نارون1
8th November 2011, 07:37 PM
تاريخچه : نخستین بار در سال 1885 ژرژ ژیل دلاتوره وقتی درفرانسه باژان مارتین شارکوکارمی کرد بیماری را توصیف کرد که بعد ها به نام اختلال توره شناخته شد. او متوجه سندرومی در بین چند تن از بیماران شد که شامل تیک های متعدد حرکتی بد دهنی و پژواک کلام بود.
http://img.irna.ir/1390/13900403/30446051/30446051-1380197.jpg
تيك ها انقباض هاي شديد عضلاني – تكراري و سريع هستند كه به حركات منجر مي گردد كه غير ارادي تجربه مي شوند . تيك ها معمولا در خواب از بين مي روند .
در تيك رفتار هاي كودكان و نوجوانان يا :
پس از محرك ويا در پاسخ به يك ميل دروني ظاهر مي شود . تيك ممكن است با گذشت زمان كاهش يا افزايش يابد .هر چند ارادي نيست ولي در بعضي افراد به طور دوره اي مهار مي شود .
مشهور ترين و شديد ترين تيك سندرم دولاتوره يا اختلال توره است .
مطابق تعريف DSM IV :
* اختلال تيك صوتي
* اختلال تيك حركتي مزمن
* اختلال تيك گذرا
* اختلال تيك هاي ديگر
تيك هاي صوتي و حركتي مزمن خود يه ساده و مركب تقسيم مي شوند .
* اختلال تيك صوتي
ساده : (SIMPLE PHONIC TICS) سرفه – پاك كردن گلو – غرغر كردن – پاك كردن بيني – در آوردن صداي حيوانات
مركب : COMPLEX PHONIC) TICS) تكرار واژه ها و عبارات خارج از متن – هرزه گويي ( كلمات مستهجن ) پالي لايا (تكرار واژه هاي خود) مكررگويي(PALILALIA) (تكرار غير ارادي كلمات و جملات خود)، مكررخواني(LEXILALIA)(تكرار غير ارادي كلماتي كه خوانده ميشوند)، كوپرولاليا و يا بد دهني (COPROLALIA)(بيان واژه ها و الفاظ ركيك، قبيح و ممنوعه)،صحبت كردن با خود، تغيير دادن مكرر لحن گفتار، سوت زدن، خنديدن و فرياد كشيدن هاي ناگهاني. پژواك كلام (ECHOLALIA) تكرار واژه هاي آخر طرف مقابل .
* اختلال تيك حركتي
ساده : ( SIMPLE MOTOR TICS ) انقباض سريع تكراري گروه هاي عضلاني: چشمك زدن – حركت ناگهاني گردن – بالا انداختن شانه ها
درهم كشيدن صورت
مركب : ( COMPLEX MOTOR TICS) هدف دارتر و تشريفاتي تر : حركات آرايشي – بوييدن اشيا – جهش – رفتار هاي لمسي – پژواك رفتار
( تقليد رفتار هاي مشاهده شده ) حركات زشت و ناشايست .
اختلال توره : تيك هاي متعدد حركتي + يك يا چند حركت صوتي
شرايط : بيش از يك سال – هر روز به دفعات ( موجب ناراحتي و تخريب قابل ملاحظه در زمينه هاي عملكرد فرد )
قبل از 18 سالگي شروع مي شود . ( از مصرف مواد و دارو به وجود نمي آيد .)
همه گيري شناسي:
در كودكان ( 5 تا 30 در 10000نفر ) تخمين زده شده و در بزرگسالان ( 1 تا 2 در 10000نفر )
شروع در 7 سالگي ( جزء حركتي ) در 11 سالگي ( جزء صوتي )
در پسرها 3 برابر دخترها است .
سبب شناسي:
عوامل ژنتيكي : در دو قلوهاي يك تخمكي بيش از دو تخمكي شايع است .
چون در چند نفر ازافراد خانواده هم ديده شده علت ژنتيكي تشخيص داده شده .
پسران مادران توره در معرض بيشتري از خطر ابتلا هستند .
