذاشت .

انفجار يك بمب قوي در نزديكي فروشگاه قدس در خيابان وليعصر (عج) تهران ، صبح امروز چهار نفر كشته و 15 نفر مجروح در پي داشت . در اين حادثه شيشه هاي ساختمان هاي مجاور شكست و به چند اتومبيل نيز آسيب رسيد.

4 ) كي ؟ ( چه وقت ) (when)

شوش – واحد مركزي خبر :باستان شناسان روز گذشته در قلعه قديمي شهر شوش دانيال پس از چند ماه كوشش توانستند بيش از يك عدد سكه قديمي مربوط به قرن دوم هجري را از درون بقاياي شهر قديمي پيدا كنند و آنها را به موزه ايران باستان انتقال دهند.

5 ) چرا ؟ ( why)

توجه داشته باشيم كه دستيابي به پاسخ " چرا " در وقوع يك رويداد ممكن است به مدت زمان طولاني نياز داشته باشد . مثلا در خبر روز اول سقوط يك هواپيما ، علت سقوط هواپيما به طور رسمي اعلام ميشود كه جعبه سياه آن حاوي مكالمه هاي خلبان و برج مراقبت فرودگاه است ،پيدا شود با تجزيه و تحليل آن مكالمات و اطلاعاتي كه از محل سقوط هواپيما بر جاي ميماند علت سقوط پيدا ميشود. پس از هفته ها و شايد ماهها بعد ، علت سقوط هواپيما را اعلام كنند.

6 ) چگونه ؟ ( how)

عنصر چگونه در خبر ، نحوه چگونگي وقوع رويداد را بيان ميكنند در واقع عنصر چگونه عنصر توصيف ماجراست.

1. عنصر كجا

تهران - واحد مركزي خبر : درمنطقه تهرانپارس ، صبح امروز فرد ناشناسي با شليك 3 گلوله مجروح شد.

2. عنصر كي ( چه زماني)

تهران - واحد مركزي خبر : صبح امروز فرد ناشناسي در منطقه تهرانپارس با شليك 3 گلوله توسط دو موتور سوار مجروح شد.

3. عنصرچه ( چه چيزي )

تهران - واحد مركزي خبر : انتقام گيري دو مرد موتور سوار از يك فرد ناشناس ، باعث شليك سه گلوله و مجروح شدن وي شد .

4. عنصر چرا

تهران - واحد مركزي خبر : به علت انتقام ، فرد ناشناسي صبح امروز در منطقه تهرانپارس با شليك سه گلوله مجروح شد .

5. عنصر چگونه

تهران - واحد مركزي خبر : با شليك سه گلوله ،دو موتور سوار در حالي كه فرياد ميزدند انتقام خود را گرفتيم ، فرد ناشناسي را در منطقه تهرانپارس تهران ، مجروح كردند.

جمع بندي
عناصر خبر ، اجزا تشكيل دهنده يك خبر هستند و نقش اسكلت بندي را در خبر ايفا مي كنند. خبرنگاران با يد اين عناصر را به خوبي بشناسند و ياد بگيرند كه كدام عنصر از همه مهمتر است و تنظيم خبر بر اساس كدام عنصر آن را جذاب تر مي كند ؟



ارزشهاي خبري
ارزشهاي خبري معيار هايي هستند كه به تنهايي و يا گاهي با تركيب يكديگر يك رويداد را مي سازند و اين ارزشها كه بعنوان معيار انتخاب خبر ها در روزنامه نگاري شناخته شده اند 7 ارزش هستند. معمولا ارزشهاي خبري را مسئولان يك رسانه با توجه به سياست و اهدافشان تعيين مي كنند . ارزشها عبارتند از :

· در بر گيري

· شهرت

· برخورد يا درگيري

· استثنا يا شگفتي

· بزرگي و فراواني

· مجاورت

· تازه گي

1. دگيرر بر ي

در برگيري در حال ويا آينده مستلزم نفع يا ضرر مالي يا معنوي و مستقيم و يا غير مستقيم مخاطبان است .به دو خبر زير توجه كنيد :

I. تهران – خبر گزاري جمهوري اسلامي : كوپن شهري و روستايي 128 براي دريافت سهميه قند يارانه اي سراسر كشور اعلام شد .

II. اسامي قبول شدگان آزون سراسري دانشگاههاي كشور صبح امروز اعلام شد .

خبر اول اكثر مردم را در بر ميگيرد ولي خبر دوم شايد يك يا دو ميليون را در بر بگيرد .

