تكتونيك صفحه اي- آتشفشان

[مسافر007]

اهداف:
● مقايسه ساختمانهاي متفاوت آتشفشانها
● يادگيري اينكه يك آتشفشان مي‌تواند، فعال، در مرحله آرامش (خواب) يا خاموش باشد.
دانش آموزان يك مدل كاغذي از يك آتشفشان مركب مي‌سازند.
فوران يك چشمه گدازه در هاوايي

http://www.ngdir.ir/sitelinks/kids/image/AMUZESH/4_1.jpg
لغات:
●فعال
● خاكستر
● خاكستر نيمسوز
●مركب
● خوابيده
● خاموش
● گدازه
● آذر آواري
● سپر
مواد:
●مدل آتشفشاني
(سازمان زمين شناسي ايالات متحده آمريكا)
● طرح ها
زمينه:
بچه ها مجذوب فوران هاي تماشايي آتشفشان كه در سرتاسر جهان رخ مي‌دهد، مي‌شوند. آتشفشانها براي تعبير و تفسير آنچه كه در قسمت خارجي تر زمين رخ مي‌دهد، خيلي با اهميت هستند. به علاوه، زماني كه زمينجديد، 5/4 بيليون سال قبل توسعه پيدا كرد، آتشفشانها از خود بخار، كه بعداً يكي از منابع اصلي آب اين سياره گرديد، آزاد كردند.
آتشفشانها، سنگهاي آتشفشاني (سنگهاي آذرين) كه سطح زمين را ساخته‌اند، را توليد مي‌كنند. در نظريه زمين ساخت صفحه‌اي، بيشتر آتشفشانها زماني ايجاد مي‌شوند كه دو صفحه ليتوسفري (لايه خارجي زمين) واگرا مي‌شوند (از هم ديگر دور مي شوند) يا همگرا ( به هم نزديك مي‌شوند، معمولاً با فرورانش) مي‌شوند. آتشفشانها شكلهاي متفاوت زيادي دارند، ومي‌تواند از انواع متفاوتي از سنگهاي آذرين تشكيل شده باشند. در طي چرخه زمين ساخت ورقه اي ما از رده بندي ساده شده شكل آتشفشانها بر پايه انواع مواردي كه آتشفشان از آن تشكيل شده است، استفاده خواهيم كرد. منابع ديگر ممكن است ديگر اشكال رده بندي ها را تشريح كند. ما سه نوع از آتشفشانها را مشخص مي‌كنيم. اول يك آتشفشان سپري كه از گدازه تشكيل شده است. اسم سپر، ساختمان كوتاه، پهن آتشفشان نظير يك سپر معكوس را تشريح مي‌كند. آتشفشانهاي هاوايي، آتشفشانهاي سپري هستند.
دوم، يك مخروط خاكستر كه يك ساختمان شيب دار تر و از خاكسترهاي نيمسوز (يا سنگهاي خرد شده دانه ريز)‌ كه از آتشفشان به صورت انفجاري فوران كرده اند، تشكيل شده است، سوم، يك آتشفشان مركب،‌ از لايه هاي مختلط خاكستر و گدازه تشكيل شده است. آتشفشانهاي مركب، غالباً از آتشفشانهاي سپري مرتفع مي‌باشند، اما شيب شان به اندازه مخروط هاي خاكستر نيستند. كوه شاستا (Shasta) در كاليفرنيا و كوه فوجي (Fuji) در ژاپن مثالهايي از آتشفشانهاي مركب مي‌باشند.

http://www.ngdir.ir/sitelinks/kids/image/AMUZESH/4_2.gif
روشها:
1 – به دانش آموزان خود چرخه زمين ساخت صفحه‌اي را با گفتن اينكه كه قسمت خارجي زمين، قشر آن، از صفحات سنگي سنگها تشكيل شده است، معرفي كنيد. توضيح دهيد كه اين صفحات حركت مي‌كند، و اين حركت باعث زمين لرزه و آتشفشانها مي‌شود. به آنها بگوييد كه اين واحد به دانش آموزان انواع متفاوت آتشفشانها را نشان خواهد داد.
2 – نمودار زير را روي تخته بكشيد. تفاوتهاي بين سه نوع آتشفشان را توضيح دهيد. به دانش آموزان آموزش دهيد كه تصميم بگيرند كه كدام نوع از آتشفشان در ورقه كار آنها نشان داده مي‌شود. مدل آتشفشان توليد شده توسط سازمان زمين شناسي آمريكا، يك آتشفشان مركب مي‌باشد.

