علائم و نشانه های قلبی
علائم بیماری از مهمترین ابزارهای تشخیص در تعیین نوع بیماری فرد می باشد وپزشك با تكیه به شرح حال دقیق از روش های تشخیصی مكمل استفاده می كند. مهمترین علائمی كه در ارتباط با بیماریهای قلب وعروق می باشند شامل موارد زیر است كه به صورت خلاصه مورد بحث قرار می گیرند.
۱--طپش قلب:
احساس طپش قلب ممكن است به علت آریتمی قلبی باشد و یا ناشی از اضطراب و فعالیت باشد. در صورتی كه فرد با فعالیت كم دچار طپش قلب شود مراجعه به پزشك و معاینه قلبی و در صورت لزوم بررسی های قلبی توصیه می شود. در صورتی كه فرد در حالت استراحت به صورت ناگهانی دچار طپش قلب شده و پس از چند دقیقه طپش قلب به صورت خود به خود و دفعتاً قطع شود احتمالاً آریتمی قلبی وجود داشته است. در این موارد گرفتن نبض و شمارش ضربان قلب در تشخیص علت طپش قلب بسیار كمك كننده است. در صورتی كه امكان مراجعه فوری به مركز پزشكی و ثبت الكتروگرام قلب در هنگام طپش وجود داشته باشد تشخیص آریتمی قلبی بسیار آسان می شود. ممكن است فرد گاها دچار احساس ریزی داخل قفسه سینه و یا احساس یك ضربان قوی نماید. در این موارد ممكن است یك ضربان نابه جای قلبی (PVC,PAC) وجود داشته باشد.
این ضربانهای نابجا به راحتی توسط الكتروگرام قلبی(در صورت وجود در هنگام ثبت نوار) قابل تشخیص می باشند. حملات طپش قلب در مبتلایان به اختلالات قلبی نظیر نارسایی قلب و یا مشكلات دریچه ای مطرح كننده آریتمی هایی از قبیل AF ،فلوتر دهلیزی و یا تاكی كاردی بطنی بوده و با توجه به عوارض مهم این آریتمی ها بررسی دقیق و درمان مناسب الزامی است. گاهاً فرد در هنگام احساس طپش قلب هیچگونه آریتمی ندارد( تایید شده توسط معاینه و یا الكتروگرام) در این موارد اطمینان بخشی به بیمار كافی است. در صورتی كه در هنگام حملات طپش قلب امكان معاینه و یا ثبت الكتروگرام قلبی نباشد یكی از روشهای تشخیص هولتر مونیتورینگ قلب می باشد؛ توسط این روش امكان ثبت نوار قلب برای 48-24 ساعت وجود داشته و در صورتی كه حملات طپش قلب فراوان باشد(مثلا روزی 1 بار) امكان ثبت الكتروگرام در هنگام طپش قلب وجود دارد.
گاهاً شك بالینی پزشك به آریتمی زیاد بوده و در صورت تمایل بیمار به برطرف شدن آریتمی مطالعه الكتروفیزیولوژی و در صورت القاء آریتمی ablation توصیه می شود.
۲- ضعف و خستگی پذیری زودرس:
یكی از علائم شایع در بسیاری از بیماریهای قلبی و غیر قلبی نظیر بیماریهای غددی و متابولیسمی، ریوی ومسائل روانی می باشد. نارسایی قلب، برادیكاردی(ضربان پایین قلب) و مشكلات دریچه ای قلب با ضعف و خستگی پذیری زودرس همراه می باشند. وجود علائم همراه از قبیل تنگی نفس، سرفه، كندی نبض (ضربان كمتر از 60 بار در دقیقه)، حملات غش(سنكوپ) تعریق سرد و سرگیجه در تشخیص مسائل قلبی كمك كننده است. معاینه دقیق توسط پزشك و در صورت لزوم الكتروگرام قلبی، اكوكاردیوگرافی، عكس قفسه سینه و آزمایش خون معمولاً منجر به تشخیص سریع مسائل قلبی می شود.
۳-تنگی نفس: احساس دشواری در تنفس می تواند ناشی از علل قلبی ویا غیر قلبی باشد. در صورتی كه تنگی نفس با فعالیت تشدید شده در حالت خوابیده نسبت به حالت نشسته افزایش یابد و مخصوصاً در صورتی كه همراه تورم پاها و همراه با حملات تنگی نفس شبانه باشد، علل قلبی نظیر نارسایی قلب و مشكلات دریچه ای مطرح بوده و با اكوكاردیوگرافی به راحتی قابل تشخیص است.
آسم و بیماریهای انسدادی ریوی از علل شایع تنگی نفس می باشند. در این موارد سرفه و خلط فراوان و احساس خس خس سینه به صورت شایع دیده می شود. شرح حال مصرف طولانی مدت دخانیات با احتمال آمفیزم و برونشیت مزمن همراه است. تنگی نفس ناگهانی ممكن است ناشی از علل خطرناك از قبیل آمبولی ریه باشد؛ در صورتی كه فرد به مدت طولانی بی حركت بوده و یا در بیمارستان بستری بوده باشد آمبولی ریه مطرح بوده و باید مورد بررسی قرار گیرند. آریتمی های قلبی به صورت برادیكاردی و یا تاكی كاردی های حمله ای نیز منجر به تنگی نفس می شود. كه با گرفتن نبض توسط همراهان بیمار قابل تشخیص می باشد.
نارسایی كلیوی مسائل روانی و بیماریهای متابولیك نیز می توانند با تنگی نفس شدید همراه باشند. گاهاً در سالمندان و افراد دیابتی حمله قلبی با درد خفیف یا بدون درد بوده و تنگی نفس ناگهانی تنها علامت می باشد. بنابراین ارجاع فوری این بیماران به اورژانس الزامی است.
