diamonds55
26th January 2009, 12:10 AM
http://www.bbc.co.uk/worldservice/assets/images/2008/11/081123_exoplanets226.jpg
اولین بار است که سیارات یک منظومه دیگر مستقیما رؤیت می شوند
نشریه "ساینس" گزارش داده است که دو گروه از منجمان برای اولین بار موفق به تهیه عکس از سیاراتی شده اند که حول سایر ستارگان می گردند.
یکی از این تصاویر که در نور قابل رؤیت و مادون قرمز گرفته شده سیاره ای را که حول ستاره ای در فاصله 25 سال نوری می گردد آشکار می کند.
تصور می شود این سیاره سردترین و کم جرم ترین شیئی باشد که تاکنون در خارج از منظومه شمسی مشاهده شده است.
همزمان در مطالعه ای جداگانه، از یک منظومه حاوی سه سیاره (عکس بالا)، مستقیما عکس گرفته شده است. ستاره مرکزی این منظومه در صورت فلکی اسب بالدار (فرس اعظم) قرار دارد.
هرچند قبلا در چند مورد رؤیت سیارات خارجی به طور مستقیم اعلام شده بود اما اشتباه بودن آنها بعدا معلوم شد.
دانشمندان برای یافتن سیارات در اطراف سایر ستارگان باید وجود آنها را با کمک تکان هایی که در ستاره مرکزی ایجاد می کنند یا افت درخشش ستاره مرکزی به خاطر عبور آنها، استنباط می کردند و مستقیما قابل مشاهده نبودند.
اما اکنون قابلیت مشاهده مستقیم نور بازتابیده از سیارات خارجی به منجمان امکان می دهد ترکیب آنها را مطالعه کنند.
مشکل منجمان در گرفتن عکس از این سیارات تاکنون این بوده است که نور ستاره مرکزی آنها را غرق می کند - مثل این است که بخواهیم نور یک کبریت را از فاصله دو کیلومتری در کنار یک نورافکن مشاهده کنیم.
اما پیشرفت ها در فناوری تجهیزات نوری و پردازش تصاویر به اخترشناسان امکان داده است عملا بتوانند نور ستاره را تفریق کنند به طوری که تنها نور سیاره بر جا بماند. این نور می تواند فروسرخ باشد که ناشی از حرارت سیاره است یا می تواند نور بازتابیده از آن باشد.
ستاره فم الحوت
پل کالاس از دانشگاه کالیفرنیا سرپرستی گروهی بین المللی را به عهده داشت که با استفاده از تلسکوپ فضایی هابل از ستاره ای به نام فم الحوت عکس گرفتند.
یک حلقه عظیم غبار دور این ستاره را گرفته است که به نظر می رسد دارای یک بخش تهی نزدیک ستاره باشد.
این با آنچه به نظریه تجمیعی (accretion) معروف است می خواند: اینکه سیارات جوان حین گشتن دور ستاره غبار و مواد موجود را جمع می کنند. وجود ناحیه ای تهی در این حلقه باعث شد تیم منجمان در سال 2005 جستجو برای یافتن سیاره را آغاز کنند.
این تیم تخمین می زند که سیاره ملقب به "فم الحوت ب" 17 میلیارد و 600 میلیون کیلومتر از ستاره فاصله داشته باشد، تقریبا به اندازه مشتری باشد و مدار خود را هر 870 سال یک بار تکمیل کند. همچنین ممکن است حلقه ای در اطراف آن وجود داشته باشد.
دکتر کالاس گفت: "در پایان ماه مه وقتی تایید کردم که فم الحوت ب سیاره ای است که حول ستاره می گردد نزدیک بود قلبم بایستد. دیدن سیاره ای که قبلا هرگز به عینه دیده نشده است تجربه ای غنی و تکان دهنده است."
اچ آر 8799
تیم دیگری شاخه اخترفیزیک موسسه هرزبرگ کانادا تحت سرپرستی کریستیان ماروئیس از تلسکوپ های کِک و جمنای در هاوائی برای بررسی ستاره ای به نام اچ آر 8799 که با چشم غیرمسلح نیز در آستانه دید قرار دارد استفاده کردند.
