سفره‌های نوروزی

[باستان شناس]

سفره‌های نوروزی یکی از آیین‌های مشترک در مراسم نوروز
در بین مردمی است که نوروز را جشن می‌گیرند.


در بسیاری از نقاط ایران، جمهوری آذربایجان و برخی از نقاط افغانستان، سفره هفت سین (http://www.njavan.com/wiki/هفت‌سین) پهن می‌شود.

در این سفره هفت چیز قرار می‌گیرد که با حرف سین (http://www.njavan.com/wiki/س) آغاز شده باشد؛
مثل سیر (http://www.njavan.com/wiki/سیر)، سنجد (http://www.njavan.com/wiki/سنجد)، سمنو (http://www.njavan.com/wiki/سمنو)، سیب (http://www.njavan.com/wiki/سیب) و ... به هفت سینی (http://www.njavan.com/wiki/هفت_سین) که چیده می‌شود معانی خاصی نسبت داده‌اند.

مثلاً سیب را نماد زیبایی و تندرستی، سنجد را نماد عشق و محبت، و سکه را رزق و روزی گفته‌اند.

سفره نوروز از زمانهای کهن بوده اما به این صورت بوده است که سفره ای را پهن می کردند

و در بشقابهای سفالی و یا فلزی آنواع آجیلهای خشک شده مانند توت خشک - برگه خشک شده زردآلو و هلو و پختیک(پخته شده و خشک شده لبو)و عسل و سر شیر خشک شده،
کلوچه، گعگ (کیک) قطاب و نان سرموکی (http://www.njavan.com/wiki/نان_سرموکی) و ... می گذاشتند تخم مرغ رنگ شده حتما در سفره وجود داشت.


در این سفره بعضی چیزها فقط جنبه زیبایی داشت
مانند
تخم مرغ و آیینه ولی سایر چیزها برای خوردن و پذیرایی میهمانان بودو هر زمان که تمام می شد
بلافاصله صاحبخانه ظروف را مجدد برای میهمانان جدید پر می کرد.

اما اینکه هفت چیز با نام سین باشد پدیده جدیدی است
به نظر می‌رسد گذاشتن هفت جزء آغازشونده با حرف سین در سفرهٔ نوروزی پدیده‌ای است
که در اواخر دوره قاجار رایج شده و پیشینهٔ تاریخی ندارد،
بلکه توسط رسانه‌ها فراگیر شده است.


ادامه دارد....

[باستان شناس]

ضمنا مردم قبل از نوروز به حمام می رفتند
و شلوغ ترین روزهای سال گرمابه ها چند روز سال نو بود

گرمابه که معمولا با چوب و هیزم در (گرخانه)GOr khaneh یا آتش خانه آب حمام را گرم می کرد
حتما یک ذخیره خاص چوب و هیزم را برای روزهای نوروز ذخیره می کرد.

شب نوروز همه پلو یا چلو خورش می خوردند
بسیاری از خانواده ها سالی فقط یکبار می توانستن چلو خورش بخورند و انهم شب نوروز بود.

از این پلو برای فقرا، سلمانی(آرایشگر)
و حمامی(مسئول آتش حمام)
و برای کدخدای هر محل هم پیشکش می بردند.

[باستان شناس]

پهن کردن سفرهٔ نوروزی در ایران آداب و رسوم خاصی دارد
و روی سفره اجزای دیگری به‌ویژه آینه، شمع، و آب نیز حضور دارند.