۴-سرگیجه:
سرگیجه یكی از علائم شایع در افراد جامعه است كه می تواند ناشی از علل قلبی ،عصبی، متابولیك و یا مسائل روانی باشد. احساس سبكی سر، تاری دید و عدم تعادل مخصوصاً اگر همراه با تعریق سرد باشد می تواند ناشی از آریتمی قلبی، ضربان پایین قلب و یا افت فشار خون باشد. در صورتی كه فرد هنگام تغییر وضعیت از حالت نشسته به ایستاده دچار سرگیجه شود افت فشار خون اتواستاتیك ناشی از داروهای فشارخون، كم آبی و یا اختلال اتونوم در سالمندان مطرح بوده و با اندازه گیری فشارخون در حالت خوابیده و ایستاده بررسی می شود. حملات سرگیجه به صورت كوتاه مدت مخصوصاً در صورت همراهی با تعریق ویا طپش قلب مطرح كننده آریتمی های قلبی می باشد. در صورتی كه سرگیجه به صورت احساس چرخش در محیط و یا حركت اطراف می باشد مخصوصاً در صورت همراهی با علائمی نظیر تهوع و استفراغ و وزوز گوش مطرح كننده علل عصبی بوده و مراجعه به متخصص اعصاب توصیه می شود. در صورتی كه بیمار مبتلا به دیابت كه تحت درمان با انسولین ویا قرصهای پایین آورنده قند خون می باشد، دچار سرگیجه ،كاهش سطح هوشیاری و یا تعریق شود احتمال كاهش قند خون مطرح بوده و مراجعه به اورژانس توصیه می شود. در این موارد توصیه می شود تا قبل از رسیدن به اورژانس مواد قندی از قبیل عسل و یا قند مصرف شود.
۵احساس ناراحتی در قفسه سینه:
اگرچه یكی از مهمترین علائم تنگی سرخرگی عروق قلب احساس ناراحتی در قفسه سینه می باشد اما هرگونه ناراحتی در قفسه سینه الزاماً ناشی از مسائل قلبی نیست. ناراحتی قفسه سینه در صورتی كه ناشی از تنگی سرخرگهای قلب باشد اصطلاحاً آنژین قفسه صدری نام داشته و با این مشخصات می باشد: در اغلب موارد به صورت فشارنده و در ناحیه پشت جناغ می باشد. با فعالیت افزایش و با استراحت تخفیف می یابد، ممكن است به بازو دست چپ و گاهاً به گردن و فك انتشار یابد، با مصرف قرصهای زیر زبانی نیتروگلیسیرین در طی 5-3 دقیقه قطع می شود و معمولاً ارتباطی با وضعیت بدن (خوابیدن یا نشستن) ندارد. در صورتی كه درد شدید قفسه سینه همراه با علائمی نظیر تعریق سرد، تهوع و استفراغ باشد و یا به مدت طولانی (بیشتر از 30 دقیقه) طول بكشد با توجه به احتمال حمله قلبی مراجعه سریع به اورژانس الزامی است. در صورتی كه درد آنژینی به صورت متناوب و در حالت استراحت ایجاد می شود احتمال بروز حمله های قلبی زیاد بوده و مراجعه فوری به اورژانس توصیه می شود.
دردهای غیر آنژینی قفسه سینه: در صورتی كه درد قفسه سینه ارتباطی با فعالیت نداشته باشد، با قرص زیر زبانی نیتروگلیسیرین تغییری نكند و با تنفس و سرفه و یا تغییر وضعیت تشدید شود در این صورت احتمال قلبی بودن درد بیمار كم می باشد و عامل غیر قلبی نظیر اسپاسم عضلانی و مسائل استخوانی مطرح می باشد. درد سوزشی پشت جناغ كه بعد از مصرف غذا ایجاد شده و با خوابیدن و خم شدن تشدید شده و با تغییر مزه دهان به صورت ترش و با مصرف شربت های ضد اسیدی و یا قرصهایی نظیر رانیتیدین كاهش می یابد مطرح كننده برگشت محتویات معده به مری( رفلاكس) می باشد.
درد قفسه سینه كه با تنفس تشدید شده و همراه تنگی نفس سرگیجه و ... می باشد مخصوصا در صورتی كه با خوابیدن تشدید می یابد ممكن است ناشی از علل مهمی از قبیل آمبولی ریه و یا التهاب پرده های قلب بوده و در این موارد مراجعه به پزشك متخصص حتماً توصیه می شود.
۶- تعریق:
تعریق سرد یكی از علائم شایع حملات قلبی، آریتمی ها، برادیكاردی و نارسایی قلب می باشد كه البته در اغلب موارد همراه سایر علائم دیده می شود. در صورتی كه تعریق سرد همراه درد آنژینی قفسه سینه باشد احتمال حمله های قلبی مطرح است. در صورتی كه تعریق سرد همراه طپش قلب سرگیجه ضعف و بیحالی باشد، احتمال آریتمی های قلبی مطرح است. در نارسایی شدید قلبی تعریق سرد همراه تنگی نفس و احساس خستگی ایجاد می شود. ممكن است تعریق سرد ناشی از كاهش قند خون در افراد دیابتی تحت درمان باشد كه در این موارد معمولاً كاهش سطح هوشیاری و گیجی از علائم همراه باشد. در موارد نادر ممكن است حملات تعریق سرد به تنهایی ناشی از حمله قلبی باشد كه این مسئله مخصوصا در سالمندان و مبتلایان به دیابت دیده می شود و لزوم توجه ویژه به این نشانه در این افراد را خاطر نشان می سازد.
علاقه مندی ها (Bookmarks)