به راستی دوست خوب کیست ؟

[niusha13]

من خودم سال هاست به دنبال جواب این سوال می گردم و حال که یافتم می خواهم باشما دوستان عزیز نخبگان جوان هم بازگو کنم

به راستی دوست خوب کیست ؟

داشتن دوست و برخوردار بودن از ارتباط عاطفى دوستانه ، یك ضرورت انسانى است. حتى اگر آدمى را موجودى اجتماعى نشناسیم ؛ داشتن دوست - به مقتضاى تدبیر عاقلانه و تأمین خواسته‏هاى فطرى و غریزى - یك پدیده ضرورى و انكارناپذیر است .

چگونه دوست خوب را بشناسیم ؟


در مرام مسلمانان، هدف تمام اعمال و رفتارها، به آخرت و خشنودى خدا بر مى‏گردد؛ از این رو هرگاه در پى انجام عملى بر مى‏آییم، اولین سؤال آن است كه آیا این عمل ، موجب خرسند شدن حضرت حق مى‏شود یا نه ؟ آیا خداوند به انجام دادن این عمل رضایت دارد یا نه؟ زیرا همگى بنده اوییم و باید در پى تحصیل رضایت مولاى خود باشیم .
انگیزه اصلی از نگاه توحید اسلام در انتخاب دوست ، نیاز به همراه است . از نظر اسلام انسان سالک کوی خدا است و یکی از نیازهای این راه ، داشتن دوست همراه و کسی است که در مسیر الی الله کمک کار سالک باشد . یعنی دو نفر یا چند نفری که در اثر رابطه دوستی در مسیر خدایی شدن هم پیمان شده اند که به هم کمک کنند .
بنابراین ویژگی اصلی و عمده دوست برای یک انسان مسلمان و مؤمن در راه بودن است . اگر کسی در راه خدا باشد ، و هدف و انگیزه اش وصول به خدا و خدایی شدن باشد ، به طور قطع شرایط دیگر را نیز خواهد داشت ؛ زیرا شرایط جزئی همه زیر مجموعه و نتیجه ایمان و در راه خدا بودن فرد است .
البته برای این منظور نیاز به خودشناسی هم وجود دارد . یعنی باید انسان ببیند خودش اهل راه هست یا نه؟! اگر اهل راه بود؛ خوب طبیعی است که باید دوست او نیز اهل راه باشد. اگر در این زمینه اشتباه بکند؛ این خطر وجود دارد که در اثر معاشرت با دوست گمراه ؛ او نیز از مسیر عبودیت و کمال خارج شود و گمراه گردد .
بنابراین با این بیان و معیار؛ ضرورت دقت در این زمینه کاملاً مشهود و سرنوشت ساز است.

حضرت امیرعلیه السلام فرمود: «هنگام از بین رفتن قدرت انسان، دوست از دشمن شناخته مى‏گردد»

ملاك‏هاى دوست خوب‏


افزون بر آنچه بیان کردیم ، در قرآن كریم و روایات اهل بیت‏علیهم السلام، ملاك‏هاى مهم دیگرى براى دوست خوب بیان شده كه به اختصار بعضى از آنها بیان می کنیم:
1. دوست خوب کسی است که آراسته به صفات ایمان واخلاق باشد.
در این باره قرآن کریم به پیامبر خدا (ص) دستور می دهد: "وَ اصْبِرْ نَفْسَکَ مَع‌َ الَّذِین‌َ یَدْعُون‌َ رَبَّهُم بِالْغَدَوَة‌ِ وَ الْعَشِی‌ِّ یُرِیدُون‌َ وَجْهَه‌ُو وَ لاَ تَعْدُ عَیْنَاکَ عَنْهُم‌ْ تُرِیدُ زِینَة‌َ الْحَیَوَة‌ِ الدُّنْیَا با کسانی باش که پروردگار خود را صبح و عصر می‌خوانند ، و تنها ذات او را می‌طلبند ؛ هرگز چشم‌های خود را به خاطر زینت‌های دنیا از آن‌ها برمگیر ." ¹
در حقیقت کسی که به یاد خدا باشد ، هدفش جز رسیدن به او نمی باشد .