2. شهرت

شهرت مثبت يا منفي اشخاص ، اشياء و نهادهايي كه داراي شهرت هستند از اين ارزش خبري برخوردارند ،درباره استفاده از ارزش شهرت مي توان گفت كه از اين ارزش در خبر هايي استفاده مي شود كه ميزان شهرت فرد آنقدر است كه به محض شنيدن نام او در واقع چهره اش در ذهن مخاطب تداعي مي شود .

تفاوت افراد با شهرت و بي شهرت در خبر :

هنگام خبر نويسي ذكر نام افراد داراي شهرت با افراد عادي كاملا فرق مي كند در صدا و سيما وقتي كه مي خواهند خبري را در مورد رئيس جمهور ي كشورمان ذكر كنند ،نام كوچك و نام فاميلي او را معمولا در كنار لقب ريئس جمهوري نمي آورند و مثلا تنها به نام حقوقي او يعني ر ئيس جمهور بسنده مي كنند . ولي در مورد يك فرد عادي معمولا نام ، نام خانوادگي ،سن و شغل او را در نوبت اول ذكر مي كنند و بند هاي ديگر خبر فقط به شهرت و يا سن او اشاره مي كنند .

3. برخورد - اختلاف - در گيري

اينگونه از رواديد حاوي برخورد هايي هستند كه در شكل هاي گوناگون از كشمكش ها ، تضاد هاي فيزيكي و فكري جلوه گر مي شوند.اين بر خورد ميان افراد ،گروه ها ، ملتها، صورت مي گيرد و به شكل انسان عليه انسان ، انسان عليه محيط وطبيعت و نيز فجايع طبيعي و نيز اخبار مربوط به سرقتها ،‌جنگها ، قتل ها ، تصادفها ، زلزله ها و انقلابها و غيره خبر هايي هستند كه محور اصلي آنها در هر حال كشمكش تشكيل مي دهد. اين رويدادها غالبا مورد توجه رسانه ها مي باشند.زلزله و طوفان با عث درگيري انسانو طبيعت مي شود .

- دسته دوم برخوردها ، اختلافهايي فكري هستند كه ممكن است حاصل برخوردئ آرا و نظريات و دانشمند پيرامون يك مسله علمي و يا بر خورد سياسي ، قومي و ايدئو لوژيكي ميان دو يا چند نفر در قالب هاي انفرادي و گوهي خزبي و يا دولتي باشد.

به اين دو خبر توجه كنيد :

مكه مكرمه – خب گزاري ايرنا: در آتش سوزي صبح امروز در صحراي منا هيچگونه خسارت جاني براي زائران حج تمتع در پي نداشت .

مكه مكرمه – خب گزاري ايرنا:در آتش سوزي صبح امروز در صحراي منا ،‌هيچ ايراني دچار حادثه نشده و هم اكنون 70 هزار ايراني در سلامتي كامل بسر مي برند.

4. مجاورت :به لحاظ ارزش خبري در دو شكل مجاورت جغرافيايي و مجاورت معنوي ببيان مي شود.

الف ) مجاورت جغرافيايي

شهر ، كشور و منطقه از اينگونه مجاورت هخا مي باشند

ب ) مجاورت معنوي

مشابهت فرهنگي عقيدتي قومي جنبش اجتماعي و ديني و از اين قبيل ، از ارزشهاي مجاورت معنوي مي باشد .

5. بزرگي و فراواني و تعداد و مقدار

اين ارزش خبري عمدتا به اعداد و ارقام مرلوط مي شود و هر اندازه كه تعداد آنها بيشتر با شد از جنبه فراگيري و اهميت بيشتري برخوردار است

6. تاز ه گي

از مهمترين ارزشهاي خبري تازه گي خبر مي باشد .

7. شگفتي ها و استثناء ها

رويداد هاي عجيب ، شاخص و نادري كه از همين جهت يعني غير عادي يودن و يا عجيب و استثنايي بودن از ارزش خبري برخوردارند و براي مخاطبان با پسوند " ترين " مثل :پيرترين ، بلند ترين و كو چكترين واز اين قبيل و گاهي نيز اولين ها و آخرين ها قابل شناسايي هستند.