اختلال توره از طريق اتوزومي غالب انتقال مي يابد .
رابطه بين اختلال توره و ADHD پنجاه درصد است .
رابطه بين اختلال توره واختلال وسواسي – جبري تا 40 درصد است . بستگان درجه يك احتمال زيادي به ابتلا دارند .
عوامل نوروشيميايي و نورو آناتونيك :
داروهاي آنتاگونيست دوپامين – هالوپريدول – فلوفنازين – پيموزايد در كاهش تيك مؤثرند .
متيل فنديت - آمفتامين 0 پمولين – كوكايين ميل به تشديد تيك دارند.
مواد افيوني در پيدايش تيك و اختلال وسواسي – جبري سهيم هستند .
عوامل ايمني شناختي و پس از عفونت :
يك فرايند خود ايمني پس از عفونت هاي استرپتوكوكي است ( احتمالا )
تشخيص و ويژگي هاي باليني :
در تشخيص توره ابتدا بايد پزشك با بررسي سابقه تيك هاي حركتي و حداقل يك تيك صوتي در مقطعي اختلال را تشخيص دهد . طبق تيك ها بايد بارها در روز و تقريبا در روز به مدت بيش از يكسال دوام داشته باشند .
سن متوسط شروع 7 سالگي است ( اما گاه از 2 سالگي هم ديده شده.) شروع حتما بايد قبل از 18 سالگي باشد .
در اختلال توره تيك هاي اوليه در ناحيه صورت و گردن است و با گذشت زمان پيشرفت نزولي به طرف پاها نشان
مي دهد .
شايع ترين تيك ها:
صورت و سر – شكلك در آوردن – چين دادن به پيشاني – بالا بردن ابروها – باز و بسته كردن پلك هر دو چشم
در هم كشيدن بيني – بالا انداختن شانه ها – غنچه كردن دهان – نشان دادن دندان ها – گاز گرفتن لب ها بيرون آوردن زبان – جلو آوردن فك – نگاه كردن به طرفين – چرخش سر و دست و بازو .
معمولا علائم رفتاري مقدماتي نظير تحريك پذيري مسائل مربوط به توجه و عدم تحمل ناكافي قبل يا هم زمان با تيك شروع مي شود .
در بيش از 25% مبتلايان قبل از آن كه تشخيص اختلال توره دريافت نمايند تشخيص بيش فعالي داده مي شود .
شايع ترين تيك اوليه چشمك زدن است كه در پي آن يك تيك سر يا ادا اطوار با عضلات صورت همراه است .
اكثر علائم حركتي و صوتي پيچيده سالها پس از شروع علائم اوليه ظاهر مي شود .
هرزه گويي در اوايل نوجواني شروع مي شود .به هنگام يك فكر يا يك كلمه زشت و نامقبول اجتماعي در ذهن خطور مي كند .
آسيب شناسي و ارزيابي آزمايشگاهي :
تشخيص افتراقي:
۱ - تيك ها را بايد از ساير اختلالات حركتي :
ديستونيك
كره اي نرم
آتتوويد
ميوكلونيك
همي باليستسك
بيماري هاي عصبي :
كره هانتينگتون
پاركينسون
كره سيدنهايم
ويلسون تفكيك نمود .
۲- اختلالات حركات كليشه اي از جمله عقب و جلو بردن تنه – زل زدن به دست و ساير حركات تحريكي بر خلاف تيك هاي ارادي بوده و احساس راحتي به فرد مي دهد .
۳ - گاهي اختلالات تيك با چندين اختلال رفتاري و خلقي تؤام است .
۴ - هر چه شدت تيك بيشتر باشد احتمال علائم پرخاشگري و افسردگي در كودكان بيشتر است .
۵ - كودكان اتيستيك و عقب مانده هم علائمي مشابه نشان مي دهند .
سير و پيش آگهي :
اگر بدون اختلال توره باشد با يك بيماري مزمن همراه است .
بيماراني كه به نوع شديد مبتلا هستند ممكن است به مسائل هيجاني جدي از جمله افسردگي مبتلا باشند .