2. عاقل و خردورز است
حضرت على‏علیه السلام فرمود: « بیشترین درستى‏ها و خوبى‏ها، در همراهى و دوستى با صاحبان عقل و درایت است .»²

3. خیانت پیشه، ستم كار و سخن چین نباشد
امام صادق‏علیه السلام فرمود : « از سه گروه بر حذر باش! خیانت كار، ظالم و سخن چین ؛ زیرا كسى كه به نفع تو به دیگران خیانت كند ، روزى خواهد آمد كه به خودت نیز خیانت كند! شخصى كه به جانبدارى از تو، حق دیگران را پایمال نماید و به ظلم عادت كند ، بالأخره به تو نیز ظلم خواهد كرد! و انسان سخن‏چین ، همان طور كه سخن دیگران را پیش تو مى‏آورد ، سخن تو را نیز نزد دیگران خواهد .» ³

4. آنچه براى خود مى‏پسندد، براى تو نیز بپسندد و آنچه را كه براى خویش نمى‏خواهد ، براى تو نیز نخواهد
رسول اكرم‏صلى الله علیه وآله فرمود : « در مصاحبت و رفاقت كسى كه آنچه را براى خود مى‏خواهد براى تو نخواهد، هیچ خیر و فایده‏اى وجود ندارد». ⁴

5. قطع كننده رحم نباشد
امام باقرعلیه السلام فرمود: « پدرم امام سجادعلیه السلام مرا نصیحت فرمود: اى پسرم! از رفاقت با كسانى كه قطع رحم‏كنند ، بپرهیز؛ زیرا من آنها را در قرآن شریف سه بار مورد لعن و نفرین پروردگار یافتم .» 5
شخصى كه با نزدیكان خود، نتواند معاشرت و هم زیستى صحیح داشته باشد - در حالى كه آنان با وى از یك خانواده و فرهنگ و گوشت و خون مى‏باشند - چگونه مى‏تواند با غیر خویشاوندان رفاقت صمیمانه داشته باشد.

6. عیب‏جو نباشد
امام على‏علیه السلام فرمود: «از رفاقت و نشست و برخاست با كسانى كه عیب‏جو و به دنبال نقاط ضعف دیگران هستند، بپرهیز؛ زیرا دوست چنین اشخاصى، از ضرر آنان سالم نمى‏ماند و طعمه عیب‏جویى‏هاى آنان خواهد شد » .⁶

7. از دشمنان خدا نباشد
امام على‏علیه السلام فرمود: « مبادا دشمنان خدا را دوست بدارى یا دوستى را نثار كسى جز دوستان خدا كنى!! هر كس مردمى را دوست بدارد ، با آنان محشورخواهد شد ».⁷

امام على‏علیه السلام فرمود: «از رفاقت و نشست و برخاست با كسانى كه عیب‏جو و به دنبال نقاط ضعف دیگران هستند، بپرهیز؛ زیرا دوست چنین اشخاصى، از ضرر آنان سالم نمى‏ماند و طعمه عیب‏جویى‏هاى آنان خواهد شد»

راه‏هاى دوست‏آزمایى‏


در روایات ، راه‏هاى متعددى براى امتحان دوستان بیان شده است؛
1. در حال بى‏نیازى و فقر، دوستى او عوض نشود
امام باقرعلیه السلام فرمو: « بدترین دوست كسى است كه تو را به هنگام بى‏نیازیت حفظ كند و به وقت تنگدستى رها سازد ».⁸

2. به هنگام عصبانیت، بدگویى تو را نكند
امام صادق‏علیه السلام فرمود: « دوستى كه سه بار از تو عصبانى شد ؛ ولى بدگویى تو را نكرد و كلام ناسزا از دهانش خارج نشد، او را براى خود نگه‏دار».⁹

3. به نماز اهمیت بدهد
قرآن مى‏فرماید: « اى اهل ایمان! با آن گروه از اهل كتاب و كافران كه دین شما را به بازیچه گرفتند، دوستى مكنید. زمانى كه شما نداى نماز بلند مى‏كنید ، آن را به مسخره و بازى مى‏گیرند ؛ زیرا آن قوم مردمى نادان وبى‏خردند»10.