این تیم نور این ستاره را در طیف فروسرخ بررسی کرد به این امید که سیاراتی را در اطراف آن بیابد که هنوز پس از شکل گرفتن، حرارت پس می دهند.
آنچه آنها در سال 2004 یافتند و امسال دوباره تایید کردند وجود سه سیاره در اطراف این ستاره است.
براساس یک مدل نظری که به کمک نور رویت شده سیارات به نتیجه گیری می پردازد، اندازه این سه سیاره از پنج تا سیزده برابر مشتری است و احتمالا تنها میلیون سال قدمت دارند. قدمت زمین بیش از 4 میلیارد سال رقم زده می شود.
این سه سیاره شباهت هایی هم به سیارات منظومه شمسی ما دارند. مدار آنها قابل مقایسه با مدار سیارات دور دست منظومه شمسی است و سیارات کوچکتر آن به خورشید نزدیکترند.
دکتر ماروئیس اشاره می کند که شیوه های کنونی مورد استفاده در یافتن سیارات خارجی عمدتا برای کشف سیاراتی با ابعاد مشتری - بزرگترین سیاره منظومه شمسی - و بزرگتر مناسب است.
مطالعه نوری که مستقیما از این سیارات می آید اطلاعاتی درباره جو و سطح آنها ارائه خواهد کرد، دانشی که به دست آوردن آن از طریق روش های قبلی کشف سیارات (یعنی به طور غیرمستقیم) غیرممکن بود.
مارک مک کاگرین اخترشناس دانشگاه اکستر در بریتانیا گفت: "شما شیئی را در اطراف یک ستاره می بینید و ممکن است خیال کنید یک سیاره است."
وی در گفتگو با بی بی سی افزود: "اما باید برای چندین سال آن را زیر نظر داشته باشید و مطمئن شوید که اطراف ستاره حرکت می کند و همچنین همراه با ستاره در فضا حرکت می کند. هرچند من در گذشته خیلی تردید داشته ام، اما اینها به نظرم خیلی واقعی می آیند."
"مثل اتوبوس های لندن است - یک عمر صبر کرده اید سر و کله یکی شان پیدا شود و ناگهان چهارتایشان با هم وارد ایستگاه می شوند."
اولین بار است که سیارات یک منظومه دیگر مستقیما رؤیت می شوند
نشریه "ساینس" گزارش داده است که دو گروه از منجمان برای اولین بار موفق به تهیه عکس از سیاراتی شده اند که حول سایر ستارگان می گردند.
یکی از این تصاویر که در نور قابل رؤیت و مادون قرمز گرفته شده سیاره ای را که حول ستاره ای در فاصله 25 سال نوری می گردد آشکار می کند.
تصور می شود این سیاره سردترین و کم جرم ترین شیئی باشد که تاکنون در خارج از منظومه شمسی مشاهده شده است.
همزمان در مطالعه ای جداگانه، از یک منظومه حاوی سه سیاره (عکس بالا)، مستقیما عکس گرفته شده است. ستاره مرکزی این منظومه در صورت فلکی اسب بالدار (فرس اعظم) قرار دارد.
هرچند قبلا در چند مورد رؤیت سیارات خارجی به طور مستقیم اعلام شده بود اما اشتباه بودن آنها بعدا معلوم شد.
دانشمندان برای یافتن سیارات در اطراف سایر ستارگان باید وجود آنها را با کمک تکان هایی که در ستاره مرکزی ایجاد می کنند یا افت درخشش ستاره مرکزی به خاطر عبور آنها، استنباط می کردند و مستقیما قابل مشاهده نبودند.
اما اکنون قابلیت مشاهده مستقیم نور بازتابیده از سیارات خارجی به منجمان امکان می دهد ترکیب آنها را مطالعه کنند.
مشکل منجمان در گرفتن عکس از این سیارات تاکنون این بوده است که نور ستاره مرکزی آنها را غرق می کند - مثل این است که بخواهیم نور یک کبریت را از فاصله دو کیلومتری در کنار یک نورافکن مشاهده کنیم.
