فصل پنجم ـ تجهيزات
بخش اول ـ تجهيزات وسايل نقليه موتوري
ماده 54 ـ اشخاص حق ندارند وسيله نقليهاي را كه لوازم و تجهيزات ياد شده در مقررات و روش اجرايي تأييد نوع وسايل نقليه موتوري و تريلرهاي آنها، موضوع استاندارد ملي ايران و اين فصل را نداشته يا داراي لوازم و تجهيزات مخالف آن باشد، در راههاي عمومي برانند و يا اين گونه وسايل نقليه را براي رانندگي در اختيار ديگري بگذارند. در صورت وجود مغايرت بين مفاد اين فصل و استاندارد ملي، ملاك عمل استاندارد ملي مربوط ميباشد.
ماده55 ـ كليه وسايل نقليه و يدككشها و تراكتورهاي باركش حداقل بايد داراي چراغهايي به شرح زير باشند:
الف ـ دو چراغ بزرگ با نور سفيد يا زرد با قابليت تبديل به نور بالا و پايين در دو طرف جلو.
ب ـ دو چراغ جانبي كوچك با نور زرد يا سفيد براي تشخيص عرض جلو وسيله نقليه در منتهياليه هر يك از دو سمت جلو.
پ ـ دو چراغ جانبي كوچك با نورقرمز براي تشخيص عرض عقب وسيله نقليه در منتهياليه هر يك از دو سمت عقب.
ت ـ دو چراغ كوچك با نور قرمز براي توقف (چراغ ترمز) در عقب وسيله نقليه كه همزمان با گرفتن ترمز روشن شده و از فاصله 35 متري ديده شود.
ث ـ يك چراغ كوچك با نور سفيد در عقب براي تشخيص شماره پلاك. نور اين چراغ بايد براي تشخيص شماره پلاك از فاصله25 متري كافي باشد.
ج ـ دو چراغ كوچك به رنگ سفيد يا زرد براي نشان دادن حركت با دنده عقب (چراغ دنده عقب). اين چراغها بايد به طوري نصب گردد كه تنها هنگام راندن به عقب روشن شده و خيرگي و ناراحتي براي چشم ديگر استفاده كنندگان از راه فراهم ننمايد.
چ ـ دو چراغ راهنماي الكتريكي يا الكترونيكي با نور زرد در دو طرف جلو و دوتاي ديگر از آن با رنگ قرمز يا زرد در دو طرف عقب براي اعلام قصد گردش به چپ يا به راست و يا تغيير خط حركت. نور اين چراغها در روز بايد از فاصله 35متري قابل ديدن باشد.
ح ـ يدك و نيمه يدكهاي متصل بايد داراي چراغهاي مندرج در بندهاي (ت) و (ث) و (ج) و دو راهنماي عقب موضوع بند (چ) اين ماده باشند. اگر وسيله نقليهاي داراي چند يدك زنجيري باشد چراغهاي يادشده بايد در عقب آخرين يدك نصب گردد.
خ ـ دو چراغ چشمك زن درجلو و دو چراغ چشمك زن در عقب كه به طور همزمان براي اعلام هشدار، احتياط و يا خطر به رانندگان ديگر به كاربرده ميشوند.
تبصره 1ـ به كار بردن چراغهاي جانبي در وسايل نقليه طويل، موضوع بند (35) ماده (1) الزامي است.
تبصره 2ـ وسايل نقليه سواري كه پس از ابلاغ اين آيين نامه توليد ميشوند بايد داراي يك چراغ ترمز در پشت شيشه عقب (چراغ ترمز سوم) باشند.
ماده 56 ـ نور چراغهاي كوچك جلو و خطر عقب بايد در شرايط جوي معمولي از فاصله 150 متري ديده شود. نور چراغهاي راهنما و ايست نبايستي خيره كننده باشد.
ماده 57 ـ سامانه روشنايي چراغهاي وسيله نقليه بايد طوري تعبيه و تنظيم گردد كه هر وقت راننده چراغهاي جلو و يا چراغهاي كمكي را روشن نمايد چراغهاي عقب نيز همزمان روشن شود.
ماده 58 ـ ارتفاع چراغهاي جلو نبايد از 135 سانتيمتر بيشتر و از 70 سانتيمتر كمتر باشد. ارتفاع چراغهاي عقب نيز نبايد از يك متر بيشتر و از 50 سانتيمتر كمتر باشد.
ماده 59 ـ چراغهاي بزرگ جلو بايد داراي وسيله تبديل نور باشند كه تابش نور را به بالا يا پايين به ترتيب زير عوض كنند:
الف ـ نور بالا (چراغ رانندگي) بايد طوري تنظيم گردد كه به وسيله آن وجود اشخاص يا اشيا از فاصله 150متري تشخيص داده شود.
ب ـ نور پايين (چراغ عبور) بايد به نحوي تنظيم شود كه به وسيله آن اشخاص يا اشيا از فاصله 35 متري مشخص شوند.
