اسب تركمن

[بهـمن]

تاریخچه اسب

آثاری ازاسب های ترکمن تاچهارصدسال قبل ازمیلا د مسیح در گورستان های اقوام سکائی در پازیریک در کوه های آلتائی بدست آمده که نشان می دهد در 400سال قبل از میلاد مسیح نیز اسب های ترکمن را مانند زمان کنونی با نمد می پیچیدند.

اسب های لاغر اندام و بلند بالای ترکمن در این گورستان ها همراه با اربابان وخادمین خود دفن شده و اسب های ضعیف را نیز کشته وبا این اسب های اصیل به خاک می سپردند و بر آن عـقـیده بودند که خادمین نیز سوا ر بر این اسب ها پست تر شده، همراه سروران خود به اتفاق اسب های اصیل به آ سمان ها خواهند رفت.

امپراطوران سلسله ی « هان» در چین عاشق این اسب های لاغر ا ندام و کشیده ی ترکمن بوده و آ ن ها را اسب های آ سمانی می نامیدند. به همین دلیل لشکریان خود را برای گرفتن این اسب ها نزد خوانین تراکمه می فرستادند که با یا به عـنوان امانت گرفته یا خریده واگر میسر نبود به سرقت می بردند. بدین منوال تا بالاخره قراردادی بین طرفین بسته شد که هر ساله تعداد سی راس از این اسب ها به امپراطور چین داده شود. در سپاه داریوش هخامنشی سی هزار اسب ترکمن موجود بوده است

اسب ترکمن در دو مقطع از تاریخ شد یدا از دست حکام ضربه خورده است یکی در دوره ی نادر شاه افشار که اسب های ترکمنی با سیلمی های عرب ترکیب و نژاد جدیدی به نام چناران به وجود می آید. در این مورد در کتاب تبار نامه اسب ترکمن آمده است: « یکی دیگر از تیره های اسب ترکمن، چناران است که این اسب وسیله ی نادر شاه برای لشکر کشی و سواره نظام ایران به منظور تصرف هندوستان به وجود آورده شده است. برای رسیدن به هندوستان راه های طولانی وطاقت فرسا در پیش لشکریان ایران بوده و برای طی این مسیر احتیاج به یک مرکبی بود که قادر باشد این مشکل را حل کند به این منظور طبق دستور نادر شاه سیلمی های عرب با مادیان های ترکمن ترکیب ونژاد جدیدی به نام چناران به وجود آمد».

باز طبق نوشته ی تبار نامه ی اسب « مدارک قابل ملاحظه ای دردست است که نشان می دهد یکی از اجداد اولیه در طولید اسب انگلیسی( تروبرد )، اسب بلند، کشیده وسریع ترکمن می باشد که در تمام مدت 2000سال تاریخ خود این اسب از لحاظ چابکی، استقامت و پرش مورد تحسین عموم بوده است».

نویسنده ی اثر تبار نامه ی اسب در مورد سابقه ی نژاد یموت می نویسد:

« متجاوز از چندین قرن است که اسب های منطقه ی فارس، خوزستان برای سیلمی ( تخم کشی ) به دشت گرگان برده شده وبا مادیان های ترکمن مخلوط گردیده اند که نتیجه ی آن تیره ی یموت است که با دیگر تیره های ترکمن از قبیل آخال تکه در بعضی مشخصات اختلاف دارد. تیره ی یموت از لحاظ هیکل کوچکتر ولیکن با استخوان بندی قویتر وسم های محکم تر و به طور کلی اندامش سبک تر ولی استقامت این تیره بسیار عالی بوده ویال ودم آن نیز پر پشت تر می باشد.

یموت اسب سریعی نیست ولیکن پر نفس است؛ در سال های اخیر به علت ورود اسب های خالص پاکستانی که مناسب برای مسابقات سرعت در دور های کوتاه هستند، میدان رقابت برای اسب های ترکمن که دارای قدرت ونفس هستند تنگ شده و در نتیجه تعدادی از اسبداران ترکمن بدون هیچگونه مطالعه ی علمی و هدف صحیح شروع به خریدن آن برای تخم کشی با مادیان های ترکمنی نمودند و اسب های دو خونی به وجود آمد. این نوع کشش ها اصالت چندین صد ساله اسب ترکمن را نیز از بین برده است ».