http://www.ngdir.ir/sitelinks/kids/image/AMUZESH/4_3.gif
(خاكستري) ( مركب) (سپري)


(دهانه آتشفشان) ( گدازه ) ( كالدرا )



(طبقات خاكستر ) (جريان خاكستر) ( ماگما)



( جريان خاكستر قديمي)
3 – به دانش آموزان رنگ آميزي آتشفشان را آموزش دهيد. از آنها بخواهيد كه آن را بريده، و تا زده و دوباره به هم بچسبانند.

زمين ساخت صفحه‌اي – آتشفشانها

آزمايش

دانش آموزان مدلهاي متفاوت انواع آتشفشانها را مي‌سازند.
اهداف

مدل سازي سه نوع متفاوت
آتشفشانها
مقايسه مقاطع عرضي سه نوع متفاوت
آتشفشانها

http://www.ngdir.ir/sitelinks/kids/image/AMUZESH/4_4.jpg
لغات:
● مقايسه
● خاكستر
● خاكستر نيمسوز
● مخروط
● خاكسترهاي نيمسوز
● مركب
● دهانه
● ماگما
● سپر
● دودكش
مواد:
● نخ ضخيم
● دو يا سه رنگ مختلف رس (برپايه مدل ايجادي)
● مدل آتشفشانهاي مركب، سپري و خاكستر (مقاطع عرضي)
زمينه:
محصولات فولادي شامل گدازه، قطعات سنگهاي قبلي، بمب ها و خاكستر مي‌باشد. كه از فشار بونيسي، فشار گاز ناشي شده سنگهاي گداخته كه از سنگهاي جامد اطراف سبك تر مي باشد و به طرف بالا حركت مي‌كند و در طول يك زون ضعيف در پوسته زمين مي‌شكند. ماگما فوران مي‌كند و آتشفشان را مي‌سازد. بشتر آتشفشان در مرزهاي واگرايا همگرا، كه بيشتر ماگما ها در آنجا توليد مي شود، تشكيل مي‌شوند.