4. در هنگام سختى و راحتى انسان، اهل نیكى باشد.
امیرالمؤمنین‏علیه السلام فرمود: «دوستان در سختى‏ها امتحان مى‏گردند».¹¹

5. هنگام از بین رفتن توانایى انسان، دوستى‏اش از بین نرود
حضرت امیرعلیه السلام فرمود: «هنگام از بین رفتن قدرت انسان، دوست از دشمن شناخته مى‏گردد».¹²
در پایان یادسپارى این نکته مورد توجه است که:
انسان نباید تنها در جست و جوى این اوصاف در دیگران باشد؛ بلكه خود نیز باید سعى كند تا موارد یاد شده را رعایت كند. آن گاه خواهد دید كه چقدر از صفات نكوهیده وى، از بین رفته و در مقابل، به چه صفات پسندیده‏اى مزین شده است.
افزون بر آن آراسته شدن به چنین اوصافى، بهترین زمینه یافتن این گونه از دوستان است؛ چرا كه نیك سیرتان نیز به انسان‏هاى نیك سیرت عشق ورزیده و در جست و جوى دوستى با آنهایند و با دیدن چنین ویژگى‏ها و علایقى در اشخاص، زودتر با آنها رابطه برقرار كرده و خود را به آنان ملحق مى‏كنند.
اغلب انحرافات ، ریشه در معاشرت بد دارد
اغلب افرادی که دچار انحراف و مفاسد اخلاقی می‌شوند، بر اثر معاشرت با دوستان فاسد است‌ . در سوره فرقان در این‌باره آمده است :
" وَیَوْمَ یَعَضُّ الظَّالِمُ عَلَى یَدَیْهِ یَقُولُ یَا لَیْتَنِی اتَّخَذْتُ مَعَ الرَّسُولِ سَبِیلًا * یَا وَیْلَتَى لَیْتَنِی لَمْ أَتَّخِذْ فُلَانًا خَلِیلًا * لَقَدْ أَضَلَّنِی عَنِ الذِّكْرِ بَعْدَ إِذْ جَاءنِی وَكَانَ الشَّیْطَانُ لِلْإِنسَانِ خَذُولًا؛
روزی که ظالم از شدّت حَسْرت و پشیمانی‌، دست خود را به دندان گرفته‌ ، و می‌گوید :ای کاش من با رسول حق‌ ، راه دوستی و طاعت‌، پیش می‌گرفتم‌؛ وای بر من‌!ای کاش [فلان فرد] را دوست خود نمی‌گرفتم‌، که رفاقت او مرا از پیروی قرآن و رسول خدا، محروم ساخت‌، و گمراه گردانید، و شیطان مایة خذلان و گمراهی انسان است‌ ." ¹³

فرآوری: زهرا اجلالگروه دین و اندیشه تبیان

[niusha13]

دوست خوب کیست وچه ویژگی هایی دارد

[IMG]file:///C:/Documents%20and%20Settings/mosaviyan/Local%20Settings/Temporary%20Internet%20Files/Content.IE5/F9SVX8MD/user5053_pic2362_1244430566[1].gif[/IMG]

حدیث (1) لقمان حكيم عليه السلام :


يا بُنَىَّ لاتَعدُ بَعدَ تَقوَى اللّه مِن اَن تَتَّخِذَ صاحِبا صالِحا؛
فرزندم! بعد از تقواى الهى، از گرفتن دوستِ شايسته نگذر.

