نارون1
25th January 2012, 10:58 AM
در ادبيات آموزش مفهومي با عنوان «منحني يادگيري» وجود دارد. اين مفهوم توسط هرمان اِبينگهاوس روانشناس آلماني در قرن نوزدهم ميلادي مطرح گرديد.
ابينگهاوس با مطالعه رفتار جمعي از انسان‌ها مدلي را ارائه نمود که بيانگر نحوه فراموشي اطلاعات، معلومات و مطالب آموزشي ارائه شده به افراد است.
ابينگهاوس در اين مطالعه، به خاطرسپاري مطالب غيرمرتبط را مورد ارزيابي قرار داده است. يعني موضوعات مطرح شده براي گروه هدف در حوزه‌هاي مختلف دانش بوده است.
البته تحقيقات مشابهي که بعدها روي موضوعات مرتبط انجام شد، نشان داد که نتايج حاصل تفاوت چنداني با يافته‌هاي ابينگهاوس ندارد.
منحني يادگيري ارائه شده توسط ابينگهاوس به صورت نمودار زير است.
http://www.fotodump.net/images/1314690596.jpg
بر اساس اين نمودار، در لحظه صفر و زماني که مطالب به شخص ارائه مي‌شود، فرد تمام مطلب را به صورت کامل مي‌شنود و به ظاهر ياد مي‌گيرد.
پس از گذشته 19 دقيقه، تنها حدود 57 درصد مطالب در ذهن فرد باقي مي‌ماند!
حدود 44 دقيقه بعد، آنچه در ذهن فرد باقي مانده، کمتر از 50 درصد مطالب اصلي خواهد بود!
همانطور که در شکل مشخص است پس از 2 روز از آموزش صورت گرفته، تنها حدود 25 درصد از مطالب در ذهن فرد باقي مانده و اين مقدار، به حافظه بلند مدت منتقل شده است و براي هميشه ذهن فرد آماده به يادآوري آن خواهد بود!
البته اين نوع فراموشي به معناي پاک شدن کل موضوع از ذهن نيست. بلکه موضوعات فراموش شده، در لابه‌لاي آموزه‌هاي روزمره و پيچيده انسان گم شده است.
همه ما تجربه پرسش و پاسخ شفاهي در دوران تحصيل را داريم. پاسخ «آقا اجازه، نوک زبونمه!» عبارتي بود که همه‌ي ما کم و بيش آن را تجربه کرده‌ايم.
ابينگهاوس براي جلوگيري از فراموشي مطالب آموخته شده، پيشنهاد داد تا بازخواني و يادآوري آنها طوري صورت گيرد که منحني فراموشي از حالت قبلي خارج شده و در سطحي بالاتر به حافظه بلندمدت منتقل شود.
بنابر نظر ابينگهاوس مطالب بايد در بازه‌هاي زماني مشخص دوباره مرور شود تا منحني فراموشي هرچه سريع‌تر و در سطحي بالاتر به خط صاف تبديل شود. بدين ترتيب فرد مطالب بيشتري از موضوع را براي هميشه به ياد خواهد سپرد.
به نمودار زير توجه کنيد.
http://www.fotodump.net/images/1314666135.jpg
در اين نمودار خطوط نقطه‌چين زمان‌هايي را نشان مي‌دهد که مطالب مرور مي‌شود و سطح معلومات فرد را دوباره به نقطه 100 درصد مي‌رساند.
براساس نظر ابينگهاوس يادآوري و تکرار مطالب در دفعات ابتدايي بايد به صورت کامل انجام شود؛ يعني تمام مطلب دوباره تکرار شود. اما در دفعات بعد مي‌توان مطالب را خلاصه‌تر مطرح کرد به شيوه‌اي که تنها نکاتي خاص و کليدي يادآوري شود.
ابينگهاوس معتقد است که ابتدا بايد مرور موثر انجام گيرد، سپس تمرين زياد براي يادگيري صورت گيرد و در نهايت تمرين‌هاي پراکنده را جهت تثبيت آموخته‌ها به دنبال داشته باشد.
بيشتر دانش‌آموزان پس از آنکه معلم در مدرسه موضوعي را تدريس مي‌کند، تا هفته بعد که دوباره همان درس را دارند، به سراغ آن نمي‌روند. يعني فاصله بين آموزش اوليه مطالب در کلاس تا اولين مرور که توسط دانش‌آموز انجام مي‌شود، 6 روز است و همين مسئله درس خواندن را براي دانش‌آموزان سخت و مشقت‌بار مي‌کند.
اهميت مرورهاي دوره‌اي و با فاصله زماني کوتاه در نمودارهاي زير نمايش داده شده است.
http://www.fotodump.net/images/1314603374.jpg
در اين نمودارمرورهاي زيادي توسط دانش‌آموز صورت گرفته است. اما اين مرورها در زمان‌هاي مناسبي روي نداده و يادگيري نهايي دانش‌آموز در سطح پاييني قرار دارد.
http://www.fotodump.net/images/1314685580.jpg
مرور موثر مطالب آموخته شده توسط دانش‌آموز منجر به آن مي‌شود که يادگيري نهايي در سطح بالاتري تثبيت شود. اين نمودار نشان مي‌دهد که براي رسيدن به اين هدف بايد فاصله‌هاي زماني بهينه براي مطالعه دروس رعايت شود.