كنترل كيفيت




خبر نگار



اهميّيت

تازه گي

فراواني

در بر گيري

شهرت

استثناء

صحت

كيفيت

كه – چه - چرا

چگونه - كي - كجا

سرعت

























عناصر خبر

عناصر خبر كيفيت خبر را با لا مي برند

سبكهاي تنظيم خبر و خبر نويسي
در ابتداي كار خبر نويسي ف خبر نگاران معمولا از يك شيوه سنتي به نام سبك تاريخي استفاده مي كردند اما با گشت زمان و ايحاد تنوع در اخبار ، رويدادها و وقايع زندگي انسانها ، ضرورت پيدايش سبكهاي جديد خبر نويسي در مطبوعات ، راديو و تلويزيون بيشتر احساس و عملي شد . 5 نوع سبك خبري وجود دارد.

انواع سبكهي خبري :
a. سبك هرم وارونه

b. تاريخي

c. تاريخي همراه با ليد

d. پايان شگفت انگيز

e. سبك تشريحي

سبك هرم وارونه


مهمترين سبك ، سبك هرم وارونه مي باشد . در اين سبك خبر از جالب ترين بخش خبر شروع و به سوي كم جاذبه ترين بخش خبر خاتمه پيدا مي كند و معمولا مطالب خبري روز مانند : مصاحبه ، سخنراني ، سمينار ، حوادث غير جنايي و ... كاربرد دارد .

بخش اصلي خبر ( ليد )



اهمييت در پايين هرم كمتر مي شود







يكي از پر كاربرد ترين خبر نويسي در مطبو عات ، راديو و تلويزيون سبك هرم وارونه ، ليد نويسي سيار حائز اهميت است زيرا چكيده مهمترين مطالب خبري رويداد در ابتداي خبر و كم ارزش ترين مطلب در انتهاي خبر نوشته مي شود .دراين سبكمعمولا خبر با جمع بندي تمام نمي شود بلكه كم اهميت ترين مطلب در انتهاي آن قرار مي گيرند . در سبك تنظيم خبر پاراگراف اول خبر " ليد " خبر است كه حاوي اصلي ترين بخش خبر است .

مزاياي سبك هرم وارونه :

i. در ليد چكيده مهمترين مطالب ارائه مي شود .

ii. از نظر خواننده زمان كمتري براي دريافت مهمترين مطالب لازم است .

iii. خواننده را خسته نمي كند .

iv. حس كنجكاوي خواننده را از جنبه نياز خبري فورا ارضاء مي كند .

v. متن خبر بر پايه ارزش مطالب تنظيم مي شود .

vi. خواننده را به خواندن خبر ترغيب مي كند .

vii. از لحاظ تصحيح ، تيتر نويسي و ماكت بندي كار را ساده مي كند .

كاستي هاي سبك هرم وارونه

i. در بسياري از موارد از آنجا كه ليد ، چكيده مطالب بيان مي شود و اطلاعات مهم و جديدي دوباره به خواننده عرضه نخواهد شد احتمال دارد خواننده را از بقيه مطالب خبر باز دارد .

ii. در بعضي از موارد خصوصا در مورد خبر هاي طولاني آنچه در ليد گفته مي شود دوباره در متن خبر هم تكرار مي شود .

iii. اعمال نظر خبر نگار در برجسته كردن مطالب بيشتر از ساير سبكهاست .

iv. در مواردي ممكن است به علت خلاصه شدن مطالب با حذف مطالبي توسط سردبير برخي اطلاعات از متن خبر حذف شود .

سبك تاريخي
يكي از قديمي ترين روشهاي تنظيم خبر سبك تاريخي است كه با گذشت سالها هنوز هم جاذبه خاص خود را داراست و مورد توجه خبر نگاران در سراسر جهان است .

كاربرد سبك تاريخي :

سبك تاريخي براي گزارش مطالب خبري روز مناسب نيست ولي در تهيه گزارشهاي تحقيقي مي تواند استفاده شود .

مزاياي سبك تاريخي :

a. مطالب كاملتر بيان مي شود .

b. از آنجا كه در تنظيم خبر به سبك تاريخي مطالب مانند سبك هرم وارونه ارزيابي نمي شوند اعمال نظر خبر نگار در برجسته سازي مطالب ، حداقل به مراتب كمتر است .

