پیامد ویژگی های خاک بر زندگی کرم های خاکی
1/ نمناکی و آب خاک :
نزدیک 80 تا 90% تن تازه کرم های خاکی را آب می سازد . از این رو کرم های خاکی نیاز به آب فراوان داشته و در پی خشک شدن خاک بیشتر آنها می میرند . بهترین نم خاک برای زندگی کرم های خاکی گنجایش زراعی است . برخی از کرم های خاکی که توان فرو رفتن در خاک را دارند در هنگامی که خاک خشک می شود به دالان های ژرف خود پناه برده و در اتاقک های ویژه خواب تابستانه خود به تنهایی یا گروهی به ریخت گلوله ای به دور خود گرد می شوند . آنها بدون هیچ گونه کارکردی با پایین آوردن سوخت و ساز خود تا نمناک شدن دوباره خاک در آنجا به حالت خواب بسر می برند . کرم های خفته می توانند تا حدود 50% از آب تن خود و حتی برخی از گونه ها مانند لومبریکوس ترستریس تا نزدیک 70% آن را از دست بدهند . بدین گونه است که آنها می توانند ماه های پی در پی در خاکی خشک زنده بمانند . کرم های خاکی در خاک های نمناک آب فراوانی را از راه پوست جذب می کنند ، زیرا برای انجام تنفس پوستی باید پوست آنها کاملاً خیس باشد . آب جذب شده کم کم از راه نفریدی ها یا روده ها بیرون داده می شود . اندازه آب بیرون داده شده از تن کرم های خاکی بسیار بالا و نزدیک 60% وزن تن کرم در یک روز است .
2/ دمای خاک :
کرم های خاکی که در خاک سرزمین های معتدل زندگی می کنند ، توان گرما یا سرمای بالا را ندارند . دمای بهینه برای کرم های خاکی 10 تا 20 درجه سانتیگراد است . همه آنها در سرمای زیر صفر در زمان چند ساعت می میرند . بیشتر گونه های کرم خاکی در دمای بیش از 25 درجه سانتیگراد در مدت چند روز می میرند . این جانوران برای دوری از دماهای بد به سوراخ ها و دالان های زیرزمینی پناه می برند . کرم های غول آسا که در سرزمین های گرم و نمناک زندگی می کنند در برابر گرما بردبارتر هستند .
3/ تهویه خاک :
کرم ها از راه سوراخ های پوستی خود تنفس می کنند ولی به کمبود اکسیژن زودرنج نیستند . آنها در زیستگاه با دی اکسید کربن فراوان و بی هوازی می توانند برای زمان کوتاهی زنده بمانند . اندازه مواد اسیدی در تن کرم ها در چنین زیستگاهی کم کم بالا می رود که پس از بهبود تهویه خاک آنها اکسیده می شوند . به هر گونه کرم های خاکی به اکسیزن نیاز دارند و در خاک های سنگین با زهکشی بد کمتر زیست می کنند و فراوانی کمی دارند . هنگامی که کلسیم قابل جذب و فراهم برای کرم های خاکی در زیستگاه آنها فراوان باشد ، این کرم ها بخشی از کلسیم جذب شده را به کمک غده های ویژه آهک ساز خود به فرم کربنات کلسیم درآورده و از این راه مایه کاهش زیان دی اکسید کربن پدید آمده در تن و در پی آن در اتمسفر خاک می شوند .
4/ پی اچ خاک :
فراوانی و کارکرد کرم های خاکی در خاک های خنثی و بازی بیش از خاک های اسیدی است . اسیدیته بالا در خاک کرم ها را می کشد . برخی از پژوهندگان شمار کم کرم ها در خاک های اسیدی را بیشتر وابسته به کمبود یون کلسیم در این خاک ها می دانند ولی دیده شده که بیشتر کرم ها از پی اچ های بسیار اسیدی رنج می برند که این وابسته به تغذیه آنها نیست . رویهمرفته کرم های خاکی سرزمین های معتدل در برابر پی اچ 6 تا 8 بردباری می کنند و پی اچ نزدیک 7 برای آنها بهینه است . در برخی سرزمین های گرم و نمناک که پی اچ خاک اسیدی است بیشتر جنس هایی مانند مگاسکولکس و مگاسکولیدس زندگی می کنند .
5/ کلسیم فراهم خاک :
کرم های خاکی نیاز به کلسیم فراوانی دارند که آن را به ریخت یون کلسیم جذب می کنند . کلسیم جذب شده به کمک غده هایی ویژه به کربنات کلسیم دگرگون شده و به ریخت دانه های کوچک کلسیت به لوله گوارش می ریزد . این غده ها گذشته از کلسیم ، اندازه برخی عناصر دیگر را در خون هماهنگ می کننذ . برخی از کرم ها مانند آلولوبوفورا کالیژینوزا دربرابر کمبود کلسیم بسیار زودرنج هستند و فراوانی آنها به هنگام کمبود کلسیم در خاک کاهش می یابد . به هر گونه برخی از کرم ها می توانند در خاک های غیر آهکی و سیلیسی به خوبی زندگی کنند . پس نیاز به کلسیم گونه ها ناهمانند است .
6/ کارهای کشاورزی و خاک ورزی :
رویهمرفته کارهای کشاورزی مایه کاهش فراوانی کرم های خاکی در خاک می شود . کارهای خاک ورزی شمار کرم های خاکی را به اندازه چشم گیری کاهش می دهد . گزارش شده است که انجام شخم سالانه و ژرف ، برای 5 سال نزدیک 70% کرم های خاکی را نابود کرده است . کرم های درشت از این کارها بیشتر آسیب می بینند . کشت فربود و نیز نابود کردن پوشش گیاهی در کشتزارها کاهش مواد غذایی کرم ها و شمار آنها را به دنبال دارد . در برابر آن کاربرد کود دامی ، کود سبز و مالچ گیاهی در کشتزارها مایه بالا رفتن فراوانی کرم های خاکی می شود .
تهیه و تنظیم : سایت علمی نخبگان جوان
علاقه مندی ها (Bookmarks)