ماده 60 ـ كليه وسايل نقليه انتظامي، بازرسي، امدادي و خدماتي ويژه بايد در مرتفعترين نقطه خود داراي چراغ خطر گردان همراه با آژير كه توليد صداي مشخص نمايد، باشند. نور اين چراغها بايد هنگام روشن بودن از فاصله 150 متري قابل ديدن باشد. دستورالعمل استفاده از چراغ گردان، شامل انواع، رنگ، ابعاد و ضوابط ديگر بنا به پيشنهاد راهنمايي و رانندگي به تصويب شوراي عالي هماهنگي ترافيك شهرهاي كشور ميرسد.
ماده 61 ـ داشتن تجهيزات زير براي وسايل نقليه مجاز است:
الف ـ دو عدد چراغ ويژه مه با نور زرد در دو طرف قسمت جلو كه ارتفاع اين چراغها نبايد از يك متر بيشتر و از 40 سانتيمتر كمتر باشد. نور اين چراغها بايد طوري تنظيم گردد كه درطول 10متر، از سطح افقي محل نصب چراغ بالاترنيايد. هنگام به كاربردن چراغهاي مه بايد از نور پايين چراغهاي بزرگ نيز استفاده شود.
ب ـ دو چراغ رانندگي اضافي با نور سفيد در جلو (چراغ كمكي) كه ارتفاع آن نبايد از 5/1 متر بيشتر و از 40 سانتيمتر كمتر باشد. اين چراغها در صورت لزوم ميتوانند همراه با چراغهاي بزرگ جلو به كار روند.
پ ـ دو چراغ كوچك با نور زرد يا سفيد روي گلگير و يا دو طرف سپر كه خيره كننده نباشد.
ت ـ چراغهاي كوچك اضافي در جلو با نور سفيد يا زرد و در عقب با نور قرمز كه هنگام استفاده بايد به طور مرتب روشن و خاموش شده و از فاصله 150 متري ديده شوند.
ماده62 ـ تمام وسايل نقليه موتوري و انواع يدكها و نيمه يدكها كه در جادههاي عمومي عبور مينمايند بايد دو نورتاب (رفلكتور) به رنگ قرمز يا شبرنگ قرمز در دو طرف قسمت عقب خود داشتهباشند. هرگاه نور تابهايي در سمت جلو نصب شوند بايد رنگ آنها زرد باشد. ارتفاع نورتابها بيشتر از 5/1 متر و كمتر از 60سانتيمتر نخواهد بود؛ مگر آنكه بلندي خود وسيله نقليه از كف زمين كمتر از 60سانتيمتر باشد. نورتابهاي عقب يدكهاي مستقل ممكن است در دو طرف آن يا در دو طرف بار نصب شود. در تمام موارد ياد شده بايد نورتابها به طور كامل قابل ديدن بوده و صفحههاي آنها داراي اندازه و ويژگيهايي باشد كه هنگام شب در مقابل نور چراغهاي وسايل نقليه ديگر از فاصله 150 متري به طور كامل ديده شود.
ماده 63 ـ هرگونه وسيله نقليه موتوري غير از موتورسيكلت بايد داراي ترمزهايي باشد كه به راحتي بتوان در حال راندن و در صورت لزوم آن را به كاربرد. اين ترمزها بايد قادر باشند وظايف سهگانه ترمز را به شرح زير انجام دهند:
الف ـ ترمز پايي بايد بتواند سرعت وسيله نقليه را به هر صورتي كه بارگيري شده و يا مسافر را حمل ميكند و در سربالايي و يا سرازيري كه حركت مينمايد كاهش داده و آن را به طور سريع و مؤثر و با ايمني متوقف نمايد. شتاب منفي اين گونه ترمزها نبايد كمتر از استاندارد تعيين شده باشد.
ب ـ ترمز دستي بايد بتواند وسيله نقليه را به هر صورتي كه بارگيري شده و يا مسافر حمل مينمايد، در شيب 16 درصد سربالايي و يا سرازيري در حال توقف نگهدارد. در وسايل نقليهاي كه كمك ترمز و يا ترمز موتور پيشبيني شده است، اين گونه ترمزها بايد در فاصله مناسبي حتي در صورت پايي بودن بتواند سرعت وسيله نقليه را به هر صورتي كه بارگيري يا مسافرگيري شده باشد كاهش داده و در نهايت متوقف سازد.
ماده 64 ـ ترمز پايي بايد روي تمام چرخهاي وسيله نقليه مؤثر بوده و عمل نمايد. با وجود اين اگر وسيله نقليه داراي بيش از دو محور باشد ميتوان اجازه داد كه روي چرخهاي يكي از محورها عمل ننمايد. كمك ترمز و يا ترمز موتور و همچنين ترمز دستي بايد حداقل روي يكي از چرخهاي هر طرف مقطع طولي وسيله نقليه عمل نمايند.
ماده 65 ـ ترمزهاي يدكها به استثناي يدك سبك بايد داراي شرايط زير باشند:
الف ـ ترمز پايي كه قادر باشد سرعت وسيله نقليه را به هر صورتي كه بارگيري شده و در هر شيبي كه باشد كاهش داده و آن را به طور سريع و مؤثر و با ايمني متوقف سازد.