الاخوان، ص 110، ح 25

حدیث (2) امام على عليه السلام :


خَيرُ اِخوانِكَ مَن دَعاكَ اِلى صِدقِ المَقالِ بِصِدقِ مَقالِهِ وَ نَدَبَكَ اِلى اَفضَلِ العمالِ بِحُسنِ اَعمالِهِ؛
بهترين برادرانت (دوستانت)، كسى است كه با راستگويى اش تو را به راستگويى دعوت كند و با اعمال نيك خود، تو را به بهترين اعمال برانگيزد.

غررالحكم، ح 5022

حدیث (3) پيامبر صلى الله عليه و آله :

مَن اَرادَ اللّه بِهِ خَيرا رَزَقَهُ اللّه خَليلاً صالحِا؛
هر كس كه خداوند براى او خير بخواهد، دوستى شايسته نصيب وى خواهد نمود.

نهج الفصاحه، ح 3064

حدیث (4) لقمان حكيم رحمه الله :

يا بُنَىَّ اتَّخِذ أَلفَ صَديقٍ وَأَلفٌ قَليلٌ وَلاتَتَّخِذ عَدُوّا واحِدا وَالواحِدُ كَثيرٌ؛
فرزندم هزار دوست بگير كه هزار دوست هم كم است و يك دشمن مگير كه يك دشمن هم زياد است.

بحارالأنوارف ج13، ص413، ح4

حدیث (5) رسول اكرم صلى الله عليه و آله :

اَلجَليسُ الصّالِحُ خَيرٌ مِنَ الوَحدَةِ، وَالوَحدَةُ خَيرٌ مِن جَليسِ السّوءِ؛
هم نشين خوب، از تنهايى بهتر است و تنهايى از هم نشين بد بهتر است.

امالى طوسى، ج1، ص535، ح1162

حدیث (6) امام على عليه السلام :

مَن لَم يُقَدِّم فِى اتِّخاذِ الإِخوانِ الاِعتِبارَ دَفَعَهُ الاِغتِرارُ إِلى صُحبَةِ الفُجّارِ؛
هر كس در انتخاب برادران (دوستان) امتحان را مقدم ندارد، فريب خوردگى او را به مصاحبت با بدكاران مى كشاند.

غررالحكم، ج5، ص398ف ح8922

حدیث (7) امام على عليه السلام :

خَيرُ إخوانِكَ مَن دَعاكَ إلى صِدقِ المَقالِ بِصِدقِ مَقالِهِ وَ نَدَبَكَ إِلى أَفضَلِ العمالِ بِحُسنِ أعمالِهِ؛
بهترين برادرانت (دوستت)، كسى است كه با راستگويى اش تو را به راستگويى بخواند و با اعمال نيك خود، تو را به بهترين اعمال برانگيزد.

غررالحكم، ج3، ص434، ح5022

حدیث (8) امام صادق عليه السلام :

لا يَنبَغى لِلمَرءِ المُسلِمِ أَن يُواخىَ الفاجِرَ وَلاَ الحمَقَ وَلاَ الكَذَّابَ؛
سزاوار نيست كه مسلمان با بدكار و احمق و دروغگو رفاقت كند.

كافى، ج2، ص640، ح3

حدیث (9) رسول اكرم صلى الله عليه و آله :

ثَلاثَةٌ تُخلِصُ المَوَدَّةَ: إِهداءُ العَيبِ، وَحِفظُ الغَيبِ، وَالمَعونَةُ فِى الشِّدَّةِ؛
سه چيز دوستى را يكرنگ مى سازد: هديه كردن عيب هاى يكديگر، در غيبت دوست پاس خاطر او را داشتن و بدگويى نكردن و يارى رساندن در سختى.

تنبيه الخواطر، ج2، ص121