درمان :
۱ - آموزش خانواده ( نحوه برخورد با فرد مبتلا به تيك )
۲ - درمان دارويي : هالوپريدول - تري فلئوپرازين - پيموزايد - كلويندين براي در مان اختلال توره
ادامه :
اختلال تيك صوتي يا حركتي مزمن :
ميزان ابتلا تيك صوتي يا حركتي بيش از توره است . همچنين تعداد پسر ها بيش از دختران می باشد .
تشخيص افتراقي :
تيك هاي حركتي مزمن بايد از انواع تيك هاي ديگر من جمله حركات كره اي نرم تفكيك شود .
ادا هاي صوتي غير ارادي در بعضي اختلالات عصبي نظير پاركينسون و هانتينگتون ديده ميشود .
درمان :
بستگي به شدت اختلال دارد . روان درماني مهم تر از دارو است .
اختلال تيك گذرا :
DSM IV وجود يك يا چند تيك صوتي يا حركتي يا هر دو آن ها را تؤاما تعريف مي كند .
تيك هاي هر روزه به مدت ۴ هفته (اما نه بيشتر از ۱۲ ماه )
همه گير شناسي :
حركات عادي گذرا يا پيچش هاي عضلاني عصبي در دوران كودكي شايع است .
مبتلايان بين 5 تا 24% كودكان در سنين مدرسه هستند .
سبب شناسي :
تيك هاي گذرا به سبب علل رواني
تيك هاي عضوي بيشتر احتمال دارد كه به توره منجر شوند .
تيك هاي روان زا بيشتر احتمال دارد كه خود به خود از بين روند .
تشخيص و ويژگي هاي باليني :
ملاك هاي تشخيص تيك گذرا :
تيك هاي واحد يا متعدد حركتي يا صوتي
بيمار سابقه اختلال توره ندارد
قبل از ۱۸ سالگي
فقط با مشاهده پيشرفت علائم در طول زمان تفكيك مي شود .
سير باليني و پيش آگهي :
اكثر افراد مبتلا به تيک گذرا به تيك هاي جدي تر دچار نمي شوند .
تيك گذرا يا از بين مي رود يا فقط در زمان هاي خاص بروز مي كند .
منبع : كتاب خلاصه روانپزشكي كاپلان - سادوك جلد ۳
http://img.irna.ir/1390/13900403/30446051/30446051-1380197.jpg
تيك ها انقباض هاي شديد عضلاني – تكراري و سريع هستند كه به حركات منجر مي گردد كه غير ارادي تجربه مي شوند . تيك ها معمولا در خواب از بين مي روند .
در تيك رفتار هاي كودكان و نوجوانان يا :
پس از محرك ويا در پاسخ به يك ميل دروني ظاهر مي شود . تيك ممكن است با گذشت زمان كاهش يا افزايش يابد .هر چند ارادي نيست ولي در بعضي افراد به طور دوره اي مهار مي شود .
مشهور ترين و شديد ترين تيك سندرم دولاتوره يا اختلال توره است .
مطابق تعريف DSM IV :
* اختلال تيك صوتي
* اختلال تيك حركتي مزمن
* اختلال تيك گذرا
* اختلال تيك هاي ديگر
تيك هاي صوتي و حركتي مزمن خود يه ساده و مركب تقسيم مي شوند .
* اختلال تيك صوتي
ساده : (SIMPLE PHONIC TICS) سرفه – پاك كردن گلو – غرغر كردن – پاك كردن بيني – در آوردن صداي حيوانات
مركب : COMPLEX PHONIC) TICS) تكرار واژه ها و عبارات خارج از متن – هرزه گويي ( كلمات مستهجن ) پالي لايا (تكرار واژه هاي خود) مكررگويي(PALILALIA) (تكرار غير ارادي كلمات و جملات خود)، مكررخواني(LEXILALIA)(تكرار غير ارادي كلماتي كه خوانده ميشوند)، كوپرولاليا و يا بد دهني (COPROLALIA)(بيان واژه ها و الفاظ ركيك، قبيح و ممنوعه)،صحبت كردن با خود، تغيير دادن مكرر لحن گفتار، سوت زدن، خنديدن و فرياد كشيدن هاي ناگهاني. پژواك كلام (ECHOLALIA) تكرار واژه هاي آخر طرف مقابل .