منبع :دامپزشک

[بهـمن]

معرفي اسب تركمن

اسب تركمن نژادي با قدمت طولاني و شهرت جهاني است كه ارزش والايي در انجام مسابقات و جنگها داشته است. يكي از برجسته­ترين خصوصيات اسب تركمن استعداد و توانايي بالاي اين اسب در فعاليت­هاي ورزشي است، كه اين خصوصيت مرهون اندام حركتي مناسب، سُم­هاي قوي با زاويه مطلوب، بخلق و قلم­هاي كوتاه، كپل قوي، مفاصل خرگوشي بسيار متناسب و سينه عميق مي باشد. به رغم جثه نه چندان درشت، اين اسب همواره در مسابقات سه روزه، درساژ، پرش و استقامت موفقيت­هاي چشمگيري را بدست آورده است.
ضعف كارايي ورزشي يكي از مشكلات رايج و متداول اسبهاي مسابقه در سراسر دنياست و علل متعددي دارد. از شايعترين علل اين ضعف در اسبها به ترتيب مي توان به مشكلات عضلاني- ­اسكلتي، دستگاه تنفس و قلب و عروق اشاره كرد. بنابر اين، مشكلات قلبي عروقي سومين علت ضعف كارايي ورزشي در اسبهاي ممتاز مسابقه­اي مي باشد. قلب، به عنوان يكي از اعضاي مهم بدن حيوانات از اهميت ويژه­اي برخوردار است؛ به طوري كه فعاليت طبيعي آن جهت ادامه حيات ضروري بوده و اختلال در عملكرد آن باعث ايجاد مشكلاتي در طي زندگي و يا حتي منجر به مرگ مي­گردد. در اسبهاي ورزشي، عملكرد طبيعي قلب بدليل فعاليت شديد بدني اين حيوانات اهميت مضاعفي دارد. بنابر اين، معاينه دقيق قلب در اسبهاي ورزشي جهت ارزيابي مشكلات قلبي آنها نقش حياتي دارد. در اين بين، با پيدايش امكانات مدرن تصويربرداري تشخيصي مانند اكوكارديوگرافي (اولتراسونوگرافي قلب، كه از امواج فراصوت براي تصويرگيري از قلب استفاده مي­شود) دستيابي به اين مهم آسانتر شده است.
اكوكارديوگرافي ابزاركمك تشخيصي غير تهاجمي ارزشمندي است كه براي ارزيابي اندازه حفرات قلب، ضخامت و حركت ديوارها، آناتومي و حركت دريچه­ها، عروق بزرگ قلب و پريكارد (كيسه اطراف قلب) به كار گرفته مي­شود. علاوه بر اين، اكوكارديوگرافي براي بررسي و ارزيابي اسبهاي داراي صداهاي غير طبيعي قلب، آريتمي و بازدهي ورزشي ضعيف بسيار كارآمد مي­باشد. مواردي از اختلالات قلبي كه با اكوكارديوگرافي ارزيابي مي­شوند عبارتند از: بيماري دريچه­اي قلب، كارديوميوپاتي، اندوكارديت باكتريايي، مايع آوردگي پريكارد و نارسايي احتقاني قلب.
از آنجايي كه عملكرد قلب از عوامل تاثير گذار بر كارايي اسب در مسابقات مي­باشد، بنابر اين ارزيابي اكوكارديوگرافي جهت پيشگويي وضعيت و كارايي ورزشي مي­تواند بسيار مفيد باشد. امروزه معاينات باليني و ارزيابي هاي تصويربرداري قبل از خريد اسب در بسياري از كشورهاي جهان متداول است. در اين ميان اكوكارديوگرافي جهت آشكار نمودن اختلالات قلبي كه ممكن است بدون نشانه­هاي باليني در طي معاينات مرسوم باشد، از جايگاه خاصي برخوردار مي­باشد. به بيان ساده­تر اسبي كه ركوردها و مقامهاي خوبي در طي مسابقات قبلي بدست آورده، ممكن است با بروز مشكلات قلبي، آينده ورزشي مطلوبي در انتظارش نباشد. علاوه بر اين ارزيابي اكوكارديوگرافي كره اسب­ها قبل از آموزش جهت كاربردهاي ورزشي مي تواند مربي را تا حد زيادي از وضعيت سلامت قلب حيوان مطمئن سازد. در حال حاضر تحقيقات زيادي توسط استرس اكوكارديوگرافي براي پيشگويي كارايي ورزشي و عملكرد اسب در مسابقات در حال انجام است، كه مي­توانند بسيار ارزشمند باشند. ارزيابي اكوكارديوگرافي فقط در صورتي كه مقادير طبيعي اكوكارديوگرافي در دسترس باشد، ميسر خواهد بود. با توجه به اين كه نژادهاي گوناگون استعدادهاي رشد متفاوتي دارند، تهيه اطلاعات كافي اكوكارديوگرافي براي هر نژاد خاص ضروري به نظر مي­رسد. اطلاعات اكوكارديوگرافي طبيعي اسبهاي تروبرد مسابقه، استانداردبرد، اسب عرب و اسبچه خزر گزارش شده است. به لحاظ استعدادي كه اسب تركمن در فعاليتهاي ورزشي از خودش نشان داده است، فقدان اطلاعات درباره شاخص­هاي اكوكارديوگرافي طبيعي آن كاملا محسوس مي باشد. لذا دانشكده دامپزشكي دانشگاه تهران بر آن شد كه طرح تحقيقاتي جهت بدست آوردن اطلاعات اكوكارديوگرافي طبيعي اسب تركمن انجام دهد تا شروعي براي بهبود و ارتقاء روزافزون فعاليت­هاي ورزشي اين اسب با ارزش ملي و باستاني باشد.