كاستي هاي سبك تاريخي :

a. زمان بيشتري براي دريافت مهمترين مطالب لازم است .

b. مخاطب را خسته مي كند چون طولاني است .

c. ترغيب مخاطب را به ادامه خبر مشكل مي سازد .

d. نياز بيشتري به ويرايش دارد .

سبك تاريخي همراه با ليد

ليد

سبك تاريخي همراه با ليد در واقع تركيبي از سبك هرم وارونه و سبك تاريخي است . در اين سبك ، ابتدا چكيدهمهمترين مطالب در ليد خبر مي گيرد و آنگاه رويداد به همان صورتي كه در طول زمان اتفاق افتاده است ، نوشته مي شود .

شروع ماجرا

شروع زماني رويداد

پايان ماجرا











مزايا و كاستي هاي سبك تاريخي همراه با ليد

سبك تاريخي همراه با ليد همان مزايا و كاستي هاي سبك تاريخي را دارد ، با اين تفاوت كه با وجود ليد در اين سبك خواننده فورا به اصل مطلب مي رسد و حتي مي تواند با دستيابي به اصل مطلب بقيه ماجرا را پي گيري كند

كاربرد سبك تاريخي همراه با ليد

كاربرد سبك تاريخي همراه با ليد همان كاربرد هاي سبك تاريخي است .

سبك پايان شگفت انگيز
اين سبك از سبك هاي شيرين د رخبر نويسي است كه در آن قفل ماجرا در پايان خبر باز مي شود و خواننده را شگفت زده مي كند . سبك پايان شگفت انگيز معمولا براي خر هاي نسبتا كوتاه مناسب است .علاقه اي كه خوانندگان ، بينندگان و شنوندگان اخبار به گره گشايي پايان خبر داراي شگفتي و ندت دارنده باعث شده است كه خبر نگاران نيز در اينگونه اخبار پس از ارائه توضيحات و پيچيدگي رويداد د رآخرين بند ( پاراگراف ) راز را بگشايند .

مزاياي سبك پايان شگفت انگيز

A. جذابيت از جمله مزاياي اصلي سبك پايان شگفت انگيز است به همين سبب بسياري از مخاطبان طالب چنين اخباري هستند .

B. خلاصه بودن خبر نيز از مزاياي اين سبك بشمار مي آيد .

كاستي هاي سبك پايان شگفت انگيز

A. در سبك پايان شگفت انگيز به علت خلاصه بودن خبر ، بسياري از جزييات خبر كه حتي ممكن است براي خواننده خبر مهم باشد ، حذف مي شوند .

ليد خبر
اولين عبارت خبر كه كوشش مي شود در آن اصل خبر باز گو شود "ليد " نام دارد . ليد (lead) يك واژه انگليسي و به معني هدايت و راهنمايي است . به همين دليل ليد را هدايتگر و راهنماي خواننده ، بيننده يا شنونده خبر به درون متن آن مي دانند .

ليد هما ن پارگراف اول خبر است كه معمولا از 30 الي 40 كلمه تشكيل مي شود . ليد خوب ليدي است كه جذابتري بخش خبر را در خود نهفته داشته باشد و با استفاده از اين جذابيت ، خواننده را به سوي متن خبر هدايت كند . بنابر اين ليد تنظيم كننده نبض مطلب و شكارچي حواس مخاطب است و در خودش جوهر مطالب را به مخاطب ارائه ميدهد

انواع ليد :

چون معمولا هر ليد خبري پاسخ هاي عناصر شش گانه خبري ( كه ؟ كجا ؟ كي ؟ چيه ؟ چرا ؟ چگونه ) است ،بر حسب اينكه كدام عنصر خبر در ابتداي ليد ذكر شده باشد ، نوع آن ليد فرق مي كند .

ليد " كه ؟ " نام فرد يا عامل واقعه در بتداي آن مي آيد . مثال :

رئيس جمهوري ، امروز با ارسال پيامي سمينار يك روزه بررسي مسائل دامپزشكي و دامپروري كشور را در تالار ابن سينا افتتاح كرد .

ليد " كحجا ؟ " كه در آن مكان واقعه ابتدا مطرح مي شود . مثل :

د رتالار ابن سيناي تهران ،سمينار يك روزه ...

ليد " چه ؟ " موضوع رويداد در ابتداي ليد برجسته مي شود . مثال :

سمينار يك روزه بررسي مسائل دامپزشكي و دامپروري كشور صبح امروز با پيام رئيس جمهور در تالار ابن سينا تهران آغاز به كار كرد .