* اختلال تيك حركتي
ساده : ( SIMPLE MOTOR TICS ) انقباض سريع تكراري گروه هاي عضلاني: چشمك زدن – حركت ناگهاني گردن – بالا انداختن شانه ها
درهم كشيدن صورت
مركب : ( COMPLEX MOTOR TICS) هدف دارتر و تشريفاتي تر : حركات آرايشي – بوييدن اشيا – جهش – رفتار هاي لمسي – پژواك رفتار
( تقليد رفتار هاي مشاهده شده ) حركات زشت و ناشايست .
اختلال توره : تيك هاي متعدد حركتي + يك يا چند حركت صوتي
شرايط : بيش از يك سال – هر روز به دفعات ( موجب ناراحتي و تخريب قابل ملاحظه در زمينه هاي عملكرد فرد )
قبل از 18 سالگي شروع مي شود . ( از مصرف مواد و دارو به وجود نمي آيد .)
همه گيري شناسي:
در كودكان ( 5 تا 30 در 10000نفر ) تخمين زده شده و در بزرگسالان ( 1 تا 2 در 10000نفر )
شروع در 7 سالگي ( جزء حركتي ) در 11 سالگي ( جزء صوتي )
در پسرها 3 برابر دخترها است .
سبب شناسي:
عوامل ژنتيكي : در دو قلوهاي يك تخمكي بيش از دو تخمكي شايع است .
چون در چند نفر ازافراد خانواده هم ديده شده علت ژنتيكي تشخيص داده شده .
پسران مادران توره در معرض بيشتري از خطر ابتلا هستند .
اختلال توره از طريق اتوزومي غالب انتقال مي يابد .
رابطه بين اختلال توره و ADHD پنجاه درصد است .
رابطه بين اختلال توره واختلال وسواسي – جبري تا 40 درصد است . بستگان درجه يك احتمال زيادي به ابتلا دارند .
عوامل نوروشيميايي و نورو آناتونيك :
داروهاي آنتاگونيست دوپامين – هالوپريدول – فلوفنازين – پيموزايد در كاهش تيك مؤثرند .
متيل فنديت - آمفتامين 0 پمولين – كوكايين ميل به تشديد تيك دارند.
مواد افيوني در پيدايش تيك و اختلال وسواسي – جبري سهيم هستند .
عوامل ايمني شناختي و پس از عفونت :
يك فرايند خود ايمني پس از عفونت هاي استرپتوكوكي است ( احتمالا )
تشخيص و ويژگي هاي باليني :
در تشخيص توره ابتدا بايد پزشك با بررسي سابقه تيك هاي حركتي و حداقل يك تيك صوتي در مقطعي اختلال را تشخيص دهد . طبق تيك ها بايد بارها در روز و تقريبا در روز به مدت بيش از يكسال دوام داشته باشند .
سن متوسط شروع 7 سالگي است ( اما گاه از 2 سالگي هم ديده شده.) شروع حتما بايد قبل از 18 سالگي باشد .
در اختلال توره تيك هاي اوليه در ناحيه صورت و گردن است و با گذشت زمان پيشرفت نزولي به طرف پاها نشان
مي دهد .
شايع ترين تيك ها:
صورت و سر – شكلك در آوردن – چين دادن به پيشاني – بالا بردن ابروها – باز و بسته كردن پلك هر دو چشم
در هم كشيدن بيني – بالا انداختن شانه ها – غنچه كردن دهان – نشان دادن دندان ها – گاز گرفتن لب ها بيرون آوردن زبان – جلو آوردن فك – نگاه كردن به طرفين – چرخش سر و دست و بازو .
معمولا علائم رفتاري مقدماتي نظير تحريك پذيري مسائل مربوط به توجه و عدم تحمل ناكافي قبل يا هم زمان با تيك شروع مي شود .