ب ـ ترمز دستي كه قادر باشد وسيله نقليه را به هر صورتي كه بارگيري شده باشد در شيب 16 درصد سربالايي و يا سرازيري در حال توقف نگهدارد و سطوح ترمز كننده آن با وسيلهاي كه تنها مكانيكي بوده، مورد استفاده قرار گيرد. اين مقررات در مورد يدكهايي كه نميتوان بدون استفاده از ابزار و آلاتي، آن را از وسيله نقليه كشنده جدا نمود، به كاربرده نميشود، مشروط به اين كه آنچه از ترمز دستي انتظار ميرود براي وسيله نقليه مركب مؤثر باشد.
پ ـ تجهيزاتي كه وظيفه ترمز پايي و ترمز دستي را انجام ميدهند ميتوانند داراي اجزاي مشتركي باشند.
ت ـ ترمز پايي بايد روي كليه چرخهاي يدك عمل نمايد.
ث ـ ترمز پايي يدك بايد به وسيله ترمزپايي وسيله نقليه كشنده مورد عمل قرار گيرد. در هر حال اگر حداكثر وزن مجاز يدك از 3500 كيلوگرم تجاوز ننمايد، ميتوان ترمزها را طوري ترتيب داد كه با كم شدن فاصله بين يدك در حال حركت و وسيله نقليه كشنده عمل نمايند.
ج ـ ترمز پايي و ترمز دستي بايد روي سطوح ترمز كنندهاي، كه به طور دايم با كمك اجزايي با نيروي كافي به چرخها متصل بوده، عمل نمايند.
چ ـ ترمزها بايد به نحوي باشند كه در صورت شكستن يا پاره شدن وسايل اتصال با يدك در حال حركت، يدك به طور خودكار توقف نمايد.
ماده 66 ـ كليه وسايل نقليه موتوري توليدي و يا وارداتي بايد مجهز به كمربند ايمني استاندارد براي سرنشينان باشند.
ماده67 ـ راننـدگي با وسـايل نقليهاي كه داراي ترمزهاي استاندارد ملي و يا با مشخصات و شرايط ياد شده در اين آيين نامه نباشد، ممنوع است.
ماده 68 ـ هر وسيله نقليه موتوري بايد حداقل به يك وسيله اخطار شنيداري (بوق) با صداي استاندارد مجهز باشد. اين گونه تجهيزات بايد توليد صداي مداوم و يكنواخت نموده و ايجاد صداي خشن و ناهنجار ننمايد. ولي وسايل نقليهاي كه داراي حق تقدم عبور ميباشند (وسايل نقليه امدادي و خدماتي و پليس و مانند آن) ميتوانند علاوه بر دارا بودن بوق، وسايل اخطار شنيداري ديگري كه مقيد به اين ويژگيها نباشد براي استفاده هنگام لزوم داشته باشند. همچنين وسايل نقليه مسافربري و باربري عمومي برون شهري نيز ميتوانند وسايل اخطار شنيداري استاندارد ديگري داشته باشند تا در زمان لازم در بيرون شهرها و مناطق غير مسكوني استفاده نمايند.
ماده 69 ـ هر وسيله نقليه موتوري بايد مجهز به لوله خروجي گاز و صداي موتور باشد به نحوي كه مانع خروج صداي ناهنجار در بيرون وسيله نقليه و انتشار گاز ناشي از سوخت موتور در درون وسيله نقليه گردد.
ماده 70ـ روي چرخهاي وسايل نقليه يا كنار آنها نبايد اجسام اضافي و زائد مانند ميخ و پيچ بلند يا هر شيئي كه از سطح بيروني چرخها تجاوز كند وجود داشته باشد، مگر آنكه درتراكتورهاي زراعتي و انواع كمباين لازم باشد.
ماده 71ـ كليه وسايل نقليه، شبها هنگام حركت در جادهها بايد سه چراغ يا سه مشعل الكتريكي با نور قرمز يا دو مثلث شبرنگ ايمني كه در شرايط جوي معمولي از فاصله 150 متري قابل ديدن باشند همراه داشته باشند تا هنگام ضرورت، برحسب مورد، از آنها استفاده نمايند.
ماده 72ـ وسايل نقليهاي كه مواد خطرناك حمل ميكنند ضمن رعايت مفاد آييننامه حمل مواد خطرناك، بايد سه چراغ قرمز الكتريكي و دو مثلث شبرنگ را همراه داشته باشند. حمل فانوس براي اينگونه وسايل نقليه ممنوع است. به علاوه بايد داراي دستگاه پمپ آتشنشاني آماده به كار باشند. اين پمپها بايد در محلهايي نصب شوند كه هنگام ضرورت بتوان به سرعت آنها را مورد استفاده قرارداد.
ماده 73ـ به منظور جلوگيري از انتشار گل و لاي، سنگ ريزه و مانند آن نصب تجهيزات مناسب لاستيكي، فلزي و مانند آن در قسمت بيروني آخرين محور انواع وسايل نقليه به ويژه كاميون، تريلر و اتوبوس الزامي است.
راهنمایی و رانندگی جمهوری اسلامی ایران
علاقه مندی ها (Bookmarks)