ليد " چرا ؟ " كه تفسير و علت رويداد را ارائه ميدهد . مثال :

به منظور برسي مسائل و مشكلات دامپزشكي كشور ، سمينار يك روزه اي ،صبح امروز با يامم رئيس جمهوري در تالار ابن سيناي تهران آ غاز به كار كرد .

ليد " چگونه ؟ " كه در ابتداي ليد ، توصيفي ا ز نحوه اتفاق خبر دارد . مثال :

با قرائت پيام رئيس جمهور در جمع حضار ،سمينار يك روزه برسي مسائل و مشكلات دامپزشكي و دامپروري كشور صبح امروز در تالار ابن سينا تهران آغاز به كار كرد .

تقسيم بندي ديگر ليدها
1- ليد استنباطي

در ليد استنباطي ، خبرنگار غالبا برداشت كلي خود را از مضمون خبر در ليد را برجسته مي كند .

2- ليد پرسشي

3- ليد پس زمينه

در بسياري از ليد ها آوردن سابقه يا پس زمينه رويداد جديد مي تواند بر جذابيت ليد بيافزايد .

متن خبر
پس از انتخاب ليد ، نوبت تنظيم متن خبر است ،متن خبر آن قسمت از خبر مي باشد كه پس از ليد نوشته مي شود و صرف نظر از طول مطلب به آن متن خبر مي گويند.نحوه تنظيم خبر چون بر اساس سليقه و هنر خبرنگار است ، ممكن است بسياري از سليقه ها و نياز هاي خوانندگان خبر ناديده گرفته شود .

ساختار خبر
براي هر خبر مكتوب به لحاظ ساختاري چهار بخش اساسي قائل شده اند :

1- تيتر خبر

2- ليد خبر

3- متن خبر

4- بگراند خبر ( پيشينه و سابقه خبر )

تيتر خبر
انتخاب تيتر خبر در گزينش خبر ها براي سردبيران اهميت فراوان دارد .

انواع تيتر :

1- تيتر يك سطري : تيتر يك سطري ،تيتري است كه در يك خط مستقيم روي يك يا چند ستون تهيه مي شود .مثال :

تيم فوتبال ايران با پيروزي بر كره جنوبي ،قهرمان آسيا شد .

2- تيتر چند سطر مساوي : اين تيتر ممكن است به شكل مستطيل يا مربع تهيه شود .مثال :

ياد واره شهداي بسيجي اســتان يادواره شهداي بسيجي

خوزستان در اهواز برگزار شد اســـــتْـان خـوزســـتان

دراهــوازبـرگــزارشـد

3- تيتر پلكاني

اين تيتر داراي دو يا سه سطر مساوي است كه بطور موازي در كنار هم قرار مي گيرند . مثال :

عزت و افتخار كشور مرهون

بسيجيان سلحشور و فداكار است .

4- تيتر هرم وارونه

اين تيتر از سه يا چهار سطر تشكيل مي شود و اندازه سطر هاي آن از با لا به پايين كاهش مي يابد .مثال :

مشاركت بسيجيان استان اردبيل

در طــرح هاي بســـيج

ســــازنــدگـــــي

سال 1386

5- تيتر مثلثي : اين تيتر بر عكس هرم وارونه با سطر هاي اول كوچك يك كلمه اي يا دو كلمه اي شروع مي شود و به سطرهاي بزرگ پايان مي يابد

عيدي

و پاداش كارگران

حداقل 300هزارتومان

6- تيتر نيم هرمي متمايل به راست :

هزينه ده ميليارد توماني

مبارزه بـا موشـها در

تــهران تصـويــب

شـــــــــــــــد .



7- تيتر هرمي متمايل به چپ:

هـدف از اجراي طـرح ميثاق

اسـتفاده بهينه از اوقــات

فراقت جوانان است

8- تيتر نيم مثلثي متمايل به راست :

برگـزاري همـايش

مسولان روابط عمومي

نيروي مقاومت بسيج سپاه

9- تيتر نيم مثلثي متمايل به چپ :

روابط عمومي هاي

بسيج بايد از كار

موازي پرهيز

كـــــننـد

10- تيتر نامساوي و متمركز :

اگراندازه سطر هاي يك تيتر نامساوي انتخاب شود و در صورتي كه سطر وسط آن از دو سطر ديگر كوچك باشد ،مي توان آن را تيتر نا مساوي متمركز دانست.