در بيش از 25% مبتلايان قبل از آن كه تشخيص اختلال توره دريافت نمايند تشخيص بيش فعالي داده مي شود .
شايع ترين تيك اوليه چشمك زدن است كه در پي آن يك تيك سر يا ادا اطوار با عضلات صورت همراه است .
اكثر علائم حركتي و صوتي پيچيده سالها پس از شروع علائم اوليه ظاهر مي شود .
هرزه گويي در اوايل نوجواني شروع مي شود .به هنگام يك فكر يا يك كلمه زشت و نامقبول اجتماعي در ذهن خطور مي كند .
آسيب شناسي و ارزيابي آزمايشگاهي :
تشخيص افتراقي:
۱ - تيك ها را بايد از ساير اختلالات حركتي :
ديستونيك
كره اي نرم
آتتوويد
ميوكلونيك
همي باليستسك
بيماري هاي عصبي :
كره هانتينگتون
پاركينسون
كره سيدنهايم
ويلسون تفكيك نمود .
۲- اختلالات حركات كليشه اي از جمله عقب و جلو بردن تنه – زل زدن به دست و ساير حركات تحريكي بر خلاف تيك هاي ارادي بوده و احساس راحتي به فرد مي دهد .
۳ - گاهي اختلالات تيك با چندين اختلال رفتاري و خلقي تؤام است .
۴ - هر چه شدت تيك بيشتر باشد احتمال علائم پرخاشگري و افسردگي در كودكان بيشتر است .
۵ - كودكان اتيستيك و عقب مانده هم علائمي مشابه نشان مي دهند .
سير و پيش آگهي :
اگر بدون اختلال توره باشد با يك بيماري مزمن همراه است .
بيماراني كه به نوع شديد مبتلا هستند ممكن است به مسائل هيجاني جدي از جمله افسردگي مبتلا باشند .
درمان :
۱ - آموزش خانواده ( نحوه برخورد با فرد مبتلا به تيك )
۲ - درمان دارويي : هالوپريدول - تري فلئوپرازين - پيموزايد - كلويندين براي در مان اختلال توره
ادامه :
اختلال تيك صوتي يا حركتي مزمن :
ميزان ابتلا تيك صوتي يا حركتي بيش از توره است . همچنين تعداد پسر ها بيش از دختران می باشد .
تشخيص افتراقي :
تيك هاي حركتي مزمن بايد از انواع تيك هاي ديگر من جمله حركات كره اي نرم تفكيك شود .
ادا هاي صوتي غير ارادي در بعضي اختلالات عصبي نظير پاركينسون و هانتينگتون ديده ميشود .
درمان :
بستگي به شدت اختلال دارد . روان درماني مهم تر از دارو است .
اختلال تيك گذرا :
DSM IV وجود يك يا چند تيك صوتي يا حركتي يا هر دو آن ها را تؤاما تعريف مي كند .
تيك هاي هر روزه به مدت ۴ هفته (اما نه بيشتر از ۱۲ ماه )
همه گير شناسي :
حركات عادي گذرا يا پيچش هاي عضلاني عصبي در دوران كودكي شايع است .
مبتلايان بين 5 تا 24% كودكان در سنين مدرسه هستند .
سبب شناسي :
تيك هاي گذرا به سبب علل رواني
تيك هاي عضوي بيشتر احتمال دارد كه به توره منجر شوند .
تيك هاي روان زا بيشتر احتمال دارد كه خود به خود از بين روند .
تشخيص و ويژگي هاي باليني :
ملاك هاي تشخيص تيك گذرا :
تيك هاي واحد يا متعدد حركتي يا صوتي
بيمار سابقه اختلال توره ندارد
قبل از ۱۸ سالگي
فقط با مشاهده پيشرفت علائم در طول زمان تفكيك مي شود .
سير باليني و پيش آگهي :
اكثر افراد مبتلا به تيک گذرا به تيك هاي جدي تر دچار نمي شوند .
تيك گذرا يا از بين مي رود يا فقط در زمان هاي خاص بروز مي كند .
منبع : كتاب خلاصه روانپزشكي كاپلان - سادوك جلد ۳