http://www.ngdir.ir/sitelinks/kids/image/AMUZESH/4_5.gif
بخش هاي يك آتشفشان شامل يك مخزن ماگما درون زمين مي باشد كه اغلب حجره يا اتاقك ماگمايي ناميده مي‌شود. اتاقك ماگمايي توسط يك دودكش به سطح زمين مرتبط مي‌شود. ماگما در سطح زمين دردهانه يك آتشفشان مي‌شكند و ممكن است به سمت پايين آن به عنوان يك جريان گدازه جاري شود. توجه داشته باشيد كه ماگما عموما در اتاقك ماگمايي تشكيل نمي‌شود، در اعماق پايين تر تشكيل مي‌شود، و سپس به سمت بالا صعود مي‌كند و در ان جا جمع مي‌شود.
تصور رشد يك آتشفشان گاهي اوقات براي دانش آموزان سخت مي‌باشد. آتشفشانها به سمت بالا گدازه و خاكستر بيشتري نسبت به فوران آن مي سازند. شما ممكن است آرزو كنيد كه اين را به عنوان «رشد از بيرون دروني» توضيح دهيد. در اين تمرين، دانش آموزان نحوه تشكيل يك آتشفشان را با ساختن يك مدل رس ياد خواهند گرفت.
راههاي مختلفي براي رده بندي آتشفشانها وجود دارد. در اين تمرين، از دانش آموزان خواسته مي‌شود تا به مخروط هاي خاكستري، آتشفشانهاي مركب و آتشفشانهاي سپري نگاه كنند. مخروط هاي فاكتور انواع ساده آنها هستند. آنها معمولاً توسط گدازه هاي پر گاز كه به قطعات كوچك (يا خاكسترها) در طي فوران شكسته مي شوند، ساخته مي شوند. اين مواد در اطراف آتشفشان انباشته مي‌شود و يك ساختمان مخروطي درست مي‌كند. بيشتر مخروط هاي خاكستر يك دهانه كاسه‌اي شكل در قله دارند و معمولاً آتشفشانهاي كوچكتري هستند (كمتر از 350 متر ارتفاع) پاركليوتين (paricutin) يك مخروط خاكستر معروف مي باشد كه در سال 1943 در يك مزرعه ذرت در مكزيك فوران كرد. در بيشتر از يك دوره 6 ساله، مناطق اطرافش را ويران كرد.
آتشفشانهاي ؟؟ همچنين به آتشفشانهاي طبقه اي اطلاق مي شود. آنها معمولاً پر شيب و مخروط هاي متقارن با ابعاد خيلي بزرگ هستند. از لايه هاي در حال دگرساني خاكستر، خاكتسر نيمسوز، بلوك و بمب ساخته شده است. كوه واشينگتن تماماً آتشفشان مركب مي‌باشد.
آتشفشانهاي سپري،‌ تقريباًَ به طور تمام از جريانهاي گدازه ساخته شده است. جريان بعد از جريان از دهانه بيرون مي‌آيد و در طول دامنه آتشفشان كه دائما سپر را مي سازد، شكافته مي‌شود آتشفشانهاي هاوايي مثالهايي از اين نوع آتشفشان مي‌باشند.
تصور رشد يك آتشفشان گاهي اوقات براي دانش آموزان سخت است. آتشفشانها به سمت بالا گدازه و خاكستر بيشتري نسبت به فوران آن مي‌سازند. شما ممكن است آرزو كنيد كه اين را به عنوان ؟؟ رشد از بيرون «روتي» توضيح دهيد. در اين تمرين دانش آموزان نحوه تشكيل يك آتشفشان را با ساختن يك مدل رسي ياد خواهند گرفت.
روشها:
1 – از دانش آموزان خود بپرسيد «يك آتشفشان چيست؟» جوابهاي خود را روي تخته بنويسند. توضيح دهيد كه آتشفشانها ساختمانهاي كوه مانندي مي‌باشند كه از خود گدازه هاي آتشفشاني يا ديگر انواع سنگهاي آتشفشاني را هم در گذشته و هم در زمان حال به بيرون منتشر مي‌كنند. بر اين مطلب تأكيد كنيد كه همة كوهها آتشفشان نيستند. تعدادي از كوهها به سمت بالا زماني كه صفحات در يك مرز صفحه همگرا به هم برخورد مي كنند يا زماني كه صفحات بوسيله يكديگر در مرز صفحات تبديلي سر مي‌خورند، هل داده مي‌شوند.
2 – از دانش آموزان خود بخواهيد تا يك ليست كلاسي از چيزهايي كه از آتشفشان بيرون مي‌آيد را گردآوري كنند (گدازه، خاكستر، بخار، گازها) سه نوع متفاوت آتشفشانها را با استفاده از نمودار ها روي صفحه آزمايش مرور كنيد.
3 – دانش آموزان را دو تا دو تا تقسيم كنيد. به هر كدام از جفتها يكي از انواع متفاوت آتشفشانها را اختصاص دهيد. از آنها بخواهيد مدل رسي نوع آتشفشانيشان را بسازند. آنها بايد يك اتاقك ماگمايي، دودكش، و دهانه را نيز شامل كارشان كنند. به آنها تاكيد كنيد كه آنها بايد مدل آتشفشان در حال فوران را بسازند. ماگما يا گدازه جديد بايد رنگ متفاوتي نسبت به گدازه قديمي داشته باشد. مطمئن شويد كه دانش آموزان آتشفشان را طوري ساخته اند، گويي كه به طور مداوم و مكرر لايه پس از لايه از زير به سطح فورانكرده است. اگر آنها اين تمرين را به درستي انجام دهند، به آنها دقتي براي لايه بندي بخش هاي مختلف آتشفشان خواهد داد. به ياد داشته باشيد، يك اتاقك ماگمايي بايد تقريباً در سه جهت كروي باشد.
4 – بعد از اينكه آنها ساختن مدل را تمام كردند، از آنها بخواهيد كه آن را به دو نيم كنند، تا مقطع عرضي آن را ببينند. هر دانش آموز يك نيمه را به خانه مي‌برد (اگر رس كافي باشد). يك راه خوب براي بريدن رس استفاده از نخ ضخيم و كشيدن آن با يك حركت به سمت پايين روي مدل مي‌باشد.
5 – اگر دانش آموزان مدل سازي خود را به درستي انجام دادند، مقاطع عرضي بايد شبيه نمودار روي ورقه آزمايشگاهي باشد. از دانش آموزان بخواهيد نگاهي به كار گروه ديگر بياندازند، بنابراين آنها يك آتشفشان مركب، سپري و خاكستري را خواهند ديد. از آنها بخواهيد ورقه آزمايشگاهي را كامل كنند.