اعزام تيم پزشكي بسيج جامعه پزشكي

نيروي مقاومت بسيج

به مناطق محروم استان تهران

11- تيتر نامساوي متمايل به راست يا چپ

37نكته كليدي در خبر نويسي
1. مفاهيم اساسي در خبر نويسي عبارتند از :درستي ، روشني و جامعيت خبر .

2. خبر بايد درست ، كامل ، ساده ، روان و به زبان مردم عامي و در جمله هاي كوتاه نوشته شود .

3. خبر بايد فاقد واژه ها و عبارتهاي دشوار و دور از ذهن باشد .

4. خبر بايد بيشترين اطلاعات را در كوتاه ترين متن ارائه كند تا علاقه مندان در كمترين فرصت بيشترين بهره را از آن ببرند.

5. خبر بايد به گونه اي تنظيم شود كه بخش هاي مختلف آن (‌تيتر و ليد و متن ) با يكديگر هماهنگي و تطابق لازم را داشته باند .

6. خبر بايد اطلاعات مورد نياز خوانندگان را در برداشته باشد .

7. در خبر نبايد پاراگراف ها را با يك خبر تكراري آغاز كرد .

8. به هنگام نام بردن افراد در خبر آنچه كه مهم است آگاهي مخاطب از مقام و مليت و جنسيت فرد است و دانستن نام و نام خانوادگي براي مخاطب ارجحيت ندارد و براي آنكه شناسايي به خوبي صورت گيرد ، بايد در بار اول به ترتيب به نام و نام خانوادگي ، مقام اجتماعي و نام كامل سازمان اشاره شود .

9. در خبر بايد از كاربرد عنوان تحصيلي ( دكتر ،مهندس ) عنوان هاي آداب منشانه ( آقا ، خانم ،جناب ، تيمسار ) خود داري كرد .

10. براي تهيه و نگارش يك خبر خوب و كامل تكيه بر حافظه كافي نيست ، بلكه از آغاز تاپايان تهيه گزارش بايد يادداشت برداري شود .

11. براي تهيه خبر هاي كامل ، جامع و تازه بايد همواره با مردم در تماس بود و نياز هاي جامعه را شناخت .

12. همواره پس از تنظيم خبر بايد دوباره خواني خبر صورت گيرد ،تا هرگونه ابهام احتمالي رفع شده و از جامع و كامل بودن وصحيح بودن خبر اطمينان حاصل شود .

13. نويسنده خبر بايد به دستور زبان و نگارش فارسي مسلط و به فرهنگ غني ايران و اسلام آشنايي كامل داشته باشد .

14. براي موفقيت در عرصه خبر نويسي ،نويسنده خبر بايد آگاهي سياسي ،فرهنگي ،اجتماعي ، اقتصادي و ديني خود را افزايش بدهد .

15. توجه به تازگي و اهميت سرعت در تهيه خبر ، از ضروريات حرفه خبر نگاري است .

16. مشاهده غلط املايي و انشايي در خبر نويسي به هيچ وجه پذيرفتني نيست .

17. نامهاي خارجي ،نامهاي خاص ،عبارت هاي علمي و نقل قول از ديگران را در متن خبر بايد داخل گيومه نوشت .

18. در نگارش نامهاي خاص و عام به ويژه اسامي خارجي دقت در نگارش شرط لازم و يكسان نويسي نامها شرط كافي است .

19. خبر هاي جالب از ر ويدادهاييكه به نظر ديگران عادي و كم ارزش مي آيند ، به وجود مي آيد .

20. هر چه اهميت موضوع خبر بيشتر و هر اندازه علاقه متقاضيان براي آگاهي از خبر بيشتر باشد ، بايد خبر را مشروح تر نوشت .

21. خبر نادرست به جاي پاسخ گويي به نياز متقاضيان چند پرسش جديد را مطرح كرده و آنها را نيز بي پاسخ مي گزارد .

22. رفتار شايسته و منطقي و آراستگي ظاهري هنگام تهيه خبر تاثير بسياري بر روي منبع خبر دارد .

23. فرد حقيقي يا حقوقي كه خبر از او سرچشمه مي گيرد را منبع خبر مي گويند .

24. تا حد اكان در خبر بايد به نقل قول مستقيم پرداخت و بايد تلاش كرد تا انتقال مفهوم پيام و مطالب بر منبع خبر استوار باشد .