از دیگر اجزای سفرهٔ امروزی می‌شود از ماهی و تخم مرغ رنگ‌شده یاد کرد.
در کابل (http://www.njavan.com/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%A8%D9%84) و شهرهای شمالی افغانستان، سفره هفت میوه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%B3%D9%81%D8%B1%D9%87_%D9%87%D9 %81%D8%AA_%D9%85%DB%8C%D9%88%D9%87&action=edit&redlink=1&preload=%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A7%DB%8C%D8%A C%D8%A7%D8%AF+%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86%E2%80%8 C%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C&editintro=%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A7%DB%8C%D8 %AC%D8%A7%D8%AF+%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87/%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%AA%E2%80%8C%D9%86%D9%88%D8%A A%DB%8C%D8%B3&summary=%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF+%DB%8C%DA%A 9+%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87+%D9%86%D9%88+%D8% A7%D8%B2+%D8%B7%D8%B1%DB%8C%D9%82+%D8%A7%DB%8C%D8% AC%D8%A7%D8%AF%DA%AF%D8%B1&nosummary=&prefix=&minor=&create=%D8%AF%D8%B1%D8%B3%D8%AA+%DA%A9%D8%B1%D8%AF %D9%86+%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87+%D8%AC%D8%AF %DB%8C%D8%AF) متداول است.
در این سفره، هفت میوه (http://www.njavan.com/wiki/%D9%85%DB%8C%D9%88%D9%87) قرار می‌گیرد،
از جمله؛
کشمش سبز و سرخ (http://www.njavan.com/wiki/%DA%A9%D8%B4%D9%85%D8%B4)، چارمغز (http://www.njavan.com/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D9%88)، بادام (http://www.njavan.com/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%AF%D8%A7%D9%85)، پسته (http://www.njavan.com/wiki/%D9%BE%D8%B3%D8%AA%D9%87)، زردآلو (http://www.njavan.com/wiki/%D8%B2%D8%B1%D8%AF%D8%A2%D9%84%D9%88) و سنجد (http://www.njavan.com/wiki/%D8%B3%D9%86%D8%AC%D8%AF).

چیدن سفره‌ای مشابه با استفاده از میوه خشک شده،
در بین شیعیان (http://www.njavan.com/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B9%D9%87) پاکستان (http://www.njavan.com/wiki/%D9%BE%D8%A7%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86) هم مرسوم است.

علاوه بر این، سفره هفت شین (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%B3%D9%81%D8%B1%D9%87_%D9%87%D9 %81%D8%AA_%D8%B4%DB%8C%D9%86&action=edit&redlink=1&preload=%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A7%DB%8C%D8%A C%D8%A7%D8%AF+%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86%E2%80%8 C%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C&editintro=%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A7%DB%8C%D8 %AC%D8%A7%D8%AF+%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87/%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%AA%E2%80%8C%D9%86%D9%88%D8%A A%DB%8C%D8%B3&summary=%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF+%DB%8C%DA%A 9+%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87+%D9%86%D9%88+%D8% A7%D8%B2+%D8%B7%D8%B1%DB%8C%D9%82+%D8%A7%DB%8C%D8% AC%D8%A7%D8%AF%DA%AF%D8%B1&nosummary=&prefix=&minor=&create=%D8%AF%D8%B1%D8%B3%D8%AA+%DA%A9%D8%B1%D8%AF %D9%86+%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87+%D8%AC%D8%AF %DB%8C%D8%AF) در میان زرتشتیان (http://www.njavan.com/wiki/%D9%85%D8%B2%D8%AF%DB%8C%D8%B3%D9%86%D8%A7)، و سفره هفت میم (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%B3%D9%81%D8%B1%D9%87_%D9%87%D9 %81%D8%AA_%D9%85%DB%8C%D9%85&action=edit&redlink=1&preload=%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A7%DB%8C%D8%A C%D8%A7%D8%AF+%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86%E2%80%8 C%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C&editintro=%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A7%DB%8C%D8 %AC%D8%A7%D8%AF+%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87/%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%AA%E2%80%8C%D9%86%D9%88%D8%A A%DB%8C%D8%B3&summary=%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF+%DB%8C%DA%A 9+%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87+%D9%86%D9%88+%D8% A7%D8%B2+%D8%B7%D8%B1%DB%8C%D9%82+%D8%A7%DB%8C%D8% AC%D8%A7%D8%AF%DA%AF%D8%B1&nosummary=&prefix=&minor=&create=%D8%AF%D8%B1%D8%B3%D8%AA+%DA%A9%D8%B1%D8%AF %D9%86+%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87+%D8%AC%D8%AF %DB%8C%D8%AF)
در برخی نقاط واقع در استان فارس (http://www.njavan.com/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D9%81%D8%A7%D8%B1% D8%B3) در ایران متداول است.۳

در جمهوری آذربایجان (http://www.njavan.com/wiki/%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%A2%D8%B0% D8%B1%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D9%86) عدد هفت (http://www.njavan.com/wiki/%D9%87%D9%81%D8%AA) اهمیتی ندارد
و بر روی سفره‌های نوروزی خود، آجیل (http://www.njavan.com/wiki/%D8%A2%D8%AC%DB%8C%D9%84) قرار می‌دهند.