اگر دانش‌آموز پس از آموزش اوليه، پيگير يادآوري مطالب نباشد، خيلي زود و در عرض کمتر از يک هفته 75 درصد مطالب را فراموش خواهد کرد. اما چنانچه مرورها را در فواصل زماني کمتر انجام دهد، سطح بالاتري از دانايي را کسب خواهد نمود.
http://lithis.blogfa.com/9008.aspx
ابينگهاوس با مطالعه رفتار جمعي از انسان‌ها مدلي را ارائه نمود که بيانگر نحوه فراموشي اطلاعات، معلومات و مطالب آموزشي ارائه شده به افراد است.
ابينگهاوس در اين مطالعه، به خاطرسپاري مطالب غيرمرتبط را مورد ارزيابي قرار داده است. يعني موضوعات مطرح شده براي گروه هدف در حوزه‌هاي مختلف دانش بوده است.
البته تحقيقات مشابهي که بعدها روي موضوعات مرتبط انجام شد، نشان داد که نتايج حاصل تفاوت چنداني با يافته‌هاي ابينگهاوس ندارد.
منحني يادگيري ارائه شده توسط ابينگهاوس به صورت نمودار زير است.
http://www.fotodump.net/images/1314690596.jpg
بر اساس اين نمودار، در لحظه صفر و زماني که مطالب به شخص ارائه مي‌شود، فرد تمام مطلب را به صورت کامل مي‌شنود و به ظاهر ياد مي‌گيرد.
پس از گذشته 19 دقيقه، تنها حدود 57 درصد مطالب در ذهن فرد باقي مي‌ماند!
حدود 44 دقيقه بعد، آنچه در ذهن فرد باقي مانده، کمتر از 50 درصد مطالب اصلي خواهد بود!
همانطور که در شکل مشخص است پس از 2 روز از آموزش صورت گرفته، تنها حدود 25 درصد از مطالب در ذهن فرد باقي مانده و اين مقدار، به حافظه بلند مدت منتقل شده است و براي هميشه ذهن فرد آماده به يادآوري آن خواهد بود!
البته اين نوع فراموشي به معناي پاک شدن کل موضوع از ذهن نيست. بلکه موضوعات فراموش شده، در لابه‌لاي آموزه‌هاي روزمره و پيچيده انسان گم شده است.
همه ما تجربه پرسش و پاسخ شفاهي در دوران تحصيل را داريم. پاسخ «آقا اجازه، نوک زبونمه!» عبارتي بود که همه‌ي ما کم و بيش آن را تجربه کرده‌ايم.
ابينگهاوس براي جلوگيري از فراموشي مطالب آموخته شده، پيشنهاد داد تا بازخواني و يادآوري آنها طوري صورت گيرد که منحني فراموشي از حالت قبلي خارج شده و در سطحي بالاتر به حافظه بلندمدت منتقل شود.
بنابر نظر ابينگهاوس مطالب بايد در بازه‌هاي زماني مشخص دوباره مرور شود تا منحني فراموشي هرچه سريع‌تر و در سطحي بالاتر به خط صاف تبديل شود. بدين ترتيب فرد مطالب بيشتري از موضوع را براي هميشه به ياد خواهد سپرد.
به نمودار زير توجه کنيد.
http://www.fotodump.net/images/1314666135.jpg
در اين نمودار خطوط نقطه‌چين زمان‌هايي را نشان مي‌دهد که مطالب مرور مي‌شود و سطح معلومات فرد را دوباره به نقطه 100 درصد مي‌رساند.
براساس نظر ابينگهاوس يادآوري و تکرار مطالب در دفعات ابتدايي بايد به صورت کامل انجام شود؛ يعني تمام مطلب دوباره تکرار شود. اما در دفعات بعد مي‌توان مطالب را خلاصه‌تر مطرح کرد به شيوه‌اي که تنها نکاتي خاص و کليدي يادآوري شود.
ابينگهاوس معتقد است که ابتدا بايد مرور موثر انجام گيرد، سپس تمرين زياد براي يادگيري صورت گيرد و در نهايت تمرين‌هاي پراکنده را جهت تثبيت آموخته‌ها به دنبال داشته باشد.
بيشتر دانش‌آموزان پس از آنکه معلم در مدرسه موضوعي را تدريس مي‌کند، تا هفته بعد که دوباره همان درس را دارند، به سراغ آن نمي‌روند. يعني فاصله بين آموزش اوليه مطالب در کلاس تا اولين مرور که توسط دانش‌آموز انجام مي‌شود، 6 روز است و همين مسئله درس خواندن را براي دانش‌آموزان سخت و مشقت‌بار مي‌کند.
اهميت مرورهاي دوره‌اي و با فاصله زماني کوتاه در نمودارهاي زير نمايش داده شده است.
http://www.fotodump.net/images/1314603374.jpg
در اين نمودارمرورهاي زيادي توسط دانش‌آموز صورت گرفته است. اما اين مرورها در زمان‌هاي مناسبي روي نداده و يادگيري نهايي دانش‌آموز در سطح پاييني قرار دارد.
http://www.fotodump.net/images/1314685580.jpg
مرور موثر مطالب آموخته شده توسط دانش‌آموز منجر به آن مي‌شود که يادگيري نهايي در سطح بالاتري تثبيت شود. اين نمودار نشان مي‌دهد که براي رسيدن به اين هدف بايد فاصله‌هاي زماني بهينه براي مطالعه دروس رعايت شود.
اگر دانش‌آموز پس از آموزش اوليه، پيگير يادآوري مطالب نباشد، خيلي زود و در عرض کمتر از يک هفته 75 درصد مطالب را فراموش خواهد کرد. اما چنانچه مرورها را در فواصل زماني کمتر انجام دهد، سطح بالاتري از دانايي را کسب خواهد نمود.
http://lithis.blogfa.com/9008.aspx