25. سابقه خر يعني توضيح دادن در خصوص گذشته و پيشينه خبر كه معمولا در پاراگراف آخر و پس از ارائه مطالب جديد مي آيد .

26. د رنگارش خبر بايد مقايسه هاي متري ، ميزان و بهاي كالا ، درجه ها و درصد ها ، آمارها ، رتبه ها ، ساعت و تاريخ ، روز ها و صفحه كتابها و مانند آن را با عدد نوشت .

27. شماره يك و كسر كمتر از يك را بايد با حروف نوشت ( شماره 2 و 10 را مي توان هم با حروف و هم با عدد نوشت ) .

28. رعايت نشانه گذاري فارسي در تنظيم و نگارش خبر الزامي است .

29. تيتر ، جوهره و روح خبر و ماندگار ترين قسمت خبر در ذهن مخاطب است و بايد خلاصه مهمترين مطلب خبر باشد .

30. تيتر نويسي يكي از فني ترين ، حرفه اي ترين ، و در عين حال شيرين ترين كارهاي تهيه خبر است .

31. تيتر جمله اي است كه در خلاصه ترين شكل ممكن ، قصد دارد پيامي مرتبط با متن خبر را به مخاطب منتقل كند . تيتر بايد با نگاه كردن فهميده شود .

32. از تكرار كلماتدر تيتر بايد خود داري شود . همچنين بايد در تيتر از كاربرد واژه هاي اضافي و توضيحي خود داري كرد. تيتر ترجيحا نبايد از 7 كلمه بيشتر باشد.

33. تيتر بايد به گونه اي باشد كه در آن به اندازه نياز و فقط به مهمترين عناصر شش گانه خبر اشاره شود .

34. در نگارش تيتر بايد از واژه هاي آشنا و رسا استفاده كرد .

35. تيتر بايد حتي الامكان با فعل به پايان برسد و داراي مفهوم باشد .

36. در تيتر نياز به نقطه گزاري در پايان جمله نيست ،ولي بكار بردن علائم سجاوندي در داخل تيتر اشكال ندارد .

37. در صورتي كه سطر هاي يك تيتر نا مساوي باشد ولي همه آنها د رجهت راست يا چپ به طور عمودي در يك خط مستقيم قرار گيرند . آنرا تيتر نامساوي متمايل به راست يا چپ مي گويند .

تفاوت هاي گزارش و خبر
1. هويت گزارشگر در گزارش بر خلاف خبر مشهود است و در واقع گزارشگر خود منبع خبر مي باشد .

2. در گزارش براي استناد و پرداختن به چند جنبه و زوايا ي متفاوت نياز به استفاده از چند منبه كارشناس است .اما در خبر معمولا اينطور نيست. مگر د رخبري كه در آن تضاد خاصي نهفته باشد .

3. در خبر بر كوتاهي وكوته نويسي تاكيد مي شود اما در گزارش مي توان بار عاطفي كلمات را به كار برد .

تعريف گزارش
معادل كلمه گزارش در انگليسي كلمه (REPORT) است ، و به معني آگاهي دادن مي باشد . شرح يك رويداد ، خبر يا رويداد هاي يك جلسه ، يا جتماع را گزارش گويند .گزارش در لغت نيز در فرهنگ هاي مختلف زبان فارسي پرداختن ، انجام دادن ، نشر ، بيان ، اظهار ،شرح و شرح وتفصيل تفسير نيز معني شده است .و شايد بتوان گفت گزارش بيان توصيفي تشريحي و گاهي تصويري يك رويداد، واقعه و يا موضوع اجتماعي و تلفيقي ا زخبر تحقيق است .

انواع گزارش
گزارش را مي توان به انواع مختلفي تقسيم كرد كه برخي از آنها براي نشريه هاي ادواري مناسب ترند و پاره اي نيز براي روزنامه ها بيشتر كاربرد دارند . اما در عين حال هيچ محدوديتي براي استفاده از انواع گزارش در نشريه هاي مختلف وجود ندارد

1- گزارش تحقيقي يا اجتماعي

2- گزارش از محل

3- گزارش سفر

تفاوت نگارش خبر در رسانه ها
ويژگي ها ، امتيازات و محدوديتها يي كه هر يك از رسانه ها دارند نگارش خبر را در اين رسانه ها را نيز با هم متفاوت مي سازد .حال كه با ساختار خبر و سبكهاي تنظيم آن آگاه شديم وقت آن است كه در نگارش خبر رسانه هاي مختلف نكاتي را ذكر كنيم . ابتدا در مطبوعات