اما پیشرفت ها در فناوری تجهیزات نوری و پردازش تصاویر به اخترشناسان امکان داده است عملا بتوانند نور ستاره را تفریق کنند به طوری که تنها نور سیاره بر جا بماند. این نور می تواند فروسرخ باشد که ناشی از حرارت سیاره است یا می تواند نور بازتابیده از آن باشد.
ستاره فم الحوت
پل کالاس از دانشگاه کالیفرنیا سرپرستی گروهی بین المللی را به عهده داشت که با استفاده از تلسکوپ فضایی هابل از ستاره ای به نام فم الحوت عکس گرفتند.
یک حلقه عظیم غبار دور این ستاره را گرفته است که به نظر می رسد دارای یک بخش تهی نزدیک ستاره باشد.
این با آنچه به نظریه تجمیعی (accretion) معروف است می خواند: اینکه سیارات جوان حین گشتن دور ستاره غبار و مواد موجود را جمع می کنند. وجود ناحیه ای تهی در این حلقه باعث شد تیم منجمان در سال 2005 جستجو برای یافتن سیاره را آغاز کنند.
این تیم تخمین می زند که سیاره ملقب به "فم الحوت ب" 17 میلیارد و 600 میلیون کیلومتر از ستاره فاصله داشته باشد، تقریبا به اندازه مشتری باشد و مدار خود را هر 870 سال یک بار تکمیل کند. همچنین ممکن است حلقه ای در اطراف آن وجود داشته باشد.
دکتر کالاس گفت: "در پایان ماه مه وقتی تایید کردم که فم الحوت ب سیاره ای است که حول ستاره می گردد نزدیک بود قلبم بایستد. دیدن سیاره ای که قبلا هرگز به عینه دیده نشده است تجربه ای غنی و تکان دهنده است."
اچ آر 8799
تیم دیگری شاخه اخترفیزیک موسسه هرزبرگ کانادا تحت سرپرستی کریستیان ماروئیس از تلسکوپ های کِک و جمنای در هاوائی برای بررسی ستاره ای به نام اچ آر 8799 که با چشم غیرمسلح نیز در آستانه دید قرار دارد استفاده کردند.
این تیم نور این ستاره را در طیف فروسرخ بررسی کرد به این امید که سیاراتی را در اطراف آن بیابد که هنوز پس از شکل گرفتن، حرارت پس می دهند.
آنچه آنها در سال 2004 یافتند و امسال دوباره تایید کردند وجود سه سیاره در اطراف این ستاره است.
براساس یک مدل نظری که به کمک نور رویت شده سیارات به نتیجه گیری می پردازد، اندازه این سه سیاره از پنج تا سیزده برابر مشتری است و احتمالا تنها میلیون سال قدمت دارند. قدمت زمین بیش از 4 میلیارد سال رقم زده می شود.
این سه سیاره شباهت هایی هم به سیارات منظومه شمسی ما دارند. مدار آنها قابل مقایسه با مدار سیارات دور دست منظومه شمسی است و سیارات کوچکتر آن به خورشید نزدیکترند.
دکتر ماروئیس اشاره می کند که شیوه های کنونی مورد استفاده در یافتن سیارات خارجی عمدتا برای کشف سیاراتی با ابعاد مشتری - بزرگترین سیاره منظومه شمسی - و بزرگتر مناسب است.
مطالعه نوری که مستقیما از این سیارات می آید اطلاعاتی درباره جو و سطح آنها ارائه خواهد کرد، دانشی که به دست آوردن آن از طریق روش های قبلی کشف سیارات (یعنی به طور غیرمستقیم) غیرممکن بود.
مارک مک کاگرین اخترشناس دانشگاه اکستر در بریتانیا گفت: "شما شیئی را در اطراف یک ستاره می بینید و ممکن است خیال کنید یک سیاره است."
وی در گفتگو با بی بی سی افزود: "اما باید برای چندین سال آن را زیر نظر داشته باشید و مطمئن شوید که اطراف ستاره حرکت می کند و همچنین همراه با ستاره در فضا حرکت می کند. هرچند من در گذشته خیلی تردید داشته ام، اما اینها به نظرم خیلی واقعی می آیند."
"مثل اتوبوس های لندن است - یک عمر صبر کرده اید سر و کله یکی شان پیدا شود و ناگهان چهارتایشان با هم وارد ایستگاه می شوند."