زمين ساخت صفحه اي – آتشفشانها

بعد از آزمايش
دانش آموزان به يك نوار ويدئويي از آتشفشان بعد از آزمايش هاوايي نگاه و آنرا تفسير مي‌كنند.
اهداف:
● تشريح فوران يك آتشفشان


لغات:http://www.ngdir.ir/sitelinks/kids/image/AMUZESH/4_6.jpg
● به ليست زير روشها نگاه كنيد
مواد
● نوار ويره فوران كيلوئي (Kilauea)
زمينه:
جزاير هاوايي از يك زنجيره از آتشفشانهاي سپري كه شامل كيلوئه و مانوا لوا (Maunaloa) روي چزيره هاوايي مي‌باشد تشكيل شده است. اين آتشفشانها از فعال ترين آتشفشانهاي دنيا مي باشند. اگر به سمت شمال شرق جزيره هاوايي برويد، آتشفشانها غير فعال مي شوند، و جزاير قديمي و قديمي تر مي شوند.
جزاير هاوايي يكي از مكانهاي آتشفشاني كمي هستند كه با مرزهاي صفحات ارتباطي ندارند. در عوض آتشفشان در هاوايي توسط نقاط داغ كه يك پلوم ثابت پايدار ماگما كه از زير صفحات گوشه زيرين زمين سرچشه مي‌گيرد، ميباشد ايجاد مي‌شود. اين پلوم راه خود را در طي صفحه ذوب كرده، و با فوران گدازه باعث ساختن جزيره شده است.
كف اقيانوس بيشتر از 5000 متر عميق دور از ساحل از جزيره دارد. خود مانوالوا تقريباً 4200 متر ارتفاع دارد. اين ارتفاع مركب، مانوالوا را بلندترين كوه روي زمين ساخته سات. سبك فوراني آتشفشانهاي هاوايي اساساً آرام مي‌باشد. گدازه هاي بازاتي از شكافهاي بزرگ به جاي دهانه هاي مركزي بيرون مي‌ريزد و نواحي اطراف را با گدازه مي‌پوشاند. نوار ويديويي اطلاعات بيشتري را در زمينه كيلوئه فراهم مي‌كند.
روشها:
1. به دانش آموزان تمام يا بخشي از فوران كيلوئه در سال 60 – 1959 را نشان دهيد. شما مي توانيد فيلم را با متوقف كردن آن زماني كه يكي از سوالات ورقه آزمايشگاهي مي‌تواند جواب داده شود، موثر سازيد. توجه داشته باشيد كه لغات خيلي سخت هستند اگر دانش آموزان ياد نگيرند كه كليدها (راهنمايي ها) را از فيلم بگيرند. هر زماني كه فيلم يك كلمه جديد مي‌گويد، آنها معمولاً يك تصوير به عنوان مثال دارند. تعدادي از دانش آموزان براي فهميدن اين نياز به آموزش دارند. از آنها سوال كنيد، نوار متوقف كنيد و قبل از اتمام نوار آنها قادر به درك كلمات جديد خواهند بود. اگر شما نوار مناسب ديگري داريد، شما مي‌توانيد ليست لغات شخصي خود را براي آنها توضيح و آن را گسترش دهيد.