[بهـمن]

خصوصیات اسب ترکمن: یموت- آخال تکه

اسب های آخال تکه و یموت شرایط ومشخصات کلی زیر را دارا می باشند:

1- قد: اسب 148تا155 سانتیمتر، مادیان 147 تا 153 سانتی متر.

2- سر: صورت کشیده وبلند، استخوانی، ظریف، نیم رخ محدب یا صاف.

3- گوش: گوش ها دراز تر از اسب عرب و کاکل آنها کم مو ونرم ، فک بال وپایین کشیده.

4- گردن: بلند، کشیده، نازک و اتصال آن به بدن قوی.

5- شانه: بلند و عضلانی.

6- کمر: بلند وکشیده

7- کپل: کم شیب با عرض خوب و خروج دم بالاتر شروع می شود و اغلب دم ها کم مو و بلند و هیچ وقت دم نمی گیرند، زیر دم یعنی سرین جادارتر است.

8- سینه: عمیق قوی و متناسب، دور سینه اسب به طور متوسط 167 سانتیمترو مادیان به طور متوسط 165 سانتیمتر است.

9- قلم دست وپا: بلند وکشیده، قوی و استخوانی ولیکن ظریف، مفاصل قوی و متناسب، ساق متناسب و خوش ترکیب، بخلق نسبتا کوتاه و کم مو، سم پهن تر وکوتاه تر از اسب عرب.

10- فاصله ی بین زانو و بخلق به طور متوسط برای اسب 19 سانتیمتر و برای مادیان 18 سانتیمتر.

11- کتف: عریض، بلند افتاده.

12- اندام: بلند وکشیده و باریک با شکم جمع.

13- پوست: نرم وموج دار و براق، یال و دم کم موو روی ساق پاهاعاری از پشم وموی بلند.

14- بلند ترین نقطه ی شانه تا بلند ترین نقطه ی کپل اسب2/154سانتی متر، مادیان154 سانتی متر.

15- رنگ های اصلی: کهر، نیله، کرنک، سمند و قره کهر.

16- خصوصیات اخلاقی: خونسرد، نجیب و مطیع.

17- امکانات اسب: کورس، پرش، سواری.

18- تغذیه: کاه، علف بهاره، جو، یونجه.

19- مناسب ترین آب وهوا و منطقه مورد نظر:

هوای معتدل و مرطوب و اراضی نرم غیر شنی و سنگلاخ مانند منطقه « تمر قره قوزی »- آی تمر- یلی بدراق واقع در بخش کلاله.

20- طول بدن اسب ترکمن کشیده وباریک. این کشیدگی در نوع آخال تکه بیشتر از اسب یموت است.

21- سم اسب های ترکمن مخصوص خاک نرم و بهتر و سالم است.