1) مطبوعات : اگر تهيه خبر كار دشوار و توان فرساست تنظيم خبر و ريختن در قالب يك سبك مناسب شايد دشوارتر باشد و بدين سبب است كه در اين مرحله بايد

بگراند خبر ( پس زمينه يا سابقه و پيشينه )
در واقع آن قسمت از خبر است كه معمولا از بين مطالب آرشيوي و مرتبط با موضوع خبر انتخاب مي شود . اين پس زمينه تكميل كننده خبر است و اطلاعاتكاملي از خبر را در اختيار مخاطب قرار مي دهد . بگراند به قسمت انتهايي خبر مي گويند كه معمولا يك و يا گاهي دو پراگراف است

گزارش و گزارشگري ( يا گزارش نويسي در مطبوعات )
گزارشگر بايد چشمي به تيز ي عقاب داشته باشد تا به عمق موضوع نفوذ كند .

تفاوت خبر و گزارش
ابتدا در خبر زمان و تازگي بسيار مهم است اما د رگزارش يك گام بعد از خبر است .

دوم اينكه در خبر به تمام عناصر ششگانه پرداخته مي شود اما در گزارش تا جايي كه بتوان با استفاده از عنصر " چگونه "و عنصر "چرا "به هدف دست يافت .از اين دو بدين منظور بايد كوشش كرد به پرسشهاي مربوط به عناصر خبر به طور كامل پاسخ داده شود . عناصر خبر در بحث هاي ديگر خواهد آمد

اهميت عناصر خبر
در تنظيم خبقر ،‌ركن اصلي ، شناخت عناصر خبر است . بدون شناخت عناصر خبر نه تنها با مشكل مواجه خواهد شد بلكه در صورت تنظيم نيز ابهام خبري به طور بر جسته اي ظهور خواهد كرد و خبرنگار نخواهخد توانست جذابيت خبر را به نحو صحيح به مخاطبان ارائه دهد .

شناخت عناصر خبر
در يك خبر كامل ، بايد به شش عنصر يا سوال پاسخ داده شود تا خبر ما، خبر كاملي باشد .نيازها ي مخاطبان و بسياري نكات ديگر نيز مد نظر قرار گيرد . در اين حالت خبرنگار بايد به درجه اي از تبحر دست يابد كه بتواند همه اين عوامل را رعايت كند . در نگارش خبر فراموش نكنيم با هر سبكي كه خبر تنظيم مي كنيم ، بايد از جملات و پاراگراف هاي گويا و روشن استفاده كنيم ،نه بخاطر اينكه خواننده كم سواد است .بلكه به اين دليلكه وظيفه ما هست كه خواننده را آگاه كنيم و وقت او را هدر ندهيم.

نگارش خبر در راديو: درنگارش خبر راديو نكاتي مد نظر قرار دارد . ابتدا شش بيان توصيفي خبر ،چون مخاطب صحنه رويداد را نمي بيند مطالب بايد به گونه اي ارائه شود كه مخاطب احساس كند در صحنه حضور دارد . بيان كلمات محاوره اي اخبار در راديو صورت مي گيرد و از بيان رسمي بيان ساده پرهيز مي شود .بايد به خاطر داشت كه راديو در روستا هاي دور افتاده نيز شنونده دارد . پس خبر راديو را بايد با عبارت ساده و قابل فهم بنويسيم .

تنظيم و نگارش خبر در تلويزيون :

در مورد تلويزيون بايد به نكات زير توجه كرد :

1. پرهيز از بيان مواردي كه در تصوير گوياست . مگر آنكه قصد تاكيد در آنها وجود داشته باشد .

2. موجز بودن :خبر تلويزيون مجموعه اي از صدا ها ، تصاوير و صحنه و رويداد هاست و مخاطب اين تصوير را مي بيند.لذا متن خبر بايد كوتاه باشد.

گزارش خبري : گزارش از رويداد و حادثه و نيز سخنراني ها ، كنفرانس ها و مراسم مختلف يا گزارش درباره خبري كه اتفاق افتاده يا در حال اتفاق افتادن است و يا در آينده اتفاق خواهد افتاد .











پایان

--------------------------------------------------------------------------------