2. سوالات زير و كلماتي كه در كلاس مطرح مي‌شود را مورد بحث قرار دهيد. آنها در زير به صورتي كه در فيلم آمده به شما داده شده است. شما مجبور به توقف روي هر كلمه نيستيد. از اين ليست به عنوان ليستي از لغات كه ممكن است گمراه كننده باشد، استفاده كنيد. از ليست براي افزايش سوالات براي دانش آموزان خود استفاده كنيد. پاسخ ها به طور واضحي در متن فيلم ارائه شده اند.
1 – يك كالدرا چيست؟
2 – يك درياچه گدازه چيست؟
3 – فوران دامنه اي چيست؟
4 – مزونشيني به چه معني مي‌باشد؟
5- يك لرزه نگار چيست؟
6 – چشمه گدازه چيست؟ گدازه سدي چيست؟
7 – نور براق چيست؟
8 – زبانه چيست؟
9 – آيا كلمه بازالت تو؟؟ معني ديگري براي يك دانش آموز K-6 دارد ؟ (نه)
10 – گاز چگونه باعث پاشاندن گدازه مي‌شود؟
11 – يك گودال چيست؟
12 – لرزه نگار چه چيزي را نشان مي‌داد؟
13 – زمين شناسان نزديك آتشفشان چه كاري انجام دادند؟
14 – شما چه چيزي مشاهده مي‌كرديد زماني كه گدازه جاري مي شد؟
15 – مايك سيال گرانرو چيست؟
16 – سيفدي شدگي به چه معني است؟
17 – يك خاكريز چيست؟
18 – آبشار نياگارا كجاست (NY)
19 – بوميس چيست؟
20 – آرامش به چه معناست؟
21 – ياردهاي مكعب گدازه كدامها هستند؟
22 – آيا كيلوئه يك فوران شديد دارد؟
23 – يك دودكش چيست؟
24 – آيا اين مردم صومه مي‌بينند؟
25 – پخش كننده چيست؟
26 – پخش كننده به بزرگي وان حمام، بزرگي آن چقدر است؟
27 – موج اقيانوس چيست؟
28 – 1200 درجه سانتيگراد چقدر گرم است؟
29 – علت رنگ گدازه چيست؟ (گاز)
30 – گدازه چگونه حركت مي‌كند؟
31 – چه اتفاق مي‌افتد وقتي كه گدازه به يك درخت برخورد مي‌كند؟
32 – يك مخروط خاكستر چيست؟
33 – زهكشي به طرف پايين در دودكش به چه معناست؟
34 – گرداب چيست؟ جريان به سمت عقب چطور؟
35 – باد پاييني كجاست؟ اين چوبها چه هستند؟ (درختان)
36 – چه مدت طول مي‌كشد، تا درياچه گدازه سرد شود؟
37 – چرا شهر تخليه شد؟
38 – گرابن يا فروزمين در كجاي دهكده بود؟
39 – فوران دامنه اي چيست؟
40 – لايك هاي بازالتي چه چيزهايي هستند؟
41 – زمين شناسان چه كار انجام مي‌دادند؟
42 – مجرا چيست؟
43 – بخار كدام است؟‌گدازه كدام است؟
44 – بخاز از كجا مي‌آيد؟
45 – چرا گدازه به اقيانوسها مي رود؟
46 – چرا يك ابر بخار در زمان برخورد گدازه به آب وجود دارد؟
47 – يك جريان aa چيست؟ جريان پاهوهو چطور؟
48 – چرا برگهاي پاپيروس برهنه شده بودند؟
49 – چه چيزي به كندي مصرف مي‌شود؟
50 – چطور گدازه مي‌تواند خارج شود؟
51 – بناي يادبود واشنگتن كجاست؟
52 – آيا آتشفشان خشكي ساختند؟
53 – چقدر طول مي‌كشد تا يك فوران آتشفشان جبران شود؟
منبع:هوپا

[HBE]

الان ما باید به این سوالا جواب بدیم؟؟؟